YAKUP K. KARAOSMANOĞLU (1889- 1974)

Kahire doğumlu. Mısır ve İzmir’de okudu. 1908’de İstanbul’a gelip Fecr-i Ati topluluğuna katıldı. Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu’ya çağrıldı. Milletvekilliği ve elçilik yaptı Yazarlık, büyükelçilik, milletvekilliği yapmıştır. Sanat hayatına Fecr-i Âti'de başlamış, daha sonra Milli Edebiyat'a katılmıştır.

Küçük hikâyeler ve mistik yazılardan sonra roman yazmaya başladı. Asıl ününü romanlarıyla kazanmıştır. Sağlam bir roman tekniği vardır. “Toplum için sanat” görüşünü benimser.

Anadolucu, Atatürkçü, devletçi, laik bir görüş içerisindedir. Realisttir. Roman dili sadedir. Tarih ve toplum olaylarından her birini bir romanına konu edinmiş,

Romanlarında toplumun panoramasını çizer. Tanzimat’tan başlayarak Cumhuriyet dönemine kadar uzanan zaman diliminde Türk toplumunun yaşayışını ve problemlerini işler. Roman , öykü, anı, tiyatro ,mensur şiir,deneme ve monografi türlerinde eser verdi.

Kiralık Konak'ta üç neslin çatışmasını, Nur Baba'da tekkelerin yozlaşmasını, Hüküm Gecesi'nde Meşrutiyet dönemi parti kavgalarını, Sodom ve Gomore'de Mütareke yıllarındaki İstanbul'un ahlâk bozukluklarını,

Yaban'da Kurtuluş Savaşı yıllarının bir Anadolu köyünü ve aydın - halk çatışmasını, Panorama ve Ankara'da Atatürk dönemi Türkiye'sini

Bir Sürgün'de II. Abdülhamit döneminde Fransa'ya kaçan Jön - Türkleri, Hep O Şarkı ve Anamın Kitabı'nda ise çocukluk anılarını konu edinmiştir. Bu eserleri roman türündedir.

Erenlerin Bağından ve Okun Ucundan adlarıyla kitaplaştırdığı mensur şiirlerinde daha ağır ve sanatlı bir dil kullanmıştır. Kurtuluş Savaşı sırası da Anadolu halkının uğradığı zulümleri Milli Savaş Hikâyeleri’nde anlatır. Zoraki Diplomat ise büyükelçilik yıllarının anılarını içerir.

YABAN Romanın ana kahramanı Ahmet Celal, bir paşa oğludur. Yedek subay olarak katıldığı Birinci Dünya Savaşı'nda bir kolunu kaybetmiştir. Daha otuz beş yaşına basmadan her şeyin bittiğini düşünmektedir. İstanbul’un İngiliz işgaline uğraması üzerine, emir eri Mehmet Ali'nin çağrısına uyarak, 'Orta Anadolu'da Porsuk Çayı'nın kenarındaki köyüne gidip yerleşir. Köylü için Ahmet Celal bir yabancıdır. O nedenle ona "Yaban" derler. Kolunun sakatlığının veya fikirlerinin önemi de yoktur; çünkü köyde pek çok sakat veya akıl hastası vardır.

Köyde lider düşünce yönünden Salih Ağa, inanç yönünden ise Şeyh Efendi'dir. Ahmet Celal Anadolu’ya köylüyü aydınlatmak ve onlarla kucaklaşmak için gitmiştir; fakat düşündüklerinin hiçbiri olmamış, kendisiyle köylü arasındaki gerçeklik ve anlayış farkını yaşayarak görmüştür. Ahmet Celal; köyün en güzel kızı Emine'yi sever; Emine’yi de Mehmet Ali'nin kavruk ve sakat kardeşi İsmail ile evlendirirler.

Köye Yunan Ordusu girinceye kadar köylü savaşla ilgilenmemekte hatta düşman ordusuna yakınlık duymaktadır. Ancak düşman tüm köyü yakıp yıkmaya başlayınca Ahmet Celal, Emine'yi de yanına alarak kaçar. Emine ağır yaralanır, Ahmet Celal bilinmeyen bir yere doğru gider. Yıkıntılar arasında Ahmet Celal'in yarısı yanmış hatıra defteri bulunur.

KİRALIK KONAK Eski nazırlardan Naim Efendi , kızı Sekine , damadı Servet , torunları Seniha ve Cemil ile aynı konakta yaşamaktadır. Roman bu üç kuşağın düşünce ve yaşam tarzlarındaki farklılıklar üzerine kurulmuştur. Damadı lükse düşkün bir adam , Seniha serbest yetişmiş bir kızdır. Seniha’ nın çevresinde Faik ve Hakkı Celis adlı iki genç vardır. Seniha Faik’ ten hamile kalır. Naim Efendi sarsılır. Hakkı Celis cepheye gider. Seniha ise Avrupa’ya gider. Hakkı Celis şehit olur. Bunu öğrenen Naim Efendi hızla çöken bir dünyada yapayalnız kalır.

ANKARA Üç ayrı bölümden oluşan eserin ilk bölümünde Milli Mücadele yıllarındaki Ankara’yı buluruz.İstanbul’dan gelmiş Selma Hanım,kocası Nazif Bey’in etkisiyle bir zamanlar yadırgadığı Milli Mücadele’ye inanmaya başlar,ancak bu sefer de kocası Sakarya Muhaberesi’nden korkarak kaçmanın yollarını aramaktadır.Selma,Binbaşı Hakkı Bey’le mücadeleye devam eder ve yaralılara hemşirelik yapar. *****İkinci bölümde hürriyet yıllarının Ankara’sı anlatılır.Binbaşı Hakkı Bey’le Selma evlenmiştir. ***** Üçüncü bölümde hürriyet ruhu ile aydın gençler yetişmiştir.Bunlardan biri de Neşet Sabit’tir. Selma üçüncü evliliği bu gençle yapar ve mutluluğa kavuşur.

SODOM VE GOMORE Mütareke dönemindeki İstanbul’ da sosyal yaşam anlatılmıştır. Romanda Sami Bey ve ailesi ile bu aileyle ilişkili yerli ve yabancı kahramanlar anlatılır. Tek olumlu kahraman Leyla’ nın nişanlısı Necdet’ tir. NOT: Sodom ve Gomore Ürdün’ de günahkârlıkları yüzünden Tanrı’ nın gazabına uğrayarak yerle bir edilmiş iki şehrin adıdır.