Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçı ları Birliği Yönetim Kurulu “Dünyada ve Türkiye’de Pamuk Piyasaları ile İlgili Gelişmeler” Hazırlayan: Dr. Sebahattin GAZANFER Sektör Kurulu Pamuk Danışmanı 8 Temmuz 2014

Son 3 sezona ait pamuk bilançoları (ICAC) 2012/ / /15 B. Stoku Üretim Topl. Arz Tüketim İthalat İhracat D. Stoku Cotlook ‘A’ 88 cent/lb 90 c/lb (*) (*) 01/08/13- 01/07/14 arası

Cotlook’a göre dünya pamuk üretimi ve tüketimi değişimi Dünya Pamuk Üretimi Dünya Pamuk Tüketimi

(01/07/ / /15 Sezonları Pamuk Bilançoları Sezonlar2009/102010/112011/122012/132013/ /15 Başlangıç Stoku (Çin) (3.58) 8.57 (2.69) 9.46 (2.09) (6.18) (9.61) (11.48) Üretim (Çin) (6.92) (6.40) (7.40) (7.30) (6.70) (6.00) Toplam Arz (Çin) (10.50) (9.09) (9.49) (13.48) (16.31) (17.70) Tüketim (Çin) (10.19) (9.58) (8.63) (8.29) (7.88) (7.80) Devir Stoku (Çin) 8.68 (2.69) 9.46 (2.09) (6.18) (9.61) (11.38) (11.90) Ithalat (Çin) İhracat 7.93 (2.37) (2.61) (5.34) (4.43) (3.09) (2.17) 8.17 Stok/Tüketim (Çin) 38% 26% 48% 22% 43% 24% 64% 74% 81% 142% 81.3% 152.5% Cotlook A (cent/lb) (*)01/07/2014 itibariyle (*)

09 / 06 / 2014 tarihli mukayeseli uluslararası pamuk fiyatları Cotlook A (10/06/2014 ) : cent/lb CFR (Uzakdoğu) ICE NY (Temmuz‘14) (09/06/14 ) : ( cent/lb) İTB Std 1 (09/06/2014 ) : TL/kg ( cent/lb) Çin Pamuk Endeksi (05/05/14 : cent/lb Çin Pamuk Endeksi ile Cotlook A Endeksi Farkı: c/lb (*) (*) Çin Pamuk Endeksi ile Cotlook ‘A’ Endeksi arasındaki bu büyük farka göre Çin’de iplikçiler pamuğu çok yüksek maliyetli olarak kullanmaktadır.

Cotlook A Endeksi ile Çin iç piyasa fiyatlarının kıyaslaması

Polyester elyaf fiyatları artış eğiliminde Polyester elyaf fiyatları eğrisi artışa yöneldi

Polyester Elyaf Fiyatlarında Artışa Yöneliş Uzun süre fiyatları sürekli düşüş kaydeden polyester elyaf fiyatları, Mayıs ’14 ortalarından itibaren Yükselişe geçmiş olup, bu yükselme halen devam etmektedir Yuan/ton Yuan/ton

Farklı orijinli pamukların Uzakdoğu (C+FR) teslim fiyatları (cent/lb)

Farklı orijinli pamukların Uzakdoğu (C+FR) teslim Fiyatları (Cent/lb) Orta elyaf 1-3/32”

Farklı orijinli pamukların Uzakdoğu (C+FR) teslim Fiyatları (Cent/lb) Kısa elyaf 1-3/32”

Farklı orijinli pamukların Uzakdoğu (C+FR) teslim Fiyatları (Cent/lb) Orta elyaf 1-3/32”

Farklı orijinli pamukların Uzakdoğu (C+FR) teslim Fiyatları (Cent/lb) Uzun ve ekstra uzun elyaf (1 3/8”-1 7/16”)

Cotlook A ile Aralık 2014 NY Futures Fiyatları Kıyaslaması

Zhengzhou “Futures” ve CNCE Borsası “Forward” fiyatlarında düşüş trendi Gerek Zhengzhou “Futures” Borsasında satın alınan kontratların, gerekse CNCE Forward borsasında Temmuz-Aralık ‘14 aylarında teslim edilmek üzere satın alınan Tip 328 pamukların Yuan/ton fiyatları, önceki dönemlerde sürekli artış gösterirken, son aylarda düşüş trendi devam etmektedir.

Çin’de pamuk ipliği için “vadeli işlem” piyasası oluşturulması Çin’de pamuk ipliği için vadeli işlem piyasasının oluşturulması konusu sık sık gündeme gelmektedir. Konuyla ilgili olarak iki farklı borsanın çalışma yapmakta olduğu anlaşılmaktadır. Bu borsalardan birisi Dalian, diğeri ise Zhengzhou olup, Dalian’ın gerekli araştırma çalışmasını ve vadeli işlem kontrat düzenlemesini tamamladığı (kontratın 32 ve 40 numara iplikler için ve 12 ay için ard arda kontrat imkanı ile tamamlanmış olduğu bildirilmiştir). Kısa adı ZCE olan Zhengzhou Borsası da benzer bir araştırma ve geliştirme çalışması yapmakta olup, bu çalışmanın 2014 yılı içerisinde tamamlanması öngörülmektedir. ZCE pamukla ilgili vadeli işlem sözleşmelerini birkaç yıldan beri çalıştırma avantajına sahip olmuş, bu nedenle sektöre olan yakınlığını ortaya koymuştur. ZCE’nin pamuk tüketim bölgelerine yakın olma avantajına da sahip olduğu ifade edilmektedir. Ancak, Dalian’ın bazı sektör yetkilileri ile de yakın bağlar oluşturmuş olduğu da yaygın olarak ifade edilmektedir. Sonuçta her iki borsanın, tekliflerini Devlet Konseyi’ne vermeleri öncesinde sıkı bir onay süzgecinden geçecekleri anlaşılmaktadır.

Sincan’da tekstil ve hazır giyim yatırımları Sincan’ın başkenti Urumçi’de basın kaynakları, Çin’in batısında (Tacikistan ve Kırgızistan sınırına yakın bir bölgede yer alan Kaşgar’da) en kısa zamanda bir tekstil ve hazır giyim merkezinin kurulması için çalışmalara başlanmış olduğunu bildirmektedir. Şandong Ruyi Grubu ile toplam 20 Milyar Yuan (yaklaşık 3.2 milyar ABD$) tutarında bir yatırım için anlaşmanın imzalandığı, söz konusu yatırım çerçevesinde 3 milyon iğ kapasiteli iplik yatırımının bulunduğu, bu yatırımın komple tekstil ve hazır giyim zincirini oluşturacağı, ayrıca çok önemli bir istihdam kaynağı yaratacağı açıklanmıştır. Bu projenin aynı zamanda ülkenin doğusunda yoğunlaşmış bulunan tekstil sektörünün batıya kaydırılmasına ilişkin atılan bir adım olduğu anlamına geldiği belirtilmektedir. Çin Pamuklu Tekstil Birliği’nin verilerine göre bugüne kadar Sincan Özerk Bölgesi’nde 11 Çin şirketi yeni ve yeniden yapılandırılmış faaliyetlerine yönelmiş bulunmaktadır. Öte yandan, 2013 yılında bölgedeki tekstil endüstrisinin faaliyetlerinin ulusal ortalamanın üzerinde olduğu belirtilmektedir.

> Bilgi Notu 2: 2014 Çin Pamuk Endüstrisi Kalkınma Zirvesi Forumu (Görüşülen önemli konular ve konuşmacılar) Çeviren ve Derleyen: Dr. Sebahattin Gazanfer

2014 Çin Pamuk Endüstrisi Zirve Forumu (Devam) Zirve Forumu, Çin’in Fujian Eyaleti’nin Xiamen kentinde düzenlenmiştir. Konferans Beijing Cotton Outlook Consulting Co., Ltd., (Cotlook Limited ile Çin Ulusal Pamuk Borsası ve Çin Pamuk Konseyi tarafından ortaklaşa düzenlemiştir).  Toplantı 20’nin üzerinde ülkeden gelen delegelerin katılımı ile düzenlenmiştir. Zirvenin ana teması olan “Yeni Çağ, Yeni Pamuk Endüstrisi”, Çin pamuk sektörünün politika değişim dönemine girmiş olduğu gerçeğini yansıtması açısından yerinde görülmüştür. Konuşmacılar ve konuları aşağıda özetlenmiştir:  Açılış konuşmasında, Çin Tedarik ve Pazarlama Kooperatifleri Federasyonu Konseyi Başkan Yardımcısı, Mr. Lou aşağıdaki gözlemine dikkat çekmiştir: “Çin pamuk endüstrisinin sürdürülebilir gelişmesi için kaçınılmaz olarak görünen yegane yolun maliyetlerin düşürülmesi ve uygun ölçek tercihleri olduğu gerçeğinde yatmaktadır”.  Verimliliği artırmak ve yönetimi geliştirebilmek için, gerekli reformların gerçekleştirilmesi ve ennovasyona yönelme sektörün acil hedefleri olmalıdır.  Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu Başkan Yardımcısı ise Sincan’da sürdürülebilir tarım reformunun tanıtımı açısından hükümetin genel politikasının, fiyatlar ve piyasa kurallarının belirlenmesi, aynı zamanda toprak mülkiyeti konusunda gerekli reformların gerçekleştirilmesi olduğunu belirtmiştir. Tahıl üretimine öncelik verilmesi vurgulanırken, bu kapsamda “kırmızı çizginin”: “çeltik pirinç” için üretim alanının belirlenen minimum seviyenin altına düşmesine izin verilmeyeceği gerçeği olduğunun özellikle altını çizmiştir.  Pamuk ile ilgili olarak konuşmacı pamukta uluslar arası fiyatlarile Çin’deki (iç piyasa) fiyatları arasındaki farkın kapatılmasında karşılaşılan güçlükten söz etmiş, ayrıca yaptığı yorumda, bunu sağlamanın “zaman alacağını” ve “o kadar kolay olmadığını” ifade etmiştir. Konuşmacı ayrıca uygulanacak politikanın üzerinde halen çalışılmakta olduğunu ve “hedef fiyat” sisteminin diğer pamuk bölgelerine de yaygınlaştırılması beklentisinde olduklarını ilave etmiştir.

2014 Çin Pamuk Endüstrisi Zirve Forumu (Devam)  Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu’nun diğer bir yetkilisi de yaptığı konuşmada, hükümetin geçici olarak uyguladığı pamuk alım programının finansal yükünden söz etmiş, ayrıca piyasa odaklı yaklaşımın “geçiş dönemi süreci”nden bahisle, devreye sokulan reformlar kapsamında pamuk satışlarında güçlüklerle karşılaşılabileceği, özellikle fiyatların düşüş eğiliminde olduğu zamanlarda, “hükümet, doğal olarak bu duruma müdahale edecektir” demiş, uzun vadede ise ilave başka politikaların da yakın gelecekte devreye sokulmasının söz konusu olabileceğini ifade etmiştir. Hükümet olarak önceliğin devlet tarafından belirlenen fiyat uygulamasından uzaklaşılarak, piyasa tarafından gelişen fiyatlara geçişin sağlanması gerektiği gerçeğinin önemli olduğunu belirten konuşmacı, bu çerçevede değerlendirildiğinde, hükümetin bir taraftan fiyat dalgalanmalarını karşılamada daha toleranslı olmasını, diğer yandan piyasada oynamakta olduğu rolün aşamalı olarak dışına çıkmasının gerektiğine işaret etmiştir.  Ulusal Pamuk Rezerv Kurumu (UPRK)’nun başkanı kuruluşunun “değişen rolü” hakkında konuşmuş, yeni rolünün oluşan ulusal pamuk stokunun azaltılmasına yönelik olduğunu belirtmiştir. Konuşmacı ayrıca “eğer çiftçiler ürettikleri pamuğu satmak istemeseler ve pamuk alıcıları da pamuğu satın almak istemeseler, o zaman UPRK bu tıkanıklığı açmak için devreye girecektir” demiştir.  Xiamen’deki konferansın son gününde toplantı pamukla ilgili ticaret kuralları ve ihtilaflarla ilgili arbitrasyon/arabuluculuk konuları ile devam etmiştir. Sözü edilen konularla ilgili olarak CIETAC, China International Economic and Trade Arbitration, Commission, International Cotton Association (ICA) ve Bremen Pamuk Borsası birer sunuş yapmışlardır. Bu oturum, hükümet politikalarının potansiyel etkileri üzerinde bir yuvarlak masa toplantısı ile devam etmiştir.

2014 Çin Pamuk Endüstrisi Zirve Forumu (Devam)  Yerel katılımcıların ilgi alanı çoğunlukla üreticilerin hangi ürün tercihinde bulundukları ve hükümet politikalarındaki değişikliğin pamuk tüketimine etkilerinin ne yönde olduğu konularına odaklanmıştır. Bu aşamada bir üretici temsilcisi Sincan dışında uygulanacak politikanın daha fazla detaylandırılması ve bunun bir an önce yapılmasının gereğinden söz etmiştir.  Çin Pamuklu Tekstil Birliği Başkanı Bayan Zu Beina ise, “Hedef Fiyat” sistemine geçişi ve piyasa değerlerine dönüşü memnuniyetle karşıladıklarını, ancak iplik üretiminde pamuk kullanımında görülen düşüşe dikkat çekmiş, pamuk dışı elyaf kullanımının teşvik edilmesinin bu düşüşe yol açtığını, bu kullanımın iplikçilere finansman kolaylığı sağladığını, daha ucuz olduğunu söylemiş ve teslimatın daha çabuk olduğuna dikkat çekmiştir.  Çin Ulusal Pamuk Grubu Kurumu Başkanı Shi Jinkai ise kurumunun ulusal rezerve pamuk alım programından yarar sağladığını, ancak bu konuda ortaya çıkan “tek alıcı” konumunu eleştirmiştir. Konuşmacı, tekrar piyasa mekanizmasına dönüşü memnuniyetle karşıladığını, ancak bunun çiftçilerin desteklenmeye devam edildiği bir dönemde nasıl sağlanabileceğini sorgulamış, bu nedenle amaçlar arasında çelişkili durumun bulunduğuna dikkat çekmiştir.  Sincan Üretim ve İnşaat Bölümü Genel Müdürü, Bay Liang Dongya, verilecek desteğin üretim alanına değil, birim alandan elde edilen üretime (verimliliğe) bağlı olması gerektiğine dikkat çekmiştir. Ödemelerin de zamanlamasının önemli olduğunu, önerisinin ya bir defada, örneğin Şubat ayında veya %70’inin Ağustos ayında kalanının ise Şubat ayında olmasını belirtmiş, konuyla ilgili detayların bir’an önce açıklığa kavuşturulması gerektiğini vurgulamıştır.

2014 Çin Pamuk Endüstrisi Zirve Forumu (Devam) Dr. S. Gazanfer’in Çin Pamuk Zirvesi’ne ilişkin yorumu: Her iki yılda bir kez yapılan zirveye ilgi oldukça yüksek olmasına rağmen, ele alınan önemli konularla ilgili olarak hükümeti temsil eden konuşmacıların, zirveye katılımı gerçekleştiren ilgililerin beklentilerini tam olarak karşılamadığını söylemek yanıltıcı sayılmamalıdır. Özellikle Zirve’de ele alınan konularla ilgili görüşlerini açıklayan resmi makamların, yeni pamuk politikalarının gündeme geldiği bu tür toplantıda, mesajlarını açık ve net vermeleri beklenirken, bu konuda birçok uygulama ayrıntısının ortaya konmamış olması, diğer bir deyişle var olan belirsizliklerin hala devam etmekte olması ciddi bir noksanlık olarak görülmektedir. Sincan Özerk Bölgesi’nde uygulamaya geçirilecek yeni “hedef fiyat” sistemi, şimdilik sadece bu bölgede uygulanacağından, ‘hedef fiyat’ sisteminin diğer bölgelerde ne zaman devreye sokulabileceği hususundaki belirsizlik halen devam etmekte olup, bu durum diğer bölgelerde üreticilerin pamuk ekip ekmeme konusunda tereddütlerine yol açmış, sonuçta önemli bir kesim ekmeme yönünde (başka ürüne yönelme şeklinde) karar almışlardır. Pamuğa alternatif ürün olarak tahılların (özellikle pirinç) ön planda geldiği anlaşılmaktadır. 2014/15 sezonunda pamukta “Hedef Fiyat” sisteminin uygulama sonuçları Çin yöneticilerine (ve kuşkusuz konuyla yakın ilgili olan bizlere) ışık tutacaktır. Bu konuda Çin’in edineceği deneyimlerin uzun vadede kalıcı olarak uygulamaya sokacağı politikasının ana hatları hakkında bizlere de ışık tutması söz konusudur.

Çin’in pamuk arz/talep durumu (000)ton

Çin: T137 Uzun Elyaf Pamuk Fiyatlarında tedrici düşüş

Çin’in pamukta politika ikilemi Kısa adı DTÖ olan Dünya Ticaret Örgütü’ne uyum, Pekin Hükümeti’nin iç piyasayı desteklemek için yegane (ve belki de en acil sayılabilecek) amacı değildir. Kuşkusuz, hükümet Sincan dışında kalan bölgelerdeki üreticilerin beklentileri açısından hayal kırıklığına yol açabilecek fiyat çöküşüne de yol açmamayı arzulamaktadır. Diğer taraftan, bu yetkililerin ulusal rezervde halen bulundurulan pamuğun değerini korumak, hiç olmazsa son 3 sezon boyunca ulusal rezerve pamuk alımından dolayı ortaya çıkan zararın etkilerini hafifletmek açısından gerekli çalışmayı yaptıklarını varsaymamız yanlış olmayacaktır. Pamuk fiyatlarında son zamanlarda ortaya çıkan aşağı yönlü yörünge, Çin hükümeti için çözümlenmesi gereken önemli bir sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Eğer niyet gerçekten söylendiği gibi (ve kısa adı NCRE olan Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu tarafından gayri resmi olarak paylaşıldığı gibi) piyasayı desteklemek ise, ortada hükümetin başvuracağı iki temel tercih bulunmaktadır: Bunlardan birincisi, ulusal rezerve pamuk alımına tekrar başlamak, ve/veya DTÖ’ya giriş aşamasında Çin’e tanınan yıllık 894 bin ton’luk ayrıcalıklı ithal kotasına ilave bir kotanın tanınması için kısmi veya bütünsel bir moratoryumda bulunmak. İkinci tercih yönünde hareket edilmesi halinde, bu tercihin dünya pamuk fiyatlarına etkisi “gevşeme” şeklinde olacaktır. 1 Nisan 2014’te ilan edilen pamuk satış ihaleleri baz fiyatı Varsayılan müdahale fiyatı seviyesi Zhengzhou Futures Ocak kontratı fiyatları Forward Cotlook A + Oynak Ölçekli Vergiler

Hindistan’ın Pamuk Bilançosu

Hindistan: Çırçır çıkışı Shankar-6 Fiyatlarında artış c/lb

Bangladeş’in hazır giyim/konfeksiyon ihracatı

Bangladeş’in önemli bir projesi Bangladeş’in Sonadia Adası’ında bir derin deniz limanının inşası konusunda çıkılan ihaleyi Çin’in kazanması söz konusu. Taraflar arasında konuyla ilgili bir mutabakat zaptının Bangladeş Cumhurbaşkanı’nın yakında Çin’e gerçekleştireceği ziyareti sırasında imzalanması bekleniyor. Bangladeş Hükümeti’nin planı gelecek birkaç yıl içerisinde yerli ve yabancı yatırımcıyı çekebilmek amacıyla özel bir ekonomik bölge oluşturmak. Anlaşıldığı kadarıyla Hindistan’ın Tripura İhracatçı ve İthalatçı Birlikleri’nin sınırdaki önemli kontrol noktasının Bangladeş tarafından derhal kapatılması çağrısında bulunmasından sonra, sınır ticareti durma noktasına gelmiştir.Proje toplam bedeli: 8.6 Milyar $, Proje başlangıcı: 2016

ITMF’e göre 2013 iplik makine sevkiyatları 2012 yılına göre yaklaşık %10’luk bir artış kaydetmiştir.

Brezilya Pamuk Üretimi

ABD’nin ihracat bağlantıları ve fiili yüklemeleri

Sezonlar itibariyle ABD’nin pamuk ihracatı

Türkiye’nin son iki sezonla ilgili pamuk ithalatında belirgin artış ile toplam ithalatın 900 bin ton’u aşması söz konusu Mayıs 2014’te gerçekleşen 93 bin ton’luk ithalat ile ilk on aylık ithalat 794 bin ton olmuştur. Sezon sonunda 900 bin ton’un aşılması söz konusudur

Değerlendirme ve Sonuç. 2014/15 sezonunda Çin’in Sincan Özerk Bölgesi’nde uygulanmak üzere bir “Hedef Fiyat” mekanizmasını devreye sokacağı resmen açıklanmış ise de bugüne kadar uygulama ayrıntıları hala netleşmemiştir. Diğer taraftan,mevcut stok fazlalığını eritme amacıyla 28 Kasım 2013 itibariyle başlatılmış olan ulusal stoktan tekstilcilere pamuk satışları devam etmekte olup, toplam satışlar 9 Haziran itibariyle 1, ton’a ulaşmıştır. Çin’in ulusal rezervinden satışların Ağustos 2014’e kadar devam edecek olması ile mevcut yüksek stokun bir miktar daha azaltılması mümkündür. Yüksek dünya pamuk stoklarına rağmen, fiyatların hala düşüş trendine girmemiş olmasının başında, Çin’in elindeki stoku azaltmada gösterdiği temkinli yaklaşım gelmektedir. Piyasaların gelecekte sergileyebileceği eğilim genellikle Çin’in piyasa ekonomisi kurallarına daha fazla bağlı kalarak hareket etme politikasını daha sıkı bir biçimde uygulama kararlılığına da bağlı olacaktır. Ancak şimdiden öngörülebilir eğilim, yeni sistem içerisinde Çin’de artık her şeyin eskisi gibi olmayacağı yönündedir. Çin’in gelecek sezon uygulayacağı pamuk politikası ile ilgili endişeler, gelecekteki dünya pamuk fiyatlarının yönü hakkında hala önemli bir belirsizlik kaynağı olarak durmaktadır. Mayıs 2014 ortalarında, Fujian Eyaleti, Xiamen kentinde düzenlenen Çin Pamuk Endüstrisini Geliştirme Forumu, geleceğe yönelik çok az ışık vermiştir. Söz konusu etkinlikte bildiri sunan resmi konuşmacılar, tüm amaç ve çabalarının daha çok piyasa odaklı bir sisteme yönelme olduğunu vurgulamışlar, ancak koşulların gerektirmesi halinde hükümetin piyasaya müdahale edebileceği hususunu da aynı kararlılıkla teyit etmişlerdir.

Teşekkür eder, çalışmalarınızda başarılar dilerim Saygılarımla Dr. Sebahattin Gazanfer