Liderlik http://www.enesolgun.com

Liderlik Nedir? Kişilere hedef ve yön verip insanları o hedef ve yön etrafında toplayıp yönlendiren kişiler liderlerdir. Bir firmanın/kuruluşun tepe yöneticileri aynı zamanda lider olabilirler, fakat aslında o kişiler lider olmaktan çok yöneticidirler. Liderler kişisel güç, karizma ve etkilerini kullanan kişilerdir. Liderlik verilmez, kazanılır. Liderler kendilerini kabul ettiren, benimseten kendi değerlerini ortaya koyan kişilerdir. Liderler bazen lider olarak doğmuşlardır, bazen de kendilerini eğiterek, yetiştirerek lider konumuna gelmişlerdir. Liderlik içsel bir dürtüdür. www.enesolgun.com

Liderlikte önemli olan üç unsur İnançlar Liderlerin davası vardır Liderlerin global hedefleri vardır Liderler ahlaki ilkeleri önemserler Liderler, inanmış, ısrarlı, kararlı, yolundan dönmeyen kişilerdir Değerler Liderler yaşam biçimleriyle değerler manzumesi oluştururlar Değerler, söylemlerine yaşam biçimlerine ve hareketlerine sirayet etmiştir. Varsayımlar Liderlerin belli tezleri vardır. Bu tezler onların varsayımları, ön kabulleri ve inançlarıdır. İstersek, yapabiliriz. Çıkarız, elde ederiz. Başarırız. www.enesolgun.com

Liderlik ve Karakter Neşeli, insancıl, öz güveni yüksek Astlarına gerçekten eşit muamele eden ve onlara saygı duyan Kendisinin farkında olan, dürüst Güçlü ve zayıf yönlerini görebilen ve zayıf yönlerini geliştirmek için çaba harcayan Açık fikirli, farklı düşünce ve fikirleri dinleyen, ret etmeyen Hareket yönelimli, eyleme geçen ve sonuç alan Amaç ve hedefleri belirleyip hedeflere koşan Olumlu düşünen, vazgeçmeyen Sürekli iletişim kuran, bilgi isteyen, bilgi veren ve bilgiyi paylaşan www.enesolgun.com

Liderlik - Yöneticilik Liderlik ile yönetim aynı şey değildir. Liderlikte, önderlik etme, kılavuzluk, yönlendirme, çekme, sıkıştırma, üst hedeflere yöneltme önemlidir. Yöneticilik, ise planlı bir faaliyettir. Liderlik insanların yönetilmesi ve yönlendirilmesiyle ilgiliyken; yöneticilik insanların yanında esas olarak kaynakların yönetimiyle ilgilidir. Liderler risk alırlarken, yöneticiler daha emniyetli sınırlarda çalışırlar. Liderler kendilerini bağımsız, özgür hissederlerken yöneticiler; yasa, yönetmelik, tüzük ve prosedürlere bağımlıdırlar. Liderler yöneticilik rollerini üstlenirlerken yöneticiler de zaman zaman liderlik rollerini yerine getirirler. Liderlik ve yöneticilik rolleri belli bir geçişim içinde çalışır. Durum ve koşullara bu geçişim artıp azalabilir. www.enesolgun.com

Liderlerin bir yıllık süre içinde meşguliyet ağırlıkları Stratejik amaç ve hedefleri gerçekleştirme uğraşısı (%18) İnsanları yönetme (%17,2) Teknolojiyi izleme, uyarlama ve devreye alma (%13) Büyüme, gelişme ve yenilikleri devreye alma (%12,5) Mevcut parayı yönetme (%12,3) Para kazanma (%9) Yasa ve yönetmelikleri izleme (%7) Toplantılara katılma (%3,3) Dava ve mahkeme konularıyla ilgilenme (%2) Diğer işler (%5,7) www.enesolgun.com

Liderler nasıl ortaya çıkarlar? Liderlerin ortaya çıkış biçimiyle ilgili çeşitli açıklamalar yapılmıştır ve bunlar aşağıdaki gibidir: Büyük adam teorileri Özellikler kuramı Davranışsal kuram (Demokratik liderler, otoriter liderler, serbest bırakıcı liderler) Hizmetçi liderler Vizyoner liderler Toplam kalite liderleri Durumsal ve koşulsal liderler www.enesolgun.com

Liderlik Tarzları Demokratik liderler Otokratik liderler Katılımcı Astlarına güvenen İnisiyatif veren Otokratik liderler Her şeyi kendisi düşünen ve planlayan Kararları kendisi veren Serbest bırakıcı Göreve yönelik ve insana yönelik liderler www.enesolgun.com

Otokratik Liderler Astlarına güvenmez. Bütün işleri kendisi planlar Yakından nezaret eder, inisiyatif tanımaz. Bilgiyi paylaşmaz. Bütün bilgileri kendisinde toplar. Karar konularını danışmaz. Danışsa bile son kararı hep kendisi verir. Azarlar, alay eder, küçümser, değer vermez. Psikolojik olarak ezer. Emir diliyle direktif verir. Komutan tarzı ve edasına sahiptir. Sık sık kontrol eder. Ayrıntılardan haberi olmasını ister. Rahat değildir. Sıkıntılı ve stresli bir durumu vardır. Yetki devretmez. Ağır iş yükü altında çalışır. www.enesolgun.com

Demokratik Liderler Önemli kararları astlarıyla birlikte alır. Astlarına güvenir ve onlara yanlış yapma toleransı tanır. Rahat, serbest ve espirtüel bir yaklaşıma sahiptir. Astları kendisinden çekinmez. Astlarına inisiyatif verir. Onları sonuçlara göre kontrol eder. Bilgiyi paylaşır ve bilginin yaygınlaşması için çaba harcar. Astlarını yetiştirmeye ve geliştirmeye önem verir. İşbirliği ve takım çalışmasını önemser. Astlarını takdir eder, önem verir ve onlara değer verir. Yetki devreder, işyükünü dengeler. Her işi kendisi yapmaya çalışmaz. www.enesolgun.com

Liderlikte Yeni Eğilimler 1980’li yıllardan sonra dünya büyük ölçüde değişti İletişim ağları dünyayı küçülttü, globalleşme arttı Çalışanların değer yapıları, kimlikleri farklılaşmaya başladı Toplumsal sorumluluk anlayışı arttı, kararlar çok daha geniş çerçevede alınmaya başladı Daha duyarlı, daha esnek ve daha gelişmeci bir yaklaşım Bilgi üretme, geliştirme ve paylaşma önem kazandı Sürekli ve hızlı değişim önem kazandı Örgüt / kurum yapıları ve karar verme Daha organik, yeni gelişen ihtiyaçlara cevap veren, daha sık değişen Yatay, işlevsel, hiyerarşi kademeleri azalmış Liderler karar verirken geçmişe değil, geleceğe bakmaya başladılar. Değişimi yönetmeyi başarma önem kazandı. Değişimi kontrol etme değil, değişimle birlikte başarılı bir şekilde değişme anlamlı hale gelmeye başladı İş gören takımları, ve kendi kendi kendini yöneten takımlar önem kazanmaya başladı www.enesolgun.com

Eski ve Yeni Paradigma (Anlayış) Eski anlayış İnsanlar yetiştirilerek işe uygun hale getiriliyordu Amaç ve hedefler yukarıdan belirleniyor ve aşağıya aktarılıyordu İş ve rollerde aşırı uzmanlaşma vardı İşle ve görevle özdeşleşme vardı Hırs, rekabet ve bireysel başarı önemliydi İstikrar, düzen ve belirlilik önemliydi Nicel değerler önemliydi. Üretim, sayı ve çokluğa önem verilirdi. Rasyonel karar verme önemliydi Kısa dönem çözümler üzerinde odaklanılıyordu Yeni anlayış Uygun insanlar işe alınmaya başladı Amaçlar alt kademedeki insanlarla birlikte oluşturulmaya başlandı İş ve roller paylaşılmaya ve geniş uzmanlık alanları oluşturulmaya başlandı Özdeşleşme “işin” sınırlarını aştı, kurum ve örgütle bütünleşme önem kazanmaya başladı İşbirliği, koordinasyon ve takım çalışması Belirsizlik, değişim ve yenilenme önem kazanmaya başladı Sayısal değerler ve kalite birlikte ele alınmaya başladı. Rasyonel ve sezgisel kararlar önem kazanmaya başladı Uzun dönemli çözümlere önem verilmeye başlandı www.enesolgun.com

Koşulsallık ve Durumsallık Yaklaşımları-1 Koşulsallık Yaklaşımı (Fiedler) Liderle astları arasındaki ilişkiler güvene dayanmakta mıdır? Görevlerin belirgin olma durumu nedir? Pozisyonun ödül ve ceza verme gücü ne derece güçlüdür? Durumsallık yaklaşımı (Hersey-Blanchard ) Bu liderlik tarzında astların olgunluğu önemlidir. Astlar psikolojik olarak veya iş olarak olgun kişiler olabilir. Psikolojik olgunluk özgüven ve sorumluluk alma duyarlılığıdır. İş olgunluğu ise gerekli bilgi ve beceriye sahip olma anlamına gelir. Astların olgunluğu arttıkça ilişkilerde insani ve beşeri yön artar. Buna göre dört farklı liderlik tarzı sergilenir. (1) yetki devreden liderlik tarzı, (2) katan ve danışan liderlik tarzı, (3) söyleyen liderlik tarzı, (4) direktif veren liderlik tarzı. www.enesolgun.com

Koşulsallık ve Durumsallık Yaklaşımları-2 Hedef belirleme yaklaşımı – Amaç-Yol Kuramı Evans ve House isimli bilim adamları bir liderin amaç ve hedefleri belirleyerek astlarına etkili bir şekilde liderlik yapacaklarını belirlemiştir. Bu yaklaşım dört aşamada gerçekleşir. (1) amaç ve hedefleri belirle, (2) amaç ve hedeflere ulaştıracak yol ve yöntemleri göster, (3) performansın önündeki engelleri kaldır, (4) amaç ve hedeflere ulaşıldığında elde edilecek ödülleri ortaya koy. Bu dört aşama farklı durumlarda farklı liderlik yaklaşımlarıyla gerçekleştirilebilir ve bunlar aşağıdaki gibidir. Direktif verici liderlik Destekleyici liderlik Katılımcı liderlik Başarı odaklı liderlik Lider hangi durumda hangi liderlik yaklaşımını uygulayacağını kendisi belirlemelidir. www.enesolgun.com

Liderlik Becerileri Güven oluşturma Hedef verme İletişim kurma Anlaşmazlıkları yönetme Zor insanları yönetme Dinleme Teşvik etme, isteklendirme Geri besleme yapma Farklı insanları oldukları gibi kabul etme ve onlara değer verme www.enesolgun.com

Liderlikte Yön Belirleme GZFT Analizi Neredeyiz, ne yapıyoruz, güçlü ve zayıf yönlerimiz nedir? Başkaları nerede, onlar ne yapıyor? Ne yapmalıyız. İç Çevre analizi – Dış Çevre Analizi Paydaş analizi Misyon ve vizyonun belirlenmesi İlke ve değerlerin belirlenmesi Temel süreçlerin belirlenmesi Temel fonksiyonların belirlenmesi www.enesolgun.com

Liderlik ve Stratejik Plan Temel süreçler Stratejik amaçlar Stratejik hedefler Zaman dilimli Somut, ölçülebilir Spesifik, Performans hedefleri Faaliyetler ve projeler Rutin uygulamalar Bütçe Performans göstergeleri İletişim, yayılım, benimsenme www.enesolgun.com

Günün sonunda sizi başarılı yapanın stratejiler değil, insanlar olduğunu görürsünüz. Lider olmak istiyorsanız, ayırım gözetmeksizin insanları kazanmaya çalışınız. www.enesolgun.com