KORTİKOSTEROİD TEDAVİSİ ve HASTA İZLEMİNDE GENEL PRENSİPLER Dr. Gökhan Keser Reçete Günleri 17 Nisan 2013

KORTİKOSTEROİDLERLE TEDAVİ ZARAR YARAR

Kortikosteroid Endikasyonları Yerine koyma tedavisi Hidrokortizon Alerji, anafilaksi, ödem tedavisi Deksametazon Otoimmun hastalıkların kronik tedavisi Prednizolon Metilprednizolon

Steroidler Eşdeğerlik Tablosu 25 mg kortizon 20 mg hidrokortizon (kortizol) 5 mg prednizolon veya prednizon 4 mg metilprednizolon 0.75 mg deksametazon Tüm steroidler aynı reseptöre bağlanmasına karşın, afiniteleri ve plazma yarı ömürleri farklı !!!!! Prednizon, KC’de prednizolone dönüşür.

Prednizolon Fluocortolone Deltacortril ® 5 mg tb Ultralan ® tb 5 mg

Metil prednizolon Prednol ® 4 mg tb 16 mg tb 20 mg amp 40 mg amp

Deksametazon Dekort ® 8 mg amp 0.50 mg tb & 0.75 mg tb

Deksametazon’un Özellikleri Kuvvetli ve hızlı etki  acil durumlar Anafilaksi ve anti-ödem tedavisi Plasentayı geçebilir Kan beyin bariyerini hızlı geçer Metabolik yan etkiler 

Deflazocort Flantadin ® 6 mg & 30 mg tb Metabolik yan etkiler ve büyüme üzerine olumsuz etki az olduğu için çocuklarda tercih edilebilir. 6 mg doz, 5 mg prednizolona eşit !!??

≤ 7.5 mg/gün prednizon  düşük doz > 7.5 mg/gün; ≤ 30 mg/gün  orta doz > 30 mg/gün; ≤ 100 mg/gün  yüksek doz 100-250 mg/gün dozlar  çok yüksek doz 250 mg’dan fazla dozun bir veya birkaç gün verilmesi  puls tedavisi…. Buttgereit F: Ann Rheum Dis 2002;61:718-22.

İdeal dozaj Sabah erken saatte, tek doz ve tok karına Parçalı doz daha etkindir, ama yan etkiler de  Parçalı doz tedavisinde dozun 2/3’ü sabah; 1/3’ü akşam tok

Romatoid Artrit Örnek Reçetesi: Rp/ 1) Uygun DMARD’lar (Temel Etkili İlaçlar) 2) Prednol 4 mg tb S: Sabah 1 tane tok 3) Nonsteroid antiinflamatuar ilaç S: Akşam 1 tane tok 4) Proton Pompa İnhibitörü ilaç S: Sabah 1 tane aç

Hastanız kortizon tedavisi aldığını söylüyorsa…. Hangi dozda aldığını Ne kadar süreyle aldığını veya alacağını Hangi endikasyonda aldığını ...... öğrenin. Aldığı dozda veya endikasyonda hata varsa düzeltin; aksi takdirde ilacı hastaya kötülemeyin.

Ortada çözüm bekleyen bir problem varsa, ve siz çözüm önerisi getirmeden yalnızca eleştiride bulunuyorsanız, siz de o problemin bir parçasısınız demektir. Zehirin çok az bir dozu ilaç olarak tedavide kullanılabilir; yaşam için vazgeçilmez olan su veya şekerin fazlası ise öldürür.

Sık yapılan hatalar Temel etkili ilaçlar yanında düşük doz steroid tedavisi de alan romatoloji hastasında, zararlı olduğu gerekçesiyle steroidi kesmek Hastaya immunsupresiv ajan vermemek için, sürekli orta/yüksek doz steroid vermek Enfeksiyon, dahili veya cerrahi acil bir tıbbi durum varlığında steroidi aniden kesmek Steroid kullanan hastada lökositoz ve sola kaymayı enfeksiyon olarak yorumlamak

Nedeni ne olursa olsun, uzun süre yüksek doz steroid alan kişide ilaç aniden kesilmez! 10 yıllık RA olgusu MTX 15 mg/hf, leflunomid 20 mg/gün ve prednizolon 20 mg/gün alırken, pnömoni nedeniyle hastaneye yatırılıyor. Antibiyotik tedavisi başlanıyor. Sizden romatoloji konsültasyonu isteniyor. Ne yaparsınız ?

Klasik Yan Etkiler Glukoz intoleransı Hiperlipidemi Hipertansiyon Kilo alma Aydede yüz, buffalo boyun Osteoporoz Miyopati Peptik ulkus Enfeksiyonlar Ateroskleroz Deride incelme Çocuklarda büyüme bozukluğu Osteonekroz Posterior sublapsüler katarakt Mental bozukluklar (psikoz) Hirsutismus

Kortikosteroidlerin mide yan etkileri gerçekten çok mu fazla ? Üst GİS yan etkisi açısından aşağıdaki tedavilerden hangisi en az risklidir? a) Yalnız başına steroid b) Yalnız başına NSAİİ c) NSAİİ + steroid birlikte

Olası yan etkilere karşı önlemler Mümkün olan en düşük dozu, sabah bir defada ve tok karına ver….(günaşırı doz!) Yüksek ve/veya parçalı doz ile tedaviye başlandıysa, hastalık kontrol altına alındıkça, dozu yavaşça azalt Gerekirse steroid dozunu düşmene yardımcı olacak immunsupresiv ajanları devreye sok Hasta ve hasta yakınlarını ilacın yararları ve olası yan etkileri konusunda bilgilendir.

Önlemlere devam…. Tuzsuz, yağdan ve kaloriden fakir diet Mutlaka osteoporoza karşı önlem al İmmobilizasyondan kaçınmalı Düzenli egzersiz Gereğinde mide koruyucu ekle (özellikle NSAİİ ile birlikte alnıyorsa) Enfeksiyonlara yatkınlığı unutma

Uzun süre ve parçalı, yüksek doz steroid tedavisi verilecekse……. Tedavi öncesinde PA AC grf ve tüberkülin deri testi yapmayı unutma…. Gerekirse en az 6 ay INH profilaksisi

Osteoporoza karşı hangi önlemler alınabilir? Günlük pred dozu 5 mg  ve 3 aydan daha uzun ise En az 1500 mg/gün Ca alımı En az 400 IU/gün D vit. Alımı Düzenli egzersiz, en azından yürüyüş Tedavi öncesi DXA çekilmesi ve bifosfonat verilmesi konusunda farklı görüşler var.

İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDER, MESLEK YAŞAMINIZDA BAŞARILAR DİLERİM