ÖZEL EMEKLİLİK SİSTEMLERİ: Aktüeryal Değerlendirmeler ve Aktüerlerin Sorumlulukları SELDA KORKMAZ Aktüer Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü Özel Emeklilik Dairesi 13 Haziran 2002 Geleneksel Aktüerya Konferansı Marmara Üniversitesi İstanbul

Özel Emeklilik Sistemleri Özel sektör tarafından sunulan emeklilik sistemleri Belirlenmiş fayda(DB) ve belirlenmiş katkı esaslı(DC) sistemler Genel eğilim: DB’den DC’ye PAYG (Dağıtım) sistemlerinden fonlu sistemlere Kamu tarafından yönetilen sistemlerden özel sektör tarafından sunulan sistemlere Havuz sistemlerinden bireysel hesaplara dayalı sistemlere

Belirlenmiş Fayda Esaslı Özel Emeklilik Sistemleri (DB) Genel olarak fonlu sistem Emekli aylığı Sabit Maaş esaslı Hizmet süresi esaslı Hizmet süresi ve maaş esaslı Aktif katkı ödeme süresi Katkı tutarının/oranının tespiti Aktüeryal varsayımlar

Belirlenmiş Fayda Esaslı Sistemler: Aktüeryal Varsayımlar Getiri ve enflasyon oranları Emeklilik yaşı ve emeklilik dönemi Aktif ve pasif üye sayısındaki değişimler Riske ilişkin olasılıklar (ölüm ve maluliyet) Maaş artış oranları Yıllık gelir sigortalarına ilişkin varsayımlar Şirketin yönetim, fon işletim ve ilgili diğer masraflarının tespiti

Belirlenmiş Fayda Esaslı Sistemler: Aktüerin Sorumlulukları Aktüeryal varsayımların belirlenmesi Şirketin yükümlülüklerinin tespiti Şirketin yükümlülükleri ile orantılı varlığa sahip olması Uygun fon yönetim stratejilerinin belirlenmesi Raporlama Bağımsız aktüeryal denetim

Belirlenmiş Katkı Esaslı Özel Emeklilik Sistemleri (DC) Tamamen fonlu sistem Maaşın belli bir oranı veya makul düzeyde bir katkı payı tutarı Yatırım tercihi Aktif ve uzmanlaşmış fon yönetimi Emeklilik dönemine kadar düzenli katkı payı ödemesi Aktif katkı payı ödeme süresi, katkı payı tutarı/oranı ve yatırım tercihine bağlı emeklilik dönemi birikimi

Belirlenmiş Katkı Esaslı Sistemler: Aktüaryal Değerlendirmeler Ürün tasarımı Fiyatlandırma Karlılık analizi

Şirketin operasyonel performansı Risk profili tayini Varsayımlar Belirlenmiş Katkı Esaslı Sistemler: Aktüeryal Değerlendirmeler Ürün Tasarımı Hedef pazar Şirketin mali gücü Şirketin operasyonel performansı Risk profili tayini Varsayımlar Projeksiyonlar

Harcamaya ilişkin varsayımlar Belirlenmiş Katkı Esaslı Sistemler: Aktüeryal Değerlendirmeler Fiyatlandırma Harcamaya ilişkin varsayımlar Harcama kalemlerine ilişkin verilerin oluşumu Ürün bazında harcama kalemlerinin tespiti Hedeflenen pazara ve potansiyel katılımcıya yansıtılacak harcama tutarlarının tespiti Satış seviyelerine ilişkin varsayımlar Şirket dışı faktörler (ekonomi, işsizlik, yasal düzenlemeler, tüketici eğilimleri) Şirket içi faktörler (portföy yapısı, rekabet yeteneği, tüketici açısından tercih edilir olma, sıralandırmada yeri, sunduğu hizmetler, satış kanalları ve müşteri ilişkileri)

Ürün bazında nakit akışı Karlılık kriterlerinin belirlenmesi Belirlenmiş Katkı Esaslı Sistemler: Aktüeryal Değerlendirmeler Karlılık Analizi -1 Ürün bazında nakit akışı Karlılık kriterlerinin belirlenmesi Karın Peşin Değeri Kar Marjı Geri Ödeme süresi Başlangıçtaki sermaye gereksinimi

Duyarlılık Analizi Senaryo Analizi Stres Analizi Belirlenmiş Katkı Esaslı Sistemler: Aktüeryal Değerlendirmeler Karlılık Analizi -2 Duyarlılık Analizi Temel varsayımların sadece birisinin değiştirilmesi halinde karlılık kriterlerine olan etkinin modellenmesi Senaryo Analizi Farklı senaryoların ürün ve şirket bazında etkilerinin modellenmesi Stres Analizi Olağanüstü değişikliklerin pazara ve şirkete olan etkilerinin modellenmesi

Karlılık Analizi Sonuçları Ürün tasarımı değişikliği Belirlenmiş Katkı Esaslı Sistemler: Aktüeryal Değerlendirmeler Karlılık Analizi -3 Karlılık Analizi Sonuçları Ürün tasarımı değişikliği Varsayımların değiştirilmesi Ürüne ilişkin risklerin daha iyi algılanması ve modellenmesi Risk yönetime ilişkin sistemlerin kurulması

Belirlenmiş Katkı Esaslı Sistemler: Aktüerlerin Sorumlulukları Şirket açısından Ürün tasarlamak Ürün bazında katılımcının makul düzeyde bir birikime ulaşmasına yönelik katkı payı tutarını belirlemek Tasarlanan ürüne ilişkin sunum ve bilgilendirme aşamalarında aktif rol almak Ürüne ilişkin düzenli raporlama Katılımcı açısından Katılımcıya ürünün sunumu, devamlılığı, aktarımı ve sistemden ayrılma aşamalarında doğru ve periyodik bilgi ve tavsiyelere erişimini sağlamak Kamu otoritesi açısından Analiz sonuçlarını raporlamak

Bireysel Emeklilik Sisteminin Temel Unsurları Emekliliğe yönelik Gönüllü katılım Bireysel hesaplar Tamamen fonlu Kamu emeklilik sistemlerini tamamlayıcı Uzmanlaşma Emeklilik yatırım fonları Etkin gözetim ve denetim Bireylere seçim hakkı Şeffaflık Vergisel teşvikler

Bireysel Emeklilik Sisteminde Aktüerlerin Sorumlulukları Emeklilik planlarını tasarlamak Giriş aidatı ve gider paylarını tespit etmek Asgari katkı payı tutarını tespit etmek Plana, portföye ve sektöre ilişkin analiz yapmak ve analiz sonuçlarını raporlamak Plan sunumu ve benzer operasyonlarda aktif görev almak Katılımcının doğru bilgilendirilmesini sağlamak Aktüerya raporu hazırlamak