DIŞ TİCARET GİRİŞ VE KAMBİYO MEVZUATI NİHAT TURHAN e-mail: turhan DIŞ TİCARET GİRİŞ VE KAMBİYO MEVZUATI NİHAT TURHAN e-mail: turhan.nihat@hotmail.com

TİCARET NEDİR? DIŞ TİCARET NEDİR? ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR? DIŞ TİCARETİN NEDENLERİ? DIŞ TİCARETTE RİSKLER?

DIŞ TİCARET REJİMİ BİR ÜLKEYE GİREN VE ÇIKAN MAL VE HİZMETLER KARŞILIĞINDA OLUŞAN DÖVİZ GİRİŞ VE ÇIKIŞINI KONTROL EDEN KISITLAMA VE TEŞVİKLERİN BÜTÜNÜDÜR. ÜLKEMİZ DIŞ TİCARET REJİMİ VE KAMBİYO MEVZUATI; 25 ŞUBAT 1930 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİREN TPKK HAKKINDAKİ 1567 SAYILI KANUN KAPSAMINDA ÇIKARILAN KARAR’LA DÜZENLENMİŞTİR. YÜRÜRLÜKTE OLAN KARAR 32 SAYILI KARARDIR.

BU KARARIN AMACI TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMAK AMACIYLA, TÜRK PARASININ YABANCI PARALAR KARŞISINDAKİ DEĞERİNİN BELİRLENMESİNE, DÖVİZ VE DÖVİZİ TEMSİL EDEN BELGELERE İLİŞKİN TÜM İŞLEMLER İLE DÖVİZLERİN TASARRUF VE İDARESINE, TÜRK PARASI VE TÜRK PARASINI TEMSİL EDEN BELGELERİN İTHAL VE İHRACINA, KIYMETLİ MADEN, TAŞ VE EŞYALARA İLİŞKİN İŞLEMLERE İLE İTHALATA, İHRACAT, GÖRÜNMEYEN İŞLEMLER VE SERMAYE HAREKETLERİNE İLİŞKİN DÜZENLEYİCİ VE SINIRLAYICI ESASLAR BU KARAR İLE TAYİN VE TESBİT EDİLMİŞTİR. BU KARAR'A VE BU KARAR‘IN UYGULANMASI AMACIYLA BAKANLIK'ÇA YAYIMLANACAK TEBLİĞLERE MUHALEFET 1567 SAYILI KANUN'LA EK VE TADİLLERİNE MUHALEFET SAYILIR.

TÜRK LİRASI VE DÖVİZE İLİŞKİN HÜKÜMLER TÜRK PARASI / DÖVİZ TÜRKİYE’YE TÜRK PARASI VE DÖVİZ İTHALİ SERBESTTİR. TÜRKİYE’DEN TÜRK PARASI VE DÖVİZİN İHRACI, AŞAĞIDAKİ ESASLAR ÇERÇEVESİNDE SERBESTTİR. TRANSFERİN BANKA VEYA ÖZEL FİNANS KURUMLARI TARAFINDAN YAPILMASI. İTHALAT, İHRACAT GÖRÜNMEYEN İŞLEMLER DIŞINDAKİ 50.000 ABD DOLARI VEYA EŞİTİ DÖVİZLERLE İLE 50.000.- ABD DOLARI AŞAN TÜRK LİRASI TRANSFERE İLİŞKİN BİLGİLER TCMB’NA BİLDİRİLİR.. 5.000 ABD DOLARI VEYA EŞİTİNE KADAR EFEKTİF İLE 5.000 ABD DOLARI KARIŞILIĞI TÜRK PARASINI YURT DIŞINA ÇIKARMALARI SERBESTTİR.

İTHALAT TANIMI: BİR ÜLKEYE DİĞER BİR ÜLKEDEN HEM ULUSLARARASI MEVZUAT HEM DE O ÜLKENİN İÇ MEVZUATINA UYULARAK YAPILAN MAL ALIMINA İTHALAT DENİLMEKTEDİR. İTHALAT İŞLEMLERİ; VERGİ USUL KANUNU HÜKÜMLERİ UYARINCA VERGİ NUMARASI VERİLEN HER GERÇEK KİŞİ İLE TÜZEL KİŞİLİK STATÜSÜNE SAHİP OLMAKLA BİRLİKTE YÜRÜRLÜKTEKİ MEVZUAT HÜKÜMLERİNE İSTİNADEN HUKUKİ TASARRUF YAPMA YETKİSİ TANINAN KİŞİLER ORTAKLIKLARI, İTHALAT İŞLEMLERİNİ YÜRÜTEBİLİR. TACİRLİK SIFATI OLMADAN ( ŞİRKETLEŞMEDEN) TİCARİ NİTELLİKLİ İTHALAT YAPILMASI MÜMKÜN DEĞİLDİR. GERÇEK KİŞİLER İSE ANCAK, NUMUNE VEYA TİCARİ AMAÇ TAŞIMAMAK AMACIYLA KENDİ İHTİYAÇLARI İÇİN MAL GETİREBİLİRLER

İTHALAT MEVZUATI UYGULAMA ESASLARI İTHALAT BEDELLERİ; İTHALATÇI İLE İHRACATÇI ARASINDAKİ SÖZLEŞMEYE VE ULUSLARARASI KURALLAR İLE BANKACILIK TEAMÜLLERİNE GÖRE BANKALAR ARACILIĞIYLA KONVERTIBL DÖVİZ VEYA TL OLARAK ÖDENİR. ÖDEMELER; BANKA KAYNAKLARINDAN, İTHALATÇIYA AİT DTH’DEN ALIŞI YAPILMAMIŞ İHRACAT BEDELİNDEN MAHSUBEN, KREDİ KARTLARINDAN, SERMAYE HAREKETLERİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE SAĞLANAN KREDİLERDEN, KARŞILANMAK SURETİYLE YAPILIR. İTHALAT BEDELİNİN ÖDENMESİNDE, ÇEK DÜZENLENMEZ.

İHRACAT BİR ÜLKEDEN DİĞER BİR ÜLKEYE HEM ULUSLARARASI MEVZUAT HEMDE O ÜLKENİN İÇ MEVZUATINA UYULARAK YAPILAN MAL SATIMINA İHRACAT DENİLMEKTEDİR İHRACAT YÖNETMELİĞİ’NDE İHRACAT “BİR MALIN YÜRÜRLÜKTEKİ İHRACAT MEVZUATI İLE GÜMRÜK MEVZUATI’NA UYGUN BİR ŞEKİLDE TÜRKİYE GÜMRÜK BÖLGESİ DIŞINA VEYA SERBEST BÖLGELERE ÇIKARILMASINA VEYAHUT MÜSTEŞARLIKÇA İHRACAT OLARAK KABUL EDİLECEK SAİR ÇIKIŞLAR’’ OLARAK TANIMLANMIŞTIR. İHRACATÇI NASIL OLUNUR ‘’GERÇEK VEYA TÜZEL KİŞİ TACİRLER İLE ESNAF VE SANATKÂRLAR GERÇEK USULDE VERGİ MÜKELLEFİ OLMALARI VE İLGİLİ İHRACATÇILAR BİRLİĞİNE ÜYE OLMALARI KOŞULUYLA İHRACATÇI OLABİLİRLER

İHRACAT MEVZUATI UYGULAMA ESASLARI GENEL BİLGİLER İHRACAT BEDELLERİ, TARAFLAR ARASINDA YAPILAN SATIŞ SÖZLEŞMESİNDE BELİRLENEN ÖDEME ŞEKLİNE GÖRE TCMB TARAFINDAN BELİRLENEN KONVERTIBL DÖVİZLER VEYA TÜRK LİRASI OLARAK TAHSİL EDİLİR. 8 ŞUBAT 2008 TARİH, 26781 SAYILI RESMİ GAZETE’DE YAYIMLNAN TPKK HAKKINDAKİ 32 SAYILI KARARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ UYARINCA; İHRACAT BEDELLERİ, İHRACATÇININ SERBEST TASARRUFUNA BIRAKILMIŞTIR

İHRACAT BEDELİNİN SERBEST TASARRUF İFADESİ İHRAÇ KONUSU MALIN BEDELİ; YURT DIŞINDA BIRAKABİLİR, YURDA GETİRİLİP İHRACAT BEDELİ OLARAK ALIŞ YAPTIRABİLİR, YURDA GETİRİLİP ALIŞI YAPMADAN DÖVİZ TEVDİAT HESABINDA (DTH) TUTULABİLİR, ANLAMINDADIR.

İHRACAT BEDELİNİN GETİRİLİŞ ŞEKİLLERİ İHRACAT BEDELLERİ; BANKALAR ARACILIĞI İLE HAVALE ŞEKLİNDE, İTHALATÇI, İHRACATÇI VEYA BUNLAR ADINA HAREKET ETTİĞİNİ BEYAN EDEN TÜRKIYE’DE VEYA DIŞARIDA YERLEŞİK ÜÇÜNCÜ KİŞİLERCE EFEKTİF OLARAK, ETTİĞİNİ BEYAN EDEN TÜRKİYE’DE VEYA DIŞARIDA YERLEŞİK ÜÇÜNCÜ KİŞİLERCE ÇEK OLARAK, KREDİ KARTININ YURT DIŞINDAN VERİLMİŞ OLMASI ŞARTIYLA, KREDİ KARTI İLE, TAHSİL EDİLEBİLİR.

DIŞ TİCARETTE KULLANILAN BELGELER TİCARİ BELGELER RESMİ BELGELER TAŞIMA BELGELERİ SİGORTA BELGELERİ FİNANSMAN BELGELERİ

TİCARİ BELGELER PROFORMA FATURA (Pro-forma İnvoice): SATICININ ALICIYA GÖNDERDİĞİ BİR SATIŞ TEKLİFİDİR. PROFORMA İCERİĞİ ŞARTLAR ALICI TARAFINDAN UYGUN BULUNDUĞU TAKDİRDE ALICININ VERDİĞİ SİPARİŞ ÜZERİNE KESİN SATIŞ FATURASINA DÖNÜŞTÜRÜLÜR. TİCARİ FATURA (Commercial İnvoice); SATILAN MALIN CİNSİ, İSMİ, MİKTARI, BİRİM SATIŞ FİYATI, TESLİM ŞEKLİ VE TOPLAM BEDELİ GİBİ BİLGİLERİN BEYAN EDİLDİĞİ, SATICI TARAFINDAN DÜZENLENEREK ALICIYA GÖNDERİLEN HESAP DURUM BELGESİ OLUP, MALIN SATILDIĞINI BELGELER.

ÇEKİ LİSTESİ (Weight List): MALIN BÜRÜT NET AĞIRLIĞINA İLİŞKİN BİLGİLERİN SATICI VEYA ÜÇÜNCÜ ŞAHISLAR TARAFINDAN AYRI BİR BELGE İLE BEYAN EDİLMESİDİR. GÜMRÜK İDARELERİNCE VEYA MALIN HASARI HALİNDE SİGORTA ŞİRKETLERİNCE TALEP EDİLEBİLMEKTEDİR. KOLİ/AMBALAJ LİSTESİ (Packing List): FATURAYI TAMAMLAYICI NİTELİKTE BİR BELGEDİR. MALIN PAKETLEME, KUTULAMA, SANDIKLAMA BALYALAMA GİBİ AYRINTILARIN VE HER BİRİM İÇİNDE BULUNAN MALLARIN AYRINTILI DÖKÜMÜNÜ GÖSTERİR. GÖZETİM BELGESİ/RAPORU(Certificate of İnspection) BU RAPOR, ULUSLARARASI KABUL GÖRMÜŞ BAĞIMSIZ KURULUŞLAR TARAFINDAN HAZIRLANMAKTA OLUP, MALIN SÖZLEŞME ŞARTLARINA UYGUN OLARAK ÜRETİLDİĞİNİ VEYA YÜKLENDİĞİNİ BELGELERLER RAPORU DÜZENLEYEN GÖZETİM FİRMASI, KENDİ RİSKİNİ ORTAYA KOYAR

RESMİ BELGELER A.TR DOLAŞIM BELGESİ AVRUPA BİRLİĞİ İLE TÜRKİYE ARASINDA İMZALANAN KATMA PROTOKOL HÜKÜMLERİ GEREĞİNCE; TÜRKİYE VEYA AVRUPA BİRLİĞİNE ÜYE ÜLKELER MENŞELİ VEYA BU ÜLKELERDE SERBEST DOLAŞIMDA OLAN ÜCÜNCÜ ÜLKELER MENŞELİ MALLARIN, TÜRKİYE’DEN TOPLULUĞA VEYA TOPLULUKTAN TÜRKİYE’YE GÖNDERİLEN MALLARDA GÜMRÜK VERGİSİ MUAFİYETİNDEN YARARLANMASI İÇİN DÜZENLENEN BELGEDİR. ÇIKIŞ GÜMRÜĞÜNDE VİZE EDİLDİĞİ TARİHTEN İTİBAREN 4 AY İÇİNDE İTHAL GÜMRÜĞÜNE İBRAZ EDİLMESİ GEREKMEKTEDİR.

EUR.1 DOLAŞIM SERTİFİKASI SERBEST TİCARET ANLAŞMASI İMZALADIĞIMIZ ÜLKELERE YÖNELİK İHRACATTA, AVRUPA BİRLİĞİ ÜYE ÜLKELERE İŞLENMEMİŞ TARIM ÜRÜNÜ İHRACATINDA, AVRUPA SERBEST TİCARET BÖLGESİ (EFTA) ÜYESİ ÜLKELERE YAPILAN İHRACATTA AVRUPA BİRLİĞİ ÜYE ÜLKELERE, AVRUPA KÖMÜR ÇELİK TOPLULUĞU ÜRÜN LİSTESİ KAPSAMINA DAHİL ÜRÜNLERİN İHRACINDA, MALIN GÜMRÜK VERGİSİ İNDİRİMİNDEN YARARLANILMASI İÇİN DÜZENLENEN BİR BELGEDİR. ÇIKIŞ GÜMRÜĞÜNDE VİZE EDİLDİĞİ TARİHTEN İTİBAREN 4 AY İÇİNDE İTHAL GÜMRÜĞÜNE İBRAZ EDİLMESİ GEREKMEKTEDİR.

MENŞE ŞAHADETNAMESİ (Certificate of Origin); MALLARIN İMAL EDİLDİĞİ, ÜRETİLDİĞİ VEYA YETİŞTİRİLDİĞİ ÜLKEYİ GÖSTEREN BELGEDİR. EŞYANIN İTHALATI SIRASINDA, GÜMRÜK VERGİLERİNİN HESAPLANMASI, GÖZETİM VE KORUNMA ÖNLEMLERİ, MİKTAR KISITLAMALARI, ANTİ-DAMPİNK VERGİSİ, MENŞE ÜLKEYE GÖRE BELİRLENMEKTEDİR. EŞYANIN BAŞKA BİR ÜLKEDE GÖRDÜĞÜ DEĞİŞİKLİKLER VE İŞLEM DOLAYISIYLA, O ÜLKE MENŞELİ SAYILABİLMESİ İÇİN; GTİP’ NUN DEĞİŞMİŞ OLMASI, DEĞİŞİKLİK VE İŞLEM SONUCU KIYMETİNİN %100 ARTMASI O ÜLKEDE, ESASLI DEĞİŞİKLİK SAYILABİLECEK ÖNEMLİ İŞÇİLİĞE VEYA İŞLEME TABİ TUTULMASI, GEREKMEKTEDİR.

KONSOLOSLUK FATURASI (Legalized invoice); MALIN İHRAÇ FİATININ CARİ PİYASA FİYATLARINA UYGUNLUĞUNU İTHAL ÜLKESİNİN KONSOLOSU TARAFINDAN KONTROL EDİLDİĞİNİ BELGELER. SAĞLIK VE VETERİNER SERTİFİKASI (Helth Cert.) İTHAL KONUSU MALIN SAĞLIK KOŞULLARINA UYGUN OLUP OLMADIĞINI GÖSTEREN BELGEDİR. ANALİZ BELGESİ (CERTİFİCATE OF ANALAYSIS) KİMYEVİ MADDELER TÜRÜNDEKİ MALLARIN OLUŞUMUNU SAĞLAYAN ELEMENTLERİN İSİM, ORAN VE MİKTARININ GÖSTERİLDİĞİ BELGEDİR. DİREKT İMALATÇI TARAFINDAN VEYA BAĞIMSIZ BİR LABORATUAR TARAFINDAN DÜZENLENEBİLİR.

TAŞIMA BELGELERİ TAŞIMA BELGELERİ; MALLARIN TAŞINMAK ÜZERE TESLİM ALINDIĞINI GÖSTEREN BİR MAKBUZ, YÜKLETEN İLE TAŞIYICI ARASINDA YAPILAN BİR SÖZLEŞME, MALI TEMSİL EDEN VE MALLAR ÜZERİNDE TASARRUF HAKKI VEREN KIYMETLİ EVRAK, HÜKMÜNDE İNCELENMEKTEDİRLER.

DENİZ KONİŞMENTOSU (Marin/Ocean Bill of Loading BU BELGE GEMİ ŞİRKETİNİN VEYA ONUN YETKİLİ ACENTASININ, YÜKLEME LİMANINDA ACENTASI YOKSA GEMİ KAPTANIN MALI YÜKLETENE VERDİĞİ, EMRE, NAMA (sadece ciro edilemez nitelikteki konşimento için), VE HAMİLİNE DÜZENLENEBİLEN VE BELGE KONUSU MALLARIN TAŞINMAK ÜZERE KABUL EDİLDİĞİNİ GÖSTEREN TAŞIMA BELGESİDİR. BU BELGE, KIYMETLİ EVRAK HÜKMÜNDE OLUP, MALIN MÜLKİYETİNİ TEMSİL EDER. MALIN MÜLKİYETİ; EMRE VE HAMİLİNE YAZILI OLAN KONŞİMENTOLAR CİRO EDİLMEK, NAMA YAZILI OLAN KONŞİMENTOLAR İSE, TEMLİK EDİLMEK SURETİYLE DEVREDİLİR.

DİĞER TAŞIMA BELGELERİ BU BELGELER, MALLARIN MÜLKIYETINI GÖSTERMEYEN SADECE MALLARIN BELİRLİ BİR YERE GÖNDERİLMEK ÜZERE TESLİM ALINDIĞINI GÖSTEREN VE NAMA DÜZENLENEN MAKBUZ NİTELİKLİ SENETLERDİR. CİRO KABİLIYETLERİ BULUNMAZ VE MALLAR YALNIZCA GÖNDERILENE TESLİM EDİLİR. KARAYOLU, HAVAYOLU, DEMIRYOLU İLE YAPILAN TAŞIMACILIKTA KULLANILIRLAR. KARAYOLU TAŞIMA BELGELERİ CMR Road Way Bill FIATA Belgeleri (FCR/FCT/FBL) HAVAYOLU TAŞIMA BELGESİ (AirWaybill) DEMİR YOLU TAŞIMA BELGESİ (Hamule Senedi) PAKET POSTA MAKBUZU

SİGORTA BELGELERİ DIŞ TİCARET KONUSU MALLARIN, YÜKLENDİKLERİ YER İLE TESLİM EDİLECEKLERİ NOKTAYA KADAR OLAN MESAFEDE, TAŞIMA ESNASINDA OLUŞABILECEK RİSKLER DOLAYISIYLA UĞRANABILECEK ZARARIN ORTADAN KALDIRILMASI İÇİN YAPILAN SÖZLEŞME OLUP, HASAR TAZMİNATININ SİGORTA EDENDEN TAHSİLİNE OLANAK SAĞLAR. BU BELGE; SİGORTA EDEN (INSURER) İLE SİGORTA EDİLEN (INSURED) ARASINDA YAPILAN BIR SİGORTA SÖZLEŞMESİ OLUP, TARAFLARIN HAK VE SORUMLULUKLARINI GÖSTERİR. TEMİNAT TÜRLERİ; GENİŞ TEMİNAT / Kargo Kloz (A) DAR TEMİNAT / Kargo Kloz (B) TAM ZİYA / Kargo Kloz ( C)

FİNANSMAN BELGELERİ POLİÇE (Bill of Exchange/Draft) BELLİ BİR PARANIN BELLİ BİR TARİH VEYA SÜRE SONUNDA, KENDİSİNE VEYA BIR ÜÇÜNCÜ ŞAHSA ÖDENMESİ İÇİN ALACAKLININ BORÇLUYA ÇEKTİĞİ YAZILI VE ŞARTSIZ BİR ÖDEME EMRİDİR.   POLİÇEYİ DÜZENLEYEN (ÇEKEN/ KEŞİDE EDEN) DRAWER, BORÇLUSU/MUHATAP DRAWEE, KEŞİDE ETMEK TO DRAW OLARAK İFADE EDİLİR. POLİÇELER; BELLİ BİR TARİHTE ÖDEMELİ (ON........) TARİHİNDEN BELLİ BİR MÜDDET SONRA (AT ......... DAYS AFTER DATE OF..............) GÖRÜLDÜĞÜNDEN BELLİ BİR MÜDDET SONRA (AT....DAYS SIGHT

EMRE YAZILI SENET/BONO (Promissory Note) BELLİ BİR PARANIN, BELLİ BİR TARİH VEYA SÜRE SONUNDA ÖDENMESİ İÇİN, BORÇLUNUN ALACAKLIYA HİTABEN DÜZENLEDİĞİ VE ÖDEME TAAHHÜDÜ İÇEREN KAMBİYO SENEDİDİR.

DIŞ TİCARETTE TESLİM ŞEKİLLERİ INCOTERMS(2010) (International Commercial Terms) NİHAT TURHAN e-mail: turhan.nihat@hotmail.com .

TESLİMLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜKLER; TESLİM ŞEKİLLERİNDE AMAÇ; MALLARIN TESLİMİ İLE İLGİLİ ORTAYA ÇIKACAK YÜKÜMLÜLÜKLERİN KİMİN TARAFINDAN ÜSTLENİLECEĞİDİR TESLİMLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜKLER; SATICI MALLARI HANGİ NOKTAYA GETİRDİĞİNDE YASAL OLARAK ALICIYA VEYA ONUN TEMSİLCİSİNE TESLİM ETMİŞ SAYILACAK? MALLARIN SATICIDAN ALICIYA TAŞINMASI SIRASINDA DOĞACAK MASRAFLAR, SATICI VE ALICI ARASINDA NASIL PAYLAŞILACAKTIR? MALIN ÇIKIŞ ÜLKESİNDEN VARIŞ ÜLKESİNE TAŞIMA SIRASINDAKİ KAYIP VE HASAR RİZİKOLARINI KİM ÜSTLENECEKTİR.?

INCOTERMS 2010’E GÖRE DÜZENLENEN TESLİM ŞEKİLLERİ DÖRT GRUPTA TOPLANMIŞTIR. E GRUBU İŞ YERİNDE TESLİM F GRUBU ANA TAŞIMA ÖDENMEMİŞ C GRUBU ANA TAŞIMA ÖDENMİŞ D GRUBU VARIŞ EXW FCA FAS FOB CFR CIF CPT CIP DAT DAP DDP

DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ PEŞİN ÖDEME (ADVANCE PAYMENT-DOWN MAL MUKABİLİ ÖDEME (CASH AGAINST GOODS) VESAİK MUKABİLİ ÖDEME (CASH AGAINST DOC.) KABUL KREDİLİ ÖDEME (ACCEPTANCE CREDIT) AKREDİTİFLİ ÖDEME (LATTER OF CREDIT)

PEŞİN ÖDEME(Advance/Down Payment ALICININ (İTHALATÇININ), MALLARIN KENDİSİNE SEVK EDİLMESİNDEN ÖNCE SATICIYA (İHRACATÇIYA) ÖDEME YAPMASIDIR. BU ÖDEME ŞEKLİNDE ALICI MALIN YÜKLENMESİ ÖNCESI PARASAL KAYNAĞI SATICIYA SAĞLIYOR OLMASI NEDENİYLE, SATICI AÇISINDAN ALICI PREFİNANSMANI (ALICI KREDİSİ) OLARAK TANIMLANMAKTADIR. İHRACATÇI AÇISINDAN EN AVANTAJLI ÖDEME ŞEKLİ İTHALATÇI AÇISINDAN İSE, EN RİSİKLİ OLAN ÖDEME ŞEKLİDİR.

MAL MUKABİLİ ÖDEME (Cash Aginst Goods) SATICININ (İHRACATÇININ), BEDELİNİ TAHSİL ETMEDİĞİ MALLARI, ALICININ (İTHALATÇININ) EMRİNE GÖNDERMESİDİR. ALICI VE SATICI ARASINDA VARILAN ANLAŞMA ÇERÇEVESİNDE, MALLARIN İTHALİNDEN BELLİ BİR SÜRE SONRA ÖDEMESİ YAPILIR. BU ÖDEME ŞEKLİNDE, SATICI MALI ALICIYA SEVK EDİP MAL BEDELİNİ DAHA SONRA ALIYOR OLMASI NEDENİYLE, PEŞİN ÖDEMENİN AKSİNE, SATICI TARAFINDAN ALICIYA TANINAN BİR KREDİLİ ÖDEME ŞEKLİDİR. İTHALATÇI AÇISINDAN EN AVANTAJLI ÖDEME ŞEKLİ İHRACATÇI AÇISINDAN İSE, EN RİSİKLİ OLAN ÖDEME ŞEKLİDİR.

VESAİK MUKABİLİ ÖDEME (Cash Aginst Doc. İHRACATÇININ (SATICININ) MALLARI YÜKLEDİKTEN SONRA MALIN YÜKLENDİĞİNİ VE MÜLKİYETİNİ İFADE EDEN VESAİKİ, BANKASI ARACILIĞI İLE İTHALATÇININ (ALICININ) ÜLKESİNDEKİ BANKASINA, BEDELİNİN TAHSİL KOŞULU İLE GÖNDERİLMESİ İŞLEMİDİR. BU ÖDEME ŞEKLİNDE; VESAİK BEDELİ ARACI BANKACA TAHSİL EDİLMEDEN, VESAİKİN İTHALATÇIYA TESLİMİ SÖZ KONUSU DEĞİLDİR. VESAİK MUKABİLİ İŞLEMLER BANKALARCA, ULUSLARARASI TİCARET ODASININ “TAHSİLAT İŞLEMLERİ İÇİN YEKNESAT KURALLAR” 522 SAYILI BUROŞURDE BELİRTİLEN KURALLAR KAPSAMINDA YÜRÜTÜLÜR.

VESAİK MUKABİLİ İŞLEMDE TARAFLAR SATICI (Drawer) GÖNDEREN BANKA (İhracatçının Bankası/Remiting Bank) TAHSİL/İBRAZ BANKASI (Collecting Bank) ALICI (Drawee) İHRACATÇI AÇISINDAN VESAİK MUKABİLİ ÖDEME İTHALATÇI AÇISINDAN VESAİK MUKABİLİ VESAİK (BELGELER) TİCARİ BELGELER MALİ BELGELER

KABUL KREDİLİ ÖDEME (Acceptance Credit) KABUL KREDİSİ;   SATICI TARAFINDAN ALICIYA TANINAN AYNİ KREDİ KAPSAMINDA, ALICI, İTHAL ETTİĞİ MALIN BEDELİNİ MAL ALIMINDA DEĞİL, DAHA SONRAKİ BİR VADE DE İHRACATÇIYA ÖDEDİĞİ BİR KREDİ ÇEŞİDİDİR. DİĞER BİR İFADEYLE, “KABUL KREDİSİ” SATILAN MAL BEDELİNİN BİR POLİÇEYE BAĞLANDIĞI VE POLİÇE BEDELİNİN, POLİÇE VADESİNDE SATICIYA ÖDENDİĞİ BİR ÖDEME ŞEKLİDİR. KABUL KREDİSİNDE ANA UNSUR OLAN POLİÇEDE, İKİ TÜRLÜ KABUL VARDIR. FİRMA KABULLÜ BANKA KABULLÜ

FİRMA KABULLÜ: BANKA KABULLÜ: ÖDEME TAHHÜDÜNDE BULUNAN SADECE İTHALATÇI OLMASI YANİ POLİÇEYİ SADECE İTHALATÇININ KABUL ETMESİDİR.   ANCAK SATICI, İTHALATÇININ YANI SIRA BİR BANKANINDA GARANTÖRLÜĞÜNÜ İSTEMESİ DURUMUNDA, BANKA AVAL’İ DEVREYE GİRMEKTEDİR. BANKA AVAL’İ; ÖDEME TAAHHÜDÜNDE BULUNAN İTHALATÇININ YANISIRA, BANKANINDA ÖDEME TAAHHÜDÜNDE BULUNMASIDIR. BANKA KABULLÜ: VADELİ MAL ALIMINA KONU OLAN MAL ALIM İŞLEMLERİNDE SATICI TARAFINDAN, ALICI ADINA ADINA RİSKİ ÜSTLENEN BANKAYA ÇEKİLEN POLİÇENİN İLGİLİ BANKA TARAFINDAN KABUL EDİLMESİDİR.

EKSİKSİZ, DOĞRU VE TAM OLARAK DÜZENLENMİŞ OLMALI SATICININ, TAHSİL VESAİK’İNİ BANKASINA VERİRKEN DİKKAT ETMESİ GEREKİĞİ HUSULAR; VESAİK, ULUSLARARASI VE YURTİÇİ MEVZUAT AÇISINDAN EKSİKSİZ, DOĞRU VE TAM OLARAK DÜZENLENMİŞ OLMALI VESAİK, DOĞRU ŞEKİLDE İMZALANMALI VE CİROLANMALIDIR. VESAİK EKİNDE MALİ BELGE (POLİÇE-SENET VB) YER ALIYORSA, BU BELGELERİN KABUL EDİLMEME, ÖDENMEME DURUMUNDA PROTESTO ETTİRİLİP ETTİRİLMEYECEĞİ HUSUSU AÇIKÇA BELİRTİLMELİDİRİ. TAHSİL TALİMATINDA, KABUL EDİLECEK POLİÇENİN TAHSİL BANKASI NEZDİNDE Mİ KALACAK YOKSA SATICI TARAFAMI GÖNDERİLECEĞİ HUSUSLARININ AÇIKÇA BELİRTİLMİŞ OLMASI GEREKİR. İŞLEME İLİŞKİN KOMİSYON VE MASRAFLARIN AMİRE Mİ? YOKSA, MUHATABA MI AİT OLDUĞU HUSUSU, AMİR (SATICI) TARAFINDAN BELİRTİLMİŞ OLMALIDIR.

VESAİK TAHSİL İŞLEMİNDE ALICININ BİLMESİ VE DİKKAT ETMESİ GEREKTİĞİ HUSUSLAR; TAHSİL BANKASI, SATICI’NIN BANKASI TARAFINDAN GÖNDERİLEN VESAİKİ İNCELEMEK VEYA DOĞRULUKLARINI SAPTAMAK ZORUNDA DEĞİLDİR. TAHSİLAT TALİMATINDA BELİRTİLEN HUSUSLARIN YERİNE GETİRİLMESİ VE VESAİKİN ALICISINA BU ŞARTLAR ÇERÇEVESİNDE TESLİM EDİLMESİNDEN TAHSİL BANKASI SORUMLUDUR. TARAFLAR ARASINDAKİ HERHANGİ BİR ANLAŞMA GEREĞİ, ALICI ÖDEME YAPMADAN ÖNCE MALLARI İNCELEMEK VEYA KONTROL ETMEK YETKİSİNE SAHİP DEĞİLDİR. ANCAK, SATICI BU HUSUSTA BİR İZİN VEREBİLİR. İTHALATÇI VESAİKİ TESLİM ALMAKTAN VAZGEÇMESİ VEYA BELLİ BİR SÜRE İÇİNDE ALINMAMASI HALİNDE, VESAİK TAHSİL BANKASI TARAFINDAN GERİ GÖNDERİLİR.

AKREDİTİF (LETTER OF CREDİT)   AKREDİTİF, ALICININ TALEBİ VE BELİRTİĞİ ŞARTLAR ÇERÇEVESİNDE, BİR BANKA TARAFINDAN, SÖZ KONUSU MAL VE HİZMETİN GERÇEKLEŞTİRİLDİĞİNE DAİR BELGELERİN, VERİLEN SÜRE İÇİNDE İBRAZ EDİLMESİ VE ÖNGÖRÜLEN ŞARTLARIN YERİNE GETİRİLMESİ KAYDIYLA, ÖDEME YAPILACAĞINA İLİŞKİN BANKA TAAHHÜDÜ / BANKA GARANTİSİDİR. TARAFLARDAN BİRİ, AKREDİTİF ŞARTLARINA AYKIRI DAVRANMASI HALİNDE, DİĞER TARAFIN ZARARA UĞRAMAMASINI SAĞLAR DİĞER BİR İFADEYLE, AKREDİTİF SİSTEMİ, HEM İTHALATÇIYI HEM DE İHRACATÇIYI KORUYAN BİR SİSTEMDİR.

ÖNEMLİ NOTLAR DEĞİLDİR. ÖNCELİKLE İÇERDİĞİ KOŞULLARIN YERİNE AKREDİTİFİN VARLIĞI, ASLA BİR ÖDEME GARANTİSİ DEĞİLDİR. ÖNCELİKLE İÇERDİĞİ KOŞULLARIN YERİNE GETİRİLMESİ ZORUNLUDUR. AKREDİTİF, AMİR BANKANIN YÜKÜMLÜLÜĞÜN İÇERİR. AKREDİTİF KOŞULLARI YERİNE GETİRİLMİŞSE, AMİR BANKA ÖDEME YAPMAKLA YÜKÜMLÜDÜR. İTHALATÇININ İFLASI, MAL BEDELİNİ ÖDEMEMESİ, MALI ALMAKTAN VAZ GEÇMESİ, BU ÖDEMEYİ ENGELLEMEZ. BANKALARIN, AKREDİTİF SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİNDEKİ FONKSİYONU, SADECE BELGELERİN AKREDİTİF ŞARTLARINA UYGUNLUĞUNUN KONTROLÜ İLE SINIRLANDIRILMIŞTIR. BELGELER, AKREDİTİF ŞARTLARINA UYGUN OLSA BİLE MALLAR ALICININ İSTEDİĞİ KOŞULLARA UYMAYABİLİR.

AKREDİTİFİN SINIFLANDIRILMASI SAĞLADIĞI GÜVENCELER AÇISINDAN AKREDİTİFLER ÖDEME ŞEKİLLERİNE GÖRE AKREDİTİFLER FİNANSMAN ÖZELLİKLİ AKREDİTİFLERİ

SAĞLADIĞI GÜVENCELER AÇISINDAN AKREDİTİFLER   KABİLİRÜCU AKR./DÖNÜLEBİLİR (REVOCABLE CREDİT) GAYRİKABİLİ RÜCU AKR/DÖNÜLMEZ (IRREVOCABEL CRD) - TEYİTLİ - TEYİTSİZ KABİLİRÜCU AKREDİTİF/DÖNÜLEBİLİR AKREDİTİF TEMMUZ 2007 TARİHİNDE YAYIMLANAN UCP 600 SAYILI KURALAR İÇİNDE DÖNÜLEBİLİR BİR AKREDİTİFE YER VERİLMEMİŞTİR. ANCAK, UCP 600 KURALLAR DİZİSİNİN 1. MADDESİNDE YER ALAN “ BU KURALLAR AKREDİTİF ŞARTLARIYLA AÇIKÇA DEĞİŞTİRİLMEDİKLERİ VEYA UYGULAMA DIŞI BIRAKILMADIKLARI SÜRECE AKREDİTİFİN BÜTÜN TARAFLARI İÇİN BAĞLAYICIDIR” HÜKMÜ GEREĞİ, AMİR TARAFINDAN FARKLI TALİMAT VERİLMESİ MÜMKÜNDÜR.

GAYRİKABİLİ RÜCU AKREDİTİF/ DÖNÜLMEZ AÇILAN AKREDİTİFİN ŞARTLARINA UYULMASI KAYDIYLA, BELİRLENEN SÜRE İÇİNDE ÖDENECEĞİ HAKKINDA AMİR BANKANIN KESİN TAAHÜDÜNÜ İÇERİR. LEHTARIN, AMİR BANKANIN VE VARSA AKREDİTİFE TEYİT İLAVE EDEN BANKANIN MUTABAKATI OLMADAN İPTAL EDİLEMEZ VE ŞARTLARI DEĞİŞTİRİLEMEZ. AMİR BANKANIN TALEBİNE İSTİNADEN, MUHABİR BANKANIN AKREDİTFİ LEHTARA; TEYİTLİ, TEYİTSİZ OLARAK İHBAR ETMESİ MUHABİR BANKANIN, LEHTARA KARŞI OLAN GÖRE VE SORUMLULUĞU DEĞİŞMEKTEDİR.

TEYİTSİZ AKREDİTİF/UN CORFIRM CREDIT   BU TÜR AKREDİTİFLERDE LEHTAR BANKA, AKREDİTİFİ SADECE LEHTARA İHBAR ETMEKLE YÜKÜMLÜDÜR. GELEN AKREDİTİFİN DOĞRULUĞUNU KONTROL EDER ANCAK, ÖDEME TAAHHÜDÜ ALTINA GİRMEZ. TEYİTSİZ BİR AKREDİTİFTE ÖDEME TAAHHÜDÜ; AKREDİTİF ŞARTLARINA UYGUN VESAİK KARŞILIĞI SADECE, AKREDİTFİ AÇAN AMİR BANKANIN YÜKÜMLÜLÜĞÜNDEDİR.

TEYİTLİ AKREDİTİF/ CORFIRM CREDIT   AKREDİTİFİ AÇAN BANKACA GÖREVLENDİRİLEN İHBAR BANKASININ, AKREDİTİFİ LEHTARA İHBAR EDERKEN, AKREDİTİFİ AÇAN BANKANIN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜ YERİNE GETİRECEĞİNE DAİR SORUMLULUK ALMASIDIR. BAŞKA BİR İFADEYLE, AKREDİTİFE TEYİDİNİ EKLEYEN BANKA, AKREDİTİF ŞARTLARINA UYGUN VESAİKİN KENDİSİNE İBRAZI HALİNDE, AMİR BANKA İLE BİRLİKTE KESİN ÖDEME TAAHHÜDÜ ALTINA GİRER. TEYİT İLAVE EDEN BANKA, İHBAR BANKASI DIŞINDA 3. BİR BANKA DA OLABİLİR.

TEYİTLİ AKREDİTİF SAĞLADIĞI AVANTAJLAR   LEHTAR; İTHALATÇI, AMİR BANKA VE BUNLARIN BULUNDUĞU ÜLKE RİSKİ VE TRANSFER GÜÇLÜKLERİNDEN ETKİLENMEZ. TEYİT BANKASI TARAFINDAN VESAİK ÜZERİNDE BULUNAN EKSİKLİK VE HATALARIN DÜZELTİLME ŞANSI VARDIR VESAİKİN AKREDİTİF ŞARTINA GÖRE UYGUNLUĞU TEYİT BANKASI TARAFINDAN KABUL EDİLMESİ HALİNDE, AMİR BANKANIN VESAİKİ KABUL ETMEMESİ VE ÖDEME YAPMAMASI LEHTARI BAĞLAMAZ. AKREDİTİF TEYİT BANKASI NEZDİNDE KULLANILABİLİR OLDUĞUNDAN, VESAİKİN YOLDA KAYBOLMA RİSKİNDEN ETKİLENMEZ.

ÖDEME ŞEKİLLERİNE GÖRE AKREDİTİFLER   VESAİK İBRAZINDA ÖDEMELİ (SIGHT L/C) VADELİ AKREDİTİF (DEFFERRED PAYMENT) KABUL KREDİLİ AKREDİTİF (ACCEPTANCE L/C) PEŞİN ÖDEMELİ AKREDİTİF (RED/GREEN CLAUSE L/C) KARIŞIK ÖDEMELİ AKREDİTİF (MİX PAYMENT)

DEVREDİLEBİLİR AKREDİTİF/ TRANSFERABLE L/C   AÇILAN AKREDİTİFİN DEVREDİLEBİLİR NİTELİKLİ OLMASI HALİNDE, AKREDİTİF LEHTARI, KENDİSİNE TANINAN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ BİR VEYA BİRKAÇ LEHTARA DEVREDEBİLİR. DEVREDİLEBİLİR BİR AKREDİTİFTE AMAÇ; 1. LEHTARIN AKREDİTİF KONUSU MALLARIN SATIN ALINMASINDA İHTİYAÇ DUYDUĞU FİNANSMANI SAĞLIYABİLMESİDİR. BUNU SAĞLAYAN ETKENLER İSE; AKREDİTİF TUTARI VE BİRİM FİYATININ AZALTILABİLMESİ VADESİNİN VE SEVKİYAT SÜRESİNİN KISA TUTULABİLMESİ YER ALAN BELGELERİN İBRAZ SÜRESİNİN KISALTILABİLMESİ SİGORTA ORANININ ARTIRILABİLMESİ BUNLAR DIŞINDA AKREDİTİF ORİJİNALİNDE BELİRTİLEN ŞARTLARLA DEVREDİLMESİ ESASTIR.

KARŞILIKLI AKREDİTİFLER/ BACK TO BACK L/C   BU TÜR AKREDİTİFLERİNDE KULLANIM AMACI, DEVREDİLEBİLİR AKREDİTİFLERDE OLDUĞU GİBİ, TACİR KONUMUNDA OLAN ARACININ, MALIN ASIL ÜRETİCİSİ VEYA SATICISINDAN MALI SATIN ALMA AŞAMASINDA İHTIYAÇ DUYDUĞU FİNANSMANI KARŞILAMAKTIR. BİRBİRINDEN AYRI İKİ AKREDİTİFTEN OLUŞUR. İLK AKREDITIF LEHTARININ, İKINCİ AKREDİTİFİN AMİRİ OLDUĞU IŞLEM TÜRÜDÜR. AKREDİTİFİN İLK LEHTARI, KENDİSİNE AÇILAN AKREDİTİFİ BANKAYA TEMİNAT GÖSTERMEK SURETİYLE, MALLARIN ASIL SATICISI VEYA İMALATÇISI LEHİNE, KENDİSİNE AÇILAN AKREDİTİFTEKİ AYNI ÖZELLİKLERİ TAŞIYAN BİR AKREDİTİF AÇILMASINI İSTER.