KOLLEKTİF ŞİRKET Doç. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi 5. HAFTA
TANIMI VE UNSURLARI Tanımı: İki veya daha fazla gerçek kişi tarafından bir ticari işletmeyi müşterek ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan ve şirket alacaklılarına karşı ortaklarının tümünün sorumluluğu sınırsız olan tüzel kişiliğe sahip ticaret şirketidir. Unsurları: Ortaklar Amaç Ticaret unvanı Sınırsız sorumluluk Tüzel kişilik
KURULUŞU Şirket sözleşmesi Noter onayı Tescil ve İlan Yazılı şekilde yapılmalıdır. Kanunda öngörülen içeriğe sahip olmalıdır. Ortakların adı ve soyadı, ikametgahı ve tabiiyeti Şirketin türü Şirketin ticaret unvanı ve merkezi Şirketin faaliyet konusu Taahhüt edilen sermayenin miktarı ve niteliği Noter onayı Tescil ve İlan
ŞİRKETİN İŞLEYİŞİ Genel olarak, adi şirkete benzer. Ortaklar tacir değildirler. Tacir sıfatı şirket tüzel kişiliğine aittir. Vergi mükellefi şirket değil ortaklardır. Ortakların iflası da mümkündür
Sermaye koyma borcu Kara ve zarara katılma Yönetim Denetim İÇ İLİŞKİLER Sermaye koyma borcu Kara ve zarara katılma Yönetim Denetim Rekabet yasağı
DIŞ İLİŞKİLER/TEMSİL İç ilişkideki yöneticiler dış ilişkide temsilci sıfatını kazanabilirler. Fakat yönetici ve temsilci aynı kişi olmak zorunda değildir. Temsil yetkisinin kapsamı: şirketin amacına dahil olan her türlü iş ve hukuki işlemi şirket adına yapmak oluşturmaktadır.yani şirketin konusudur. Temsil yetkisinin sınırlandırılması: Birlikte temsil Şube ile sınırlandırma
DIŞ İLİŞKİLER/SORUMLULUK Şirketin sorumluluğu Ortakların sorumluluğu: Ortaklar 2.dereceden, sınırsız ve müteselsil sorumludur. Ortakların birinci dereceden sorumlu olmaları aşağıdaki hallerde olur: Şirkete karşı yapılan takibin semeresiz kalması ör:şirketin haczi kabil malının bulunmaması,şirketin aciz vesikasının bulunması vb. Şirketin sona ermesi
ŞİRKETİN SONA ERMESİ Sona erme sebebinin gerçekleşmesiyle şirket tasfiye aşamasına geçer. şirketin tüzel kişiliği devam eder, sadece yetki / amaç sınırlanır / değişir. Şirketin kendiliğinden sona ermesi 1. şirket amacının gerçekleşmesi 2. şirket amacının gerçekleşmesinin imkansız hale gelmesi 3. ortaklardan birinin ölümü veya kısıtlanması 4. ortaklardan birinin iflası 5. süreli şirketlerde sürenin dolması 6. şirketin iflası 7. sermayenin 2/3 kaybedilmesi; oybirliğiyle şirketin devamı sağlanabilir İradi sona erme sebepleri Ortak iradesiyle (6 ay önceden feshi ihbar yapılarak) 1. şirketin belirsiz süreli olarak kurulması 2. şirketin ortaklardan birinin hayatı boyunca geçerli olarak kurulmuş olması 3. bir ortağa tek taraflı fesih hakkı verilmesi Mahkeme iradesiyle 1. ortakların talebiyle(haklı sebep varlığı halinde 2. Ortağın şahsi alacaklısının talebi * Alacaklı alacağını ortağın şahsi malvarlığından yada kar payından;elde edememişse * Sürenin dolması üzerine şirket uzatılmış ise şahsi alacaklı mahkemeye başvurabilir.
ÖRNEK OLAY ÇALIŞMASI Güneş Tanır, Işık Çelebi, Yalım Araz ve Gülay Atık aralarında anlaşarak tiyatro işletmeciliği yapmak üzere bir kollektif şirket kurmuştur. Ortaklardan Güneş Tanır bu alandaki teknik bilgi ve itibarını sermaye olarak koyarken, diğerleri eşit miktarda 3.000 YTL. sermaye koymuşlardır. Şirketin ticaret unvanı “Güneş Tanır ve Gülay Atık Kollektif Şirketi” olarak belirlenmiştir. Şirket altı ay kadar faaliyette bulunduktan sonra, bekar olan Gülay hanım evlenmiş ve soyadı “Varyemez” olarak değişmiştir. Bu arada, ortaklardan Işık bey şirketten ayrılmak istemiş ancak diğer ortaklar buna izin vermemişlerdir.
SORULAR Bu şirketin ticaret unvanı kanuna uygun mudur? Şirketin tescili sırasında Ticaret Sicili Memuru tarafından ileri sürülen itiraz gerekçelerini tartışınız: Ticaret unvanında ortaklardan sadece birinin ad ve soyadının yer alması ve bu kişinin nakit veya ayın sermaye getiren ortaklardan olması gerekir. Ticaret unvanında “ve ortakları” ibaresi yer almadığından bu durum üçüncü kişilere karşı şirketin sadece iki ortağı bulunduğu izlenimini vermekte ve bu nedenle yanıltıcı nitelik taşımaktadır. Şirketin faaliyet konusu kanuna uygun değildir. Gülay Atık’ın soyadının değişmesi ticaret unvanı değişikliğini gerektirir mi? Güneş’in teknik bilgisi ve ticari itibarını sermaye olarak koyması hukuken geçerli midir? Bu durum adı geçen ortağın alacaklılara karşı sorumluluğunu etkiler mi? Işık’ın şirket işleriyle ilgilenmemesi ve kendisine verilen görevleri yerine getirmemesi nedeniyle şirketten çıkarılması mümkün müdür? Güneş’in ölümü halinde şirketin ticaret unvanı ve mirasçıların şirkete katılımı konusunda ne gibi durumlarla karşılaşılabilir? Ortaklardan Yalım’ın İş Bankası’ndan şirket adına çektiği krediyi ödememesi sonucunda alacaklı banka Güneş ile Yalım’a karşı icra takibinde bulunabilir mi? Bu takibe karşı, Güneş, nakit sermaye getirmediği gerekçesiyle öncelikle diğer ortaklara başvurulması yönünde bir savunmada bulunabilir mi?