TÜRKİYE’DE BORU TAŞIMACILIĞI VE PROJELER

İÇİNDEKİLER : Boru hattı taşımacılığı nedir? Türkiye’deki boru hatları nelerdir? Strateji ve Öneriler Kaynakça

BORU HATTI TAŞIMACILIĞI NEDİR? Günümüzde en çok kullanılan enerji kaynakları olan petrol ve doğal gazın en hızlı ve en güvenli taşınma şekli,borularla yapılanıdır. Aynı zamanda en ucuz taşınma şekli olan bu yöntem,üretim kaynaklarıyla tüketim merkezlerinin birbirlerine boru hatlarıyla birleştirilmesidir.

Bilindiği gibi dünya petrol rezervlerinin %65’i üretimin ise %30’u Ortadoğu ülkelerine aittir.Ortadoğu ülkeleri ve Orta Asya ülkeleri Türkiye’nin güney ve doğu çevresinde bulunmaktadır. Bu ülkelerin sahip olduğu enerji kaynaklarını tüketen sanayi ülkeleri ise Türkiye’nin batı ve kuzey çevresinde yer alırlar.

Türkiye’de ilk boru hattı, 1966 yılında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından Batman-Dörtyol (İskenderun Körfezi) arasında döşenmiş ve işletmeye açılmıştır.

TÜRKİYE’DEKİ BORU HATLARI NELERDİR?

A. PETROL TAŞIMACILIĞI YAPILAN BORU HATLARI Irak-Türkiye Petrol Boru Hattı: Bu hat gerçekte paralel iki hattan oluşmaktadır. Irak'ın Kerkük ve diğer üretim sahalarından elde edilen ham petrolü Ceyhan (Yumurtalık) Deniz Terminali'ne ulaştırmaktadır.

35 milyon ton yıllık taşıma kapasitesine sahip sözkonusu boru hattı, 1976 yılında işletmeye alınmış ve ilk tanker yüklemesi 25 Mayıs 1977'de gerçekleştirilmiştir.   I. Boru Hattı'na paralel olan ve 1987 yılında işletmeye alınan II. Boru Hattı ile de yıllık taşıma kapasitesi 70.9 milyon tona ulaşmıştır.

Irak-Türkiye Petrol Boru Hattı Uzunluk Değerleri Sütun1 IRAK TÜRKİYE   Sütun1 IRAK TÜRKİYE TOPLAM I.HAT 345 641 986 km. II.HAT 234 656 890 km. 579 1.297   1.876 km.

Batman –Dörtyol Petrol Boru Hattı Boru hattı, Batman'dan İskenderun Körfezi'ne ulaşarak, Dörtyol'da son bulmaktadır. Yıllık kapasitesi 3.5 milyon ton olan boru hattının uzunluğu 511 km’ dir.

Ceyhan-Kırıkkale Petrol Boru Hattı Kırıkkale Rafinerisi'nin ham petrol ihtiyacını karşılayan boru hattı, Eylül 1986 tarihinde isletmeye açılmıstır. Hat 448 km uzunluğunda olup hattın kapasitesi yıllık 5 milyon ton’dur.

Şelmo-Batman Ham Petrol Boru Hattı Şelmo sahasında üretilen ham petrolü Batman Terminali'ne taşıyan boru hattının uzunluğu 42 km olup, yıllık tasıma kapasitesi 800.000 ton' dur. Şelmo-Batman Ham Petrol Boru Hattı ile 2002 yılında 691 Bin varil ham petrol taşınmıştır.

Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi ile , Azerbaycan’da üretilen ham petrolün Gürcistan üzerinden, Ceyhan’daki deniz terminaline, buradan da tankerlerle dünya pazarlarına ulaştırılması amaçlanmaktadır. Bu boru hattının kapasitesi yılda 50 milyon ton, toplam uzunluğu 1.776 km’dir.

STRATEJİ VE ÖNERİLER

STRATEJİLER : Ülkemizin coğrafi ve jeopolitik konumunun sağladığı avantajlarıyla Doğu’nun enerji kaynaklarının Batı’ya aktarılması yönünde ham petrol hatlarını yaygınlaştırarak, ülkemizin bir enerji koridoru haline gelmesini sağlamak, Türk Boğazlarının deniz trafiği yükünü azaltan ham petrol hatlarının yaygınlaştırılması, Uluslararası ilişkileri de dikkate alarak hükümetin oluşturacağı enerji ve ulaştırma politikaları doğrultusunda çalışmaları sürdürmek,

ÖNERİLER : Ülkemizde yeterli düzeyde olmayan petrol ve üretim faaliyetlerini artırıcı çalışmalar desteklenmeli, Boğazları by-pass eden ham petrol boru hattı projelerinin limanlarımız yolu ile dışa açılımı sağlanarak Türk Boğazları’ndaki tehlikeli yük trafiği azaltılmalıdır. Uluslar arası standartlarda çevre, işletme ve tesis yönünden güvenlik önlemleri alınması zorunludur. Petrol boru hatlarındaki hırsızlığa karşı ciddi ve caydırıcı tedbirler alınmalıdır.