Akut Gastroenteritler Prof. Dr. Sema AYDOĞDU EgeÜTF Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı 2006

Diyare (İshal, sürgün, amel) Pediatride en sık rastlanan yakınmalardan biri ! Dışkılama sıklığında artma Dışkı kıvamında azalma

Diyare (İshal, sürgün, amel) Günde bir kez 1-2 litre dışkılama DİYARE Günde 3 kez kıvamlı dışkılama NORMAL

Diyare ve Dışkı Volümleri Normal dışkı volümü İnfant 5-10 gr/kg Erişkin 100 gr/G Diyarede volüm İnfant > 10 gr/kg/G Çocuk > 200 gr/G

Diyare Çok önemli bir halk sağlığı sorunu… Hospitalize edilen çocukların %10’u Tüm dünyada yılda 5 - 18 milyon çocuk diyareden ölüyor !!!

Diyareden Çocuklar Neden Ölür ???????

Diyareden Çocuklar Neden Ölür ? Diyare Etkeni Öldürücü Değildir… Diyare Sonucu Gelişen Dehidratasyon Öldürücüdür

Dehidratasyon Derecelemesi Hafif Ağırlıkta % 3-5 kayıp Susuzluk hissi Mukozaların kuruması Göz yaşının azalması Konsantre idrar Nabızda %10-15 artma

Dehidratasyon Derecelemesi Orta Ağırlıkta % 5-10 kayıp Göz altlarının çökmesi Fontanel çöküklüğü Turgor bozulması

Dehidratasyon Derecelemesi Ağır Dehidratasyon Ağırlıkta %10 kayıp Dehidratasyon pilisi varlığı Ağırlıkta %15 kayıp Hipovolemik şok

Akut Dehidratasyon >%10 Dehidratasyon Pilisi

Diyarede Sorumlu Mekanizmalar OSMOTİK Sekretuvar Motilite bzk. İnflamasyon

Diyarede Sorumlu Mekanizmalar OSMOTİK Süt çocuğu diyaresi En sık karşılaşılan Sekretuvar Gıda zehirlenmesi Kolera Kronik Diyare (Osm+Sekretuvar)

Diyarede Sorumlu Mekanizmalar Motilite bozukluğu Hipomotilite Bakteriyel aşırı çoğalma İnflamasyon Crohn hast. Kolitis ülseroza Dizanteriler (enterokolit)

İnce Barsak Epiteli

Villus – Mikrovillus Etkinliği Erişkinde barsak uzunluğu 9 -10 m. Barsak yüzeyi İki futbol sahası kadar…!!!

Enterositler Villöz Enterositler Kriptik Enterositler geçirgenlik

Enterosit Görevleri Villöz enterositler Sindirim Emilim Kriptik enterositler Na+ emilimi Cl- sekresyonu Su sekresyonu Lümende izotonisite

Normal İnce Barsak Parmaksı Çıkıntılar Normal Villuslar

Su ve Elektrolitlerin Emilimi

Vücutta Günlük Su Hareketi İB’dan emilen KB’dan emilen

Normal ve Hastalıklı İB

Villöz enterositler Sindirim Emilim Ozmotik Diyare Kriptik enterositler Na+ emilimi Cl- sekresyonu Su sekresyonu Sekretuvar Diyare

Villöz enterositler Sindirim Emilim Ozmotik Diyare Kriptik enterositler Na+ emilimi Cl- sekresyonu Su sekresyonu Sekretuvar Diyare

Ozmotik Diyare KH sindirim ve emilim bzk. Sindirilemeyen laktoz Lümende artmış ozmotik yük Su - elektrolit malabsorpsiyonu

Emilmeyen şeker kolona ulaşır Bakterilerce parçalanır Ozmotik Diyare Emilmeyen şeker kolona ulaşır Bakterilerce parçalanır Laktik, asetik, bütirik asit vb. Bol sulu – Asidik dışkı (pH<5.5) Ekşi kokulu dışkılama Fışkırır tarzda Fermentasyon diyaresi……………

Ozmotik Diyare ve YOĞURT Benzerliği Emilmeyen süt şekeri kolonda bakterilerce yıkılır Fermentasyon diyaresi…………… Süt yoğurt mayası (bakteri)ile fermente edilir. YOĞURT

Dışkıda şeker varlığı Fehling deneyi Tıpkı idrar gibi !!!

Diyarenin Lokalizasyonu İnce Barsak Kökenli Diyare Enterosit Yıkımı Enterit Akut Gastroenterit

Akut Gastroenterit Bol miktarda Sulu Gürültülü – fışkırır tarzda Asidik Ekşi kokulu İntertrigo (pişik) varlığı

Akut Gastroenterit Virüsler İnce Bağırsağı Sever… Rotavirus Partikülü

Enterosit İçinde Viral Partiküller

Fermentasyon diyaresi Akut Gastroenterit Osmotik Diyare Fermentasyon diyaresi Viral Diyare Süt Çocuğu Diyaresi

Diyarenin Lokalizasyonu Kalın Barsak Kökenli Diyare Kolonosit Yıkımı Kolit Akut Enterokolit

Akut Enterokolit Bakteriler ve Amipler Kalın Bağırsağı Sever… Bakteriler invazyon gösterir Kanlı, mukuslu Az miktarda Sık Sık 20-25 kez/gün Tenezm (+)

İnvaziv Bakteriler Salmonella Shigella Enteroinvaziv E.Coli Hedef organ : Distal ileum - kolon Histoloji : Mukozal ülserasyon LP’da inflamatuvar yanıt Salmonella Shigella Enteroinvaziv E.Coli Kamfilobakter Yersinia

E.Coli AGE Enteropatojenik (EPEC) Enterotoksijenik (ETEC) Mikrofloranın en önemli kısmı İntestinal patojen E.Coli tipleri Enteropatojenik (EPEC) Enterotoksijenik (ETEC) Enteroinvaziv (EIEC) Enterohemorajik (EHEC) Enteroaggretiv (EAggEC) Diffüz adeziv (DAEC)

Bakteriyel AGE’de Patogenez Na+ Cl- Sitotoksik cAMP Enteroinvaziv Toksijenik (kolera) Enteroadeziv

Diyarede Dışkı İncelemesi pH (normal pH: 6-8) İndirgen şeker (Fehling testi) Dışkıda gizli kan Mikroskopi (eritrosit, lökosit) Dışkı Kültürü Dışkıda Parazit (entemoeba histolitica)

Diyarede Dışkı İncelemesi Bol sulu Ekşi kokulu Kan içermeyen diyarede (viral diyare) DIŞKI KÜLTÜRÜ ALINMAZ

Diyarede Dışkı İncelemesi Az miktarda Kanlı, mukuslu diyarede (enterokolit) DIŞKI KÜLTÜRÜ ALINIR Dışkıda Amip Aranır…

Gıda Zehirlenmesinde Patogenez Her türlü iyi pişmemiş etli gıdalar Sporların - toksinlerin eliminasyonu yetersiz Enterotoksijenik sekretuvar diyare Adenilat siklaz aktivasyonu Bol sulu diyare - kusma - karın ağrısı

Gıda Zehirlenmesinde Etkenler Bakteriyel (%80) Klostridium perfringens Stafilokokus aureus Bacillus sereus Salmonella Klostridium botulinum ETEC Aeromonas