9. BÖLÜM Faktör Piyasası-1

Amaçlarımız Kısa dönem emek talep eğrisi Uzun dönem emek talep eğrisi Emek talep eğrisi, endüstri ve piyasa Eksik piyasalarında enek talep eğrisi Emek arz eğrisinin elde edilmesi Anahtar kavramlar: Marjinal ürün hasılatı, marjinal faktör maliyeti, Çıktı etkisi, Faktör ikame etkisi, Boş zaman talep eğrisi, Monopolcü sömürü 2

Giriş Üretim Faktörleri Emek Sermaye Toprak Doğal kaynaklar Bu faktörler (girdiler) firma tarafından talep edilir Bu faktör ve talebin karşılandığı yerlere FAKTÖR PİYASALARI denir. Faktör piyasalarını talep edenler genellikle Firmalardır Faktör piyasalarını arz edenler genellikle Hane halkıdır Bir firma karını maksimize eden çıktı düzeyini belirlerken, Gerekli olan üretim faktörlerini seçer Firmanın girdi piyasasında talebi incelenmeli TÜRETİLMİŞ TALEP ya da TÜREV TALEBİ: Firman girdi piyasasındaki talebi, mal ve hizme satışına bağlı olma durumu 2

Kısa Dönem Girdi Talebi (Short Run Input Demand) Her firma minimum maliyet ister mi? Belli bir çıktı düzeyi için, en düşük maliyet ile gerçekleştirmek için optimal girdi düzeyini belirlemek, X malı üretimi için, Sermaye (K), Emek (L) K yerine kira bedeli (r) Emek birimi için (w) Kısa dönem sermaye girdisi (K) sabit ve emer girdisini (L) değişken kabul edelim. Tam rekabet piyasa Hem emek piyasası (faktör ya da girdi) Hem ürün piyasası (çıktı) Eş ürün eğrilerinde optimal girdi bileşeni (Üretim miktarına ve girdi fiyatına bağlıdır) 2

Rekabetçi Piyasada Firmanın Emek Talebi Optimal çıktı düzeyi için marjinalist mantık, karı maksimum yapacak girdiyi belirler Marjinal fiziki ürün İlave işgücünün karlı olup olmadığı, Emeğin marjinal fiziki ürünü (MPPL) ya da emeğin marjinal ürünü(MPL) Burada fiziki ölçü kullanılmaz, Emeğin marjinal hasılatı kullanılır (MRPL) MRPL= (MR) * (MPL) Burada, MR= Px En son emek birimi maliyeti [Marjinal faktör maliyeti (MFC)] aşıyorsa, firma için ilave işçi almak karlıdır. 2

Rekabetçi Piyasada Firmanın Emek Talebi Emek girdisi için MFC, ilave emek kullanıldığında firmanın toplam maliyette çıkan artışıdır. Tam rekabette, MFC=w Tam esnek bir talep eğrisi, MRPL= (MR) * (MPL) Burada, MR= Px Marjinal ürün hasılatı MRPL Ya da Marjinal ürün değeri MVPL= (MR) * (MPL) MRPLya da MVPL= Px * (MPL)=w Marjinal ürün hasılatı (MRPL) eğrisi firma için emek talep eğrisidir. (MRPL) eğrisi emek için firmanın en yüksek ücreti gösterir ya da (MRPL) eğrisi belli bir ücret düzeyinde firmanın istihdam edeceği emeği gösterir. 2

Rekabetçi Piyasada Firmanın Emek Talebi Emek girdisi ile talep eğrisi genellikle sol yukardan sağ aşağıya doğru eğimlidir. Azalan verimler prensibi Sermaye girdisi sabit iken emek girdisi arttıkça, ilave emek girdisinin marjinal verimliliği (MPL) eninde sonunda azalacaktır. Emek girdisi arttıkça, emek birimi başına düşen sermaye miktarı azalır. MRPLde azalacaktır. (MRPL) eğrisi emek için firmanın en yüksek ücreti gösterir ya da (MRPL) eğrisi belli bir ücret düzeyinde firmanın istihdam edeceği emeği gösterir. 2

Rekabetçi Piyasada Firmanın Emek Talebi Emek faktörü için Ortalama ürün hasılatı 2

Karı Maksimize Eden Emek Miktarı ve Emek Talep Eğrisi Eğimi Marjinal ürün hasılatı (MRPL) eğrisi firma için emek talep eğrisidir. Ls:Emek arzı. LD:Emek arzı. [Marjinal faktör maliyeti (MFC)] 2

Emek Talep Eğrisin Elde Edilişi ve Eğimi Alternatif Yöntem Girdi Talep Eğrisi P=MC 2

Rekabetçi Piyasada Uzun Dönem Üretim Faktörü Talebi Marjinal ürün hasılatı (MRPL) eğrisi firma için emek talep eğrisidir. Ls:Emek arzı. Tüm girdiler değişkendir, hem emek hem sermaye girdisi ayarlanabilir. Örneğin emek girdi fiyatı azalırsa, marjinal maliyet düşer.Bu durum MRPL’yi arttırır.Yani sağa kayar. Emek miktarı artar.İkame etkisiyle uzun dönem emek talebi daha yatık olur. 2

Uzun Dönem Emek Talep Eğrisin Elde Edilişi ve Eğimi Alternatif Yöntem 2

Artan ücretler firmanın ortalama ve marjinal artırır Çıktı ya da Ürün Etkisi ikame etkisi Çıktı ve ikame etkisi Artan ücretler firmanın ortalama ve marjinal artırır Bu durum ürün fiyatlarını artırır Tüketim azalır Üretim azalır (Çıktı etkisi)