 Sık görülen,  Morbidite ve mortalitesi yüksek olan,  Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen,  Büyük ekonomik yük getiren,  Farkındalığı ve erken tanısı düşük olan,  Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır.

Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri

% 10 Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri

Go AS, et al. N Engl J Med 2004;351: Böbrek yerine koyma tedavisi altında olmayan ve serum kreatinin ölçümü yapılan kişi - Ortanca izlem süresi 2.84 yıl Böbrek yerine koyma tedavisi altında olmayan ve serum kreatinin ölçümü yapılan kişi - Ortanca izlem süresi 2.84 yıl

Plantinga LC, et al. Arch Intern Med 2008;168: Evre 1-4 KBH’lı 2992 erişkin

Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri

Son Dönem Böbrek Yetmezliği ? CREDIT Kronik Böbrek Hastalığı Erken Evre Böbrek Yetersizliği Kronik Böbrek Hastalığı Erken Evre Böbrek Yetersizliği

 Yerel Etik Kurul onayı15 Eylül 2005  Sağlık Bakanlığı Etik Kurul onayı8 Mayıs 2006  TUBİTAK projesi tarihi31 Ağustos 2005  TÜBİTAK destek onay tarihi22 Mayıs 2006  Çocuk grubunu çalışmaya alma onayı17 Nisan 2006  Saha ekibinin eğitim toplantısı17 Haziran 2006  Genetik materyal toplama onayı23 Haziran 2006  Laboratuvarın hazır hale gelmesi10 Ağustos 2006  İlk deneğin çalışmaya alınması14 Ağustos 2006  Saha çalışmasının tamamlanması Kasım 2008  Yerel Etik Kurul onayı15 Eylül 2005  Sağlık Bakanlığı Etik Kurul onayı8 Mayıs 2006  TUBİTAK projesi tarihi31 Ağustos 2005  TÜBİTAK destek onay tarihi22 Mayıs 2006  Çocuk grubunu çalışmaya alma onayı17 Nisan 2006  Saha ekibinin eğitim toplantısı17 Haziran 2006  Genetik materyal toplama onayı23 Haziran 2006  Laboratuvarın hazır hale gelmesi10 Ağustos 2006  İlk deneğin çalışmaya alınması14 Ağustos 2006  Saha çalışmasının tamamlanması Kasım 2008 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

BİRİNCİL AMAÇ 18 yaş üzerindeki bireylerde kronik böbrek hastalığı (KBH) prevalansını ülke genelinde ve cinsiyet, yaş, yerleşim yeri ve coğrafi bölge gibi alt gruplarda belirlemek. 18 yaş üzerindeki bireylerde kronik böbrek hastalığı (KBH) prevalansını ülke genelinde ve cinsiyet, yaş, yerleşim yeri ve coğrafi bölge gibi alt gruplarda belirlemek. İKİNCİL AMAÇ Kronik böbrek hastalığına eşlik eden hipertansiyon, diyabet, obezite, metabolik sendrom, dislipidemi ve hiperürisemi sıklıklarını saptamak. Kronik böbrek hastalığına eşlik eden hipertansiyon, diyabet, obezite, metabolik sendrom, dislipidemi ve hiperürisemi sıklıklarını saptamak. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Küme örneklem yöntemi ile seçilen 18 yaş üzeri birey çalışmaya alındı. Farklı düzeylerde tabakalar (bölge, il, kent/kır) ve kotalar (yaş grupları, haneden alınan birey sayısı) uygulandı. Gebelik saptanan 124 kadın çalışma dışı bırakıldı ve değerlendirmeler erişkinde yapıldı. Küme örneklem yöntemi ile seçilen 18 yaş üzeri birey çalışmaya alındı. Farklı düzeylerde tabakalar (bölge, il, kent/kır) ve kotalar (yaş grupları, haneden alınan birey sayısı) uygulandı. Gebelik saptanan 124 kadın çalışma dışı bırakıldı ve değerlendirmeler erişkinde yapıldı. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Çalışmaya alınan illerin bulunduğu bölgeler, bu bölgelerdeki ve illerdeki bireylerin yaş ve cinsiyete göre dağılımları (2005 tahmini) dikkate alınarak, bölge ve illerdeki küme sayıları saptandı. Üç büyük il (İstanbul, Ankara, İzmir) dışında her coğrafi bölgeden 2-5 il çalışmaya alındı. Çalışma toplam 23 ilde gerçekleştirildi. Çalışmaya alınan illerin bulunduğu bölgeler, bu bölgelerdeki ve illerdeki bireylerin yaş ve cinsiyete göre dağılımları (2005 tahmini) dikkate alınarak, bölge ve illerdeki küme sayıları saptandı. Üç büyük il (İstanbul, Ankara, İzmir) dışında her coğrafi bölgeden 2-5 il çalışmaya alındı. Çalışma toplam 23 ilde gerçekleştirildi. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Her bireyden aşağıdaki veriler toplandı:  Ayrıntılı tıbbi anket  Vücut ağırlığı  Uzunluk  Vücut kitle indeksi  Bel ve kalça çevresi  Kan basıncı ölçümü (iki ölçümün ortalaması) Her bireyden aşağıdaki veriler toplandı:  Ayrıntılı tıbbi anket  Vücut ağırlığı  Uzunluk  Vücut kitle indeksi  Bel ve kalça çevresi  Kan basıncı ölçümü (iki ölçümün ortalaması)  Daha sonra bireylere tetkik için gerekli koşullar (12 saat açlık gerektiği gibi) anlatılıp randevu verildi. gerektiği gibi) anlatılıp randevu verildi.  Saha teknisyeni, hastadan kan ve idrar örneğini alıp, uygun koşullarda muhafaza ederek, anlaşmalı laboratuvara teslim koşullarda muhafaza ederek, anlaşmalı laboratuvara teslim etti. etti.  Laboratuvar tetkikleri taranan tüm hastalarda yapıldı.  Daha sonra bireylere tetkik için gerekli koşullar (12 saat açlık gerektiği gibi) anlatılıp randevu verildi. gerektiği gibi) anlatılıp randevu verildi.  Saha teknisyeni, hastadan kan ve idrar örneğini alıp, uygun koşullarda muhafaza ederek, anlaşmalı laboratuvara teslim koşullarda muhafaza ederek, anlaşmalı laboratuvara teslim etti. etti.  Laboratuvar tetkikleri taranan tüm hastalarda yapıldı. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

 Açlık plazma glukoz düzeyi (Hekzokinaz)  Lipid paneli (total kolesterol, LDL-kolesterol, HDL-kolesterol, trigliserid) HDL-kolesterol, trigliserid)  Serum ürik asit düzeyi (Ürikaz)  Açlık plazma glukoz düzeyi (Hekzokinaz)  Lipid paneli (total kolesterol, LDL-kolesterol, HDL-kolesterol, trigliserid) HDL-kolesterol, trigliserid)  Serum ürik asit düzeyi (Ürikaz) KRONİK BÖBREK HASTALIĞI TANISI İÇİN  Tam idrar analizi (Multi-stick)  Spot idrarda albümin düzeyi (Turbidometric)  Spot idrarda kreatinin düzeyi (Alkalin pikrat)  Serum kreatinin düzeyi (Alkalin pikrat)  Tam idrar analizi (Multi-stick)  Spot idrarda albümin düzeyi (Turbidometric)  Spot idrarda kreatinin düzeyi (Alkalin pikrat)  Serum kreatinin düzeyi (Alkalin pikrat) EŞLİK EDEN HASTALIKLAR İÇİN CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

 Glomerüler filtrasyon hızı <60 ml/dk/1.73 m 2 (kısa MDRD formülü ile) (kısa MDRD formülü ile)ve/veya  Mikroalbüminüri/albüminüri varlığı  Glomerüler filtrasyon hızı <60 ml/dk/1.73 m 2 (kısa MDRD formülü ile) (kısa MDRD formülü ile)ve/veya  Mikroalbüminüri/albüminüri varlığı 186 x (serum kreatinin) x (yaş) x (kadın ise 0.742) x (siyah ise ) 186 x (serum kreatinin) x (yaş) x (kadın ise 0.742) x (siyah ise ) KISA MDRD (ml/dk/1.73 m 2 ) CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Normoalbüminüri<30 mg/gr kreatinin Mikroalbüminüri mg/gr kreatinin Makroalbüminüri≥300 mg/gr kreatinin Normoalbüminüri<30 mg/gr kreatinin Mikroalbüminüri mg/gr kreatinin Makroalbüminüri≥300 mg/gr kreatinin

EvreTanım GFH (ml/dk/1.73 m 2 ) Evre 0 Artmış risk ≥90 + MA/A yok Evre 1 Böbrek hasarı (normal GFH ile birlikte) ≥90 + MA/A var Evre 2 Hafif GFH azalması MA/A var Evre 3 Orta düzeyde GFH azalması Evre 4 Şiddetli GFH azalması Evre 5 Son dönem böbrek yetmezliği <15 K/DOQI. Am J Kidney Dis 2002;39:S1-S266.

DİYABETES MELLİTUS  Tanı almış olma  Açlık plazma glukozu ≥126 mg/dl  Tanı almış olma  Açlık plazma glukozu ≥126 mg/dl HİPERTANSİYONHİPERTANSİYON  Tanı almış olma  Kan basıncı ≥140/90 mmHg  Tanı almış olma  Kan basıncı ≥140/90 mmHg CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması BOZULMUŞ AÇLIK GLUKOZU Açlık plazma glukozu mg/dl Açlık plazma glukozu mg/dl

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması OBEZİTEOBEZİTE Vücut kitle indeksi ≥30 kg/m 2 Obez Vücut kitle indeksi kg/m 2 Fazla kilolu Vücut kitle indeksi ≥30 kg/m 2 Obez Vücut kitle indeksi kg/m 2 Fazla kilolu ABDOMİNAL OBEZİTE (Bel Çevresi) Kadınlarda≥88 cm Erkeklerde≥102 cm Kadınlarda≥88 cm Erkeklerde≥102 cm DİSLİPİDEMİDİSLİPİDEMİ Lipid düşürücü ilaç kullanımı veya lipid profili  Total kolesterol>240 mg/dl  LDL-kolesterol >130 mg/dl  HDL-kolesterol <46 mg/dl (kadınlarda) <40 mg/dl (erkeklerde)  Trigliserid>150 mg/dl Lipid düşürücü ilaç kullanımı veya lipid profili  Total kolesterol>240 mg/dl  LDL-kolesterol >130 mg/dl  HDL-kolesterol <46 mg/dl (kadınlarda) <40 mg/dl (erkeklerde)  Trigliserid>150 mg/dl

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması METABOLİK SENDROM American Heart Association (AHA) kriterleri (Aşağıdaki kriterlerden üç veya daha fazlasının varlığı)  Artmış bel çevresi Kadınlarda ≥88 cm Erkeklerde ≥102 cm  Yüksek trigliserid düzeyi (≥150 mg/dl)  Düşük HDL-kolesterol düzeyi Kadınlarda <50 mg/dl Erkeklerde <40 mg/dl  Yüksek kan basıncı (≥130/85 mmHg)  Yüksek açlık glukozu (≥100 mg/dl) American Heart Association (AHA) kriterleri (Aşağıdaki kriterlerden üç veya daha fazlasının varlığı)  Artmış bel çevresi Kadınlarda ≥88 cm Erkeklerde ≥102 cm  Yüksek trigliserid düzeyi (≥150 mg/dl)  Düşük HDL-kolesterol düzeyi Kadınlarda <50 mg/dl Erkeklerde <40 mg/dl  Yüksek kan basıncı (≥130/85 mmHg)  Yüksek açlık glukozu (≥100 mg/dl) HİPERÜRİSEMİHİPERÜRİSEMİ Serum ürik asit düzeyi>6 mg/dl (kadınlarda) >7 mg/dl (erkeklerde) Serum ürik asit düzeyi>6 mg/dl (kadınlarda) >7 mg/dl (erkeklerde)

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Yaş ortalaması 40.5 ± 16.3 yıl

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

0.8 ± ± 0.3 p< ± 0.3

p<0.001 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

89.6 ± ± 21.6 p<0.001 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 91.8 ± 20.9

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p=0.049

p<0.001

hasta (% 0.15) hasta (% 0.15) hasta (% 0.27) hasta (% 0.27) hasta (% 5.15) hasta (% 5.15) hasta (% 5.43) hasta (% 5.43) GFHEVRE ml/dk/1.73 m 2 GFHEVRE ml/dk/1.73 m hasta (% 4.67) hasta (% 4.67) GFHEVRE ml/dk/1.73 m 2 GFHEVRE ml/dk/1.73 m 2 GFHEVRE ml/dk/1.73 m 2 GFHEVRE ml/dk/1.73 m 2 GFHEVRE 1 >90 ml/dk/1.73 m 2 GFHEVRE 1 >90 ml/dk/1.73 m 2 GFHEVRE 5 <15 ml/dk/1.73 m 2 GFHEVRE 5 <15 ml/dk/1.73 m 2 ABD TÜRKİYE ABD TÜRKİYE yaşın üstündeki popülasyon:

ERİŞKİNLERDE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANSI ERİŞKİNLERDE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANSI % 15.7 ERİŞKİNLERDE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANSI ERİŞKİNLERDE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANSI % 15.7 TÜRKİYE’NİN BÜYÜK SORUNU TÜRKİYE’DE ERİŞKİN KRONİK BÖBREK HASTASI VAR HER 6-7 ERİŞKİNDEN BİRİSİ KRONİK BÖBREK HASTASI TÜRKİYE’DE ERİŞKİNDE EVRE 3-5 KRONİK BÖBREK HASTALIĞI VAR TÜRKİYE’DE ERİŞKİNDE EVRE 3-5 KRONİK BÖBREK HASTALIĞI VAR CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması HER 20 ERİŞKİNDEN BİRİSİNDE KRİTİK GFH AZALMASI VAR

Son Dönem Böbrek Yetmezliği Kronik Böbrek Hastalığı CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

p<0.001

p=0.063

p<0.001

p<0.001

p< ± ± 0.18 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p=0.036

p<0.001

p<0.001

0.94 ± ± 0.26 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması p<0.001

p< ± ± 20.9

p<0.001 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p=0.007

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p=0.031

p<0.001

p<0.001

p<0.001

p< ± ± ± 1.37

CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

OR % 95 CI P Marmara (ref. İç Anadolu) <0.001 Güneydoğu Anadolu (ref. İç Anadolu) <0.001 Kırsal yerleşim Kadın cinsiyet <0.001 Yaş <0.001 Egzersiz yapma alışkanlığı Kalp hastalığı öyküsü Hipertansiyon <0.001 Diyabetes mellitus <0.001 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Türkiye’de erişkinlerde KBH prevalansı % 15.7’dir. Her 6-7 erişkinden birinde farklı evrelerde böbrek hastalığı ve her 20 erişkinden birinde kritik GFH azalması (<60 ml/dk) vardır. Türkiye’de erişkinlerde KBH prevalansı % 15.7’dir. Her 6-7 erişkinden birinde farklı evrelerde böbrek hastalığı ve her 20 erişkinden birinde kritik GFH azalması (<60 ml/dk) vardır. Böbrek hastalığı açısından risk oluşturan komorbid durumların sıklığı yüksektir.  Hipertansiyon % 32.7  Diyabetes mellitus% 12.7  Obezite% 20.1  Abdominal obezite% 32.1  Metabolik sendrom% 31.3  Aktif sigara kullanımı% 35.2 Komorbid hastalığı veya durumu olanlarda KBH sıklığı anlamlı olarak daha yüksektir. Böbrek hastalığı açısından risk oluşturan komorbid durumların sıklığı yüksektir.  Hipertansiyon % 32.7  Diyabetes mellitus% 12.7  Obezite% 20.1  Abdominal obezite% 32.1  Metabolik sendrom% 31.3  Aktif sigara kullanımı% 35.2 Komorbid hastalığı veya durumu olanlarda KBH sıklığı anlamlı olarak daha yüksektir. Bu sonuçlar kronik böbrek hastalığının Türkiye’de önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu göstermektedir. Bu sonuçlar kronik böbrek hastalığının Türkiye’de önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu göstermektedir. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması

Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar Prof. Dr. Kamil Serdengeçti Prof. Dr. Tevfik Ecder Prof. Dr. Kenan Ateş Prof. Dr. Turgay Arınsoy Prof. Dr. Cengiz Utaş Prof. Dr. Mehmet Emin Yılmaz Prof. Dr. Ali Başcı Prof. Dr. Bülent Altun Doç. Dr. Mehmet Rıza Altıparmak Doç. Dr. Mutlu Hayran Doç. Dr. Oktay Özdemir Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar Prof. Dr. Kamil Serdengeçti Prof. Dr. Tevfik Ecder Prof. Dr. Kenan Ateş Prof. Dr. Turgay Arınsoy Prof. Dr. Cengiz Utaş Prof. Dr. Mehmet Emin Yılmaz Prof. Dr. Ali Başcı Prof. Dr. Bülent Altun Doç. Dr. Mehmet Rıza Altıparmak Doç. Dr. Mutlu Hayran Doç. Dr. Oktay Özdemir YÜRÜTME KURULU Türk Nefroloji Derneği TÜBİTAK T.C. Sağlık Bakanlığı Fresenius Medical Care Eczacıbaşı İlaç Pazarlam a Türk Nefroloji Derneği TÜBİTAK T.C. Sağlık Bakanlığı Fresenius Medical Care Eczacıbaşı İlaç Pazarlam a FİNANSÖRLERFİNANSÖRLER CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması