İNSAN KAYNAKLARI Yönetimi Human Resource Management Bölüm3 İş Analizi 2003 KOCAELİ UNİVERSİTY Yrd. Doç. Dr. Süheda Doyuran

İş Analizi Nedir? İş Analizi Bir işin insan ihtiyacı, içeriği, contexti hakkında bilgi toplama, onun analiz edilmesi sürecidir. Bir kurumdaki bir işin yapılmasında gerekli olan becerilerin, bilgilerin ve vazifelerin sistematik olarak saptanması sürecidir. İş tanımı (task, duties, and responsibilities) ve iş özelliklerinin (Knowledge, skılls, and abilities) saptanması.

İŞ Analizi Yönetim, işgören seçimi, onların eğitim proğramlarının hazırlanması, işlerin sınıflandırılması, adaletli ödeme sistemini geliştirebilmesi, performans değerlendirme sisteminin istenen amaca ulaşabilmesi için doğru ve yeni bilgiye ihtiyaç duyar. Bu derste, bu bilgi nasıl elde edilir ? Onu ögreneceğiz.

İş Analizi Bu bilgiler genel olarak -işi yapan işgörenden -onun ustabaşı ve veya orta kademe yöneticisinden -iş analizi uzmanından elde edilebilir. Yukarıdaki bilgi kaynaklarından ustabaşı ve veya orta kademe yönetici ne yapılması gerektiği, (what should be done) işgören ise ne yapıldığı ile ilgili infoyu verir.(what is actually done)

İş Analizi Bu ikisi ise bu bilgilerin nasıl toplanacağı ve analiz edilip sentezleneceği konusunda beceri sahibi değildir. Bunu da iş analizi uzmanı yapar.

İŞ Analizi

İnsan Kaynakları İşlevi: İş Analizi

İş Analizi Basamakları Figure 6–7

İŞ ANALİZİ Hangi işler? Kurumun başarısı için kritik önem arzeden işler. Öğrenilmesi ve yapılması güç işler Yeni işler yeni teknolojiden etkilenen işler, alanı genişletilmiş (expanded jobs) Giriş basamağındaki (entry level) işler

Computerized Job Analysis İŞ ANALİZİ METODLARI İş Analizi Metodları Anket Gözlem Work Sampling Diary/Log Mülaket Görüşme Yapılandırılmış İŞ Analizi Metodları PAQ Computerized Job Analysis

İŞ ANALİZİ METODLARI Yapılandırılmış iş Analizi metodları: alanda çalışan uzmanların sıklıkla kullandıkları standart iş analizi teknikleridir. *İşlevsel iş analizi (functional job analysis) *Durum analizi anketi (Position analysis -PAQ) *kritik olay tekniği *Yönetim düzeyindeki işlerin anketi

İşlevsel iş analizi Çalışanın yaptığı işte veri, insan ve nesnelerle olan etkileşim derecesi ve niteliğini standart cümle ve tanımlarla ortaya çıkarma tekniğidir. Bu teknikle işler aşağıdaki gibi sınıflandırılır.

Çalışanların işlevleri Veri İnsan Nesneler 0 Sentez yapmak 0 Örnek olmak 0 Kurmak 1 Koordine etmek 1 müzakere etmek 1 Dakik çalışmak 2 Analiz etmek 2 Öğretmek 2 Kullanmak-kontrol 3 Derlemek 3 Denetlemek 3 Sürmek 4 Hesaplamak 4 Yönlendirmek 4 Değişimlemek 5 kopyalamak 5 ikna etmek 5 Bakmak 6 karşılaştırmak 6 Konuşmak 6 Beslemek 7 Hizmet etmek 7 Tutmak 8 Yönerge almak- yardım etmek en büyük yararı farklı işleri birbiriyle kıyaslama olanağı vermesidir. Elde edilen bilgiler performans standartlarının oluşturulmasında kullanılır. Örnk: 117 (personel müdürü) 047 (Dansçı)

Durum Analizi Anketi (PAQ ) her iş 194 maddelik iş elementleri listesine göre 0-5 (uygun değil-çok fazla) arasında derecelendiriliyor. 194 madde şu bölümlerden oluşuyor: Bilgi girişi-işgören işini yapmak için nereden ve nasıl bilgi alır. Zihinsel Süreçler:Bu işi yaparken hangi seviyede akıl yürütme gerekli (sentezleme?) yapılan iş: çalışan hangi fiziksel etkinliklerde bulunuyor, hangi aletleri kullanıyor. Diğer insanlarla ilişkiler:

Durum Analizi Anketi (PAQ ) İşin ortamı: iş fizikel ve sosyal olarak ne gibi bir ortamda yapılıyor. Diğer iş özellikleri: belirtilenlerin dışında işle ilgili ne gibi etkinlikler, koşullar ve özellikler var.

Kritik Olay Tekniği Bu yöntemde bir işi yaparken o işin amaçlarına ulaşabilmesi için çok etkili ya da çok etkisiz olan aşırı davranışlar incelenir. Yani iş sırasındaki en yüksek ve düşük performans örnekleri işgörene ve ustabaşısına sorulur. (Bu iş yapıldığında en kötü nasıl en iyi nasıl yapılıyor?) anlatılan örnek olaylar toplanır, kartlara yazılır yöneticiler ve analizciler bu olayları birbirinden bağımsız olarak kategorilere sokarlar ve o işin boyutları ortaya cıkarılmıs olur. 50-100 basit işler için gerekli örnek olay sayısıdır 1000-2000 beceri gerektiren işler için gerekir.

Yönetim düzeyindeki işlerin anketi Kişilere bağlı farklılıkların bu düzeydeki işlerde daha fazla oluşu analizi zorlaştırır. Önce temel görev boyutları sonra da kişiye zamana ve ortama göre değişiklik gösteren özellikleri saptanır. Bu boyutlar örneğin: planlama ve organize etme elemanları eğitme koçluk yapma etkili iletişim kurma ve başkalarını bilgilendirme Etkileme -satma

İş Analizi Anketlerinde bulunan genel soru alanları Figure 6–8

THE END