Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Öğretim Materyallerinin Tasarlanması, Hazırlanması ve Seçimi Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 06532, Beytepe ANKARA e-Posta: sadi @ hacettepe.edu.tr Web: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/

Materyal Seçiminde Uygulanacak Ölçütler (Materyallerin Öğretim Değerini Saptama) Seçilen materyal öğretim programıyla uyumlu mu? Materyalin içerdiği mesajlar doğru ve güncel mi? Materyalde açık ve anlaşılır bir dil kullanılmış mı? Materyal öğrenciyi güdüleyici ve ilgiyi sürekli tutacak özelliklere sahip mi? Materyal öğrencinin katılımını sağlayıcı özelliklere sahip mi? Materyal, teknik özellikleri açısından yeterli mi? Materyal, önyargılardan arındırılmış bir yapıda mı? Materyalin kullanımına ilişkin gerekli kullanma kılavuzları ve diğer metinler mevcut mu?

Öğretim Materyallerinin Hazırlanmasında ve Seçilmesinde Dikkat Edilecek Noktalar (1) Belli bir eğitim durumunda çok çeşitli araç ve materyal kullanmak yerine en uygun olanı seçmek önem taşımaktadır. Öğretim araç ve materyalinin seçiminde aşağıdaki şu ana başlıklardaki ölçütler göz önünde bulundurulmalıdır. Öğrencinin Özellikleri: Eğitim ortamında kullanılan araçların öğrencinin gelişim düzeyine ve önbilgilerine uygun olması gerekir. Öğretmen Özellikleri: Öğretmen kullanımda kendisini yetersiz hissettiği araçlar yerine kendine güvenerek kullanabileceği ve öğrencileri kolaylıkla yönlendirebileceği materyal ve araçları tercih etmelidir. Konu Alanının Özellikleri: Araç ve materyaller konu alanının özelliklerine göre seçilmelidir.

Öğretim Materyallerinin Hazırlanmasında ve Seçilmesinde Dikkat Edilecek Noktalar (2) Öğretim Hedefleri: Kullandığımız araç ve materyalin dersin hedeflerine uygun olması gerekmektedir. Öğrenci Sayısı: Sınıf mevcudunun az olduğu durumlarda hemen hemen tüm öğrenciler, öğretim araç ve materyallerinden yararlanabilirler. Fiziksel Koşullar: Araç ve materyallerin seçiminde sınıftaki fiziksel koşullar da göz önünde bulundurulmalıdır.

Öğretim Materyallerinin Seçimi Araç ve materyallerin seçiminde şu sorulara olumlu cevap verilmelidir. Sunduğu kavram veya fikirleri iyi açıklayabiliyor mu? İncelenen konuya anlamlı bir katkıda bulunuyor mu? Öğrencilerin yaş, zekâ ve geçmiş yaşantılarının düzeyine uygun mu? Öğrencileri daha iyi düşünmeye ve eleştirici olmaya yöneltiyor mu?

Görsel İşitsel Araçların Nitelikleri Araçlarda şu niteliklerin bulunması gerekmektedir: İşlenecek konuları çeşitli yönlerden açıklayabilmelidir. Öğrencilerin dikkatinin konu üzerine çekilmesinde, ilgilerinin uyanmasında ve yeni bilgilerinin doğmasında etkili olmalıdır. Öğrencileri kendi kendine düşünmeye alıştırmalı ve incelemeye yöneltmelidir. Çeşitli duyuların yardımıyla doğru ve tam öğrenmeyi sağlamalıdır. Araç, gruba uygun olmalıdır. Araç, amaca uygun olmalıdır. (Amaca uygun araç seçilmelidir.)

Materyalleri Hazırlama İlkeleri Basit, sade ve anlaşılabilir olmalı Dersin hedef ve davranışlarına uygun olmalı Görsel özellikler materyalin önemli noktalarını vurgulamak amacıyla kullanılmalı Öğrencinin gelişim ve öğrenim özelliklerine uygun olmalı Öğrenciye alıştırma ve uygulama olanağı sağlamalı Öğretmenler kadar öğrencilerin de kullanılabileceği düzeyde basit olmalı Gerektiğinde kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır.

Karmaşık bir süreci gerektiren bir kavramın öğretilmesi görsel ögelerle basitleştirilebilir ve bu sayede anlaşılması ve hatırlanması kolay olabilir.

Kaynak: http://ga.water.usgs.gov/edu/watercycleturkish.html

Kaynak: http://ga. water. usgs. gov/edu/graphics/turkish/wcgwdischarge

Görsel Tasarımda Amaçlar Bilgi verme ve öğretim amaçlı görselleri tasarlarken, materyalin, mesajın kaynağı (öğretmen) ile alıcı (öğrenen birey) arasındaki iletişimi geliştirme açısından temel olarak 4 ana amaca hizmet etmesi gözetilir: Okunaklılığı garantilemek, Verilmek istenen mesajı yorumlamaya harcanan emeğin miktarını azaltmak, İzleyenlerin etkin katılımını sağlamak, Verilmek istenen mesajın en önemli kısmına odaklanılmasını sağlamak.

Başvuru Kaynakları Heinich, R., Molenda, M., Russell, J. D. ve Smaldino, S. E. (1999). Instructional media and technologies for learning (Sixth Edition). New York: Macmillan Publishing Company. Seferoğlu, S. Sadi (2009). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Teşekkürler!!! 