Açık Kaynak Elektronik Yayıncılık Yönetim Yazılımları “ULUSAL AKADEMİK YAYINCILIK 2008” Tarım, Veteriner ve Biyoloji Bilimleri Süreli Yayıncılık 2.Editörler Çalıştayı Hacettepe Üniversitesi Merkez Kampüs Kongre Merkezi Kasım 2008, Sıhhıye - Ankara Prof.Dr. Zeynel Cebeci Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Biyometri ve Genetik Anabilim Dalı Adana. O J S HyperJournal

“neden e-dergi?” - görünebilirlik, uluslar arası erişim - küresel ölçekte okunabilir. - tüm ilgili kişiler görebilir. - hızlı yayın - güncellik kaybolmaz, yazar memnun olur, okuyucu anında erişir. - yapısal avantajlar -Makale arama kolaylığı (basit, tam metin, göz atma…) -Makale alıntılama kolaylığı (kopyala-yapıştır!!!) -Referans bağlantıları, sayfa içi şekillere gidip görme kolaylığı vs. gibi navigasyon kolaylıkları - yer darlığı sorunu yok. İstenirse araştırmanın ham verileri bile yayınlanabilir. -Renkli baskıların maliyeti çok yüksek iken e-dergide sorun değildir. - Hipermetin ve çoklu-ortam nesneler kullanılabilir -Yayın, makale erişim ve atıf istatistikleri izlenebilir

“neden e-dergi?” -yeni yayıncılık yöntemleri (fırsatları) - sık yayınla birkaç kez bas - yayın geldikçe yayınla (örn. ijelo) -e-sürüm uzun ve baskılı sürüm kısa (British Medical Journal, haberler, editöre mektuplar e-sürümde) - açık hakemlik sistemi - yazar inceleme bitinceye kadar günceller - tüm hakemler bir şeyler ekleyebilir (Atmospheric Chemistry and Physics) - İndeksleme kolaylığı sunar - Saydamlık sağlar!!! - ve merak edilen şey : maliyet - tasarrufu sağlar ancak… - sadece e-dergi olarak yayınlanırsa - basım ve dağıtım giderleri olmaz >>>

“b-dergi x e-dergi” Giderler bDergilereDergiler Editöryel işlemler Baskıya hazırlık +ekopya Baskı ve cilt Dağıtım Pazarlama + Tanıtım Satış yönetimi +ol lisans Müşteri destek hizmetleri Depo + Arşivleme + Bakım+depo gerekli cd + hdd yeterli Finansal yönetim-Abone Finansal yönetim-Yazar

“neden e-dergi DEĞİL-di!?” - dizin, atıf zorlukları, direnç >>> ISI, NLM (kaynak gösterimi) ile aşıldı - materyal kaybı, URL hareketliliği >>> DOI

“e-yayıncılık yönetim sistemi” Çevrimiçi gönderiler editöryel iş akışı üretim iş akışı XML üretim Baskı üretim Muhasebe & dağıtım yönetimi yazarlar editörler yazarlar Yayınlanmamış içerik Yayınlanmış içerik Müşteri/kullanıcı bilgileri rapor & analiz muhasebe Satış/pazarlama yönetimi Müsteri yönetimi ve kurallar okuyucular kütüphanler İçerik yönetimi Çevrimiçi etkileşim erişim denetimi Müşteri yardım masası Üyelik yönetimi CrossRef İçerik geçitleri, hosting ve AI servisleri Aboneler/ Bayiler

“pratik bir çözüm - OJS” Open Journal Systems …. Türkçe versiyon mevcut

“ OJS mimarisi” Makale gönderimi 1. Makale kuyruğu Dergi yönetimi 2. Makale inceleme Makale izleme 3. Makale düzeltme 4. Sayı yönetimi/ hazırlama 5. Yayınlama Yayınlanan Sayı Makale düzeltme Hakem atama Hakem Raporları Baskı-Yayına Hazırlama Dizgi-Tasarım Son tahsis (proofreading) Dergi Arşivi Gönderiler Arşivi yazarlar editör bölüm editörü dergi yöneticisi, hakemler, tasarım, yayın, tahsis ed. yazarlar editör bölüm editörü hakemler yayın, tasarım, düz.

bir OJS örneği

“HyperJournal”

“DPubS e-dergi yayın sistemi” Apache, Linux veya Solaris Perl Kurulum zor olabilir

“ePubTk”

journal_management.shtml journal_management.shtml “e…diğerleri?” e-Journal Article System eFirst XML DiVA GAPWorks SOPS Scholarly Exchange Ambra Lodel CMS Ve diğerleri… (açık kaynak olmayanlar…) PowerJournal for Windows Journal 4 Ever My Journal

“e-dergi yayın servisleri” - kurumsal. Tasarım, müdahale esnekliği, yönetim zorluğu, teknik beceriler, insan kaynağı, maliyet, sürdürülebilirlik? - açık yayıncılık servisleri. esnek olmayabilir, yönetim kolaylığı, maliyet düşük/yok sürdürebilir! - ticari servisler. Ingenta, HighWire, ExpressTrack, author2reader, pahalı!!! -yayın ajansları. üyelik yönetimi, zor!!! - ülkesel çözümler (Trakeys)

“birleşik e-dergi çözümleri” Association of Learned & Professional Society Publishers International Network for the Availability of Scientific Publications African Journals OnLine (AJOL) Nepal Journals OnLine - NepJOL ( Journals OnLine - VJOL ( Bangladesh Journals OnLine - BanglaJOL ( Philippine Journals OnLine – PhilJOL ( Sri Lanka Journals Online – SLJOL ( Bioline Clacso Sabinet Scielo Hrcak

“alman GAP’ı” GAP projesinde dergilerin merkezi bir sistemde çevrimiçi yayınlanması, yayına hazırlanması, editöryel işlemlerinin yürütülmesi için yazılım ve donanım sistemleri dâhil insan kaynakları, roller ve diğer sistem bileşenlerinin geliştirilmesi temel hedefleri oluşturmuştur. Böylece, internet üzerinden açık erişimle hizmet veren bir çevrimiçi sistemin ortaya çıkışı sağlanmış olacaktır Çözümlerden bir başkası, belki de en önemlisi ise, Alman Akademik Yayıncıları (German Academic Publishers, GAP) gibi bir proje geliştirilmesidir. GAP projesini örnek olarak ele aldığımızda Alman Araştırma Kurumu (German Research Foundation, DFG) tarafından desteklendiğini görmekteyiz. GAPworks projesinde amaç Almanya’da yayınlanan akademik dergiler için yeni bir model oluşturmak ve altyapı sağlamaktır. Proje desteği bittikten sonra GAP’ın sürdürülebilirliğini garanti altına almak için iş planları da dahil akademik kurumlar ve bilimsel yayın yapan diğer kurumların arasında organizasyonel bir ağ yaratılması GAP projesinde temel amaçlardan biri olmuştur.

Türkiye Akademik E-Yayıncılık Sistemi Proje: TRAKEYS [üniversiteler] Proje lideri: ? Üniversitesi Fon: TÜBİTAK, 50K YTL (tahmini imp.) Yazılım: PHP+OJS İmplementasyon: ULAKBİM Hosting & Servisler : ULAKNET Yönetim: CABİM Proje: TRAKEYS [üniversiteler] Proje lideri: ? Üniversitesi Fon: TÜBİTAK, 50K YTL (tahmini imp.) Yazılım: PHP+OJS İmplementasyon: ULAKBİM Hosting & Servisler : ULAKNET Yönetim: CABİM

Önerilen Kaynaklar Online Submission and Peer Review SystemsOnline Submission and Peer Review Systems, Mark Ware, Association of Learned and Professional Society Publishers. June pages. Web-based Journal Manuscript Management and Peer-Review Software and SystemsWeb-based Journal Manuscript Management and Peer-Review Software and Systems, Library Hi Tech News, 19(7), August 2002: Bibliography and Summary: Electronic Peer Review ManagementBibliography and Summary: Electronic Peer Review Management, Kam Shapiro, University of Michigan Scholarly Publishing Office. Online Submission and Peer Review SystemsOnline Submission and Peer Review Systems, Mark Ware, Association of Learned and Professional Society Publishers. June pages. Web-based Journal Manuscript Management and Peer-Review Software and SystemsWeb-based Journal Manuscript Management and Peer-Review Software and Systems, Library Hi Tech News, 19(7), August 2002: Bibliography and Summary: Electronic Peer Review ManagementBibliography and Summary: Electronic Peer Review Management, Kam Shapiro, University of Michigan Scholarly Publishing Office.