Katılım Bankacılığının Ekonomiye Katkıları Derya Gürerk Genel Müdür Türkiye Finans Katılım Bankası A.Ş.

Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Sektörün Gelişimi Ürün Gelişimi Türkiye faizsiz bankacılıkla ilk olarak 1984 yılında Özel Finans Kurumları’nın (ÖFK) kurulmasıyla tanıştı. 1985 yılında Faisal Finans ve Albaraka Türk kuruldu. 1989 yılında Kuveyt Türk kuruldu. 1980 2000’ler Yapılandırılmış Ürünler Çok Yönlü Sofistike Ürünler Gelecek Dönem Geleneksel Ürünler 1980 Sonrası Murabaha Mudaraba Sendikasyon İstisna Sukuk Leasing 1991 yılında Anadolu Finans, 1995’te İhlas Finans ve 1996’da Asya Finans kuruldu. 1990 2001 yılında Faisal Finans Türk ortaklar tarafından satın alınarak unvanı Family Finans olarak değiştirildi. Özel Finans Kurumları 2005 tarih ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile Katılım Bankaları olarak anılmaya başlandı. 2005 yılında Anadolu Finans ve Family Finans kurumları “Türkiye Finans Katılım Bankası” adı altında birleşti. Türkiye’de 4 Katılım Bankası bulunmaktadır. 2000 Sermaye Piyasaları

Katılım Bankalarının Ekonomiye Katkıları Son 10 yılda toplanan fonlardaki %33,3’lük yıllık ortalama bileşik büyüme, Katılım Bankalarının ülkemizin sosyo-ekonomik yapısında önemli bir yer edindiği ve hızla yükseldiğinin göstergesidir. Katılım bankaları dini hassasiyetleri nedeniyle fonlarını konvansiyonel bankalarda değerlendirmeyen fon sahiplerinin birikimlerini yastık altından ekonomiye kazandırmaktadır. Katkılar Faizli finansal sektöre girmeyen fonları sisteme kazandırmak Yabancı kaynak transferi Reel sektöre kaynak aktarmak Kayıt dışı ekonomiyi azaltmak İstihdam artışı İthalat ve ihracatın finansmanı Katılım Bankaları 2010 yılında toplamda 16.3 Milyar $ hacminde ithalat+ihracat işlemine aracılık etmişlerdir. Yabancı kaynak transferi; özkaynak, toplanan fonlar, sendikasyon ve menkul kıymet ihracı gibi yollardan yapılmaktadır. 2011 Eylül itibarıyla; - Özkaynak: 2.63 Milyar TL - Sendikasyon: 950 Milyon $ - Sukuk: 450 Milyon $ Doğrudan istihdam edilen personel ve reel sektörün desteklenmesi yoluyla istihdama katkı sağlamaktadır Reel sektörün fonlanması yoluyla ekonomik büyümeye katkı sağlar. Kullandrılan fonlar içerisinde ticarinin payının %80’lerin üzerinde olması bunun yansımasıdır. Katılım Bankaları Personel Sayısı (# ‘000) 20 +20% +7% +7% +6% +29% 12.7 13.5 11.0 11.8 9.2 7.1 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Eylül Katılım bankaları alım satıma konu olan her malı gerçek değeri üzerinden finanse etmekte böylece her işlemi kayıt altına alınmaktadır. Bu da kayıtlı ekonominin büyümesini sağlayarak vergi gelirlerini arttırır.

Katılım bankaları reel ekonomiye fon sağlayarak büyümeye katkı sağlamaktadır Toplanan fonların kullandırıma dönüşüm oranı ve fon kullandırımlarının aktifler içerisindeki payı Fon Kullandırımı/Toplanan Fonlar Fon Kullandırımı/Aktif Katılım bankaları topladıkları fonları reel sektöre kullandırdıkları için toplanan fonların kullandırıma dönüşme oranı daha yüksektir. Aktifler içerisinde kullandırılan fonların payı sektöre göre oldukça yüksek bir seviyededir. Mevduat bankaları faiz gelirlerinin %31’ini menkul kıymetlerden sağlarken katılım bankaları karpayı gelirlerinin sadece %4,8’ini menkul kıymetlerden elde etmektedirler. 94 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Eylül2011 Eylül 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Eylül2011 Eylül Mevduat Bankaları Katılım Bankaları Faiz/Karpayı gelirleri kırılımı (Milyon TL), Dönem: 2011/9 Mevduat Bankaları Katılım Bankaları 18.405 40.200 2.546 Diğer 58.605 Tüketici 2.674 KK Ticari Fon KullandırımıFon Kullandırımı Menkul KıymetlerMenkul Kıymetler Toplam Fon KullandırımıFon Kullandırımı Menkul KıymetlerMenkul Kıymetler Toplam Kaynak: BDDK, TFKB analizi

Kullandırılan fonların kırılımı* Katılım bankaları kullandırdıkları fonlar içerisindeki ticarinin ağırlığı ile mevduat bankalarından ayrışmaktadır. Bireyseldeki ağırlığın artmasının getiri ve kanuni takip noktasında yansımaları da olmaktadır. 2010 Finansbank Yüksek getirili kredi kartı payı yüksek olan bankalar HSBC Ortalama kredi getirisi Şekerbank Ziraat Denizbank TEB Bank Asya Kuveyt İşbank TFKB Albaraka Halkbank YapıKredi Vakıfbank YP kredi portföyü yüksek olan bankalar. Garanti Akbank Ticari kredilerin payı *Kaynak: Oliver Wyman

Katılım bankaları KOBİ segmentinde önemli bir Pazar payına sahiptir Nakdi Fon Kullandırımı Katılım bankaları KOBİ segmentinde önemli bir Pazar payına sahiptir Gayri Nakdi Fon Kullandırımı Katılım Bankaları Mevduat Bankaları 42 40.9 30 28.2 40 38.7 37.8 37.6 28 38 26.3 36 36.3 26 26.3 34 31.3 37.2 23.7 24 23.0 32 22.6 22.9 29.0 30 22 22.9 29.8 28 26.9 29.5 22.5 19.6 20 26.5 19.8 26 21.2 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Eylül 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Eylül Katılım bankalarında KOBİ segmenti nakdi ve gayrı nakdi fon kullandırımlarında ciddi bir ağırlığa sahiptir. Nakdi kullandırımlarda 2008 yılındaki %26’lik pay 2011 Eylül verilerine göre % 39’lara gelmiştir. Katılım bankalarının KOBİ’lere sağlanan nakdi fon kullandırımı pazar payı 2006 yılında %6.4 iken 2011 Eylül ayında bu oran %9.5’a ulaşmıştır. Kaynak: BDDK, TFKB analizi

Büyüme potansiyeli Bankacılık sektörü penetrasyon oranları (Toplam sektör aktifleri/GSYH) dikkate alındığında sektörün bütün olarak ciddi bir büyüme potansiyeline sahip olduğu görülmektedir. World Economic Forum tarafından hazırlanan Finansal Gelişmişlik Endeksi’ndeki yerimiz de (42. sıra) dikkate alındığında kat etmemiz gereken önemli bir mesafenin olduğu anlaşılmaktadır. Şubeleşme ve yeni ürünlerle birlikte desteklenerek son 6-7 yıllık büyüme oranları sürdürülebilirse bir sonraki on yılın başında %10 pazar payı seviyelerine ulaşmış olacağız. Finansal gelişmişlik ve bankacılık penetrasyonu* Bankacılık penetrasyonu vs. 2010 GSYH* Faizsiz Aktifler/GSYH 2010 Suudi Arabistan Fiazsiz bankacılık Pazar payı Malezya BAE Mısır Türkiye Endonezya Endonezya Suudi Türkiye Mısır Katar  BAE Malezya Finansal gelişmişlik endeksi (düşük rakam daha iyi) Krediler Faizsiz Krediler Aktifler Şube pazar payımızla aktif ve kullandırılan fonlar pazar paylarımız kıyaslandığında şube verimlilik artışı noktasında da bir potansiyelin olduğu göze çarpmaktadır. Katılım bankaları pazar payları 2011/9 Kullandırılan Fonlar Aktifler Şube %5,8 %4.4 %6,3 *Kaynak:Deutsche Bank, Global Islamic Banking-No more unconventional, November 2011

Yükselen faizler toplanan fonlar üzerindeki baskıyı artıracağından kısa vadede büyüme hızını yavaşlatabilir A B C D E F % Commercial loans int. rates 11,82% 8,25% % 80 Mar05 May06 Kas06 Şub08 Kas08 Oca11 Eyl11 60 Mevduat % değişim 40 77,4 55,2 20 45,6 43,4 MB 38,4 22,4 KB 11,7 19,6 20,2 4,3 11,2 10,8 Değerlendirmeler: - C ve E dönemleri: Faizler düşüyor, katılım bankalarının (KB) topladıkları fonlar, mevduat bankalarının (MB) mevduatından 2 kat daha hızlı büyüyor. -D ve F dönemleri: Faizler yükseliyor, KB toplanan fonlar büyümesi (bu dönemdeki iki kat şubeleşme hızına rağmen) MB ile aynı düzeydedir. B ve A dönemleri: B döneminde faizler %35 artıyor, KB mevduat büyümesi 2.72 kat fazla. KB’ının 4 katı şubeleşme hızı ve faizlere karşı daha az duyarlı oluşu etkili. A döneminde faizler % 42 düşmesine rağmen KB mevduatı büyümesi sadece 1.21 kat daha hızlı. Bu iki dönemde toplanan fonlardaki seyrin faizlere daha az duyarlı olduğu yorumu yapılabilir. Sonuç: - 2007 yılından itibaren KB mevduat seyrinin piyasalardaki faiz değişimlerine hassasiyetinin arttığı görülmektedir. Kullandırılan fonların tamamen yeniden fiyatlanıp portföyün getirisi piyasa oranlarına yaklaşıncaya kadar mevduat artış hızlarında yavaşlama olacaktır. Kaynak: TCMB, BDDK, TFKB analizi

Operasyonel Verimlilik Bundan sonrası için katılım bankalarının özellikle odaklanması gereken alanlar Büyüme Operasyonel Verimlilik Risk Yönetimi İnovasyon 2006-2010 yılları arasında katılım bankaları yıllık ortalama bileşik büyümesi %33 olarak gerçekleşirken mevduat bankaları için bu oran %19’dur. Uluslararası alanda da benzer bir seyir göze çarpmaktadır (%24’e karşılık %15). Şubeleşme, yeni ürünlerle de destekleyerek bu büyüme oranlarının bundan sonra da sürdürülmesi önemlidir. Süreçlerin etkinliğini arttırmak Müşteri merkezli operasyonel model Giderleri azaltırken aynı zamanda performansı arttırmaya yönelik çalışmalar yapmak Etkin risk yönetimi politikaları oluşturup uygulamak. Yeni teknolojilerin uygulanması Organizasyon ve iş süreçlerinin yenilenmesi

TEŞEKKÜRLER