Hazırlayan: Mehmet ÇELEBİ T.C. Anadolu Ticaret ve Ticaret Meslek Lisesi

DIŞ TİCARETİN TANIMI Dış Ticaret, bağımsız ülkeler arasında gerçekleştirilen mal ve hizmet ticaretinin tümüdür.

DIŞ TİCARET ÇEŞİTLERİ NORMAL TİCARET BAĞLI TİCARET SINIR TİCARET SERBEST BÖLGE TİCARET

NORMAL TİCARET Bir ülkenin dış ticaret ve kambiyo rejimleri çerçevesinde ve serbest döviz ile yapılan, mevzuat ile özel bir ayrıcalık tanınmayan ticarettir.

BAĞLI TİCARET İki ülke arasında yapılan ticari sözleşme gereğince ihracatçı ülkenin ithalatçı ülkeden ihracat bedeli için döviz dışında bir işlem talep etmesi şeklinde yapılan ticarettir.

SINIR TİCARET Komşu iki ülke arasında özle anlaşmalara dayanılarak yürütülen ve her iki ülkenin sınır ve kıyı bölgelerine yakın yerleşim yerlerini kapsamına alan ticarettir.

SERBEST BÖLGE TİCARETİ Serbest bölgeler, bir ülkenin ulusal egemenlik sınırları içinde bulunmakla birlikte, gümrük sınırları dışında kalan, ülkede geçerli olan mail ve ekonomik mevzuatın kısmen veya tamamen dışında tutulduğu bölgelerdir. Serbest bölgeler, TİCARET SERBEST BÖLGESİ VE ÜRETİM SERBEST BÖLGESİ olmak üzere ikiye ayrılır.

ARBİTRAJ Menkul kıymetler, kıymetli madenler, para, kıymetli evrak gibi iki piyasa arasındaki fiyat farkından yararlanmak amacıyla fiyatların düşük olduğu piyasalarda alınması, yüksek olduğu piyasalarda satılması işlemidir.

AVAL Kambiyo senetlerinden doğan borcun, asıl borçlusu tarafından ödenmediği takdirde, üçüncü bir kişinin ödemeyi garanti etmek için senet üzerine koyduğu imzadır.

BELGELER(VESAİK) Dış ticaretten kullanılan her türlü ticari ve mali belgeleri ifade eder. Ticari belgeler; fatura, sevk belgesi, menşe-i şehadetnamesi, sigorta poliçesi vb. dir. Mali belgeler; poliçe, bono, çek, ödeme makbuzlar vb. dir.

KONTEYNER İçine konulan malların korunup taşınmalarına yarayan ve tekrar kullanılabilen standart büyüklükteki taşıma kabıdır.

DAMPING Yabancı bir ülkeden Türkiye’ye ihraç edilen bir malın benzerlerine göre daha düşük bir bedelle Türkiye’ye sokulmasıdır.

DEKLERASYON BELGESİ İthalatçıların Türkiye’ye girişlerinde ihracat bedeli olarak döviz getirmeleri halinde, bu dövizleri gümrüklerde beyan etmeleri gerekir. Gümrüklerce beyan edilen dövizi gösteren döviz beyan tutanağına Deklerasyon Belgesi denir.

DÖVİZ Madeni ve kağıt para şeklindeki yabancı ülke paraları ile bu paralarla ödemeyi sağlayan her türlü belgedir.

EFEKTİF Kağıt ve madeni para şeklindeki dövizdir. Para yerine geçen, çek poliçe gibi ödemem araçlarını kapsamaz. Efektif dövizden daha da dar bir kavramdır. Her efektif dövizdir, fakat her döviz efektif değildir.

İHRACAT Bir ülkede üretilen malların, yabancı ülkelere döviz karşılığında satılmasıdır.

İTHALAT Bir ülkenin başka ülkelerde üretilmiş malları karşılığında satın almasıdır.

KAMBİYO Yabancı ülke paralarının veya para yerine geçen belgelerinin belirli fiyatlarla birbirleri ile değiştirilmelerine ilişkin işlemlerdir.

KUR Bir ülke parasının ülke paraları karşısındaki fiyatlarıdır.

KÜŞAT MEKTUBU Amir banka tarafından muhabir bankaya gönderilen akreditifin açma mektubudur.

NAVLUN Bir limandan başka bir limana taşınmak için gemiye yüklenen malların tümü veya nakliyeci tarafından talep edilen taşıma ücretidir.

REEXPORT Yabancı menşeli malların ihraç edilmek kaydıyla ülkeye getirilip millileştirdikten sonra yeniden ihraç edilmesi işlemidir.

TESLİM ŞEKİLLERİ Ticari İşletmede Teslim (EXW): Satıcının malları işletmesinde (fabrika, depo vs.) alıcı emrine hazır tutmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirdiği anlamındadır.

TAŞICIYA TESLİM (FCA) Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü malların ihraç gümrüğünden geçirilip, alıcı tarafından belirlenen taşıcıya belirlenen yer ya da noktada teslimi ile son bulur.

GEMİ DUĞRULTUSUNDA TESLİM (FAS) Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü belirlenen yükleme limanında, mallar gemi küpeştesini aştığı andan itibaren yerine getirilmiş olur. Mallarla ilgili tüm gider, yitik veya hasar rizikoları bu noktadan itibaren alıcı tarafından üstlenilir. FOB terimi satıcının malları ihraç gümrüğünden geçirilmesi gerekir.

GEMİ BORDASINDA TESLİM (FOB) Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü belirlenen yükleme limanında, mallar gemi küpeştesini aştığı andan itibaren yerine getirilmiş olur. Mallarla ilgili tüm gider, yitik veya hasar rizikoları bu noktadan itibaren alıcı tarafından üstlenilir. FOB terimi satıcının malları ihraç gümrüğünden geçirilmesini gerektirir.

MAL BEDELİ VE NAVLUN (CFR) Bu terim ile satıcı belirlenen varış limanına malı gönderebilmek için gerekli tüm giderleri ve navlunu ödemek zorundadır. Ancak mallarla ilgili yitik veya hasar rizikoları ile giderlerde görülebilecek artış yükleme limanında malların gemi küpeştesini geçmesi anından itibaren satıcıdan alıcıya devredilmiş olur.

MAL BEDELİ+SİGORTA+NAVLUN (CIF) Bu terim ile satıcı CFR’deki yükümlülüklerine aynen sahiptir. Ancak ek olarak malların taşınması sırasında yitik veya hasar rizikosuna karşı deniz sigortası temin etmek durumundadır. Satıcı sigorta sözleşmesini yapar ve sigorta primini öder.

DİĞER TAŞIMA ŞEKİLLERİ Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim (CPT) Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim (CIP) Sınırda Teslim (DAF) Gemide Teslim (DES) Rıhtımda Teslim (Gümrük vergi ve harçları ödenmiş olarak) (DEQ) Gümrük Resmi Ödenmemiş Olarak Teslim (DDU) Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim (DDP)

ÖDEME ŞEKİLLERİ PEŞİN ÖDEME MAL MUKABİLİ ÖDEME VESAİK MUKABİL ÖDEME KABUL KREDİLİ ÖDEME AKREDİTİFLİ ÖDEME

PEŞİN ÖDEME İthalatçını ihracat gerçekleşmeden önce mal bedelini ihracatçıya ödemesidir. İhracatçı mal bedelini tahsil ettikten sonra malları sevk eder. Bu ödeme şeklinde ihracatçı malları almadan önce ödeme yaptığı için risk altındadır. İhracatçının hiçbir riski yoktur.

MAL MUKABİLİ ÖDEME Mal mukabili ödeme şeklinde, mallar ihracatçı tarafından hiçbir tahsilat yapılmadan ithalatçıya gönderilmektedir. İthalatçı tarafından mallar gümrükten çekilmekte ve ödemesi daha sonra yapılmaktadır.

VESAİK MUKABİLİ ÖDEME Malı teslim eden vesaikin ithalatçı firmanın bankası tarafından mal bedelinin tahsili karşısında ithalatçıya teslimini gerektiren ödeme şeklidir.

KABUL KREDİLİ ÖDEME İthalatçının ihracatçı tarafından keşide edilen poliçeyi kabul ederek malları almasını sağlayan ödeme şeklidir. Bu ödeme şeklinde ihracatçı ithalatçıyı belirli bir süre finanse etmekte yani ödemenin ileri bir tarihte yapılmasına olanak vermektedir. Böylece ithalatçı malları sattıktan sonra ödeme yapma imkanına sahip olacaktır.

AKREDİTİFLİ ÖDEME Akreditif, ithalatçının talebine dayanarak bir banka tarafından ihracatçıya verilen belirli şartların yerine getirilmesi koşulu ile sattığı mal ve hizmetlerin bedelini ödeyeceğini garanti eden bir taahhüttür. Bu şartlar genellikle malların sevk edildiğini gösteren vesaikin ibrazıdır.

AKREDİTİFLİ ÖDEME Akreditif hem ihracatçıya hem de ithalatçıyı korumaktır. İhracatçı malları sevk ettiği takdirde mal bedelini tahsil edeceğini, ithalatçı da sevkiyat yapılmadan önce ödeme yapılmayacağını bilir.

AKREDİTİFLİ ÖDEME Akreditif ithalatçının bankası tarafından açılır. Akreditifte istenen şartlar küşat mektubu adı verilen bir belge ile ihracatçının bankasına bildirilir. İhracatçı sevkiyatı yapıp, akreditifte belirlenen koşulları yerine getirip gerekli vesaiki bankaya ibraz ettiğinde mal bedelini tahsil eder.

İTHALAT Türkiye’de yapılan her türlü mal ve hizmet ithalatı KDV’ne tabidir. İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından yapılması veya herhangi bir şekil ve surette gerçekleştirilmesi, özellik taşıması vergilendirmeye etki etmez.

İTHALAT KDV mükellefi; ithalatta mal ve hizmet ithal edenlerdir. İthalatta vergiyi doğuran olay; Gümrük Kanunu’na göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması, gümrük vergisine tabi olmayan işlerde ise gümrük beyannamesinin tescilidir.

İTHALATTA KDV İNDİRİMİ İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen Katma Değer Vergisini, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisinde indirebilirler.

İTHALDE ALINAN BAZI VERGİ VE FONLAR Gümrük Vergisi Katma Değer Vergisi Toplu Konut Fonu Diğer Fonlar Bazı ödeme şekillerine göre Kaynak Kullanım Destekleme Fonu-KKDF Bazı madenlerin ithalatında alınan Madencilik Fonu

İHRACAT İHRACAT ŞEKİLLERİ Özellik arz etmeyen ihracat Kayda bağlı ihracat Özelliği olan ihracat Serbest bölgelere yapılacak olan ihracat Yurtdışı fuar ve sergilere katılım

İHRACAT BEDELLERİNİN YURDA GETİRİLMESİ İhracat bedelleri; peşin ödeme, akreditifli ödeme, vesaik mukabili ödeme, mal mukabili ödeme ve kabul kredili ödeme şekillerinden birine göre yurda getirilerek biz bankaya veya özel finans kurumuna satılır.

İHRACAT BEDELLERİNİN YURDA GETİRİLMESİ İşlenmemiş altın ihracatında ihracat bedellerinin yurda getirilmesi yükümlülüğü aranmaz.

İHRACAT BEDELLERİNİN YURDA GETİRİLMESİ İhracat bedellerinin beyan edilen Türk Parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esas olup, Türk Parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında döviz getirilmesi mümkündür.

İHRACAT BEDELLERİNİN TAHSİL SÜRELERİ İhracat bedellerinin tahsil sürelerinin hesaplanmasında sürenin başlangıcını belirleyen işlemin yapıldığı gün hesaba katılamaz; hesaplama ertesi günden itibaren başlar. İhracat bedellerinin tahsil edildiği tarih DAB’ın düzenlendiği tarihtir.

Mal mukabili ödemede fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde, İHRACAT BEDELLERİNİN TAHSİL SÜRELERİ,İHRACAT BEDELLERİNİN ÖDEME ŞEKİLLERİNE GÖRE DEĞİŞMEKTEDİR Mal mukabili ödemede fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde, Vesaik Mukabili ödemede fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde, Akreditifli ödemede fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde, Konsinye yoluyla yapılan ihracatta kesin satış tarihinden itibaren 180 gün içinde,

İHRACAT BEDELLERİNİN TAHSİL SÜRELERİ Serbest Bölgelere veya gümrüksüz antrepolara yapılacak ihracatta mal bedelinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde, Geçici olarak ihraç edilen malların verilen süre veya ek süre içinde yurda getirilmemesi durumunda süre bitiminden itibaren 90 gün içinde,

İHRACAT BEDELLERİNİN TAHSİL SÜRELERİ Kitap, gazete, mecmua ve pul ihracatında fiili ihracat tarihinden itibaren 356 gün içinde, Yurt dışında mütahhitlik yapan firmaların müsteşarlıktan izin alarak ihraç edeceği malların fiili ihraç tarihinden itibaren 365 gün içinde, SSCB yerine kurulan Cumhuriyetlere yapılan ihracatta fiili ihraç tarihinden itibaren 365 gün içinde İhracat bedellerinin nasıl tahsil edilerek bankalara veya özel finans kurumlarına satılması zorunludur.

İHRACAT BEDELLERİNİN TAHSİL SÜRELERİ Söz konusu ihracat dövizlerinin en az %70’inin fiili ihraç tarihinden itibaren 90 gün içerisinde getirilerek bankalara veya özel finans kurumlarına satılması halinde bakiye %30’una tekabül eden kısmı ihracatçı serbestçe tasarruf edebilir. Türk parası karşılığı gerçekleştirilen ihracatta ise ihracat bedellerinin tamamının tahsil edilmesi zorunludur. İhracat bedeli dövizlerin 90 günden sonra alışının yapılması halinde tamamını bir bankaya veya özel finans kurumuna satılması zorunludur.

İHRACATTA KDV İSTİSNASI İhracatta KDV istisnasını 5 ana başlık halinde sıralayabiliriz: Doğrudan Mal İhracı İhracatçılara İhraç Kaydıyla Yapılan Teslimler Yurt Dışında İkamet Eden Yolculara Yapılan Teslimler Hizmet İhracı Diplomatik İstisna Kapsamında Teslimler

KDV İADESİNDE UYGULANAN YÖNTEMLER İNDİRİM YOLUYLA İADE SONRAKİ DÖNEMLERE DEVİR YOLUYLA İADE NAKDEN İADE MAHSUP YOLUYLA İADE

İHRACAT İSTİSNASINDA DÖNEM KDV açısından ihraç tesliminin gerçekleştiği ay, malın gümrük hattından geçtiği aydır. Mükellef malın gümrük hattından geçtiğine dair şehri (ihraç tarihi, yurtdışı edilme tarihi gibi ifadeler kullanılmak suretiyle yazılmaktadır) ihtiva eden Gümrük beyanname nüshasını KDV beyanname verme sürecinden önce temin edip, gümrük hattından geçiş tarihi hangi aya rastlıyorsa, ihracatı ve iade tutarını o aya ait KDV beyannamesinde göstermelidir.

İHRACAT İSTİSNASINDA DÖNEM Uygulamada bu konuda bir hayli yanlışlıklar yapıldığı görülmektedir. İade veya mahsup talep etme aşamasında bu nedenlerle KDV düzeltme beyannameleri verilmesi gerekmekte, diğer muhtelif problemlerle karşılaşılmaktadır.

DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE KULLANILAN HESAPLAR 120 ALICILAR 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 192 DİĞER KDV 220 ALICILAR 259 VERİLEN AVANSLAR 320 SATICILAR 392 DİĞER KDV

DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE KULLANILAN HESAPLAR 601 YURT DIŞI SATIŞLAR 620 SATILAN MAMULLER MALİYETİ 646 KAMBİYO KARLARI 656 KAMBİYO ZARARLARI

120 ALICILAR 120.50 Yurt Dışı Alıcılar 120.50.001 Ref.No….., Yb Para…, Ft… 120.51 Yurt Dışında Bırakılan İhracat Bedelleri

ALICILAR HESABI İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR Değerleme de tescil tarihindeki kuru esas almak esastır, Açıklamanın Türkçe, tutarın yabancı para cinsinden düzenlenmesi, 180 gün içerisinde getirilmeyenlerde destekleme ve fiyat istikrar fonuna kaydedilmesi, Mal ihracında söz konusu iken hizmet ihracında söz konusu değildir.

ALICILAR HESABI İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR Yurt dışında kalan mal bedelleri VUK 280. maddesine göre değerlenir, Değerleme esnasında yıl sonuna kadar olan kur farkları için 646 hesap değil 601 nolu hesap kullanılır. Yıl sonunda oluşan kur farkları için ise 646 nolu hesap kullanılabilir.

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 128.01 Yurt İçi Şüpheli Alacaklar 128.02 Yurt Dışından Şüpheli Ticari Alacaklar

ALACAKLARIN TAHSİL KABİLİYETİNE GÖRE İRDELENMESİ Değersiz alacaklar (VUK 322), Şüpheli ticari alacaklar (VUK 323), Vazgeçilen alacaklar (VUK 324)

ALACAKLARIN DEĞERLENMESİ ŞÜPHELİ ALACAKLAR VUK 323. maddesine göre bir alacağın şüpheli alacak sayılabilmesi için: Ticari veya zırai kazancın idame ettirilmesi ile ilgili olması, Hasılat olarak kaydedilmesi Dava ve icra safhasında olması Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük olması gerekir.

ŞÜPHELİ ALACAKLARA İLİŞKİN KAYITLAR ALACAKLARIN DEĞERLENMESİ ŞÜPHELİ ALACAKLARA İLİŞKİN KAYITLAR 128 Şüpheli Ticari Alacaklar XXX 121 Alacak Senetleri XXX Açıklama: Şüpheli hale gelen alacağın kaydı 654 Karşılık Giderleri XXX 129 Şüpheli Ticari Alacaklar XXX Açıklama: Tahsili şüpheli hale gelen alacak için karşılık ayrılması

ALACAKLARIN DEĞERLENMESİ DEĞERSİZ ALACAKLAR Bir alacağın değersi sayılabilmesi için ya tahsilinin imkansız olduğuna dair bir yargı kararı yada kanaat verici belge bulunmalıdır. Alacağın önce şüpheli daha sonra da değersiz alacak olması halinde yapılması gereken muhasebe kaydı: 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı XXX 128 Şüpheli Ticari Alacaklar XXX Açıklama: Değersiz hale gelen şüpheli alacağın kaydı

ALACAKLARIN DEĞERLENMESİ DEĞERSİZ ALACAKLAR Bir alacak şüpheli hale gelmeden yada şüpheli alacak karşılığı ayrılmadan değersiz alacak olmuşsa yapılması gereken muhasebe kaydı şöyledir: 689 Diğer Olağan Gider ve Zararlar XXX 121 Alacak Senetleri XXX Açıklama: Değersiz hale gelen alacağın kaydı

ALACAKLARIN DEĞERLENMESİ DEĞERSİZ ALACAKLAR Değersiz hale geldiği için gider yazılan alacaklardan alacağın Değersiz hale geldiği yıl tahsil edilenlerin kaydı düzeltme kaydı ile düzeltilir. Önceki dönem gider yazılan değersiz alacağın sonraki dönem tahsil edilmesi durumunda: 100 Kasa XXX 671 Önceki Dönem Gelir ve Karları XXX Açıklama: Önceki dönemde değersiz hale gelen alacağın tahsil kaydı

ALACAKLARIN DEĞERLENMESİ VAZGEÇİLEN ALACAKLAR Konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaları yönünden değersiz alacak sayılır. Borçlu yönünden ise gerçek pasifte bir azalma olmuş ve öz sermaye artmıştır. Alacaklısı tarafından konkordato veya sulh yoluyla vazgeçme suretiyle borcundan kurtulan borçlu bu azalan borç tutarını öz sermaye kalemleri arasında “Vazgeçilen Alacaklar Karşılığı” hesabına alır. Bu şekilde açılan karşılık hesabına aktarılan utar kar olmasına rağmen 3 yıl süre ile gelir yazılamaz. Bu hesaba alınan tutar 3 yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde 4. yılın sonunda kara alınarak beyan edilir.

159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 159.50 Verilen Yurtdışı Sipariş Avansları 159.50.001 Ref.No….., Yb Para… 159.50.002 Ref.No….., Yb Para…

MALİYET BEDELİ Bir iktisadi kıymetin iktisap edilmesi ve yahut değerinin arttırılması ile ilgili tüm müteferri nitelikteki giderleri kapsar.

İTHALAT MALİYETİ MAL BEDELİ, BANKA GİDERLERİ, FON, GÜMRÜK VE DİĞER VERGİLER, GÜMRÜK KOMİSONCUSU DEKONTU VE MAKBUZU, NAVLUN, SİGORTA KUR FARKI VE FAİZ GİDERLERİ (VUK 238 NOLU TEBLİĞ)

KATMA DEĞER VERGİSİ 190 DEVREDEN KDV, 191 İNDİRİLECEK KDV, 192 DİĞER KDV, 193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR, 391 HESAPLANAN KDV, 392 DİĞER KDV.

İHRACATTA KDV MAL İHRACINDA, HİZMET İHRACINDA Yurt dışında müşteri için yapılıyor olmalı, Fatura yada belge yurt dışındaki müşteri adına düzenlemeli, Hizmet bedeli Türkiye’ye getirilmeli, Hizmetten yurt dışında yararlanılmalı.

KDV DE TECİL – TERKİN İŞLEMLERİ VE MUHASEBESİ Aracılı ihracat yada ihraç kayıtlı satış olarak da adlandırılır, KDV 23 sıra nolu tebliğ çerçevesinde teslim gerçekleştirilir, KDV fatura üzerinde gösterilir ancak tahsil edilemez. (3065 sayılı KDV kanunu hükümlerine göre ihraç şartıyla ihraç edildiğinden KDV tahsil edilmemiştir.)

İHRAÇ KAYDIYLA TESLİM Muhasebesinde de görüleceği üzere tahsil edilmediği (192 Diğer KDV(Tecil)) halde ödenir (391 Hesaplanan KDV), Bu şekilde teslim edilen mallar 3 ay içerisinde ihraç edilir ve gümrük çıkış beyannamesi ile terkin edilir.

İHRAÇ KAYDIYLA TESLİM İhracatın 3 ay içerisinde gerçekleşmemesi durumunda AATUHK 51. maddesince gecikme zammının %50’dir. AATUHK 48. maddesince tecil faizi.

192 DİĞER KDV 192.01 Teşvikli Yatırımlarım Mallarında Ertelenen KDV 192.02 Aracılı İhracatta Tecil Edilebilir KDV

392 DİĞER KDV 392.01 İthalatla İlgili Ertelenen KDV 392.02 İhracatla İlgili Terkin Edilecek KDV

259 VERİLEN AVANSLAR 259.01 Yurt İçi Avanslar 259.02 Yurt Dışı Avanslar 259.02.001 Ref.No….., Yb Para…

320 SATICILAR 320.50 Yurt Dışı Satıcılar 320.50.001 Firma Unvanı

601 YURTDIŞI SATIŞLAR 601.01 Yurtdışı Satışlar 601.01.001 Ref.No….., Yb Para… 601.01.002 Ref.No….., Yb Para… Veya 601.02 Aracılı Satışlar 601.03 Kambiyo Karları

620 SATILAN MAMULLER MALİYETİ 620.01 Yurt İçi Satışların Maliyeti 620.50 Yurt Dışı Satışların Maliyeti 620.50.001 Ft. No…. 620.50.002 Ft. No….

646 KAMBİYO KARLARI 646.01 Yb. Para Kasası Kambiyo Karları 646.02 Döviz Tevdiat Hesapları Kambiyo Karları 646.03 Çeklere Ait Kambiyo Karları 646.04 Senetlere Ait Kambiyo Karları

FACTORİNG İŞLEMLERİ İŞLEYİŞİ MUHASEBESİ FİNANSMAN BOYUTU

Factoring kelimesi, Latince kökenli “factor” sözcüğünden türetilmiştir. Factor; bir başkası hesabına hareket eden ya da faaliyette bulunan kişiyi ifade etmektedir. Ticari ve Hukuki anlamda Factor; mal satımı veya hizmet arzı ile uğraşan işletmelerin bu satışları dolayısıyla doğmuş ya da doğacak alacaklarını devralarak tahsilini üstlenen, bu alacaklara karşılık peşin ödemelerde bulunarak finansal kolaylıklar sağlayan, aynı zamanda mali, ticari ve idari konularda işletmeye verdiği hizmetler karşılığında ücrete hak kazanan kişi ya da kuruluştur.

Borçlar Kanunu’nun 162-172. Maddeleri içinde düzenlenen alacağın temkine ait genel hükümler factoring işlemleri için de bir ölçüde geçerlidir. Uygulamalar bu hükümlere göre yürütülmekte ve bunlar yeterli sayılmaktadır.

Kıymetli evrakın devri (cirosu), Türk Ticaret Kanunu’nun 559 ve devam maddeleri için düzenlenmiştir. Fakat fatura kıymetli evrak sayılmadığı için ciroya ait hükümler faturaya uygulanamaz. Bu nedenle TTK içinde factoring işlemlerine ait hükümler yer almamaktadır. Faturadan doğan hakkın devri Borçlar Kanunu içindeki “alacağın temliki” hükümlerine göre uygulanır.

Kapsam olarak factoring; bir mali kuruluş (factor) ile ticari borçlular (müşteriler) ve mal satan veya hizmet arz eden bir ticari işletme arasında (satıcı) üç taraflı bir sözleşme olup, genelde rücu hakkı olmaksızın alıcının borçlularının hesap hasılalarını faktör satın alır ve bu suretle müşterilere tanınan kredileri kontrol altında tuttuğu kadar, muhasebe ve tahsilatını da yürütür. Factoring işleminin en önemli fonksiyonları; Kredinin onaylanması Kredinin garantisi Alacaklı hesapların yönetimi Finansman

Factoring işlemi sırasında kısa vadeli (60 gün-180 gün) alacaklarla ilgili olarak imzalanan factoring sözleşmesi ile factor, satıcı firmaya finansman hizmetinin dışında başka hizmetler de sunulmaktadır. Bu hizmetler aşağıdaki gibidir; Alacakların takibi ve tahsili Alacakların muhasebe ve defter kayıtlarının tutulması Müşteriler hakkında istihbarat Borçlunun borcunu ödeyememe durumunda zararları üstlenmesi

Factoring işleminin temel amacı hizmet sunduğu firmanın vadeli alacaklarını üstlenerek o firmaya nakit sağlamaktır.

Bu amaçla factoring firmaları üç temel hizmet verir; Risk Üstlenme ve Teminat Hizmeti Finansman Hizmeti Alacakların Yöntemi Hizmeti

FACTORİNG Factoring uygulanamayan satış şekilleri de mevcuttur. Bunlar; Peşin Satışlar Konsinye Satışlar Proforma Faturalı Satışlar Taahhütlü Satışlar Perakende Satışlar’dır.

Factoring İşlemlerinin Maliyeti Factoring Komisyonu: Satıcının borçlu sayısı, kestiği fatura sayısı, fatura tutarlarının büyüklüğü, alacaklarının tahsil süresi, müşteri riski, ortalama stok devir süresi, müşteri sayısı, vadeli satış koşulları, talep ettiği hizmetin niteliği gibi özellikler dikkate alınarak hesaplanır.

Factoring İşlemlerinin Maliyeti Finansman Maliyeti: Factoring firması tarafından; ön ödemenin yapıldığı andan tahsilata kadar geçen süre için, kullanılan fona uygulanan, iç ve dış piyasa koşulları dikkate alınarak belirlenen faiz oranıdır.

Factoring İşlemlerinin Finansman Boyutu Firmamız KLM A.Ş.’ne yapacağı 10.000.000.000.-TL’lik mamul satışı dolayısıyla XYZ Factoring A.Ş. İle aşağıda ayrıntıları belirtilen Factoring Sözleşmesi’ni yapmıştır. XYZ Factoring A.Ş.’nin Yapacağı Ön Ödeme Oranı: %80 Factoring Faizi…………………………………………: %78 Factoring Hizmet Komisyonu………………………...: %1,6 Risk Üstlenme Komisyonu……………………………: %1,3

Factoring İşlemlerinin Finansman Boyutu Bu bilgilere göre XYZ Factoring A.Ş.’nin firmamıza yapacağı ön ödeme aşağıda hesaplanmıştır. Alacağın (Fatura Bedeli) Tutarı…………………...:10.000.000.000.-TL Ön Ödeme (Alacağın %80’i)….............................:8.000.000.000.-TL Factoring Hizmet Komisyonu (Alacağın %1,6’sı) :160.000.000.-TL BSMV Risk Üstlenme Komisyonu (Alacağın &1,3’ü)……:130.000.000.-TL Matrahı Banka Sigorta Muamele Vergisi (%5)………….:14.500.000.-TL Ön Ödeme Tutarı…………………………………..:7.695.500.000.-TL

Factoring İşlemlerinin Finansman Boyutu 1 ay sonra XYZ Factoring A.Ş. KLM A.Ş. Adlı müşterden kalan 2.000.000.000.-TL’yi tahsil edince firmamıza aşağıda hesaplanan tutarı ödeyecektir. Bakiye Alacağın Tutarı………………………………………….:2.000.000.000.-TL Factoring Faizi (Yıllık %78) 8.000.000.000.-TL x 0,78/12 ay : 520.000.000.-TL BSMV(Factoring Faizinin %5’i)………………………………: 26.000.000.-TL Firmamıza Ödenecek Bakiye Tutar…………………………: 1.454.000.000-TL

FAKTORİNG İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Müşteriye Kesilen Faturanın Muhasebeleştirilmesi 120.ALICILAR XXX 120.01.009 KLM Firması 600.YURTİÇİ SATIŞLAR XXX 391.HESAPLANAN KDV XXX …nolu fatura ile satışın yapılması

Müşteriden Alacağın Factoring Şirketine Devri 120.ALICILAR XXX 120.03.001…...........Factoring Firması 120.ALICILAR XXX 120.01.009 KLM Firması Alacağın …….factoring firmasına devri

Müşteriden Alacağın Factoring Şirketine Devri Bu kaydı yapmak için işletme 120.ALICILAR Hesabının alt hesaplarını şu şekilde detaylandırabilir. 120.ALICILAR HESABI 120.01 Yurt İçi Alıcılar 120.01.001……..Şti 120.02 Yurt Dışı Alıcılar 120.02.005……..Gmbh 120.03 Yurt İçi Factoring Alacakları 120.03.001……..Factoring Firması 120.04 Yurt Dışı Factoring Alacakları 120.04.001……..Factoring Firması

Müşteriden Alacağın Factoring Şirketine Devri Veya Maliye Bakanlığı’ndan izin alarak 12. TİCARİ ALACAKLAR hesap grubu altında boş bulunan 123. Nolu hesap; 123.FACTORİNG ALACAKLARI 123.01 Yurt İçi Factoring Alacakları 123.02 Yurt Dışı Factoring Alacakları Şeklinde kullanılabilir.

Müşteriden Alacağın Factoring Şirketine Devri Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile belirlenen genel yapı çerçevesinde; hesap planında boş bırakılan defteri-i kebir hesaplarının, ana hesap grubunda bulunan hesapların işleyiş ve mantığına uygun olmak, niteliği ve kapsamı itibariyle hesap planına belirlenmiş benzeri bir hesap bulunmamak, kullanıldığı takdirde ana hesap gruplarını bütünlük ve tutarlılığını bozmamak şartıyla serbestçe kullanabileceği konusu 2 sıra nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ile açıklanmıştır.

Factoring Firmalarından Ön Ödeme Alınması 102.BANKALAR XXX 123.FACTORİNG ALACAKLARI XXX 123.01.001……………..Factoring Firması Factoring Firmasının Bankaya Ön Ödeme Tutarını Yatırması

Factoring Firmasının Komisyon ve Faiz Kesimi 780.FİNANSMAN GİDERLERİ XXX 780.01. Factoring Faiz Gideri 780.02. Factoring Komisyonu Gideri 123.FACTORİNG ALACAKLARI XXX 123.01.001…….Factoring Firması Komisyon ve Faiz Tahakkuku

Factoring firmasına kıymet evrak temlik edildiğinde ise 101 ALINAN ÇEKLER ve ALACAK SENETLERİ hesapları devreye girer ve 120. ALICILAR XXX 120.03.001………Factoring Firması 101.ALINAN ÇEKLER XXX ve/veya 121.ALACAK SENETLERİ XXX Kıymetli evrakların factoring firmasına devri

Kullananların Muhasebe Kayıtları Yurt Dışına İhracat Faturası Kesilmesi 120.ALICILAR XXX 120.02.005 TKM Gmbh 601.YURTDIŞI SATIŞLAR XXX …..nolu fatura ile yurt dışı satışın yapılması

Yurt Dışındaki Müşteriden Alacağın Factoring Firmasına Devredilmesi 123.ALICILAR XXX 123.02.001………..Factoring Firması 120.ALICILAR XXX 120.02.005 TKM Gmbh Yurt Dışı Alacağın ……..factoring firmasına devri

Factoring Firmasından Ödeme Alınması 102.BANKALAR XXX 123.FACTORİNG ALACAKLARI XXX 123.02.001…….Factoring Firması 601.YURTDIŞI SATIŞLAR 601.99.001 İhracattan Doğan Kur Farkı Factoring Firmasının Bankaya Ödeme Tutarını Yatırması

Factoring Firmasının Komisyon ve Faiz Kesimi 780.FİNANSMAN GİDERİ XXX 780.01.Factoring Faiz Giderleri 780.02.Factoring Komisyon Giderleri 123.FACTORİNG ALACAKLARI XXX 123.02.001…….Factoring Firması Komisyon ve Faiz Tahakkuku

Firmanın Yurt Dışı Factoring Alacaklarını Değerlemesi Dönem İçerisinde Lehte Kur Farkları; 123.FACTORİNG ALACAKLARI XXX 123.02.0001…….Factoring Firması 601.YURTDIŞI SATIŞLAR XXX 601.99.001 İhracattan Doğan Kur Farkı Factoring Firmasından Alacağın Değerlemesi

Dönem Sonrası Lehte Kur Farkları; 123.FACTORİNG ALACAKLARI XXX 123.02.001……..Factoring Firması 646.KAMBİYO KARLARI XXX Factoring Firmasından Alacağın Değerlemesi

Dönem İçerisinde Aleyhte Kur Farkları; 601.YURTDIŞI SATIŞLAR XXX 601.99.001 İhracattan Doğan Kur Farkı 123.FACTORİNG ALACAKLARI XXX 123.02.001…….Factoring Firması Factoring Firmasından Alacağın Değerlemesi

Dönem Sonrası Aleyhte Kur Farkları; 656.KAMBİYO ZARARLARI XXX 123.FACTORİNG ALACAKLARI XXX 123.02.001……….Factoring Firması Factoring Firmasından Alacağın Değerlemesi

SERBEST KELİMESİNİN ANLAMI NEDİR? Farsça’dan gelen sıfattır. (ser-best) Hiçbir şarta bağlı olmayan, istediği gibi davranabilen, erkin. Hareketi herhangi bir biçimde engellenmeyen. Bazı kurallara bağlı olmayan. Tutuklu veya bağımlı olmayan, özgür, hür. (TÜRK DİL KURUMU)

SERBEST BÖLGE NEDİR VE NERESİDİR? Serbest bölge, bir ülkenin topraklarının bir parçası olan, ancak bu bölgeye giren malların ithalat resim ve vergileri söz konusu olduğu zaman, genellikle o ülkenin “gümrük alanı” dışında sayıldığı ve bu malların normal “gümrük kontrolü”ne tabi tutulmadıkları bölgelerdir.

EN BELİRGİN ÖZELLİĞİ NEDİR? Günümüz uygulamalarında Serbest Bölge, bir ülkenin siyasi ve ulusal sınırları içinde olan, gümrük sınırları dışında bırakılan, seçilmiş sanayi ve ticari faaliyetlerin ülkenin diğer kesimlerine göre daha çok teşvik edildiği ve bürokratik işlemlerin en aza indirildiği bölgelerdir.

GÜMRÜK İŞLEMLERİ VAR MIDIR? Serbest bölgeler bulundukları ülkenin siyasi sınırları içinde olmalarına rağmen gümrük sınırları dışında sayılılar. Malların giriş ve çıkışları açısından yabancı bir ülke gibi işleme tabi tutulurlar.

İHRACAT VE İTHALAT MEVZUATI UYGULANIR MI? Dış ülkelerden bölgeye gelen mallar her türlü ithalat vergisinden ve formalitesinden muaf tutulurken, bağlı bulunduğu ülkeden bölgeye gönderilen mallar ihraç edilmiş sayılır ve ihracat prosedürüne tabi tutulur.

İTHALATTA GÜMRÜK VERGİSİ VAR MIDIR? Bölgeden ÜLKEMİZE giren mallar ise ithalat işlemlerine ve vergisine tabi tutulurken, diğer ülkelere gönderilen mallar o ülkeye girerken yine gümrüğe tabi tutulmaktadır.

Dünyada Serbest Bölgelerin Uygulama Alanları Nelerdir? Serbest Ticaret Bölgeleri (Free Trade Zones) Serbest Üretim Bölgeleri (Free Production Zone/Export Processing Zone) Serbest Limanlar (Free Port) Yatırım Bölgeleri (Enterprise Zone) Serbest Bankacılık Alanları (Free Banking Zone/Off Shore Banking) Serbest Sigorta Bölgeleri (Free Banking) Serbest Antrepolar (Free Warehouse) Gümrüksüz Satış Mağazaları (Free Shops) Maquiladora

ÜLKEMİZDE SERBEST BÖLGELERİN YASAL DAYANAĞI NEDİR? 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu 15 Haziran 1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 3218 Sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren serbest bölge kurma çalışmalarının hukuki temelleri oluşmuş ve serbest bölgelerin ufku açılmıştır.

3218 SAYILI SERBEST BÖLGELRER KANUNU’NA GÖRE AMAÇ NEDİR? İhracat için yatırım ve üretim artırmak. Yabancı sermaye ve teknoloji girişini hızlandırmak. Ekonominin girdi ihtiyacını ucuz ve düzenli şekilde temin etmek. Dış finansman ve ticaret imkanlarından daha fazla yararlanmak.

BU AMAÇLAR GERÇEKLEŞMİŞ MİDİR? NEDEN? Bu amaçların ilki dışında kalanlar içe dönüktür. Yurtiçi üretimi ve yurtiçi talebi artıracak niteliktedir. Yıllar itibariyle Türkiye’den Bölgeye, Bölge’den Yurtdışına, Yurtdışından Bölge’ye, Bölge’den Türkiye’ye olan mal ve hizmet akışı göz önüne alındığında;Türkiye’de serbest bölgelerin uluslar arası genel kabul görmüş ilkeler doğrultusunda değil, dışalım ve içe dönük üretim amaçlı kullanıldığı görülmektedir.

SERBEST BÖLGELERDE TİCARİ SİRKÜLASYON-1 Türkiye’deki Firmamız Yurt Dışındaki Alıcı Serbest Bölge Firmamız

SERBEST BÖLGELERDE TİCARİ SİRKÜLASYON-2 Türkiye’deki Alıcı Türkiye’deki Firmamız Serbest Bölge Firmamız

SERBEST BÖLGELERDE TİCARİ SİRKÜLASYON-3 Yurt Dışı Satıcı Firma Türkiye’deki Alıcı Serbest Bölge Firmamız

SERBEST BÖLGELERDE TİCARİ SİRKÜLASYON-4 Yurt Dışı Satıcı Firma Türkiye’deki Firmamız Serbest Bölge Firmamız Türkiye’deki Alıcı

TÜRK SERBEST BÖLGELRİNDE YABANCI FİRMALARIN NE GİBİ AVANTAJLARI VARDIR? Serbest bölgelerin gümrük sınırları dışında olması ve bu bölgelerde faaliyet gösteren firmalara vergi avantajları sağlaması yabancı firmalar için çekicidir. Yabancı firmalar ucuz işçilik, düşük maliyet ve vergi avantajları dolayısıyla geldiği serbest bölgeye beraberinde teknoloji de getirecektir!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

PAZARLAMA ARACI OLARAK KULLANILABİLİR Mİ? NASIL? Serbest bölge firmalarından ithalat yapılacağı takdirde ithalatçılar, ithal edecekleri malı bu bölgelerdeki depolarda görebilir, seçer ve ihtiyaçları kadar alırlar.

FİNANSMAN ARACI OLARAK KULLANILABİLİR Mİ? NASIL? Büyük stoklar yapmak ve büyük meblağlar oluşturan gümrük tutarlarını bir defada ödemekten kurtulmuş olurlar.

TÜRK SERBEST BÖLGELERİNDE İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL AVANTAJLAR NELERDİR? Serbest bölgedeki üretimlerinde ithal mallarını girdi olarak kullanan firmalarda üretim maliyetleri düşebileceğinden işletmeler dış piyasalarda rekabet edebilir düzeye gelirler.

TÜRK SERBEST BÖLGELERİNDE İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL AVANTAJLAR NELERDİR? Malını serbest bölgeye getirerek tüm ihracat formalitelerini tamamlamış olan ihracatçı, rahatlıkla dış pazarlardaki satış ve Pazar durumu avantajlarını inceleyebilir, malını, bağlantı kurduğu anda, herhangi bir işleme gerek kalmadan dış piyasadaki müşterilerine sevk edebilir. Bu durum ihracatçı firmalara büyük bir manevra kabiliyeti ve esneklik sağlar.

TÜRK SERBEST BÖLGELERİNDE İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL AVANTAJLAR NELERDİR? İhracatçı firmaların dünya piyasası ile sıkı ilişkiler kurabilmesine bu firmaların diğer yabancı firmalarla daha rahat ilişki kurabilmelerine ve dünya piyasasını daha iyi tanımalarını yardımcı olur.

TÜRK SERBEST BÖLGELERİNDE İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL AVANTAJLAR NELERDİR? Serbest bölgede stok edilerek, ihtiyaç duyuldukça ülkenin gümrük sınırları içine ithal edilecek mallar, ithalatçının veya sanayicinin stok maliyetlerini (sabit depolama giderler, işçilik giderleri, sigorta giderleri, vergi vs) azaltacaktır.

TÜRK SERBEST BÖLGELERİNDE İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL AVANTAJLAR NELERDİR? Serbest bölgelerin gümrük sınırları dışında kabul edilmesinin sağladığı ithal vergi ve resimlerden muafiyet imkanının yanı sıra ithalat sırasında İhracatı Teşvik Fonuna, Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’na yapılan kesintiler, mallar serbest bölge sınırlarından yurt içerisine sokulmadığı sürece alınmamaktadır.

TÜRK SERBEST BÖLGELERİNDE İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL AVANTAJLAR NELERDİR? İşletmeler bu bölgelerde sigorta, leasing ve factoring gibi hizmetlerden yararlanabilirler.

06 ŞUBAT 2004 TARİHLİ 5084 SAYILI KANUN “SERBEST BÖLGELER KANUNU MADDE 6: BU BÖLGELERDE GÜMRÜK VE KAMBİYO MÜKELLEFİYETİNE DAİR MEVZUAT HÜKÜMLERİ İLE VERGİ-RESİM-HARÇ MÜKELLEFİYETİNE DAİR MEVZUAT HÜKÜMLERİ UYGULANMAZ.”

06 ŞUBAT 2004 TARİHLİ 5084 SAYILI KANUN Bu kanun ile Serbest Bölgelere bazı vergi istisnaları kaldırılmıştır. Serbest Bölgelerde faaliyet gösteren firmalara daha önce olmayan yeni yükümlülükler getirilmiştir. VEEEEE

EN ÖNEMLİSİ DE 5084 SAYILI KANUN İLE; MALİYE BAKANLIĞI SERBEST BÖLGELER İLE İLGİLİ GENİŞ VERGİSEL DÜZENLEMELER YAPABİLME YETKİSİNİ ALMIŞTIR!!!!!!!!!!!

MALİYE BAKANLIĞI BU YETKİSİNİ KULLANMIŞ MIDIR? 04 EYLÜL 2004 TARİHİNDE 25573 SAYILI RESMİ GAZETE’DE YAYINLANAN 85 NOLU KURUMLAR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ İLE YETKİLERİNİ KULLANMAYA BAŞLAMIŞTIR.

06 ŞUBAT 2004 TARİHİNDE ÖNCE RUHSAT ALANLAR Faaliyet ruhsatı süreleriyle sınırlı olmak üzere, gelir veya kurumlar vergisi istisna ve muafiyetlerinden yararlanmaya devam edeceklerdir. Bu süre en geç 31.12.2008 tarihidir.

06 ŞUBAT 2004 TARİHİNDE ÖNCE RUHSAT ALANLAR Çalıştırdıkları işçilerin ücretleri üzerinden 2009 yılına kadar (31.12.2008) gelir vergisi ödemeyeceklerdir. Fakat ruhsat süresi önce bitiyorsa bu sürenin bitiş tarihi esas alınır.

06 ŞUBAT 2004 TARİHİNDE ÖNCE RUHSAT ALANLAR Bölgelerde gerçekleştirdikleri faaliyetleri ile ilgili olarak yaptıkları işlemler nedeniyle doğan her türlü vergi, resim ve harçtan 31.12.2008’e kadar muaf tutulacaktır.

ANCAK!!!!!!!! BU İSTİSNALAR 1.AŞAMADAKİ VERGİLENDİRMELERİ KAPSAMAKTADIR. YANİ GELİR VERGİSİ KANUNU’NUN 94. MADDESİNE GÖRE YAPILACAK OLAN TEVKİFATA ETKİSİ YOKTUR.

GELİR VE KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASI ŞARTLARI NELERDİR? 06 ŞUBAT 2004 TARİHİNDE ÖNCE RUHSAT ALMIŞ OLUNMALIDIR. İSTİSNA SADECE SERBEST BÖLGELERDE YÜRÜTÜLEN FAALİYETLERLE İLGİLİDİR.

SERBEST BÖLGELERDEN ELDE EDİLEN FAİZ-REPO VE BENZERİ FAALİYET DIŞI GELİRLERDE VERGİ VAR MIDIR? İSTİSNA SADECE SERBEST BÖLGE FAALİYETLERİ İLE İLGİLİ OLDUGUNDAN 85 NOLU KURUMLAR VERGİSİ TEBLİĞİ’NE GÖRE BU TÜR GELİRLER VERGİYE TABİDİR.

SERBEST BÖLGE FAALİYTİYLE İLGİLİ DOĞAN ALACAKLARA YÜRÜTÜLEN KUR FARKI-VADE FARKI GELİRLERİ VERGİYE TABİ MİDİR? BU TÜR GELİRLER FAALİYET İLE DOĞRUDAN İLİŞKİLİ OLDUĞUNDAN VERGİYE TABİ DEĞİLDİR.

KAZANÇ İSTİSNASI NEDİR? SERBEST BÖLGE FAALİYETLERİNDEN ELDE EDİLEN HASILAT BU FAALİYETLERE İLİŞKİN YAPILAN GİDERLER = SERBEST BÖLGE KAZANCI

KAZANÇ İSTİSNASINA DİKKAT!!!!!!!!!!!!!!!! ÇÜNKÜ İSTİSNA KAZANCININ DOĞRU TESPİT EDİLEBİLMESİ İÇİN İSTİSNA KAPSAMINDAN OLAN FAALİYETLER İLE DİĞER FAALİYETLERE İLİŞKİN HASILAT-MALİYET-GİDER UNSURLARININ AYRI AYRI İZLENMESİ GEREKMEKTEDİR. AKSİ HALDE MATRAH FARKI SÖZKONUSU OLABİLİR.

MÜŞTEREK GENEL GİDERLERDEN NASIL PAY VERİLECEKTİR? MERKEZDE VE ŞUBEDE OLUŞAN MALİYETLERİN TOPLAM MALİYETLER İÇİNDEKİ PAYLARI ORANINI DİKKATE ALINACAKTIR. TOPLAM MALİYETE İSE MERKEZDE VE ŞUBEDE OLUŞAN SATIŞLARIN MALİYTELİR İLE FAALİYET GİDERLERİ DİKKATE ALINACAKTIR.

AMORTİSMANLARDAN NASIL PAY VERİLECEKTİR? MERKEZDE VE ŞUBEDE KULLANILAN AMORTİSMANA TABİ İKTİSADİ KIYMETLERİN AMORTİSMANLARI KULLANILDIKLARI GÜN SAYISI İLE DAĞITILACAKTIR. GÜN SAYISI TESPİT EDİLMİYORSA MÜŞTEREK GENEL GİDERLER İLE BİRLİKTE DAĞITILACAKTIR.

SERBEST BÖLGE FAALİYETLERİNİN ZARARLA SONUÇLANMASI HALİNDE NE OLACAKTIR? FAALİYETLER İLE İLGİLİ BU ZARARLARIN DİĞER FAALİYETLERDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLARDAN İNDİRİLMESİ ERTESİ YILA DEVREDİLMESİ MÜMKÜN DEĞİLDİR!!!!

ÜRETİM FAALİYETLERİNDE NE OLACAKTIR? Üretim ruhsatı ile faaliyet gösterenlerin imal ettikleri ürünlerin satışlarından elde ettikleri kazançları, Avrupa Birliği üyeliğinin gerçekleşeceği yılın vergileme dönemi sonuna kadar gelir veya kurumlar vergisinden muaf olacaktır.

ELDE EDİLEN KAZANÇLAR İSTİSNA ANCAK!!!!!!!! ÜRETİM DIŞI FAALİYETLERDEN SERBEST BÖLGE DIŞINDAN ÜRETİLEN MALLARIN SATIŞINDAN FAALİYET RUHSATINDA BELİRTİLEN ALAN DIŞINDA ÜRETİLEN MALLARIN SATIŞINDAN SERBEST BÖLGED VEYA BÖLGE DIŞINDA FASON OLARAK ÜRETTİRİLEN ÜRÜNLERİN SATIŞINDAN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR İSTİSNA KAPSAMINDA DEĞİLDİR.

FASON ÜRETTİRME İLE İLGİLİ BAZI YUMUŞAK TEDBİRLER VARDIR!!!!! BELLİ ŞARTLAR DAHİLİNDE FASON ÜRETİM ÜRETİMİN BVİR UNSURUDUR VE İSTİSNA KAPSAMINDADIR.

MÜKELLEFİYET TESİS ETTİRİLECEK MİDİR? KANUNUN YÜRÜRLÜĞE GİRDİĞİ TARİH İTİBARİYLE VERGİ MÜKELLEFİYETİ TESİS ETTİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR.

DEFTER VE BELGE DÜZENİ DEĞİŞTİ!!!!!!! DEFTER VE BELGELER VUK HÜKÜMLERİNE UYGUN OLACAKTIR. ANCAK 31.12.2004’E KADAR SERBEST BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİNCE ONAYLANMIŞ DEFTER VE BELGELER GEÇERLİDİR. KAYITLARDA İSTİSNA KAPSAMINDA OLAN VE OLMAYAN FAALİYETLER AYRI AYRI İZLENMELİDİR.

SONUÇ En temel değişiklik, 5084 Sayılı Kanunla Serbest Bölgeler Kanunu’nun 6’ncı maddesinde yer alan “bu bölgelerde vergi, resim, harç, gümrük ve kambiyo mükellefiyetlerine dair mevzuat hükümleri uygulanmaz” hükmünün “vergi,resim,harç” ifadesinin yürürlükten kaldırılmasıdır.

SONUÇ Buna göre; yapılan değişiklik ile serbest bölgelerde faaliyet gösterenlere uygulanan vergisel teşviklerin ortadan kaldırıldığı anlaşılmaktadır.

SONUÇ Aynı madde hükmünün son fırkasındaki, “Türkiye’deki tam ve dar mükellef gerçek ve tüzel kişilerin serbest bölgedeki faaliyetleri dolayısıyla elde ettikleri kazanç ve iratlar, Türkiye’nin diğer yerlerine getirildiğinin kambiyo mevzuatına göre tevsiki halinde de, gelir ve kurumlar vergisinden muaftır.”hükmü de yürürlükten kaldırılmıştır.

SONUÇ Buna göre; serbest bölge kazançlarının yurt içine aktarılması durumunda bu kazançlar gelir ve kurumlar vergisi hükümlerine göre vergilendirilecektir. Eski hükme göre bu kazançlar da gelir ve kurumlar vergisinden istisnaydı.

SONUÇ Bu değişiklikler, Serbest Bölgeler Kanunu’nun temel ruhunu zedelemektedir. Serbest bölgelerde teşvikler arasında vergisel teşvikler en temel unsuru oluşturmaktadır. Bu unsurun ortadan kaldırılması ile Kanunun serbest bölgelerde faaliyet gösterenleri korumak ve serbest bölgelerde faaliyette bulunmak için teşvik etmek fonksiyonu ortadan kalkmaktadır.

SONUÇ 5084 Sayılı Kanun ile yapılan diğer bir değişiklik ise Geçici 3’ncü maddenin yürürlüğe konulmasıdır. Bu değişiklik hükmü ile vergisel teşvikler belli ölçülerde sınırlandırılmış ve geçici olarak devam ettirilmiştir. Ancak bu daraltılmış teşvikler belli süre ile sınırlandırılmıştır.

SONUÇ Bu hükümle; serbest bölge avantajından hali hazırda yaralanan mükelleflerin bu hakları ruhsatlarının süresi ile sınırlı hale getirilmiştir. Bu sürede en son tarih 31.12.2008’dir. Bu tarihten sonra istisna uygulanmayacaktır.

SONUÇ Diğer bir istisna ise bu bölgede çalışanların ücretlerine uygulanmaktadır. Bu ücretler de vergiden müstesna olacaktır. Serbest bölge kullanıcıları, yaptıkları diğer ödemelerden GVK 94 uyarına tevkifat yapacaklardır.

SONUÇ Daha önce serbest bölgelerden yararlanmayıp 5084 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra serbest bölge kullanıcısı olanların imal ettikleri ürünlerden elde ettikleri kazançlarından Gelir ve Kurumlar vergisi alınmayacağı öngörülmüştür. Ancak bu hüküm Avrupa Birliği üyeliği ilişkilendirilmiştir. Hükmün uygulaması, Türkiye’nin AB üyesi olduğu dönem de sona erecektir.

SONUÇ Bu hükümleri değerlendirdiğimizde, vergisel teşviklerin yürürlükten kaldırılmasının yeniler açısından kapsam daraltılarak ve adım bir geçiş dönemine yayılarak yapıldığını görmekteyiz.

TEŞEKKÜRLER!