KARIŞIMLAR AYRILABİLİR Mİ
Maddeler birbiri ile her oranda karıştıkları gibi basit fiziksel işlemlerle de ayrılabilir. Ayırma yöntemlerinden bazıları şunlardır:
MIKNATISLA AYIRMA BUHARLAŞTIRMA SÜZME VE YÜZDÜRME ÖZKÜTLE FARKIYLA AYIRMA YOĞUNLAŞMA NOKTASI FARKIYLA AYIRMA SÜZME VE YÜZDÜRME
MIKNATISLA AYIRMA Mıknatıs; demir, nikel ve kobaltı çeker. Bu maddeler yabancı maddelerle karıştırıldığında birbirinden mıknatıs yardımıyla ayrılır. Cam, porselen, naylon, tahta, toprak, kum, plastik, tuz, şeker, kükürt ve seramik gibi maddeler mıknatıs tarafından çekilmez. Mıknatıs tarafından çekilen ve çekilmeyen maddelerin meydana getirdiği bir karışımı ayırmak için mıknatısla ayırma yöntemi kullanılabilir. Demir tozu, toplu iğne ve çivi gibi maddelerin diğer maddelerle yaptığı karışımlar mıknatısla ayrılabilir.
BUHARLAŞTIRMA Buharlaştırma yönteminde, sıvının içinde çözünen katı maddeyi ayırmak için sıvı uzaklaştırılır. Buharlaşma biz farkında olmadan da gerçekleşir. Mutfakta kuruyan çatal ve kaşıkların üzerinde bazen beyaz lekeler kalır. Bu lekeler suyun buharlaşmasından sonra arada kalan maddeler tarafından oluşturulur. Bazı yiyeceklerin üretiminde buharlaştırılma yöntemi kullanılır. Pekmez, pestil ve salça yapılırken yiyeceğin içindeki fazla su buharlaştırma yöntemi ile uzaklaştırılır. Tuzlu su bir karışımdır. Tuzun su içinde çözünmesiyle oluşmuştur. Tuz ve suyu birbirinden ayırmak için buharlaştırma yöntemi kullanılır.
ÖZKÜTLE FARKIYLA AYIRMA : Katı-katı heterojen karışımlarda katılardan birinin üstten toplanarak ayrılması işlemine denir. Kükürt tozu Su Demir tozu
ELEKTRİKLENME YOLUYLA AYIRMA : Saç, pul biber…gibi bazı maddeler elektrik yüküyle yüklenmiş maddeler tarafından çekilirler.
YOĞUNLAŞMA NOKTASI FARKIYLA AYIRMA Bir biri içersinde karışmış gaz maddeleri yoğunlaşma noktalarından yararlanarak, yapılan ayırma işlemine denir. Gaz karışımının sıcaklıkları düşürüldüğünde kaynama noktası yüksek olandan başlayarak gazlar sıvılaşır. Bu şekilde gazlar bir birinden ayrılmış olur. ÖRNEK: NO2 ve O2 gazlarının ayrıştırılması. O2 NO2
SÜZME VE YÜZDÜRME Karışımları oluşturan maddeleri birbirinden ayırmak için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Karışımları ayırmak için kullanılacak yöntem belirlenirken karışımın cinsi ve onu oluşturan maddelerin özellikleri göz önünde bulundurulur. Sıvıları içindeki çözünmemiş katılardan ayırmak için süzme yöntemi kullanılır. Süzme Yönteminde katı maddeleri geçirmeyen, sıvıyı geçiren süzgeçler kullanılmalıdır. Haşlanmış makarnayı suyundan ayırmak için, pirinci ya da mercimeği yıkadıktan sonra suyundan ayırmak için, kızarmış patatesi yağından ayırmak için süzme yöntemi kullanılır. Bazı karışımlar yüzdürme yöntemi kullanılarak ayrılabilir. Bu yöntemin kullanılabilmesi için karışım oluşturan maddelerden birinin suda batan diğerinin suda yüzen maddeler olması gerekir. Tahta ve metal parçalarından oluşan bir karışım suya bırakıldığında tahta parçaları suda yüzer. Metal parçaları ise suda batar. Tahta parçaları yüzeyden toplanarak karışım kolayca ayrılabilir.