1.)ELEKTRİKLENME İLE AYRILMA KARIŞIMLARI AYIRMA YÖNTEMLERİ 1.)ELEKTRİKLENME İLE AYRILMA Cam çubuk,ipek kumaşa ya da ebonik çubuk yün kumaşa sürtülürse elektrikle yüklenir ve küçük kağıt parçaları,karabiber,pul biber gibi küçük tanecikleri çeker.Bu özellik kullanılarak bazı karışımlar bileşenlerine ayrılabilir.
2.)MIKNATIS İLE AYRILMA Mıknatıs,demir,kobalt ve nikel metallerini çeker.Bu metalleri içeren bazı karışımlar mıknatısla bileşenlerine ayrılabilir.
3.)ÖZKÜTLE FARKI İLE AYRILMA A)KATI-KATI KARIŞIMLARI Karışımı önce toz haline getirip,bileşenlerinin özkütleleri arasındaki bir değere sahip ve bu maddelerle etkileşmeyen bir sıvı içerisine atarak karışımı bileşenlerine ayırabiliriz.
B)SIVI-SIVI KARIŞIMLARI Birbiri ile karışmayan,farklı özkütlelere sahip sıvı karışımları katmanlar halinde sıralanır.Bu karışımlar ayırma hunisi ile bileşenlerine ayrılabilir.
4.)SÜZME İLE AYRILMA Bir sıvıda çözünmemiş ve dağınık halde bulunan katı tanecikleri katı-sıvı karışımından süzme yöntemi ile ayrılır.Bu yöntemde karışım huniye yerleştirilmiş uygun bir süzgeç kağıdından geçirilir.Süzgeç kağıdı üzerinde kağıttan geçemeyen katı tanecikleri kalır.Sıvı ise süzgeç kağıdından geçerek alttaki kapta toplanır.Kullanılan süzgeç kağıdının gözenekleri katı taneciklerinin geçemeyeceği kadar küçük olmalıdır.
5.)ÇÖZÜNÜRLÜK FARKI İLE AYRILMA Sudaki çözünürlükleri çok farklı olan veya çözünürlükleri sıcaklıkla farklı şekilde değişen maddeler bu özellikleri kullanılarak karışımdan ayrılabilir.Örneğin;yemek tuzu ile kumun oluşturduğu karışımda yemek tuzu suda çözünürken kum çözünmez.Bu nedenle süzme ile kum karışımdan ayrılırken geriye kalan yemek tuzu da suyun buharlaştırılmasıyla elde edilir.
6.)HAL DEĞİŞTİRME SICAKLIKLARI FARKIYLA AYIRMA Hal değiştirme sıcaklıklarının farklı olmasından yararlanarak erime noktaları farklı olan katı-katı karışımları,kaynama noktaları farklı olan sıvı-sıvı karışımları ve yoğunlaşma noktaları farklı olan gaz-gaz karışımları bileşenlerine ayrılabilir.
A)KATI-KATI KARIŞIMLARI Bu yöntemler ayrılacak olan katı maddelerin erime sıcaklıkları birbirinden farklı olmalıdır.Örneğin;demirin erime noktası 1540 santigrat derece,kurşunun erime noktası 327,5 santigrat derece.Böyle bir karışım ısıtıldığında erime noktası düşük olan kurşun önce erir.Sıvı hale geçen kurşun süzülerek demirden ayrılır.
B)SIVI-SIVI KARIŞIMLARI Birbiri içerisinde tamamen karışarak çözelti oluşturan sıvı-sıvı karışımlarının kaynama noktalarının farklı olmasından yararlanılarak bileşenlerine ayrılır.Su+etil alkol karışımından oluşan sıvılar ısıtıldığında karışımın sıcaklığı önce etil alkolün kaynama noktası olan 78 santigrat dereceye ulaştığında etil alkol buharlaşır.Buharlaşan etil alkol soğuk olan deney tüpünde yoğunlaştırılır.Sonuçta sıvılar ayrılmış olur.
C)GAZ-GAZ KARIŞIMLARI Gaz karışımlarının bileşenlerine ayrılabilmesi için uygun yöntem yüksek basınç ve düşük sıcaklıkta gaz karışımının sıvılaştırılıp ayrımsal damıtma uygulanmasıdır.Bu yöntemle havadan oksijen ve azot gazları elde edilebilir.
VE SON!