Ameliyat Sırası Uygulamalarda Kanıta Dayalı Öneriler Çocuk Cerrahisinde Ameliyat Sırası Uygulamalarda Kanıta Dayalı Öneriler Prof. Dr. Fatma Eti Aslan

Sunu Planı Cerrahi sürecin ameliyat sırası etkileri Ameliyathane kaynaklı sorunlar CAE önlemede kanıta dayalı öneriler Travmayı önlemede kanıta dayalı öneriler Hipotermiyi önlemede kanıta dayalı öneriler

“Hastanedeki ilk kural, hastaya zarar vermemektir” Florence Nightingale, 1863

Cerrahi Süreç Ameliyat Öncesi Ameliyat Sırası Ameliyat Sonrası

CAE Travma Hipotermi Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Ameliyathane kaynaklı CAE

CAE nedir? Cerrahi girişimden sonra 30 gün, implant varlığında bir yıl içerisinde ameliyat bölgesinde ortaya çıkan enfeksiyondur. Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

CAE Neden Önemli? Ameliyat geçiren hastalarda oluşan enfeksiyonların %38’ i, Tüm hastane enfeksiyonlarının % 14-16’ sı CAE’ dir. CAE’larının %65-70’i ameliyathane kaynaklıdır. Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

CAE Önleme-1- Havalandırma Ameliyathaneden koridorlara ve diğer alanlara doğru pozitif basınçlı hava akımı sağlanmalıdır. K D: IB Standart filtreler kullanılmalı, UV kullanılmamalıdır. Saatte 3’ü taze temiz hava olmak üzere, en az 15 hava değişimi sağlanmalıdır. Ameliyat odasında sadece gerekli personel bulunmalıdır. Ameliyat odaları, malzeme–personel–hasta girişi dışında kapalı tutulmalıdır. K D: II Ortopedik implant ameliyatlarında ultra temiz hava sağlanmalıdır. Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

CAE Önleme-2- Çevre Temizliği Ameliyat odasında malzeme ve yüzeyde, gözle görülen kan veya vücut sıvıları ile kontaminasyon varsa, hastane dezenfektanı ile temizlenmelidir. KD: IB Kontamine veya kirli ameliyatlardan sonra özel temizlik veya ameliyat odasının kapatılmasına gerek yoktur. Günün/gecenin son ameliyatından sonra yerler hastane dezenfektanı kullanılarak ıslak/nemli vakum ile temizlenir. KD:11 Ameliyathane bölümüne ya da ameliyat odasına girişte yapışkan paspas kullanılmamalıdır. Gözle görünür kirlenme yoksa, salonların iki ameliyat arasında rutin dezenfeksiyonu halen çözümlenmemiş bir konudur. KD: Uİ Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

CAE Önleme-3- Alet Sterilizasyonu Cerrahi aletler, kılavuzlara uygun olarak steril edilmelidir. KD: IB Sadece hemen kullanılacak cerrahi aletlere “anlık; flash sterilizasyon” yapılır. Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

CAE Önleme-4- Giysi ve Örtüler Ameliyat odasına girerken baş ve yüz kıllarını örtecek şekilde kep takılmalıdır KD: IB Ayakkabı kılıfı/galoş kullanılmamalıdır Ameliyat odasında ağzı ve burnu tam olarak kapatacak şekilde maske takılmalıdır Sıvı geçirmeyen eldiven ve önlükler kullanılmalıdır Cerrahi ekip, önlüğü giydikten sonra, steril cerrahi eldiven giymelidir Cerrahi giysiler kirlendiğinde değiştirilmelidir Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

CAE Önleme-5- El Antisepsisi Fırçalar tek kullanımlık olmalıdır KD: II Günün ilk vakasından önce tırnak altındaki kirler akan suyun altında fırçalanarak temizlenmelidir. Cerrahi el hijyeninde işleme başlamadan önce yüzük, saat, bileklik gibi takılar çıkarılmalıdır. Cerrahi el antisepsisi, antimikrobiyal sabun/kalıcı etkili alkollü el antiseptiği ile ovarak sağlanmalıdı.r KD: IB Ellerin yıkandığı lavabo başka bir amaçla kullanılmamalıdır. Parmak uçlarından başlanarak el ve tüm ön kol üretici firmanın önerdiği zamana uyularak yıkanmalıdır. Yıkama sonrası eller durulanmalı ve steril havlu ile kurulanmalıdır. Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

CAE Önleme Asepsi ve Cerrahi Teknik Etkili hemostaz Yeterli kanlanma Hipotermiyi önleme Dokuların dikkatle tutulması Boşluklara gereksiz girmeme Ölü/yabancı cisim içeren dokuların çıkarılması Dren kullanmama Dikiş yerlerine uygun davranma Ölü boşlukları ortadan kaldırma

CAE Önleme-6- Asepsi ve Cerrahi Teknik İntravenöz ilaç verirken /epidural, spinal ya da intravenöz kateter yerleştirirken asepsi ilkelerine uyulmalıdır. KD: IA Steril objeler, kullanmadan hemen önce açılmalıdır. KD: II Cerrahi alanın kontamine olduğu düşünülüyorsa, cilt geç primer/ sekonder kapatmak üzere açık bırakılmalıdır. KD: IB Drenaj için kapalı–emici dren kullanılmalıdır Dren, insizyondan ayrı bir kesi ile yerleştirilmeli ve mümkün olan en kısa sürede çekilmelidir. Cerrahi alanda dokuya nazik davranılmalı, kanama kontrol edilmeli, ölü dokular, yabancı cisimleri içeren dokular çıkarılmalı, ölü boşluklar önlenmelidir Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

CAE Önleme-7- Deri Hazırlığı Tüy dökücü krem/elektrikli makineleri ile yapılan cilt temizliği CAE oranını azaltır. KD: IA Eğer ameliyat bölgesi için bir engel oluşturmayacaksa, kıllar temizlenmemelidir. İnsizyon bölgesi ve çevresindeki kirler antiseptik solüsyonla boyama öncesi yıkanmalı ve temizlenmelidir. KD: IB Deri hazırlığında uygun antiseptik solüsyon kullanılmalıdır. Dren konulacaksa hazırlık dren bölgesini de kapsayacak genişlikte olmalıdır. KD: II Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

CAE Önleme-8- Profilaksi Sadece endikasyon bulunan hastalarda en yaygın CAE nedeni m.org. etkinli antibiyotikler seçilmelidir. KD: IA Proflaktik antibiyotiğin ilk dozu IV yolla (1 saat önce, Vankomisin uygulanacaksa 2 saat önce), verilmelidir. Serum ve doku ilaç düzeyi ameliyat boyunca ve insizyonun kapatılmasından birkaç saat sonrasına kadar devam ettirilmelidir. Antibiyotik profilaksi süresi ulusal rehberlere dayanmalıdır. Vankomisin rutin profilaktik antibiyotik olarak kullanılmamalıdır. Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Ameliyathane kaynaklı Travma Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Travma Basınç yarası Maliyeti yüksek, etkisi fazla ve kanıtlara göre önlenebilir olan en önemli sağlık sorunlarından biridir. (Institute for Health Care, 2008)

Basınca maruz kalan canlı doku üzerindeki basınç şiddetini azaltmaya yönelik önlemler. Vanderwee & Grypdonck &, Defloor, 2005a; AHCPR, 1992; Reddy & Gill & Rochon, 2006; Cullum et al., 2004;.rNAO, 2005.

Travmayı Önleme Pozisyon/Destek Materyalleri Basınç yarası gelişme riski yüksek olan hastalarda basıncı azaltıcı malzeme kullanılmalıdır. KD: IA Dinamik (havalı), statik polietilen ve poliüretan visko-elastik veya köpük yataklar kullanılmalıdır. Köpük yüzey destekleyiciler, köpük yastıklar kullanılmalıdır. KD: IIB Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Ameliyathane kaynaklı Hipotermi Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Hipotermi Hipotermi santral ısının 36 derecenin altına düşmesidir. Perioperatif hastalarda hipotermi %50-%90 oranında görülmektedir. Vücut ısısındaki değişiklikler; yaş, cinsiyet, vücut yüzey bölgesi, ameliyatın tipi ve süresi ile ilişkilidir. Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Hipotermi Cerrahi İlişkisi Isıtılmamış intravenöz sıvı ve kanın hastaya verilmesi, Büyük ameliyatlarda vücut boşluklarının uzun süre açıkta kalması, Soğuk sıvılarla irrigasyon yapılması, Hareketsizlik, Ameliyattan önce aç kalma, Çocuk/yaşlı olmak hipotermi riskini arttırır. Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Hipotermi Nötrofil kemotaksisini azaltır, stafilokokları fagosite etme yeteneğini bozar. Kanama eğilimini arttırır. CAE KANAMA Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Hipotermi Önleme Isıtılmış hava-sıvı iletimli ısıtma battaniyeleri kullanmalıdır Ameliyat öncesi, sırası ve sonrası battaniye örtme, çorap , başlık giydirme önerilir Isıtılmış intravenöz sıvı ve kan verilmeli, irigasyon sıvıları oda sıcaklığında olmalıdır KD:IV Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Sonuç olarak Bütün güzel ilkeler yol gösteren deniz fenerlerine benzerler ve ancak limanın yolunu bilenlerin işine yararlar…….. Welsh A (2008) National Collaborating Centre For Women's and Children's Health, London.

Teşekür ederim