MUTLAK DEĞERLENDİRME SİBEL KULA

DEĞERLENDİRME Değerlendirme bir yargılama işlemi olarak tanımlanmaktadır. Ölçme sonuçlarından bir anlam çıkarmak ve ölçülen durumlar hakkında bir değer yargısına ulaşmaktır. Elde edilen ölçümlerden bir anlam çıkarmak için, söz konusu ölçümlerin bir ölçüt ile karşılaştırılması gerekmektedir. Geçme puanı 60 ölçütüne göre, geçme puanı 40 olan bir kişi başarısız, 70 olan bir kişi başarılıdır. Buradaki “başarılı” ya da “başarısız” yargısı bir değerlendirmedir.

DEĞERLENDİRME Ölçme; bir nesnenin ya da kavramın, belirli bir özelliğe sahip olup olmadığının, eğer sahipse sahip oluş derecesinin, gözlenip, gözlem sonuçlarının bazı sembollerle özellikle de sayısal olarak ifade edilmesi olarak tanımlanmaktadır. Değerlendirme ise; ölçüm sonuçlarından bir anlam çıkarmak ve ölçülen nesne ya da kavramlar hakkında bir yargıya varmak amacını taşıyan ve kıyaslamaya dayanan bir yargılama süreci olarak açıklanmaktadır.

DEĞERLENDİRME Programı tanımlamak ve kalitesini ölçmek, Eğitim öğretim etkinliklerinde yer alan değerlendirme sistemlerinin ana amacı, Programı tanımlamak ve kalitesini ölçmek, Programın güvenirliliğini ve işe yarayıp yaramadığını belirlemek, Program süresince oluşturulan hedeflere ulaşılıp ulaşılamadığını tespit etmek, Öğrencilerin başarı düzeylerini belirlemek, Öğrenciler arasında bir kıyaslama yapmak ve bu kıyaslama sonucuna göre onları decerecelendirmek” ise, Bir değerlendirme sisteminin başarısı; bu kıyaslama işleminin ne oranda geçerli ölçütlere göre ve hangi kapsamda yapılabildiğine bağlı olmaktadır.

DEĞERLENDİRME Değerlendirmeyi oluşturan kavramlar ; Ölçme: Bir özelliğin gözlenerek, gözlem sonuçlarının sayı ya da baksa sembollerle gösterilmesi, Ölçek: Ölçme sonuçlarını gösteren sembol ya da sayıların matematiksel nitelikleri, Birim: Ölçme aracını oluşturan en küçük parça, Ölçme- Ölçek Türleri: Sınıflandırma-Sıralama- Eşit ağırlıklı- Eşit oranlı

Öğrenilmiş Davranışlar Değerlendirme Süreci Öğretim Süreci + Öğrenilmiş Davranışlar Ölçme Değerlendirme

ÖLÇME SÜRECİ ÖLÇÜT DEĞERLENDİRME ÖLÇME ÖLÇME ARAÇLARI ÖLÇME SONUÇLARI GÜVENİRLİLİK GEÇERLİLİK KULLANIŞLILIK ÖLÇÜT DEĞERLENDİRME BİRİM ÖLÇEK BAĞIL DEĞERLENDİRME MUTLAK

Başarının nota dönüştürülmesinde kullanılacak değerlendirme sistemleri, Genel olarak, Mutlak değerlendirme sistemleri Bağıl değerlendirme sistemleri Portfolyo değerlendirme sistemleri olmak üzere üçe ayrılır.

MUTLAK DEĞERLENDİRME Ölçme sonuçlarının anlam kazanması için değerlendirme yapmak, yani bir ölçümü bir ölçütle karşılaştırarak bir değer yargısına ulaşmak gerekir. Değerlendirme sürecinde hangi ölçütten yararlanılacağı da değerlendirmenin amacına göre değişir. Örneğin bir dersinin ilgili ünitesi işlendikten sonra, bu ünitenin hedeflerinin gerçekleştiği kararını verebilmek için, bir öğrencinin bu ünite ile kazandırılacak olan davranışların yüzde yetmiş beşini kazanmış olması gerekli görülmüş olsa, bu testten 30 puan elde eden öğrenci söz konusu davranışların ancak % 60’ını kazanmış sayılacaktır. Bu durumda söz konusu öğrencinin bu ünite sonunda kazanması gereken asgari davranışları kazanamamış olduğuna hükmedilecektir ki, öğrenci hakkında verilen bu hükmün dayanağı önceden belirlenmiş mutlak bir ölçüt olduğundan, yapılan değerlendirme de mutlak değerlendirme olarak adlandırılacaktır. Bir başka deyişle, mutlak ölçüte bağlı kalarak yapılan değerlendirmeye “mutlak değerlendirme” denilmektedir

MUTLAK DEĞERLENDİRME Öte yandan söz konusu ünitenin etkili olup olmadığına karar vermek için, öğrencilerin % 80’inin ünitedeki davranışların %75’ini kazanmaları gerektiği biçiminde bir mutlak ölçüt belirlense ve sınıftaki öğrencilerin ancak yarısının testten elde etmiş oldukları puanların bu koşula uygun olduğu gözlenmiş olsa, bu durumda yapılacak değerlendirme söz konusu ünitenin yeterince etkili olamadığı, bir başka deyişle, ünitenin istenilen düzeyde etkili olamadığı biçiminde olacaktır. Ünitenin etkili olup olmadığına ilişkin kararın bu durumda da mutlak bir ölçüte dayandırılmış olması, bu tür bir değerlendirmenin de mutlak değerlendirme olduğunu göstermektedir.

Mutlak Değerlendirme; Duruma, yere ve zamana göre değişmeyen ölçütlerdir. Her yerde, durumda ve zamanda aynı anlama gelmektedir. Örneğin; “100 üzerinden 60 alabilme” ya da “100 metreyi 20 saniyede koşabilme” gibi ölçütlerle belirlenen düzeyler yere, duruma ve zamana göre değişmemektedirler

Mutlak Değerlendirme; Daha önceden belirlenmiş mutlak ölçütlerle yapılan değerlendirmelerdir. Birey sadece kendi performansıyla değerlendirilir. Bireyin değerlendirilmesinde grubun performansı ya da sınıf başarısı diğer öğrencilerin başarısı etkili değildir yani ölçüt grup dikkate alınmadan önceden kesin olarak belirlenmiştir. Örneğin; “Sınıfı geçme notu 50'dir demek mutlak bir ölçüttür, Ahmet 75 aldı ve sınıfı geçti demek mutlak değerlendirmedir”

MUTLAK DEĞERLENDİRMENİN ÖZELLİKLERİ Ölçüt, dersin hedef davranışlarından oluşmaktadır. Hedef davranışlardan belli orana sahip olan öğrenciler başarılı kabul edilmektedir. Değerlendirmede kullanılan ölçüt, mutlak başarının bir göstergesi olduğunda mutlak değerlendirme adını almaktadır. Bir sınavdaki alınabilecek en yüksek puan mutlak değerlendirmenin bir ölçütü kabul edilebilmektedir. Özetle mutlak değerlendirme; Mutlak kritere bağlı olarak yapılmaktadır. Kriterleri önceden belirlenmektedir. Kriterleri belli olduğu için kesindir.

Not verilirken, öncelikle sınavdan alınan puanlar mutlak başarı yüzdesine çevrilmektedir. Puanlar başarı yüzdesine şu formülle çevrilmektedir MBY= Mutlak Başarı Yüzdesi Xi= i kişisinin sınav puanı K= Sınavdan alınabilecek en yüksek puan MBY Xi K X 100

Mutlak başarı yüzdesine çevrilen puanlar okulun sınav yönetmeliğindeki ölçüt ile karşılaştırılarak nota çevrilir. Okulda kullanılan puan katsayı örneğin aşağıdaki gibi olabilir: Puan Ders Notu Katsayı 90-100 AA (4.00) 85-89 BA (3.50) 80-84 BB (3.00) 75-79 CB (2.50) 70-74 CC (2.00) 65-69 DC (1.50) 60-64 DD (1.00) 50-59 FD (0.50) 49 ve aşağısı FF (0.00)

BİR ÖRNEK (Kaynak:Ankara Üniversitesi Öğrenci Bilgi İşleri Sistemi) Bir öğrencinin ara sınavındaki 40 sorudan 32 tanesini doğru yaparak 32, yarıyıl sonu sınavındaki 40 sorudan da 35 tanesini doğru yaparak 35 puan aldığını düşünelim. Bu öğrencinin 100 üzerinden geçme puanı şöyle hesaplanır. Ara sınavı için; (MBY) = Öğrencinin sınavdan aldığı puan/ Sınavdan alınacak en yüksek puan x 100 MBY= 32 / 40 x100= 80 olarak bulunur. MBY, sınavda kullanılan testin derste anlatılanları kapsadığı düşünülecek olursa, derse ilişkin bilgilerin % 80’ini öğrenmiş olduğu biçiminde yorumlanır. Buna dayalı olan başarı puanı ise, 100 üzerinden 80’dir. Bunun % 40 ise, 32 puandır. Yarıyıl sonu sınavı için; MBY =Öğrencinin sınavdan aldığı puan/ Sınavdan alınacak en yüksek puan x 100 MBY= 35 / 40 x 100 = 88 olarak mutlak başarı yüzdesi bulunur. MBY, sınavda kullanılan testin derste anlatılanları kapsadığı düşünülecek olursa, derse ilişkin bilgilerin % 88’ini öğrenmiş olduğu biçiminde yorumlanır. Buna dayalı olan başarı puanı ise, 100 üzerinden 88’dir. Bunun % 60 ise, 53 puandır. Buna göre öğrencinin geçme puanı 32 + 53 = 85’dir. Buna göre diyelim ki, bu puanlamanın yapıldığı okulda belirlenen başarılı olma sınırı 2,00’ye karşılık CC ya da 70’e karşılık gelmektedir. Buna göre ve alınan puan 70’in üstünde olduğuna göre öğrenci başarılıdır. Bu durumda öğrencinin sınavdan almış olduğu puan hangi nota karşılık geliyorsa, o notun verilmesi gerekmektedir. Öğrenci 85 aldığına göre “BA” notunu alması gerekir. Bu notun öğrenciye getirdiği katsayı 3,5’tur.

“Öğrencilere ne zaman mutlak ne zaman bağıl ölçüt kullanılarak not verilmelidir?” Bu sorunun kesin bir yanıtı yoktur. Ölçme ve değerlendirme bilim alanının bulguları göz önünde bulundurulduğunda mutlak ölçüt kullanılması konusunda şöyle bir yanıt verilebilir. Özellikle bir dersin içeriğinde yer alan öğrenmelerin birbiri üzerine kurulduğu (aşamalılık ilişkisi) dersler ile önkoşul ilişkisi taşıyan dersler için mutlak ölçütlerden yararlanılması ve belli öğrenme düzeyinin altına düşülmemesi yerinde olacaktır. Örneğin sayısal ilişkilere dayalı dersler, dille ilgili dersler, klinik uygulama esaslı dersler vb. mutlak ölçüte dayalı bir değerlendirme yapılmasını gerektirebilir.

“Öğrencilere ne zaman mutlak ne zaman bağıl ölçüt kullanılarak not verilmelidir?” Bir başka koşul ise, niteliği ve kaliteyi yüksek tutmak, belli bir standardı korumak gereken derslerde ve programlarda mutlak ölçüte dayalı değerlendirmeler tercih edilmelidir. Mutlak ölçüt, öğretim elemanının dersin sınavında kullandığı ölçme aracını (kısa yanıtlı sorulardan oluşan test, uzun yanıtlı sorulardan oluşan test, çoktan seçmeli test vb.) dersinin programını temsil ettiği varsayımına dayanır.

Değerlendirme İşleminde Mutlak Ölçüt Kullanıldığında; Ölçme aracının olabildiğince hatasız olduğu, Ölçme yapılan koşulların uygun olduğu, Sınavın sınıf düzeyine uygun olduğu, Sınavı yanıtlamak için yeterli süre verildiği, Ölçmeyi yapan kişinin (aracın geliştirilmesi, çoğaltılması, uygulanması, puanlanması vb. aşamalarda) olabildiğince hatasız ölçme yaptığı durumlar Yukarıdaki koşulların sağlanıldığının düşünüldüğü durumlarda mutlak ölçüt tercih edilmeli ve kullanılmalıdır. Kısaca; ölçmede dikkate alınan ders programının doğru ve olabildiğince hatasız olduğu varsayımından hareket edilerek mutlak değerlendirme yapılabilmektedir.