DELİCİ KESİCİ ALET YARALANMALARI VE ÖNLENMESİ ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİ

Kimlerde daha sık: Hemşireler, hekimler, diş hekimleri, ameliyathane çalışanları, yardımcı sağlık personeli ve temizlik personeli sırasıyla risk altındadır.

En sık yaralanmalar Ameliyathanede Hasta yatağı başında (Kanalma,enjeksiyon,küçük girişimler vb) Polikliniklerde Laboratuarda (tüp kırılması vb)

Yaralanma şekli Cerrahi teknikle ilişkili dikiş atarken Ameliyathane hemşire ve teknisyenleri alet verip alırken

Yaralanma şekli Kesici ve sivri uçlu aletlerin yanlış atığa atılması Enjektörün kullanıldıktan sonra kapağının kapatılması Kesici ve sivri uçlu aletlerin doğru teknikle atılmaması

Korunma Kişisel korunma Hastadan hastaya bulaşın önlenmesi Sterilizasyon-dezenfeksiyon Ortam temizliği Atık yönetimi

Kişisel Korunma Standart önlemlere uyulması El hijyeni Kesici-delici alet yaralanmalarının önlenmesi Tıbbi atık-evsel atık ayrımının yapılması Kesici-delici alet kutularının kullanılması İğne uçlarının kapatılmaması

Lateks eldivenler iyi bir bariyer oluşturduğu için eldivenin üstünden oluşan kesici-delici bir yaralanmada infekte olma olasılığı düşüktür. İğne lateks eldivenden geçerken inokülum miktarı 10-100 kat azalır.

Temas sonrası yaklaşım

Riskli Yaralanma Anında Yapılması Gerekenler Yaralanmanın meydana geldiği cilt bölgesi su ve sabunla yıkanmalı Mukozal temas durumunda, kan veya vücut sıvısı ile temas eden mukoza bölgesi bol su ile yıkanmalı Yaralanan yüzeye çamaşır suyu,deterjan gibi ajanlar kesinlikle sürülmemelidir.

Göze bulaş olmuşsa, gözler su veya serum fizyolojikle yıkanmalıdır. Kesici-delici alet yaralanmasından sonra yaranın sıkılarak kanatılması, enfeksiyon riskini azaltmadığı gibi ENFEKSİYONUN kan dolaşımına yayılışını arttırabilir.

Tüm birimlerde kesici-delici alet konteynırı bulunmalı ve kullanımı konusunda personel eğitilmelidir. Tıbbi atıklar ve evsel atıklar uygun çöp toplama kutularına atılmalı, ayrıştırmaya çalışılmamalıdır.

Enjektörler kullanıldıktan sonra kapatılmamalıdır

Kan alırken ya da damar içi müdahalelerde, özel tasarlanmış iğnesiz sistemler kullanılmalı (Valfli Sistemler gibi)

Sistemik infeksiyon oluşturabilen en önemli etkenler Hepatit B virüsü ( HBV) Hepatit C virüsü ( HCV) HIV

İMMUNOPROFİLAKSİ 3 şekilde olur: 1.Pasif Bağışıklama 2.Aktif Bağışıklama 3.Pasif+Aktif Bağışıklama Pasif Bağışıklama:Hepatit B İmmunglobülini Aktif Bağışıklama: Hepatit B aşısı Aşı yanıtı: 3 doz aşıyla %95-99 arasında yeterli düzeyde (10 mIU/ ml )antikor gelişir. Aşıya yanıtsızlık oranı %2.5-5 arasında %40’ında İkinci aşılamayla antikor yanıtı gelişir

Yaralanma sonrası acilen mesai saatlari içinde enfeksiyon kontrol hemşiresi ile,mesai saatleri dışında enfeksiyon hast. Uzmanı ile irtibata geçilmelidir.

Kesici-Delici alet yaralanmalarında Enfekte kan ve vücut sıvıları ile Kesici-Delici alet yaralanmalarında Enfekte kan ve vücut sıvıları ile temastan sonra Enfeksiyon Kontrol Hemşiresini arayın Tel: 245 20

Yaralanan kişiye EKK hemşiresi tarafından Kirli materyal sıçraması/kesici delici alet yaralanma bildirim formu 2 nüsha şeklinde doldurulur. Kazaya uğrayan kişiyi bu formun aslı ile enf. Hast. Polikliniğine gönderir. Temas sonrası izlem ve profilaksi uygulamaları EKK hem. Ve Hekimi tarafından yürütülür

Marker sonuçlarına göre Hepatit B taşıyıcısı olmayan ve Hepatit B geçirmediği saptanan tüm personele 0, 1 ve 6. aylarda Hepatit B aşısı yapılmalıdır. Üçüncü doz aşıdan 4-8 hafta sonra anti-HBs antikoru tekrar bakılmalı, pozitifleşmemiş olanlar için tekrar üç doz aşı (0, 1, 6. aylarda) yapılmalıdır.

İkinci aşılama programını takiben 4-8 İkinci aşılama programını takiben 4-8. haftalarda bakılan anti-HBs antikoru negatif bulunan kişiler için riskli yaralanmalar sonrasında anti-HBs negatif kişiler için belirtilen önlemler alınmalı, ek aşılama yapılmamalıdır. Aşılama sonrasında anti-HBs antikoru pozitifleşen personel için rapel yapılmasına gerek yoktur.

İlk doz Hepatit B aşısı yapıldıktan sonra diğer dozları yapılmamış olan kişilere hemen ikinci doz aşı yapılmalı, üçüncü dozla ikinci doz arasında en az iki ay süre bulunmalıdır. İlk iki dozu yapılıp üçüncü dozu zamanında yapılmamış olanlara hemen üçüncü dozun yapılması önerilir.

Yaralanan kişinin anti HBs Ab düzeyi > 10 mIU/ml ise hepatit B’ye karşı yeterli korunma sağlar. Ek bir müdahaleye (aşı veya immünoglobulin gibi) gerek yoktur. Yaralanan kişide Hbs Ag-negatif ve anti HBs antikoru negatif veya anti HBs Ab düzeyi < 10 mIU/ml ise kaynağın durumuna göre Hepatit B aşısı  Hepatit B Ig (ilk 24_72 saat içinde) yapılmasına karar verilir.

Anti HBs antikoru pozitif olan sağlık personeline temas sonrası aşı veya HBıg uygulanmasına gerek yoktur.

HEPATİT B IMMUNOGLOBÜLİN Temas sonrası 72 saati geçerse koruyuculuk azalır. İgne batması şeklinde temaslarda ilk 48 saatte etkilidir. AntiHBs gelişene kadar koruyuculuk sağlar

HEPATİT C Hepatit C için etkinliği kanıtlanmış aşı ve immünoglobulin yoktur. Riskli yaralanma durumunda müdahale ve takip Kaynak biliniyor ise anti-HCV antikoru bakılmalıdır. Kaynak anti-HCV-pozitif ise yaralanan kişiden kan alınarak bazal anti-HCV ve ALT düzeyi saptanmalıdır. Takip amacıyla 3. ay ve 6. ay sonunda ALT ve anti-HCV testleri tekrarlanmalıdır. Kaynak bilinmiyor ise takip amacıyla 3. ay ve 6. ay sonunda ALT ve anti-HCV Ab testleri tekrarlanmalıdır.

HCV’DEN KORUNMA Uygun cerrahi teknik Standart önlemler (eldiveni,maske vb) El hijyeni Cerrahi malzeme sterilizasyonu ve dezenfeksiyonu Yüksek riskli temas sonrası uygun tedavi

HIV için etkinliği kanıtlanmış aşı ve immünoglobulin yoktur. HIV bulaş riski taşıyan yaralanma durumunda Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği’ne danışılarak yönlendirme yapılmalıdır. Tedaviye en kısa zamanda başlanılmalıdır.

TEMAS SONRASI İZLEM KAYNAK (HASTA ) BAŞLANGIÇ (PERSONELDE 6.HAFTA HIV (+) Anti-HIV HBsAg (+) Anti-HBs HCV (+) Anti-HCV ALT, AST HCV-RNA ALT Bilinmiyor

Suya sabuna dokunun…

SABRINIZ VE İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER