KARAYOLU YÜZEY DÜZGÜNSÜZLÜĞÜNÜN ARAÇ İŞLETME MALİYETİNE ETKİSİ

KARAYOLUNUN ÖNEMİ ETKİN ULAŞIM AĞI, SOSYAL ve EKONOMİK GELİME İÇİN ÖNEMLİDİR YOL YAPIMI ve BAKIMI, ULUSAL BÜTÇENİN ÖNEMLİ BİR BÖLÜMÜNÜ TÜKETMEKTEDİR YOLUN ALTERNATİF KULLANIMI YOKTUR

KARAYOLU KULLANICI MALİYETLERİNİ NELER ETKİLER? KARAYOLU GEOMETRİK STANDARTLARI KARAYOLU ÜSTYAPISI KONDÜSYONU ARAÇ İŞLETME MALİYETLERİ

GENELLEŞTİRİLMİŞ MALİYET ARAÇ İŞLETME MALİYETİ ORTALAMA YAKIT FİYATI(TL/lt) 100km’de TÜKETİLEN ORTALAMA YAKIT MİKTARI(lt) otomobil-km BAŞINA YAKIT TÜKETİM MALİYETİ ZAMAN DEĞERİ(TL/dk) KİŞİ BAŞINA GSYİH YILLIK ÇALIŞMA SAATİ ARAÇLARIN DOLULUK ORANI DİĞER MALİYETLER KÖPRÜ GEÇİŞ ÜCRETİ PARALI YOL OTOPARK ÜCRETİ...

YÜZEY DÜZGÜNSÜZLÜĞÜ ÜSTYAPIDAKİ TAHRİP, ÇARPIKLIK… ARAÇ TİPİ ve HIZINA BAĞLI OLARAK FARKLI ETKİ GÖSTERİR SÜRÜŞ KONFORSUZLUĞUNU YOL AÇAR YOLUN SERVİS KABİLİYETİNE (LOS) ETKİR

ARAÇ İŞLETME MALİYETİDE GEOMETRİK DÜZGÜNSÜZLÜĞÜN ETKİSİ SÜRÜŞ KONFORUNA ETKİMESİYLE TAŞITIN BOZULMASINA YOL AÇARAK FONKSİYONEL OLARAK ÜSTYAPI PERFORMANSINA ETKİSİYLE

İNCELENEN ÇALIŞMA KGM TARAFINDAN YAPIMI DEVAM EDEN 14 FARKLI YOL KESİMİNDE (toplam 268,18km), PROFİLOMETRE ile IRI DEĞERLERİ ÖLÇÜLMÜŞ ve HDM3 KARAYOLU PROJELENDİRME YAZILIMI ile DEĞERLENDİRİLEREK, HER YOL KESİMİ İÇİN ARAÇ İŞLETME MALİYETLERİ BELİRLENMİŞTİR.

İNCELENEN ÇALIŞMA ELDE EDİLEN DEĞERLER, YOL KESİMLERİ İÇİNDE EN DÜŞÜK IRI DEĞERİNE SAHİP YOLA AİT ARAÇ İŞLETME MALİYETLERİYLE KARŞILAŞTIRILARAK HER YOL KESİMİNDE OLUŞAN EKONOMİK KAYIPLAR BELİRLENMİŞ ve 268km’lik YOL AĞINI OLUŞTURAN YOLLAR İÇİN TOPLAM KAYIPLAR HESAPLANMIŞTIR.

A.İ.M.’nin BELİRLENMESİNDE YAPILAN KABULLER A.İ.M.leri; HDM3’te, FARKLI ARAÇ GRUPLARININ (treyler, kamyon, otobüs ve otomobil) BELİRLİ BİR HIZI İÇİN (80km/sa) HESAPLANMIŞTIR. YAZILIMIN DİĞER GİRDİLERİ OLAN; boyuna eğimler, kurb yarıçapları, hız değerleri, deverler ve sapma açıları HER YOL İÇİN SABİT KABUL EDİLEREK, ÇOK DEĞİŞKENLİ OLAN GİRDİLER, TEK BİR DEĞİŞKENE (geometrik düzgünsüzlüğe) İNDİRGENMİŞTİR. HDM3’te A.İ.M.’nin BELİRLENMESİNDE; kullanıcı maliyeti, yakıt-yağ maliyetleri, lastik maliyeti ve bakım maliyeti DİKKATE ALINMIŞTIR.

YÜZEY DÜZGÜNSÜZLÜĞÜNÜN BELİRLENMESİ 14 YOLUN, AŞINMA TABAKASI SEVİYESİ TAMAMLANMIŞ OLARAK TRAFİĞE AÇILMIŞ KESİMLERİNDE ÖLÇÜMLER YAPILMIŞ 268,18km’lik YOLDA, 100m ARALIKLARLA ÖLÇÜMLER YAPILIP, IRI DEĞERLERİ HDM3’e GİRİLMİŞ ÖLÇÜMLER SIRASINDA BİRİM OLARAK metrik sistem KULLANILMIŞ AMERİKA’DA YAPILAN BİR ARAŞTIRMA SONUCU, IRI DEĞERLERİNİN 0~15,78 (m/km) ARASI DEĞİŞTİĞİ GÖRÜLMÜŞ

ÖLÇÜMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ IRI DEĞERLERİ 0.70(m/km)~1.66(m/km) ARALIĞINDA DEĞİŞMEKTEDİR BUNA GÖRE; IRI = 0.70 m/km DEĞERİ, A.İ.M.lerinin BELİRLENMESİNDE MİNİMUM LİMİT OLARAK ALINMIŞTIR FARKLI ARAÇ GRUPLARI İÇİN GÜNLÜK TOPLAM A.İ.M. ŞU ŞEKİLDE HESAPLANMIŞTIR: YOL KESİMİNİN UZUNLUĞU*YOGT*(ÖLÇÜLEN IRI İÇİN GÜNLÜK A.İ.M - min IRI İÇİN A.İ.M)

SONUÇ GEMOTRİK DÜZGÜNSÜZLÜĞÜN, YAPIM AŞAMASINDA EN DÜŞÜK SEVİYEDE TUTULMASI, UZUN VADEDE A.İ.M.’lerinde ÖNEMLİ KAZANIMLAR SAĞLAR!! GEREK İDARE, GEREK DE YAPIMCI FİRMALAR, GEOMETRİK DÜZGÜNSÜZLÜĞÜ’NÜN, YAPIM AŞAMASINDA EN AZ SEVİYELERE ÇEKİLEBİLMESİNİN TEDBİRLERİNİ ALMALIDIR!!