BESLENMEDE DANIŞMANLIK EĞİTİMİ Düşük Doğum Ağırlıklı ve Hasta Bebekler Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ANNE SÜTÜ İle BESLENMEDE DANIŞMANLIK EĞİTİMİ Düşük Doğum Ağırlıklı ve Hasta Bebekler

AMAÇLAR Anne sütünün Düşük ağırlıklı bebekler için en iyi besin olduğunu anlatmak Çocuk hasta olduğunda ya da sarılık geliştiğinde emzirmeye veya anne sütü vermeye devam etmenin neden önemli olduğu anlayabilmek DDA ya da hasta olan bebeğin annesine emzirmede yardımcı olabilmek Bebeğin fincanla beslenmesine yardım etmek

YÜKSEK RİSKLİ BEBEKLER Düşük doğum ağırlığı =DDA <2500gr Çok düşük doğum ağırlığı=ÇDDA <1500 gr Mini-preterm = EDDA < 1000g Prematüreler <37hf Sınırda term bebekler 35-37hf arası Diabetik Anne Bebeği- iri bebek SGA Yapısal anomalisi olanlar Nörolojik sorunları olan bebekler

DDA BEBEK...? Enfeksiyon riski...!! Bebek ölümleri...!! 2500 gramın altında doğum tartısı olan bebek Prematür bebekler Gestasyonel yaşa göre küçük bebekler Enfeksiyon riski...!! Bebek ölümleri...!!

Anne sütüne normal bebeklere oranla daha çok gereksinim duyarlar...!!! Ama normal bebeklere oranla daha çok ve sık yapay besinler ve biberonla beslenirler...!!!

PREMATÜREYE ANNE SÜTÜ DAHA ÇOK GEREKLİ Son trimesterde plasentadan bebeğe hem besin hem bağışıklık elemanları geçememiştir Hastane ve yoğun bakım ortamında bu bebeklere yapılan hem tedavi hem de girişimler morbidite ve mortaliteyi artırmaktadır. Bütün organ ve sistemleri tam olgunlaşmamıştır.

TERM VE PRETERM ANNE SÜTÜ   Laktoz     Yağ Yağ Protein Protein   Laktoz

PREMATÜRE ANNE SÜTÜ Kendi annesinin sütü prematüreye ve gereksinimlerine özeldir Besin içeriği Bağışıklık elemanları Büyüme faktörleri organ ve sistemlerin olgunlaşmalarını sağlar

ANNE SÜTÜ ALAN PREMATÜRE Daha kısa hastanede kalır Daha az tedavi görür Sepsis azalır NEK sıklığı ve ağırlığı azalır ROP sıklığı ve ağırlığı azalır

PREMATÜRE ANNE SÜTÜ Pretermde AS’ nün antioksidan etkisi var Beyin sapının maturasyonu hızlandırır

PREMATÜRE-ANNE SÜTÜ-IQ Anne sütü alan pretermlerin IQ’ ları daha yüksek 300 preterm 7.5-8 yaşa kadar izlenmiş . Anne sütü alanlar “Weschler Intelligence Scale for Children” zeka testi ile 8.3 puan avantaj kazanmışlar

YÜKSEK RİSKLİ VEYA PRETERM BEBEKLER İÇİN AMERİKAN PEDİATRİ AKADEMİSİ ÖNERİLERİ Kendi annelerinin sütü ya doğrudan anne memesinden ya da sağılarak verilmelidir Anne en erken dönemde emzirme ve anne sütünün gerekliliği, memeden sağma ve saklama konularında eğitilip desteklenmelidir Anne-bebek tensel teması ve memeden doğrudan emme olabildiğince erken denenmelidir

SADECE ANNE SÜTÜ İLE BESLENME DDA BEBEKLERDE NEDEN BAZEN ZORDUR ?

Çünkü... Memeyi güçlü ememezler Anne sütünün sağladığı besinlerden daha fazla besine ihtiyaçları vardır Annelerin yeterli süt sağmaları güç olabilir....??!! Aylarca haftalarca sağılmış anne sütü alması gerekebilir Düşük doğum ağırlıklı bebeklerin doğrudan memeden emme başarısı çalışmalarda düşük bulunmuş (%15-20) 34 haftaya kadar emme-yutma-nefes alma senkronizasyonunu sağlayamayabilirler Apne gastroösafagial reflu sorun yaratabilir DDA BEBEĞİN ANNE MEMESİNİ YALAMASI, ÇOK AZ BİLE OLSA EMMESİNE İZİN VERİLMELİDİR

Prematürenin Beslenme Zorlukları (hastane günleri) Hastanede ağızdan beslenmeye geçiş hastalıklar nedeniyle günlerce gecikebilir. Total parenteral beslenme gereklidir Genel durumu düzelir düzelmez ağızdan ve memeden beslenme denenmelidir. Sağılmış anne sütü önce sonda ile sonra ağızdan verilir 5 dakika süreyle emip yutabilmesi bebeğin sondadan memeye geçişi için bir ipucu olabilir.

Prematüre Bebeğin Memeyi Emme Zorluğu DDA bebekler etkin emmeye başladığında bile sık sık va uzun süreli duraksayabilir. 4-5 kez emip 4-5 dakikaya kadar ara verebilir. Memeden bebeği hemen çekmemek gerekir. Tekrar emmeye başlaması için memede tutmak gerekir. Bu süre bazen bir saati bulabilir.

Prematüre Bebeği Emzirme Pozisyonu Meme ile bebeği daha iyi karşılaştıran Bebeğin yorulmasını azaltan

En Uygun Emzirme Pozisyonları

Prematüre Bebeğin Annesine Emzirme Desteği Sağlanmalıdır Anne pretermin emmesinin zorlukları ve tam beslenmeye geçişte zamana ihtiyacı olduğuna ikna edilmelidir. Hastanede, olabildiğince erken kanguru bakımı, anne-bebek tensel teması teşvik edilmeli Hasta ve preterm bir bebeği olan annenin endişeleri ve psikolojik durumu da gözönüne alınmalıdır. Prematüre bebeğin pozisyon ve memeyi kavraması deneyimli bir emzirme danışmanı tarafından aralıklı olarak değerlendirilmelidir. Meme başı sorunları yönünden anne izlenmelidir.

Prematüre Bebek İçin Süt Sağma Doğum sonrası anne sütünü 3 saatte bir sağmalı (24 saatte en az 8 sağma seansı) Anneye etkin süt sağma yöntemleri ve aletleri anlatılıp gösterilmeli Elektrikli (tercih edilmeli), El pompaları, Pilli pompalar Elle sağma Enjektörle sağma

Meme emmeyi başaramayan DDA bebeklere verilecek anne sütü miktarı 2500 gr. ve üzeri bebek 150 mlt/kg/gün (3 saatte bir günde 8 kez) 2500 gr. altı bebek ilk gün 60 mlt/kg/gün Her gün, toplam miktar 200 mlt/kg olana kadar 20 mlt/kg/gün arttırarak

Meme emmeyi başaramayan DDA bebeklere verilecek anne sütü miktarı İlk gün 60ml/kg/gün 200ml-kg/gün e erişene kadar 20ml/gün artırılmalıdır. 8-12 öğünde verilmelidir. Bebek 1800 gr a veya tamamen memeden emmeyi başarana kadar devam edilir Bebeğin 24 saatte ne kadar aldığını değerlendirmelidir. Bebeğin her öğünde aldığı değişebilir.

DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEKLERİ BESLEME YÖNTEMLERİ Kapla (fincan) Enjektör Nazogastrik sonda Beslenme sondası destekli memeden

ÜÇLÜ BESLEME YÖNTEMİ: Bebek Önce anne memesinden emecek Sonra sağılmış anne sütü (meme sonda desteği ya da emzirme sonrası enjektör veya fincan ) verilecek Sonra memeden süt tekrar sağılarak süt miktarı artırılacak

Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Yatan Bebek Anne sütüne daha çok ihtiyacı var Anne sütü alırsa daha hızlı iyileşir Sorunlar: anne sütü azalır veya kesilir Anne-bebek ayrı kalınca Hasta bebek yeterince ememezse Anne üzüntülü, endişeli ise, desteklenmelidir

YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDEN ÇIKIŞI PLANLANAN BEBEK Çıkıştan birkaç gün anne ile bebeğin aynı odada kalmaları sağlanmalıdır. Hekim, taburcu olmadan beslenme planını anne ile birlikte görüşmeli

EVDE ANNE SÜTÜ Bebek için hedef, anne memesinden veya sağılarak tek başına anne sütü ile beslenmeye geçiş olmalıdır.

HASTANEDEN ÇIKTIKTAN SONRA PREMATÜRE BEBEKLERİN İZLEMİ Büyüme Kilo alımı >20 g/gün Boy artışı >0.5 cm/hf Baş çevresi >0.5 cm/hf Biyokimya Fosfor >4.5mg/dl Alkalen fosfataz <450IU/L BUN >5mg/dl

DÜŞÜK DOĞUM AĞIRLIKLI BEBEKLERİ BESLEME YÖNTEMLERİ GESTASYONEL YAŞ HAFTA YAKLAŞIK AĞIRLIK ORAL BESLENME YÖNTEMİ NAZOGASTRİK TÜP (PARMAK EMZİRME) 30 HAFTADAN ÖNCE KAPTAN BESLEME + (NG) (KANGURU, TENSEL TEMAS) 30-32 HAFTA EMZİRME MÜMKÜN(KAP+NG) (ANNE MEMESİ) 32+ HAFTA ± 1300 Gr 34-36+ HAFTA ± 1800 Gr EMZİRME

DDA Bebekleri Besleme Yöntemleri

Kapla Besleme Yöntemi Bebeği dizinizde tam dik veya yarı dik oturacak şekilde tutun Küçük süt kabını bebeğin dudaklarında tutun Kabı, süt bebeğin dudaklarına ancak değecek şekilde eğin Kap bebeğin alt dudağında gevşek bir şekilde dururken, kabın kenarlarını bebeğin üst dudağına değdirin

Kapla Besleme Yöntemi Bebek hareket ederek gözlerini ve ağzını açar. DDA bir bebek sütü ağzına diliyle almaya başlar, Term bir bebek ya da büyük bir bebek, sütün kısmını dökerek emer.

Kapla Besleme Yöntemi Sütü BEBEĞİN AĞZINA DÖKMEYİNİZ. Sadece kabı dudaklarında tutup kendisinin sütü almasını sağlayınız. Ne kadar aldığını her besleme için değil, her 24 saat için hesaplayınız..

FİNCANLA BESLEME Temizlenmesi daha kolay Uzun süre süt kalmadığı için bakteri üreyemez. Temas sağlanır. Emmeyi etkilemez Bebek istediği kadar alır. Bebeği anne tutmak zorundadır, temas kısmen de olsa sağlanır

Nasıl beslemeli? Nazo-gastrik tüple beslemeli “Tensel Temas” her gün sıklıkla sağlanmalı Kaptan besleme de uygulanmalı Emzirmeye devam edilmeli Bebek çabuk yorulabilir, ama mutlaka memede tutulmalı

Tensel Temas (Kanguru Yöntemi) Annenin sıcaklığı bebeği sıcak tutar Bebek ısınmak için fazladan enerji kullanmaz Bebeğin dolaşım ve solunum sistemleri daha iyi çalışır Bebek daha huzurludur ve daha iyi uyur Emzirme işi daha kolay başarılır

SARILIK Sarılık emzirmeyi kesmek veya ek besin vermek için bir neden değildir. Erken anne sütü sarılığı (İlk hf da görülen emzirme sorunlarına bağlıdır, sıklıkla kilo kaybına eşlik eder)(fizyolojik sarılık) Geç anne sütü: 2 hfdan daha uzun süren

SARILIKLI BEBEĞE ANNE SÜTÜ Sarılığın ağırlaşmasını önlemek için bebeğe daha fazla anne sütü verilmelidir. Emzirme hemen doğum sonrası erkenden başlatılmalıdır Bebekler sık , kısıtlamasız, sınırsız emzirilmelidir. Sağılmış sütle besleniyorsa fazladan %20 sağılmış anne sütü verilmelidir.

Fizyolojik Sarılık Bir bebeğe ek besin verilmesinin ya da emzirmenin kesilmesinin en sık rastlanan nedenlerinden biridir Sarılık, yeterli miktarda anne sütü almayan bebeklerde daha sık görülür ve daha şiddetli olur.

Fizyolojik Sarılık Sarılığın ağırlaşmasını önlemek için, bebeklerin daha çok anne sütüne ihtiyaçları vardır Doğumdan hemen sonra emzirmeye başlanmalıdır Bebekler sık sık ve sınırlamadan anne sütü almalıdır Sağılmış anne sütü ile beslenen bebeklerde aldıkları süt miktarı % 20 artırılmalıdır

Fizyolojik Sarılık Erken emzirme, anne sütünün içerdiği kolostrum nedeni ile özellikle önemli ve yararlıdır Kolostrum hafif müshil etki ile, mekonyumun dışarı atılmasını kolaylaştırır, bilüribin de böylece dışarı atılır

FİZYOLOJİK SARILIK 2 - 10 GÜNLER YARARI YOKTUR   YARARLIDIR ·    GLUKOZLU SU ·    ERKEN EMZİRME ·    EKSTRA SU ·    SIK, KISITLANMAMIŞ EMZİRME ·   SEYREK / KISITLANMIŞ EMZİRME ·    SAĞILMIŞ ANNE SÜTÜ ALIYORSA ( MİKTAR % 20 ARTIRILMALI )

Uzamış Sarılık Yaşamın 7. Gününden sonra görülür ve birkaç hafta kadar devam eder, Bazen ciddi bir hastalık nedeniyle, bazen de anne sütündeki maddelerden kaynaklanabilir, “Anne sütü” sarılığı da denir, Birkaç hafta içinde kendiliğinden geçer.

Uzamış Sarılık Eğer uzamış sarılık varsa bebeğin tartısını kontrol etmek gereklidir Enfeksiyon belirtileri aranmalıdır Karaciğer büyümesinin de kontrolü gerekir

Uzamış Sarılık Eğer bebek hastaysa, kilo alımı yetersizse ya da karaciğeri de büyümüşse, sarılık büyük olasılıkla daha ciddi bir hastalığa bağlıdır neden Anne sütü değildir, Bebek hastaneye sevk edilmelidir ve emzirmeye devam etmek gerekir.

Hemolitik Sarılık Sarılık bebeğin kanının hemolizi sonucu gelişebilir, Bu daha ciddi tür sarılık yaşamın ilk gününde ortaya çıkabilir Bilirübin 20 mg. üzerine çıkabilir,

Hemolitik Sarılık Fototerapi gerekebilir, Fototerapi bebekte dehidratasyona neden olabilir, Bu nedenle fazladan sıvı vermek gerekir...! EN İYİ SIVI ANNE SÜTÜDÜR... Eğer mümkünse, daha sık emzirilmelidir, Diğer sıvılar, anne sütü dehidratasyonu önlemezse verilebilir

Bebekler Hasta Olduklarında Neden Emmeyi Bırakırlar..?

Bazı bebekler emmede zorlanırlar Solunum yolu enfeksiyonu geçiren Oral Kandidiazisli Diğer her hangi bir enfeksiyon geçiren Ağır hasta yenidoğanlar Cerrahi girişim gereken bebekler...

Bazı anneler yanlış bilgilendirmelerden dolayı emzirmeyi durdurabilirler Hastalığın emzirmeye bağlı olduğu bilgisi ve düşüncesi Emzirmenin -bir şekilde sağlık çalışanlarınca örneğin ishalde- kesilmesinin önerilmesi

OYSA HASTA BEBEKLERİN DE SIK SIK EMZİRİLMEYE DEVAM EDİLMESİ GEREKLİDİR En iyi beslenmeyi alır Daha az kilo kaybeder Daha çabuk iyileşir Emmenin verdiği rahatlık duygusunu yaşar Daha kolay sakinleşir, huzursuzluk azalır Anne sütü miktarı artar Emzirme kesilmemiş olur

Hasta Bebeklerin Emzirilmesi

Eğer bir bebek hasta olduğunda emmeyi bırakıyorsa Daha az besin alır Daha çok tartı kaybeder İyileşmesi daha uzun sürer Meme emmenin rahatlatıcı etkisinden yoksun olur Annesinin sütü azalır İyileştiğinde meme emmeye tekrar başlamayı reddedebilir

Eğer bir bebek hasta olduğunda emmeye devam ederse En iyi şekilde beslenir Daha az kilo kaybeder Daha çabuk iyileşir (özellikle ishalde) Meme emerken rahatlar Anne sütü üretimi devam eder Bebek iyileştiğinde de meme emmeye devam eder

HASTA BEBEKLERİN EMZİRİLMESİ EĞER EMZİRME DURURSA EĞER EMZİRME SÜRERSE BEBEK Daha az beslenir BEBEK En iyi beslenmeyi alır Daha çok kilo kaybeder Daha az kilo kaybeder   İyileşmesi daha uzun sürer Daha çabuk iyileşir Emmenin rahatlığını yaşayamaz Emmenin verdiği rahatlık duygusunu yaşar ANNE SÜTÜ AZALIR ANNE SÜTÜ ARTAR BEBEK TEKRAR BAŞLAMAYI RED EDEBİLİR EMZİRME DEVAM EDER

Hasta Bir Bebeğin Emzirilmesine Nasıl Yardım Edilir?

Eğer bebek hastanede ise Annenin de bebekle beraber kalmasının sağlanması Emzirmesi için hastaneye kabul edilmesi gereklidir

Eğer bir bebek iyi emebiliyorsa Annesini daha sık emzirmeye özendirin Emzirme sayısını 12 ya da daha fazlasına çıkarılmasını sağlayın Bebek bazen ishal gibi hastalıklar da emmeyi hastalık öncesine göre daha fazla isteyebilir, destekleyin

Eğer bir bebek her öğünde eskisine göre daha az emiyorsa Öğünler kısa da olsa anneye daha sık emzirmesini önerin

Eğer bir bebek ememiyor, emmeyi reddediyor ya da yetersiz emiyorsa Annenin sütünü sağıp bir kap ya da kaşıkla vermesinde yardımcı olun Bebeğin istediği zaman emmeye devam etmesini destekleyin Damar yolu ile sıvı alan bebekler bile emebilir ya da sağılmış anne sütü alabilir destekleyin

Eğer bebek sağılmış sütü kaptan içemiyorsa Birkaç günlüğüne sağılmış sütü nazogastrik tüpten vermek gerekebilir

Eğer bebek ağızdan beslenemiyorsa Anneyi, süt üretiminin devamı için emzirme sıklığı ile uyumlu bir şekilde sütünü sağmaya özendirin Bebek iyileşir iyileşmez emzirmeye başlayabilir destekleyin Reddederse, tekrar başlaması için anneye yardım edin Süt miktarının arttırılması için sık emzirme konusunda anneyi uyarın

Özel Gereksinmesi Olan Bebekler İkizler DOWN Sendromu Yarık damak Kas güçsüzlüğü olan bebekler Nörolojik problemi olan çocuklar ....

Özel Gereksinmesi Olan Bebekler Doğumdan sonra mümkün olan en erken zamanda bebeği emzirme konusunda anneyi özendirin, Bebeği göğüse yakın tutun, memeye iyi yerleştirin ve memeyi iyi kavramasını sağlayın, Eğer bebek güçlü ememiyorsa, anne sütünü nasıl sağacağını gösterin Güçlü emene dek, bebeği sağılmış anne sütü ile besleyin (kapla,kaşıkla)

Özel Durumlu Bebeklerin Emzirilme Pozisyonları Modifiye Koltukaltı Pozisyonu Ata biner pozisyon Dansçı eli pozisyonu

HASTA BEBEĞİN EMZİRİLMESİNE YARDIM EĞER BEBEK ANNEYE YAPILACAK YARDIM HASTANEDE İSE BEBEKLE BERABER HASTANEDE KALMASI SAĞLANMALI İYİ EMEBİLİYORSA DAHA SIK EMZİRİLMELİ ESKİSİNDEN AZ EMEBİLİYORSA SIK SIK SÜRELİ EMZİRİLMELİ EMEMİYOR/ RED EDİYORSA ANNE SÜTÜ SAĞILMALI KAP/ TÜP İLE VERİLMELİ AĞIZDAN BESLENEMİYORSA SÜT ÜRETİMİNİ KORUMAK İÇİN 3 SAATTE BİR SÜT SAĞILMALI TEKRAR EMZİRMEYE BAŞLANMALI DAHA SIK EMZİRİLMELİ İYİLEŞİYORSA

HASTA BİR ANNEYE EMZİRME KONUSUNDA YARDIM “EMZİRDİĞİNİZ BEBEĞİNİZ VAR MI ?” DİYE SORUN. EMZİRİYORSA DEVAM ETMESİNİ ÖNERİN HASTA OLAN HER KADINA HASTANEDE YATIYORSA BEBEĞİ DE YANINA ALIN ATEŞİ VARSA BOL İÇECEK ALMASINI SAĞLAYIN 3 SAAT ARAYLA SÜTÜNÜ SAĞMASINA YARDIMCI OLUN. BEBEĞİ KAPTAN BESLEYİN. KENDİNİ ÇOK KÖTÜ HİSSEDİYOR VEYA EMZİRMEK İSTEMİYORSA BEBEĞİ KAPTAN BESLEYİN SÜTÜ SİZ SAĞMAYI DÜŞÜNÜN ÇOK AĞIR HASTA İSE RUH HASTASI İSE ANNE VE BEBEĞE BERABER BAKACAK BİR BAKICI BULUN SÜTÜ ARTIRMASI İÇİN VEYA TEKRAR EMZİRMESİ İÇİN ANNEYE YARDIMCI OLUN ANNE İYİLEŞİNCE

Kapla Beslenme Biberonla Beslenmeden Neden Daha Güvenli ve Daha İyi?

Kapların temizlenmesi daha kolaydır Kapların biberonlar gibi taşınmaları güçtür Biberonda sütün uzun süre kalması, bakteri üremesine yol açar

Kapla beslenme memeden emmeyi olumsuz yönde etkilemez Kapla beslenme, bebeğin istediği kadar almasını sağlar Kapla beslerken mutlaka bir kişi bebeği tutar ve ona bakar, buda bebeğe gereksinimi olan dokunmayı sağlar

Kapla Beslenmenin Kaşıkla Beslenmeye Üstünlüğü Nedir?

Kaşıkla besleme daha uzun sürer Kaşıkla beslemede yardımcıya gereksinim vardır Kaşıkla beslenen bebekler iyi kilo alamazlar Buna rağmen, kaşıkla besleme güvenli bir yoldur-soluk almada zorluk çeken bebekler için kısa bir süre

Meme Emmeyi Başaramayan Bebeklere Verilecek Süt Miktarı

2500 g ve üstündeki bebeklere Toplam miktar 8’e bölünüp 150 ml/kg/gün Toplam miktar 8’e bölünüp 3 saatte bir verilir

2500 g altındaki bebeklere ilk gün 60 ml/kg Sonraki her gün, Toplam 200 ml ’ye ulaşıncaya kadar 20 ml/kg arttırılır Toplam miktar 8-12 ye bölünür 2-3 saate verilir Tam olarak emmeye başlayana dek...

Bebeğin aldığı besin miktarının her öğünde farklı olması normaldir Kapla beslenen veya ek besin alan bebekler belirlenen miktardan az ya da çok alabilirler Mümkünse fazla hazırlanmalı, çünkü bebek ne zaman duracağına kendisi karar verir

Eğer bebek bir öğünde çok az alırsa, daha fazla hazırlayın, bir sonraki besini erken verin Bebeğin 24 saatlik besin alışını değerlendirin. Toplam miktar yeterli değilse, geri kalanını nazogastrik tüple verin Anne az da olsa göğsünden kolostrum sağabiliyorsa, bunun mutlaka verilmesini sağlayın

ÇOĞUL GEBELİKLER İnfertilite tedavileri !? Çoğul gebelikte anneye doğum öncesi emzirme ve anne sütü eğitimi verilmeli. Emzirmeyi başaran annelerle karşılaşmaları sağlanmalı Hastaneye yatış riski yüksek olduğundan süt sağma teknikleri tanıtılmalı

İKİZLER İkizler de tek başına anne sütü ile beslenebilir.

HASTA YENİDOĞANIN BAKIMI VE TEDAVİSİ En az agresif tedavi yaklaşımı seçilmeli Hasta bebeklerin sağlık çalışanları ile en az, annesi ile en çok teması sağlanmalı Tetkik, muayene, girişim en aza indirilmeli

HASTA YENİDOĞANLAR İÇİN 10 ADIM?!-I 1. Anne hasta bebeği ile 24 saat beraber kalmalı 2. Anne ve bebekle ilgilenen her hastane çalışanı psikolojik durumlarla başetmeyi başarabilmeli 3. Sağlık çalışanları her anneyi emzirme yönünden desteklemeli ve süt sağma tekniklerinin hepsini bilmeli

HASTA YENİDOĞANLAR İÇİN 10 ADIM?!-II 4. Tüm tedavi süresince annenin psikolojik stresi azaltılmalı 5. Tıbbi gerek olmadığı sürece bebeğe anne sütü dışında bir şey verilmemeli. 6.Bebek ememiyorsa anne sütü sonda ile tercihan annesi tarafından verilmeli

HASTA YENİDOĞANLAR İÇİN 10 ADIM?!-III 7. Tetkik ve muayene enaza indirilmeli 8.Anne bebek olabildiğince cilt-cilde, nefes-nefese temas etmeli ve teknik aracılar ve ayrıntılar azaltılmalı 9.Agresif tedaviler azaltılmalı

HASTA YENİDOĞANLAR İÇİN 10 ADIM?!-IV 10. Anne ve bebek yakın bir psikosomatik sistem olarak kabul edilmeli, sabah vizitleri bebek ve anneye göre ayarlanmalı 11.! Diğer sağlıklı aile fertleri (baba, dede ve nineler) hastanede kaldığı sürece anne ve bebeği ziyaret etmeli.

Emzirme bebek veya anne hasta iken de sürdürülmelidir.

EĞİTİM Hekimler-yenidoğancılar-hemşireler anne sütünün hasta bebeklere prematürelere yararına ve gereğine ikna olup annelere ve ailelere destek konusunda güncel bilgilerin desteğinde eğitilmelidirler. Genel halk eğitimi medya vb ile desteklenmelidir.

Umutlar Hastane idareleri, işverenler hasta-prematüre bebeklerin anneleri ile daha fazla zaman geçirmeleri ve dolayısıyla anne sütü ve emzirmenin desteklenmesi konusunda önlemler ve yöntemler geliştirmelidirler

Hayaller Yenidoğan yoğun bakım ünitelerinin iç dizaynı anne-bebeklerin gereksinimlerine göre ve anne sütü ve emzirmenin desteklenmesi yönünde yeniden gözden geçirilmelidir.

Anne sütü alarak daha zeki ve daha sağlıklı büyüyen bebekler ve nesiller adına şimdiden teşekkürler