OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ Bu proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir. Milli Eğitim Bakanlığı 0-36 Aylık Çocuklara Yönelik 2012 Programı ve Uygulamaya Dair Olmazsa Olmazlar Prof.Dr. Berrin Akman Hacettepe Üniversitesi Bu proje, UNICEF’in teknik desteği ile yürütülmektedir. Bu projenin sözleşme makamı Merkezi Finans ve İhale Birimi’dir

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Sunum Başlıkları Türkiye’de 0-36 Ay Çocuklarına Yönelik Program’da Mevcut Durum Uygulamadaki Sorunlar Neden programın yenilenmesine ihtiyaç duyuldu? 1994 Kreş programı ile 2012 -0-36 Ay Çocuklarına Yönelik programın karşılaştırılması

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Sunum Başlıkları 0-36 Ay Çocuklarına Yönelik Programıyla İlgili Yapılan Çalışmalar 0-36 Ay Çocuklarına Yönelik Program Programın Çocuğa ve Uygulayıcılara Etkisi Olmazsa Olmazlar

Türkiye’de 0-36 Ay Çocuklarına Yönelik Programda Mevcut Durum 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Türkiye’de 0-36 Ay Çocuklarına Yönelik Programda Mevcut Durum

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlğına (ASPB) bağlı kuruluşlarada çalışanların görüşleri Özel Kreş ve Gündüz Bakımevi sahipleri, idarecileri ve eğitimcilerinin görüşleri

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Paydaş Görüşleri Var olan program kullanılıyor mu? Kullanılmıyorsa Hangi Program Kullanılıyor? Programınızı Oluşturmak için hangi kaynaklardan yararlanıyorsunuz? Aile Eğitimi için neler yapılıyor? Öğretmenlerinizin Eğitim düzeyi nedir? Öğretmenlerinizin eğitimi için neler yapıyorsunuz? Değerler eğitimi hakkındaki görüşleriniz nedir? Değerler eğitimi için yaptığınız uygulamalar nelerdir? Zor durumlardaki Uygulamalarınız (Ağlama krizlerinde veya anneye ihtiyaç duyulduğunda vb) Sınıf düzenlemeleri ne şekilde yapılıyor? Kaynaştırma öğrencileriniz var mı? Engelli öğrenciler için yaptığınız ne tür uygulamalarınız var? Programı kendi ihtiyaçlarımızı göz önünde bulundurarak revize edip kullanıyoruz. 0-36 kreş programındaki hedef ve kazanımlar örnek alınarak amaç kazanımlar oluşturdum. Amaç-kazanımlar oluşturarak programı düzenledim ve Amaç-kazanımlara yönelik uygun etkinlikler seçilerek (aylık Bültenler halinde) program hazırlıyoruz. Anne-babaya etkinlik programı veriyor ve dönem başında velilerle sohbet edilerek program anlatılıyor. Etkinlikleri küçük yaş grubu için basitleştirerek uyguluyoruz. Gelişim Değerlendirme Programı adlı kitaptan yararlanıyorum. Öğretmenlere gelişim Takip Çizelgesi dağıtıyorum ve çocuğun yapamadığı davranışları not etmelerini söylüyorum. Öğretmenlere gelişim Takip Çizelgesi dağıtıyorum ve çocuğun yapamadığı davranışları not etmelerini söylüyorum. Notları aile ile paylaşıyorum. Aileyi rehberlik servisine yönlendiriyorum. Veli toplantıları düzenliyoruz. Velileri okulumuza davet ediyoruz. Alanında uzman velilerden okuldaki diğer velilere bilgilerini aktarması için yardım alıyoruz. Velilerimize bültenler yolluyoruz ve kitap önerilerimiz oluyor. Lise ve Üni. mezunu çalışanlarımız var. Hizmet içi eğitimlerle (özel vd) bilgi açığımızı kapatmaya çalışıyoruz. Farkında olmadan uyguluyoruz. “Teşekkür etmek gibi” Teşekkür etme vb davranışlar uygulamalı olarak gösteriliyor ve sonraki zamanlarda çocuğa düşünüp yapması için “Şimdi ne yapmamız gerekiyor?” şeklinde sorularla yapması gerekeni kavratıyoruz. Değerler eğitimi için kaynak olarak Erna Yayınlarını kullanıyoruz. Çocuk kurumda yeni ise anne-babaya okul başlangıcında telefon edildiğinde hızlı bir şekilde gelmesi gerektiği uyarısını yapıyoruz. Bağımlı biçimde anne-babaya ihtiyaç duyan çocukların velilerini aşamalı olarak okuldan uzaklaştırıyoruz. Eğer çocuk kurumda uzun zaman kalmışsa dikkatini başka yöne çekerek durumu atlatmaya çalışıyoruz. Küçük yaştakilerin emeklemesi ve yatması için tırmanma rampaları ve yataklar var. Çocuk sayısı az olduğu için ve yaş özelliklerinden kaynaklı olarak fazlaca düzenleme yapmadık.( 3 Çocuk vardı). Engelli öğrencimiz yoktur. Ancak çocuklarda fark edilen veya gözlenen gelişimsel durum hakkındaki bilgi aile ile paylaşılıyor. Duruma uygun yönlendirme yapılıyor. Öneriler alınarak (rehber kurumdan ve okul psikologundan) 2-3 yaş için oyun terapisi veya drama yöntemleriyle müdahale ediliyor.

Uygulamadaki Sorunlar 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Uygulamadaki Sorunlar

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Bu yaş grubuna yönelik olarak 1994 yılında hazırlanan kreş program yaygınlaştırılmadığı için kurumlarda uygulanmamış. Her krum kendi programını geliştirmiş.

Neden programın yenilenmesine ihtiyaç duyuldu? 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Neden programın yenilenmesine ihtiyaç duyuldu?

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Kurumlarda program birlikteliği yok. Eğitimden çok bakım ağırlıklı bir sistem var. 0-72 ay çocukları bir bütün olarak ele alan bütüncül bir programa gereksinim var.

1994 Kreş programı ile 2012 -0-36 Ay Çocuklarına Yönelik programın karşılaştırılması

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara

1994-2012 Programlarının Karşılaştırması 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara 1994-2012 Programlarının Karşılaştırması 1994 programındaki hedef ve hedef davranışlar yerine , 2012 programında gelişim göstergelerine yer verilmiştir.

1994-2012 Programlarının Karşılaştırılması devam.... 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara 1994-2012 Programlarının Karşılaştırılması devam.... 1994 Programı Sağlık/bakım ve eğitim bütünlüğü yoktur. Aile eğitimine yönelik bir paket yoktur. Günlük Akış yoktur 2012 Programı Sağlık/bakım/beslenme ve eğitim bir bütün olarak ele alınmakta. Aile eğitimi programı çerçevesinde uyum haftası programı hazırlanmıştır. Günlük Akış Hazırlanmıştır

1994-2012 Programlarının Karşılaştırılması 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara 1994-2012 Programlarının Karşılaştırılması 1994 Programı Gelişimsel Kurumsal bir yapı Hedef ve hedef davranışlar 2012 Programı Gelişimsel Kurumsal ve evde uygulanabilecek bir yapı Gelişim göstergeleri, öğrenme süreci, uyarlama, açıklama, değerlendirme

1994-2012 Programlarının Karşılaştırılması devam.... 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara 1994-2012 Programlarının Karşılaştırılması devam.... 1994 Programı Uyarlama bölümü yok 2012 Programı Uyarlama bölümü özel gereksinime ihtiyacı olan bebek veya çocuklar için neler yapılabileceği konusunda yetişkine yol gösteren bir bölümdür.

1994-2012 Programlarının Karşılaştırılması devam.... 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara 1994-2012 Programlarının Karşılaştırılması devam.... 1994 Programı Değerlendirmeye yönelik bir bilgi mevcut değildir. Etkinlik kitabı bulunmamaktadır 2012 Programı Değerlendirmeyle ilgili bilgi verilmiştir ve gelişim kontrol listesi ve öz değerlendirme formu hazırlanmıştır. Etkinlik kitabı hazırlanmıştır.

0-36 Ay Çocuklarına Yönelik Programıyla ilgili Yapılan Çalışmalar 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara 0-36 Ay Çocuklarına Yönelik Programıyla ilgili Yapılan Çalışmalar

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Temel Etkinlikler: A. 16 Ocak 2012 Görevli Öğretmenlerin Program Çalışmalarına Başlaması B. 30 Ocak-1 Şubat 2012 Program Oryantasyon Toplantısı C. 2 Şubat –13 Nisan 2012 Çerçeve Program Çalışmaları D. 16 Nisan-1 Haziran 2012 Çerçeve Program Akademisyen Çalışmaları E. Şubat 2013- Haziran 2013 Program Eğitimleri ve Pilotlama Çalışmaları

0-36 Ay Çocuklar İçin Okul Öncesi Programı 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara 0-36 Ay Çocuklar İçin Okul Öncesi Programı

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Çerçeve Program Kitabı Eğitim Materyali Sağlık/Bakım/Beslenme Kitapçığı Aile Destek Programı Kitapçığı Etkinlikler Kitabı

0-36 Ay Çocuklar İçin Çerçeve Programın Özellikleri 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara 0-36 Ay Çocuklar İçin Çerçeve Programın Özellikleri Gelişimsel ve bütüncül bir program, Çocuk merkezli, Esnek ve çevresel faktörlere duyarlı, Hem kurumsal hem aile temelli, Bireysel farklılıkları, dezavantajlı ve özel eğitime gereksinim duyan bebek ve çocukların gelişim ve eğitimlerini de göz önüne alan bir program. Her gelişim alanın altında gelişim göstergelerine bağlı öğrenim süreci, açıklama, uyarlama ve değerlendirme bölümleri bulunmaktadır.

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Programda ilk bir yıl aylık, ikinci yıl üçer aylık ve üçüncü yıl altı aylık periyodlara ayrılarak ele alınmıştır. Program bilişsel, dil, motor ve sosyal/duygusal alanlarına ayrılmıştır. Ayrıca sağlık/bakım/beslenme ile ilgili göstergelere de yer verilmiştir.

Gelişim Göstergelerinin Alanlara Dağılımı 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Gelişim Göstergelerinin Alanlara Dağılımı 1. Bilişsel Gelişim Alanı 4. Motor Gelişim Alanı 71 Gösterge 2. Dil Gelişim Alanı 57 Gösterge 3. Sosyal/Duygusal Gelişim Alanı A.Kaba Motor Gelişim 89 Gösterge B. İnce Motor Gelişim 70 Gösterge 5. Sağlık/Bakım/Beslenme 95 Gösterge

Bilişsel Gelişim Alanı Göstergeleri 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Bilişsel Gelişim Alanı Göstergeleri

Bilişsel Gelişim Alanı Göstergeleri ...devam 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Bilişsel Gelişim Alanı Göstergeleri ...devam

Bilişsel Gelişim Alanı Göstergeleri ...devam.. 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Bilişsel Gelişim Alanı Göstergeleri ...devam..

Bilişsel Gelişim Alanı Göstergeleri…devam 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Bilişsel Gelişim Alanı Göstergeleri…devam

Gelişim alanlarına ait örnek tablo

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Değerlendirme 1.Ay 2.Ay 3.Ay 4.Ay Bebeğin refleks kontrolü yapılır. Gelişim izleme formundaki ilgili aylara ait maddeler gözlenerek değerlendirilir. Değerlendirme sonuçlarına göre öğrenme süreçlerinde gerekli görülen düzenlemeler yapılır

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Değerlendirme Gelişim Kontrol Listesi Öz-Değerlendirme Formu

Gelişim gözlem formu- 1. ay 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara 1. Ay Gözlem tarihi: …../…../…………… Gelişim gözlem formu- 1. ay Gelişim alanı Göstergeler Düzeyi Açıklama . Gözlendi Kısmen Gözlendi Gözlenemedi Bilişsel 1-Kendinden 20-30 cm uzaklıktaki parlak renkli nesneye bakar. 2-Sese tepki verir. Dil 3-Kendisiyle konuşan kişiye bakar. 4-Farklılaşmamış ağlama davranışı gösterir. Sosyal duygusal 5-Kendiliğinden gülümser. 6-Dokunsal uyarana tepki (Yanak/çene/ayak/ bacak/karın/sırt dokunulduğunda) Motor ince 7-Elleri yumruk halindedir. 8-Avuç içine verilen nesneyi kavrar. kaba 9-Başını ve boynunu kısa süreli kontrol etmeye çabalar. 10-Sırt üstü pozisyonda yatarken ani bir uyaran verildiğinde sıçrar.

Öğretmen öz değerlendirme formu 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Öğretmen öz değerlendirme formu Boyutlar; Aile Beslenme etik program gelişim alanları güvenlik ve sağlık iletişim materyal kişisel ve mesleki gelişim

0-24 ay örnek günlük akış planı 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara 0-24 ay örnek günlük akış planı 7.30-9.00 Kuruma Geliş-Serbest Zaman Karşılama Rutin Bakım (Beslenme, alt değiştirme, uyku) Serbest oyun 9.00-10.30 Etkinlik Zamanı Planlı Oyun 10.30-12.00 Bahçe /Açık Alan Zamanı 12.00-14.00 Öğle Serbest Oyun 14.00-15.30 15.30-16.00 16.00-18.00 Kurumdan Ayrılış-Serbest Zaman Ayrılış Ertesi gün için hazırlık

Etkinlik Planı Örnek Form 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Etkinlik Planı Örnek Form DİL GELİŞİMİ ALANI E. No Yaş (ay) Gelişim göstergesi Materyal Uygulama Alternatifler Güvenlik önlemleri Değerlendirme Uyarı

0-36 Ay Çocuklar İçin Okul Öncesi Eğitim Programının Planlaması Etkinlik Formatı BİLİŞSEL GELİŞİMİALANI E. No 24 Yaş (ay) 25-30 Ay Gelişim göstergesi 25-30.5 Varlıkların seslerini resimleriyle eşleştiri Materyal Üzerinde hayvan, taşıt vb. resimler olan kartlar ve CD’ler Uygulama Resimli kartları yan yana çocuğun önüne dizin, çocuğa “hadi, şimdi ses dinleme oyunu oynayalım” dedikten sonra sesleri dinletin. Her sesten sonra çocuğa sesin kaynağı olan resmi gösterin (Örneğin, araba sesi dinlettiğinizde, araba resmi olan kartı göstermek gibi). Tüm sesleri dinlettikten sonra kartları karıştırın ve çocuktan dinlediği sesin kaynağı olabilecek resmi göstermesini isteyin Alternatifler Bu etkinliği resimli çocuk kitaplarından yararlanarak yapabilirsiniz Güvenlik önlemleri Değerlendirme Uyarı Çocuk sesle resmi eşleştiremediyse çocuğu zorlamadan doğrusunu gösterip daha sonraki zamanlarda bu oyunu çeşitli ses ve resimlerle sık sık tekrar edebilirsiniz.

0-36 Ay Çocuklarında Bakım, Beslenme ve Sağlık Bu konu temelde 4 ana başlıkta incelenmiştir. Yenidoğan, bebeklik ve çocukluk döneminde fiziksel gelişim özellikleri ve değerlendirilmesi Temel bakım uygulamaları Sağlık bakımı ve uygulamaları Beslenme

0-36 Ay Çocuklar İçin Aile Katılım Çalışmaları AİLE İLETİŞİM ETKİNLİKLERİ AİLE KATILIM ETKİNLİKLERİ BİREYSEL GÖRÜŞMELER EV ZİYARETLERİ

Aile İletişim Etkinlikleri Telefon Görüşmeleri, Kısa İleti Hizmetleri Kitapçıklar Görsel İşitsel Kayıtlar Fotoğraflar Duyuru Panoları Bültenler Haber Mektupları

Aile İletişim Etkinlikleri Yazışmalar Gelişim Dosyaları (Portfolyo) Toplantılar Okul Ziyaretleri Geliş Gidiş Zamanları İnternet Temelli Uygulamalar Dilek Kutuları

Ev Ziyareti Gözlem Formu

Ev Ziyareti Gözlem Formu (devamı)

Programın Çocuğa ve Uygulayıcılara Etkisi

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Eğitim Süreci ASPB bağlı 69 kurumda 75 eğitimciye ulaşılması gerekiyordu (Her eğitimci de kendi kurumundakileri bir araya getirecek şekilde). Ancak gidilmeyecek olan kurumlar listeden çıkarıldığında 55 kurumda 62 eğitimciye ulaşılacak şekilde planlamamız yapıldı.

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Özel Kreşlerin sayısı 89 Pilotlama kapsamına alınan kreş sayısı 69. Toplam uygulayıcı eğitiminde 69 kurum ve 75 eğitimci. Pilotlama ise 124 kurum ve 131.

Uygulayıcı Eğitimleri 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Uygulayıcı Eğitimleri Eğitime Gidilen İl Sayısı: 22 Eğitime Gidilen İller: Amasya, Ankara, Balıkesir (Ayvalık), Çorum, Denizli, Düzce, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Adana, Bingöl, Elazığ, Erzurum, Giresun, Hatay (İskenderun), Kütahya, Manisa, Muğla, Niğde, Samsun, Tekirdağ.

Eğitime Katılan Dinleyici Sayısı: 541 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Eğitime Katılan Dinleyici Sayısı: 541 Amasya (18), Adana (32), Ankara (37), Bingöl (11), Balıkesir (Ayvalık) (25), Elazığ (10), Çorum (36), Denizli, Düzce (19), Gaziantep (21), İstanbul (32), İzmir (11), Kastamonu (8),

Erzurum (7), Giresun (20), Hatay (İskenderun) (37), Kütahya (41), 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Erzurum (7), Giresun (20), Hatay (İskenderun) (37), Kütahya (41), Manisa (30), Muğla (16), Niğde (18), Samsun (11), Tekirdağ (101).

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Pilotlama Çalışması Pilotlama Yapılan İl Sayısı: 11 Pilotlama Yapılan İller: Denizli, Manisa, Kırşehir, Niğde, Trabzon, Çanakkale, İzmir, Düzce, Tekirdağ, Kocaeli, Yalova. Pilotlama Yapılan Kurum Sayısı: 12

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Olmazsa Olmazlar

Okul Öncesi Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Okul Öncesi Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri

Okul Öncesi Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri …devamı 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Okul Öncesi Öğretmeni Özel Alan Yeterlikleri …devamı

Çocuk Gelişimcinin Görev ve Yetkileri 18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Çocuk Gelişimcinin Görev ve Yetkileri Temel esasları Genel Müdürlükçe belirlenen, çocukların fiziksel, zihinsel, duygusal, sosyal gelişimleri ile ilgili, yaş özelliklerini de göz önünde bulundurarak eğitim programları hazırlamak, b) Okul öncesi gelişim ve eğitim programlarının uygulanabilmesi için gerekli ortamın hazırlanmasında, gerekli araç ve gereçlerin seçiminin yapılması ve sağlanmasında idareye yardımcı olmak ve bu materyallerin iyi bir şekilde kullanılmasını ve korunmasını sağlamak, c) Çocukların gelişim ve eğitimini izlemek, normal gelişim göstermeyen ve özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklar için diğer meslek elemanları ile işbirliği yaparak hazırlanacak, özel eğitim programlarını uygulamak,

18 Haziran 2013, Swiss Otel, Ankara Lisans programlarının yeniden düzenlenmesi Programın sistemli uygulanmasının denetlenmesi Eğitici eğitimlerinin sürekliliğinin sağlanması Kalite standartlarıyla bir bütün oluşturması açısından ASPB’na bağlı kurum açma mevzuatının yeniden düzenlenmesi ASPB’na denetim sisteminin yeniden düzenlenmesi

Teşekkürler… bakman@hacettepe.edu.tr