 Davranış: › Sorun oluşturan bileşenler içerisinde bireyin doğrudan doğruya en fazla değiştirebileceği ve kontrol edebileceği alan  Öncelikle nasıl düşündüğümüzü veya hissettiğimizi değil nasıl davrandığımızı değiştirebiliriz

 BDT’ de davranışsal yöntemlerin önemi › Kontrol edilebilir › Duygurudumda değişiklik olmaksızın bilişlere yönelmenin etkililiği düşük › Direk bilişsel alana yönelmek depresif bilişleri artırabilir

 Bireyin etkinliklerinin artırılması  Amaç: › haz ve başarı yaşantılarını artırmak › Bilişsel değişikliği kolaylaştırmak

 Sorun yaşanan başlıca alanlar › Çevre › Yaşam olaylar › Bilişler-Düşünceler › Duygu › Fizyolojik özellikler › Davranışlar  Birbirleriyle ilişkili

 Lewinsohn  depresyonun davranışçı kuramı › Stresör etkisi ile normal davranış örüntüsünün olumlu pekiştireçlerinin azalması › Kişi olumlu pekiştireç dengesini geri çevirmeli  Depresyonda › hoşnutluk verici etkinliklerin sıklığı › elde edilen hazzın miktarı

Depresyonun davranışçı modeli 1. Depresyonun sürmesine yol açan davranışların söndürülmesi 2. Depresyonu azltıcı davranışların pekiştirilmesi

 Hafta boyunca her gün yapılan işler  Bu işlerden ne kadar hoşlandığı  Kendisini ne kadar başarılı bulduğu YARAR: Varolan durumun saptanması “her an kötüyüm” düşüncesi 1. Yapılması zorunlu etkinlikler 2. Hazza dönük etkinlikler

 Temel amaç haz ve başarı yaşantısını arttırmak  İleriki günlerin her birini planlamak! › Geçmişte yaptığı/yapmaktan hoşlandığı etkinlikler › Şu anda yaptığı zorunlu etkinlikler › Geçmişte/şimdi yapmayı istediği ama yapamadığı

 Hazza yönelik faaliyetlerde; › Başlangıçta ne kadar hoşlanacağının tahmini › Etkinlik sonrası aldığı haz  Olumsuz öngörüler  Gün sonunda gözden geçirme

Kişi; a) plana uyamazsa b) yaptıklarından çok az doyum sağlarsa  Süreci gözden geçir  Amaç: Sonuç değil süreç ve öğrenmedir

ERTELEME BİRİKME

 Yaşamdaki her hedef o hedefe giden adımlardan oluşur  Kişi adımları görmeksizin yalnızca hedefi görürse kendisini ÇARESİZ hisseder  Davranış planlanırken; › Herhangi bir hedef için, adımlar saptanmalı

1. Ertelenen işlerin listesi 2. Öncelik sırasında göre numaralandırma 3. Küçük adımlar belirleme 4. Adım adım zihinsel prova (zorluk ? engel ? ) 5. Olumsuz düşünce tespiti 6. Kaydetme

 Başlayamama  Çok katı ve mükemmeliyetçi beklentiler  Yapamamayı kabullenememe  Alternatifleri planlayamama  Eksikleri kabullenmeme  Çok ayrıntıcı veya çok genel olma

 Niteliği değil niceliği planlayın!  Mucize beklemeyin!  Durum kötüye gidiyorsa mola verin!

 Ferster’in 1973 de geliştirdiği öğrenme teorisi kaynaklı depresyon modeline göre; › İnsanlar depresif hissettiklerinde aversif düşüncelerden, duygulardan yada dışsal durumdan kaçar/kaçınırlar.

Dar bir pasif davranış repartuarı Aversif uyaranlardan etkin bir kaçış Memnun/tatmin edici aktivitelerde azalma Pozitif pekiştireçlerde azalma

 Jacobson et al (1996)  150 depresyon hastası 3 gruba ayrılmış  2 yıllık izlem 1. Aktivite programı 2. Aktivite + Kognitif müdahale (otomatik düşn.) 3. Aktivite + BDT (otomatik düşn, temel inanç)

 Martell et al (2001)  2 temel odak 1. Kaçınılan aktiviteler (aktivite planlama için) 2. Kognitif proseslerin fonksiyonel analizi  DA, learning theory ve contextual functionalism’in temelini oluşturur

 Sadece haz veren ve memnun edici etkinliklerden oluşmamaktadır!!!  Depresyonun internal nedenlerine odaklanmaz › Düşünceler › İçsel çatışmlar › Seratonerjik disfonksiyon

İlk seanslarda;  DA’nın rasyoneli  Danışanın semptomları ve danışanın bulduğu çözüm yollarının sonuçları  Experiental avoidance  Anlaşılabilir ve beklenen yanıt !!!

İlerleyen seanslarda;  Danışana davranışlarını ve istenmeden ortaya çıkan sonuçlarını nasıl analiz edeceği öğretilmeli › İnaktivite › Ruminasyon

Normal aktivitelerden/sosyal etkileşimden kaçınma Depresyonda ağırlaşma Daha fazla ruminasyon Memnuniyet verici etkinlikleri deneyimleyememe Çevreyle/diğer insanlarla ilişkilerde bozulma

 Danışanın başetme mekanizmalarının tespiti  Contextual factors (duygular/düşünceler)  Anahtar nokta: › Kaçma ve kaçınma davranışlarını tanımlama › Alternatif davranış şekilleri belirleme

 Danışanla birlikte › Kısa › Ortahedefler belirlenmeli › Uzun dönem  Bu hedefler en kısa zamanda normal işlerine ve sosyal rollerine dönmeyi içermeli

 Hayes et al (1999)  Aktivite çizelgesi › kaçınılan davranışlar › kişi için önemli olan şeyler  The Valued Living Questionnaire

 Ev ödevleri  Progres takip  Feedback  1 yada 2 spesifik konuya odaklanma

 Adım adım davranış planlaması yapmak › Kaçınma davraışları › Değerler doğrultusundaki davranışlar  Kısa dönem hedeflerden başlanır  Major hata: Tüm her şeyi tek seferde ele almaya çalışmak

 Amaç: öncelikle küçük değişiklikler oluşturmak  Aktivite yapmış olmak için yapılmamalı!!  Aktivite planlarının arasına rahatlatıcı ve keyif verici etkinlikler de katılmalı (ödül)

 Monitörizasyon › Yapılan aktivitelerin mood üzerindeki etkisi  Aktivitelerin aşırı yapılması problematik ve acı veren düşüncelerden/ duygulardan kaçınma olabilir!!!

Yaşamak şakaya gelmez, büyük bir ciddiyetle yaşayacaksın bir sincap gibi mesela, yani, yaşamanın dışında ve ötesinde hiçbir şey beklemeden, yani bütün işin gücün yaşamak olacak Nazım Hikmet