ÇEMBER VE DAİRE

ÇEMBER Çember, sabit bir noktadan eşit uzaklıkta bulunan noktaların meydana getirdiği bir şekildir. Yüzük, simit gibi. Çemberi çizerken pergelle saat yönü veya saat yönünün tersi doğrultusunda hareket ettirilerek çizimi yapılır.

ÇEMBERİN ELEMANLARI Merkez: Tam ortasındaki noktadır. O merkezli çember olarak nitelendirilir. Çap: Çemberin merkezinden geçen ve çember üzerindeki herhangi iki noktayı birleştiren uzunluktur. Çap çemberi iki eş parçaya ayırır. R ile gösterilir Yarıçap: Çapın yarısına yarıçap denir. r ile gösterilir.

Çemberin iki noktası arasında kalan parçasına çember yayı, çember parçası yada yay denir. Bir çemberin üzerindeki iki noktadan geçen doğruya kesen denir. Bir kesenin çember içinde kalan parçasına kiriş denir. Merkezden geçen kirişe çap denir.Bir çemberdeki en büyük kiriş çaptır. Çemberde iç bölge,dış bölge ve çemberin üzeri vardır.

Merkez Açı: Köşesi merkezde olan açıya merkez açı denir Merkez Açı: Köşesi merkezde olan açıya merkez açı denir.Merkez açının iç bölgesinde kalan çember parçasına merkez açının gördüğü yay denir.Merkez açı gördüğü yayın ölçüsüne eşittir.Merkez açının ölçüsü genelde 0 derece ile 180 derece arasında olur. Çevre Açı: Köşesi çember üzerinde olan açıya çevre açı denir.Çevre açının iç bölgesinde kalan çember parçasına çevre açının gördüğü yay denir.Çevre açı gördüğü yayın yarısına eşittir. Çevre açının ölçüsü genelde 0 derece ile 360 derece arasında olur.

Majör (büyük) Çember Yayı: Merkez açının kenarlarının çemberi veya daireyi kestiği noktaların arasındaki yaylardan büyük olana majör çember yayı denir. Minör (küçük) Çember Yayı: Merkez açının kenarlarının çemberi veya daireyi kestiği noktaların arasındaki yaylardan küçük olana minör çember yayı denir.Merkez açının ölçüsü minör yayın ölçüsüne eşittir. Minör yayın ölçüsünü belirledikten sonra, bu ölçüyü 360 dereceden çıkartarak majör yayı buluruz.Birini bulursak diğerini bulmak için 360 dereceden çıkartırız.

DAİRE Tanımladığımız çemberin içi taranmış, dolu olan halidir.

Dairenin çevresi 2.π.r formülü ile bulunur. Alanını ise π.r.r formülünü kullanarak buluruz. (π= 3,14 r: dairenin yarıçapı)

Daire Diliminin Alanı Daire dilim alanı = π.r.r.x/360 (x: daire diliminin arasında kalan merkez açı) örnek soru

örnek: Merkezde oluşan 60º lik açının taradığı ve yarıçapı 10cm olan daire diliminin alanını bulunuz. A = π.r.r.x / 360º A = 3.10.10.60º / 360º A = 300 / 6 = 50cm2

Aslı Nur ÇOLAK İlköğretim Matematik Öğretmenliği 2-A