BİTKİLERDE ÜREME

Bitkiler çiçekli bitkiler (tohumlu bitkiler ) ve çiçeksiz bitkiler (tohumsuz bitkiler ) olmak üzere ikiye ayrılır. Çiçeksiz bitkiler sporla çiçekli bitkiler tohumla ürer. Çiçeksiz bitkilerin genelikle yapraklarının alt dallarında bulunan spor keselerinin içinde sporlar üretilir.Üreme organı olan çiçek yoktur.

ÇİÇEKSİZ BİTKİ ÖRNEKLERİ: Karayosunu Eğrelti otu

At kuyruğu Kibrit otu

ÇİÇEKLİ BİTKİLERDE EŞEYLİ ÜREME Çiçekli bitkiler eşeyli ürer ve tohum oluşturur. Çiçekli bir bitkinin temel kısımları : 1.kök 2.gövde 3.Yaprak 4.çiçektir. Çiçek çiçekli bitkilerin üreme organıdır.Çiçek erkek ve dişi üreme hücrelerini oluşturacak olan erkek ve dişi üreme organlarını taşır.

TAM ÇİÇEĞİN ŞEKLİ Çanak yaprak taç yaprak dişicik tepesi borusu yumurtalık yumurta Çiçek tablası sapçık başçık

Tam Çiçek: Bazı bitkilerde erkek ve dişi üreme organlarının her ikisi de bulunur. Bu çiçeklere tam çiçek denir. Örn:Zambak ,gül Eksik Çiçek: Bazı çiçeklerde ise üreme organlarından sadece biri bulunur. Bu çiçeklere eksik çiçek denir. Örn:Ceviz, fındık Eksik çiçek sadece erkek organ taşıyorsa erkek çiçek sadece dişi organ taşıyorsa dişi çiçek adını alır.

TAM ÇİÇEK ÖRNEKLERİ

EKSİK ÇİÇEK ÖRNEKLERİ Erkek çiçek Dişi çiçek

TOZLAŞMA Polenlerin böcekler, kuşlar, rüzgar,su yağmur gibi faktörlerle Dişicik tepesine taşınmasına tozlaşma denir.

DÖLLENME Dişicik tepesine gelmiş polenlerin , içindeki erkek ürüme hücrelerinden (sperm) biri dişicik borusunun içinde yumurtalığa doğru polen tüpünü oluşturur. Polen tüpünden geçen diğer sperm çekirdeğinin yumurta çekirdeği ile birleşmesine döllenme denir. Döllenmiş yumurta hücresine zigot denir. Zigot üst üste bölünmeler geçirerek embriyoyu oluşturur. Döllenme sonrası Embriyonun etrafını besi doku (çenekler) ve tohum kabuğu sarar ve tohum oluşur.

POLENLERİN TAŞINMASINI SAĞLAYAN FAKTÖRLER Tozlaşmada böcekler tohumlarla beslenen kuşlar, diğer hayvanlar, insanlar, rüzgar ,su ve yağmur etkilidir. Böceklerle tozlaşma: Arılar, kelebekler, güvelerle bal özü toplamak için çiçeğe gelir.Bu sırada bazı polenler hayvanların vücuduna yapışarak diğer çiçeklere taşınır.Bu çiçekler böcekleri kendilerine çekebilmek için parlak renkli ve hoş kokulur.Bol miktarda bal özü üretir. Rüzgarla tozlaşma: Çam ,söğüt, mısır gibi bitkiler rüzgar yardımıyla tozlaşır.Rüzgar yardımıyla tozlaşan bitkilerin polenleri hafif olduğundan havada asılı kalabilir.Polenlerin bir kısmı etrafa dağılacağı için rüzgarla tozlaşan bitkiler çok sayıda polen üreterek tozlaşma şansını artırır.

MEYVE OLUŞUMU Bazı bitkilerde tohumun dış kısmında etli sulu bir bölüm gelişir. Bu bölüme meyve denir. Gerçek Meyve: Sadece yumurtalığın gelişmesiyle oluşan meyvelere gerçek meyve denir. Örn:erik, kiraz Yalancı Meyve: Çiçek tablasıyla birlikte yumurtalığın gelişmesinden oluşan meyvelere yalancı meyve denir. Örn:Elma, armut Oluş şekillerine göre basit ve bileşik meyve olmak üzere iki çeşittir. Basit meyve sadece bir tane dişi organdan taşıyan ve bir yumurtalığın gelişmesiyle oluşan meyvelerdir. Örneğin:Erik Bileşik meyveler birden fazla dişi organ taşıyan ve birden fazla yumurtalığın gelişmesiyle oluşan g meyvelerdir. Örneğin:Dut, çilek, böğürtlen

Meyveler çeşitli yollarla yayılır; 1- Çengelli meyveler hayvanların tüylerine takılarak yayılır. 2- Kuru, tüylü, kanatlı meyveler rüzgarla uzak mesafelere taşınır. 3- Etli ve sulu meyveler hayvanlar tarafından besin olarak kullanılır.Ancak tohum kabuğu sindirim kanalında parçalanmaz ve dışkıyla dışarı atılır.Böylece tohumlar hayvanlar sayesinde uzun mesafelere taşınmış olur. 5-Bazı hayvanlar tohumları sonra yemek üzere saklarlar, bu tohumlar uygun ortam bulunca çimlenirler.

ÇİMLENME Hayvanlarda olduğu gibi bitkilerde de bir yaşam döngüsü vardır.Bu yaşam döngüsünde bitki büyür, gelişir, çiçek açar, tozlaşma ve döllenmeden sonra tohum ve meyve oluşturur. Çimlenme:Tohumdaki embriyonun uygun şartlarda büyüyüp gelişerek ergin bitkiyi oluşturmasına çimlenme denir. Çimlenme için gerekli şartlar: 1-Nem(su) 2-Sıcaklık 3-Oksijen

Çimlenme sırasında embriyo çeneklerdeki besini kullanır Çimlenme sırasında embriyo çeneklerdeki besini kullanır.Fotosentez ilk yaprakların çıkıp çimlenmenin tamamlanmasına kadar yapılmaz. Bu yüzden çimlenme sırasında 1-Karbondioksit 2-Güneş ışığı 3- Toprak gerekmez.

Bitkinin yaşam döngüsü

Zeki ZEREY Fen ve Teknoloji Öğrt. TEŞEKKÜRLER Zeki ZEREY Fen ve Teknoloji Öğrt.