MADDENİN TANECİKLİ YAPISI

Maddenin Tanecikli Yapısı

Maddenin Tanımı Kütlesi olan ve boşlukta yer kaplayan her şeye madde denir.

Cisim nedir? Maddenin şekil almış halidir.

Maddenin Halleri Maddeler doğada 3 halde bulunur: Katı maddeler Sıvı maddeler Gaz maddeler

Katı Maddeler Belirli bir şekli olan, sıkıştırılamayan fakat genleşebilen maddelere katı madde denir. Katı maddenin tanecikleri hareketsizdir.

Sıvı Maddeler Belirli bir şekli olmayan fakat bulunduğu kabın şeklini alan sıkıştırılamayan ama genleşebilen akışkan maddelere sıvı maddeler denir.

Gaz Maddeler Belirli bir şekli olmayan fakat bulunduğu kabın şeklini alan sıkıştırılabilen ve genleşebilen uçucu maddelere gaz maddeler denir. Gaz maddeler kapalı kaplarda bulundurulmalıdırlar.

Maddelerin Sıkışma Özelliği Tanecikleri arasında boşluk olan maddeler kuvvet etkisi ile sıkıştırılabilir. Bu maddeler ise sadece gaz maddeleridir. Kuvvet Kuvvet

Maddelerin Genleşme Özelliği Katı, Sıvı ve Gaz taneciklerinin sıcaklık arttıkça hareketleri hızlanır. Bu durumda kapladıkları yer artar. Genleşme ile termometre, uçan balon gibi aletler yapılmıştır.

Maddelerin Özellikleri Katı Sıvı Gaz Sıkışma Sıkıştırılamaz Sıkıştırılır Genleşme Genleşir Öteleme Yapmaz Yapar Tanecik arası boşluk Yok Vardır Belirli şekil Yoktur

Maddelerin görülebilen hissedilebilen özelikleri RENK SAYDAMLIK VE OPAKLIK KOKU TAD SERTLİK YUMUŞAKLIK

Maddenin ORTAK özellikleri KÜTLE HACİM EYLEMSİZLİK ELEKTRİKLİ YAPI BU ÖZELLİKLER MADDE MİKTARINA GÖRE DEĞİŞİRLER

Elementlerdeki atomlar tek çeşittir. Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek oluşturduğu maddeye ELEMENT denir. Elementlerdeki atomlar tek çeşittir. Elementler saf maddelerdir.

Hidrojen,oksijen,iyot gibi bazı elementler kümeler halinde bulunur. Bu atom kümelerine MOLEKÜL denir.

Moleküller iki atomdan oluştuğu gibi çok fazla sayı da atomdan da oluşur Bazı moleküller tek çeşit atomdan oluşurken; bazı moleküller farklı çeşit atomlardan oluşur. Molekülleri oluşturan farklı çeşitteki atomların büyükleri ve özellikleri de birbirinden farklıdır.

MOLEKÜLLER KARMAŞIK YAPILI MOLEKÜLLER BASİT YAPILI MOLEKÜLLER (ÇOK SAYIDA ATOM) BASİT YAPILI MOLEKÜLLER ( AZ SAYIDA ATOM)

Bileşiği oluşturan elementler kendi özeliklerini kaybeder. BİLEŞİK Bileşiği oluşturan elementler kendi özeliklerini kaybeder. İki yada daha fazla çeşitte element atomlarının bir araya gelerek oluşturdukları yeni saf maddeye denir.

Fiziksel özellikler Maddenin bir başka maddeye dönüşmeksizin gözlenebilen ve ölçülebilen dış görünüşü ile ilgili özellikleridir. Maddenin rengi, kokusu, tadı, çözünürlüğü, sertliği, hacmi, ısı ve elektrik iletkenliği v.b. özelliklerdir

fiziksel değişimler • Kömürün toz haline gelmesi • Demirin tel ve levha haline gelmesi • Kağıdın yırtılması • Suyun buharlaşması • Şekerin suda çözünmesi *** Bu olaylar sonunda maddenin iç yapısında değişme olmaz. *** Bütün hal değiştirme olayları fiziksel

Kimyasal özellikleri Maddenin maddeler ile birleşerek yeni madde oluşturabilme kapasitesidir. Bir maddenin başka madde ile etkileşmesi veya etkileşmemesi, onun kimyasal yapısı ile ilgili özelliklerdendir.    Yanıcı olup olmaması, asidik ya da bazik olması, suyla reaksiyona girip girmemesi kimyasal özelliklere örnek verilebilir.

SAF (ARI) MADDELER Tek tür tanecikten oluşan maddelere saf madde denir atomlar moleküller

elementler Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere Element denir. Sembollerle ifade edilirler . H:HİDROJEN O:OKSİJEN C:KARBON Fe:DEMİR

bileşikler İki yada daha fazla elementin belirli oranda birleşerek kimyasal yolla oluşturduğu yeni özellikteki saf maddeye BİLEŞİK DENİR Ancak KİMYASAL YOLLA AYRILABİLİR

KARIŞIMLAR İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR KARIŞIMI OLUŞTURAN MADDELER KİMLİKLERİNİ KAYBETMEZLER

Aynı cins atom veya moleküllerden oluşan maddelere “saf madde” denir. Elementler ve bileşikler saf maddelerdir.

Karışımlar birden fazla faklı maddeden oluşur. Karışımı oluşturan tanecikler farklı moleküller Veya farklı atomlar olabilir

MADDE VE ISI

Etkinliğimizdeki ısı alışverişi kısmen,doğrudan temas ile olmuştur. Teldeki veya alevdeki hızlı moleküller hava moleküllerine çarpıp onları hızlandırmıştır.  

 Bütün maddeler(katı,sıvı,gaz) tanecikli yapıdadır.  Isıtılan maddenin tanecikleri sıcaklığın etkisiyle hareketlenirler.  Sıcak moleküller hızlı,soğuk moleküller yavaş hareket eder.

2.Sıvı 1.Katı Tanecikler arasında boşluk yoktur. Genleşir. Sıkıştırılamaz Tanecikler arasında boşluk azdır. Genleşir Azda olsa sıkıştırılabilir Konulduğu kabın şeklini alır. 3.Gaz Tanecikler arasında büyük boşluklar vardır. Yayılır. Genleşir. Konulduğu kabın şeklini alır. Sıkıştırılabilir.

Atom ve molekül tanecikleri aralarındaki boşluklardan dolayı maddenin doğada üç şekilde bulunmasını sağlıyordu. Bu tanecikler hareketli yapıya sahipler. Hareketin nedeni taneciklerin sahip olduğu enerjidir. Bütün taneciklerin enerji toplamları o maddenin ısısıdır Isı alan madenin tanecikleri hareketliliğini arttırır, ısı veren maddenin ise tanecikleri hareketliliklerini azaltırlar.

Isı sıcaktan soğuğa doğru yayılır.

İletim, enerji bir cisimden diğer bir cisme geçtiğinde gerçekleşmektedir. Örneğin sıcak bir cisme elimizi değdiğimizde, ısı enerjisi elimize iletilmekte ve elimizde ısınmaktadır. Metal cisimler ısı enerjisini mükemmel bir şekilde iletirler. O yüzden bunlara ısı iletkeni adını takmaktayız. Tahta veya plastik malzemeler ise ısı enerjisini iyi iletmezler. O yüzden bunlara ısı yalıtkanı demekteyiz. En güzel örnek mutfaklarda kullandığımız tavalardır. Tavların yemek pişirilen kısmı ısı iletkeni olan metal malzemelerden yapılırken, tavayı tutmamızı sağlayan sap kısımları ısı yalıtkanı olan tahtadan veya kuvvetli plastikten (bakalit vb.) yapılmaktadır.

SORU: Kuşlar neden kışın tüylerini kabartırlar? Soğutucularımızda, gıdalarımızın bozulmaması için soğuk kalması sağlanmalıdır. Çok katlı , parlak yüzeyli plastik maddeler kullanılmıştır. Üzerinden basınç kalktığında buharlaşan maddenin soğutucunun iç ısısını alması ile soğutma sağlanır. Kapakta çok şey bulundurmayınız. Yada buz dolabının kapağını gereksiz açmayın. Bu uyarmaların arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ RUKİYE TUNCERTAN FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ 2. SINIF ÖĞRETİM 091802039