1)SES KARTI 2)HOPARLÖR SİSTEMLERİ 3)SCSI KARTI 4)TV KARTI

SES KARTI Ses kartı, sayısal olarak tutulan ses bilgilerini analog ses sinyallerine ve aynı zamanda da analog ses sinyallerini sayısala dönüştürmektedir. Hoparlörden alınan ses, dijital bilginin analog sinyale dönüşmüş şeklidir. Mikrofondan bilgisayara kaydedilen seste, analog sinyalin dijital ses bilgisine dönüşmüş şeklidir. Ses kartları günümüzde onboard (tümleşik) olarak gelmektedir. Haricen bir ses kartı takmak istiyorsak BIOS’tan onboard ses kartı devre dışı bırakılmalıdır.

SES KARTININ YAPISI Ses kartının temel bileşenleri şunlardır: DSP (digital signal processor): Kartın ses üreticisidir. DSP, gerekli notaları wavetable hafızasının değişik bölgelerinden değişik hızlarda okuyarak müziğin ya da sesin ortaya çıkmasını sağlar. FM/wavetable synthesizer: Ses kartından gelen dijital bir sesi eş değer midi sesine dönüştürür. DAC/ADC: Analog sinyalleri dijitale çevirerek ses kartının bunları işleyebilmesini sağlar. Ayrıca dijital ses bilgilerini çıkışta analog sinyallere çevirir.

CD audio connections: CD-ROM’da müzik CD’leri çalabilmek için sürücünün arkasında bulunan analog line çıkışından ses kartının üzerindeki line girişine bir bağlantı yapılır. S/PDIF: Üreticiler tarafından geliştirilen bu ara birim cd player, DAT gibi kaynaklardan sayısal veri aktarımı kayıpsız yapılabilir. TAD: Ses kartı ile modem arasında yapılan bağlantı ile gelen telefon sesi hoparlöre aktarılır ve mikrofon ile cevap verilebilir. Telefon çaldığında ses, modem üzerinden TAD noktasına bağlı kablo ile ses kartına aktarılır. Mikrofondaki seslerde ses kartı ile modeme taşınır. Bunların yapılabilmesi için faks/modem kartın “voice” özelliği olması gerekir. AUX-IN: Çeşitli kartlar (tv, radyo, mpeg) ile ses kart arasında bağlantı kurulduğu yerdir. Bu kartlardaki ses sinyallerinin ses kartına aktarılmasını sağlar

SES KARTININ ÇALIŞMA PRENSİBİ Sesler belirli periyodik zamanlardaki frekansların birleşmesi sonuncunda oluşur. Ses frekansları Herz ile ölçülür. Bilgisayarlar 1 Herz  ile 1.000.000 Hz arasındaki sinyalleri üretebilir. Ancak insan kulağı sadece  20Hz ile 20.000Hz arasındaki sinyalleri duyabiliyor.Ses üretiminde DSP (Dijital sinyal işlemcisi) ve DMA (Direk Bellek Erişimi) denetleyici birlikte çalışırlar. DSP, mikrofon ya da  stereo cihazları aracılığıyla aldığı analog sinyalleri ADC (Analog dijital çevirici) ile dijital sinyallere çevirir. Bu işleme örnekleme denir. DSP sesi, düzenli aralıklarla frekansını ve genliğini alarak örnekler.  Analog sinyaller saniyede binlerce defa örneklenir. Bu dijital örneklerin DMA denetleyicisi tarafından okunabilmesi için DSP’nin  okuma tamponun 7.bitinin 1 olması gerekir. Eğer DSP’nin 7. biti 1  ise dijital örnekler DMA denetleyicisi tarafından okunarak RAM’deki tampon belleğe özel bir formatta kaydedilir.

SES KARTI BAĞLANTI PORTLARI

Line In (mavi): Teyp ya da CD player’deki sesleri bilgisayar ortamına aktarır. Microphone In (pembe): Ses kartın mikrofon girişidir. Dış ortamdaki seslerin mikrofon bilgisayara gönderilmesini sağlar. Line Out (yeşil): hoparlörün ya da kulaklığın kullanılmasını sağlayan çıkıştır. 3D ses sistemlerinde buraya front (ön) hoparlörler bağlanır. Rear Out (turuncu): 3D ses rear (arka) hoparlörler buraya bağlanır. Joystick/MIDI port: Joystick ve MIDI aygıtlarının bağlanmasını sağlar.

SES KARTI ÇEŞİTLERİ Ses kartları veriyolu standardına göre ve fiziki yapılarına göre çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Veriyolu standardına göre ses kartlar ISA, PCI ve PCI express olarak üçe ayrılır. Fiziki yapılarına göre ise anakartla tümleşik olanlar (onboard) ve anakarta sonradan takılabilenler olmak üzere ikiye ayrılır. Ayrıca ses kartlarında 3D teknoloji ürünleri de üretilmektedir.

HOPARLöR Ses sinyalini insan kulağının algılayabileceği form olan sese dönüştüren cihazlara hoparlör denir.

ÇALIŞMASI Hoparlörler manyetizmin prensiplerini kullanır. Bir mıknatısta iki zıt kutup vardır: Kuzey kutbu (N) ve güney kutbu (S) (pozitif ve negaif). Zıt kutuplar birbirini çekerken aynı kutuplar birbirini iter. Hoparlörlerde sabit kalıcı mıknatıs ve hareket edebilen elektromıknatıstan oluşur. Elektromıknatıs bir iletkenden akım geçmesi ile oluşur.

DOLBY DİGİTAL NEDİR? 1965 yılında, Ray Dolby adında bir Amerikan fizikçi ve mühendisi Londra’da Dolby Laboratuarlarını kurdu. Hedefi profesyonellere ve genel kullanıma yönelik olarak ses kalitesini yükseltmek için parazit azaltma sistemleri geliştirmekti. Dolby ismi şu anda tüm dünyada biliniyor ve yarattığı çevresel ses standartları hem sinemalarda hem evlerde kullanılıyor. İlk önce Dolby Dijitalin iki atasının bir tanımını verelim:  • Dolby Surround: Üç kanala sahip, 100 Hz’den 7 kHz’e uzanan bir bant genişliği ile iki ön ve bir arka kanal.  • Dolby Pro Logic: Dört kanal ile Dolby Surround’un geliştirilmişi, bir merkez ve arka sesler için bir kanalı paylaşan iki element. 

SCSI KARTI NEDİR SCSI, Small Computer System Interface'in (Küçük Bilgisayar Sistem Arabirimi) kısaltmasıdır ve "skazi" diye okunur. PC'ler, Apple bilgisayarlar, Unix sistemler tarafından çevre birimlerini sisteme bağlamak için kullanılan bir paralel arabirim standartıdır. Apple tarafından geliştirilmiştir.İlk Mac modelleri ve yenilerdeki İMac'ler hariç olmak üzere tüm Macintosh bilgisayarlar bu arabirime sahiptir. PC'lerde ise ayrı bir SCSI denetleyici kart (SCSI host adapter) veya anakart üzerinde bütünleşik SCSI denetleyiciler aracılığı ile SCSI cihazlar (sabit disk, CD-ROM sürücü, CD yazıcı, tarayıcı, yazıcı, yedekleme üniteleri vb.) sisteme bağlanabilir.

SCSI ,standart seri ve paralel portlara ayrıca IDE (Integrated Device Extensoin) ve Enhanced IDE arabirimlere göre çok daha hızlı (160 MB/sn'ye kadar) veri iletim hızına sahiptir. IDE arabirimler SCSI'lere oranla daha yavaş ve ucuz olup standart olarak bilgisayarın üzerinde bulunurlar. Yüksek transfer hızlarındaki aygıt arabirimleri ve veri yolu sistemleri için standart SCSI veri yolu sistemleri, değişik veri yolu genişliklerine sahiptir. SCSI her bilgisayara uyumlu (PC , Mac , Amiga , Sun , Silicon Graphics) bir arabirim olmakla beraber sadece diskleri değil ; scanner , printer , cd-rom sürücü , cd-rom yazıcı , zip drive gibi başka çeşitli cihazları da desteklemektedir.

Bir SCSI kartına bağladığımız kartlar bir zincir oluşturur (Daisy Chame). Papatya zinciri denen bu yapı eklenen her aygıtla daha da genişler. Bu genişleme 7. ve son SCSI aygıtla biter .Bu son aygıt SCSI sonlandırıcı ile sonlandırılır (Terminatör ). Bazı SCSI aygıtları üzerlerinde ki jumper ayarlarıyla da sonlandırma işlemi yapılabilir .SCSI kartına bağladığımız her aygıt 0 ile 7 arasında bir numara alır .Böylece SCSI kartı kendisine bağlanan donanımı birbirinden öncelik derecesini belirlemeyi olanaklı kılar. Aygıtın öncelik derecesi jumper ya da bir DIP switch ' le ayarlanır. Bir SCSI donanımının öncelik sırası SCSI adresi ile belirlenir. Adres numarası büyük olan donanım önceliğine sahiptir. Yani 7 numaralı adresi kullanan donanım tüm diğer donanımlara göre öncelik sahibidir .

SCSI ' ye İhtiyaç Duyabileceğimiz Şartlar Şunlardır : Üç yada daha fazla disk bağlamak zorundaysak 5 GB' dan büyük diskler kullanmak zorundaysak, Bir ağ sunucusu kuruyorsak , Grafik ağırlıklı çalışacak bir makine kuruyorsak PC' mizi bütün imkanlara açık ve her an genişletilebilir tutmak istiyorsak,

SCSI VERİ YOLU TRANSFER HIZI Kablo ve SCSI kartı SCSI veriyolunu oluşturur; bu veriyolu PC'nin geri kalanından bağımsız çalışır. Bu veriyolu CPU döngülerini, dolayısıyla sistem veriyolunu işgal etmeden aygıtlar arasında veri alışverişine izin verir. Bu yüzden SCSI veriyolunun potansiyel hızı IDE gibi sistem veriyolunu kullanan arabirimlerden daha yüksektir. Örneğin, SCSI bir diskten SCSI bir teyp yedekleme ünitesine yedekleme yapılıyorsa (ve kullanılan yedekleme yazılımı da tam SCSI desteğine sahipse), bu işlem arka planda çok rahat bir biçimde gerçekleştirilebilir.

TV KARTI TV kartları bilgisayara kart olarak veya harici olarak bağlanmak suretiyle, televizyon yayınlarının  bilgisayarda seyredilmesini sağlayan donanım birimleridir. TV kartı takılı olan bir bilgisayar normal bir televizyondaki özelliklerin hemen hemen tümüne sahiptir. Örneğin TV kartları ile bilgisayarın ekranında TV ve video izleyebilir, resim ve görüntüleri bilgisayara kaydedilebilir. Bilgisayarlarla kolay ve hızlı bir şekilde ses ve görüntü kliplerini birleştirebilir ve “edit” yani tekrar inceleyip üzerinde değişiklikler yapılabilir. Dijital görüntüler sayesinde sunumları daha etkili hale getirilebilir. İnternet ya da telefon hatlarıyla TV kartına takılan bir kamera sayesinde yüz yüze iletişim sağlanabilir. Bunların dışında bazı TV kartlarında bulunan CAPTURE yani görüntü yakalama yolu ile ekrandaki herhangi bir görüntü harddiske kaydedilebilir. Yani TV kartını bir video gibi kullanmak mümkündür. TV kartına bir video bağlayabilir ve videodaki görüntüler de harddiske kaydedilebilir. TV kartlarının özelliklerini kullanarak farklı şeyler yapmak mümkündür. Günümüzde TV kartları PCI slotlara uygun olarak üretilmektedirler. Diz üstü bilgisayarlarda ise, son yıllarda  yaygınlaşan  USB TV kartları  kullanılmaktadır.

TV KARTI ÖZELLİKLERİ Görüntü Yakalama TV kanallarındaki veya Video’dan uygun yazılımlar kullanılarak görüntülerin bilgisayara kaydedilmesidir. Böylece aynı zamanda kullanıcı bir de video capture denilen görüntü yakalama olayını tek bir kart üzerinden gerçekleştirmiş oluyor.

Time-Shift  Zaman kaydırma özelliğidir. Yayın devam ederken  kaydı geri alıp kaydetmeye ve   yayını geriden takip etmeyi sağlar. FM  Radyo FM anten girişi ile FM radyo kanallarının dinlenmesini sağlar.

Mpeg Desteği Mpeg, moving picture expert gruop’un açılımıdır. Çoklu iletişim görüntü kodlama standartıdır. Yüksek kalitede görüntü ve sıkıştırma imkanı sunar. Video Kayıt Zamanlayıcısı İstenilen gün ve saatte görüntülerin  kaydedilmesini sağlar.

TV KARTI ÇEŞİTLERİ Digital TV Kartları Kablo TV ve çanak antenlerden gelen dijital görüntülerin gösterilmesini sağlar. Uydu üzerinden gönderilen EPG (Elektronik Program Rehberi) datalarını alarak kullanıcıya sunar. Kullanıcının tercihi doğrultusunda izlemek istenilen programları ayarlar, günü ve saati geldiğinde doğrudan o kanala yönlendirir. Digital yayın sayesinde mükemmel netlik ve mükemmel performans elde edilir.

Analog TV Kartları Üzerlerinde TV tuneri olan kartlar, anten yoluyla aldıkları sinyalleri chipler sayesinde analog bilgileri digital forma dönüştürerek veri paketi haline getirirler.

TV KARTININ ÇALIŞMA PRENSİBİ Tv tuner görüntü kaynağından gelen sinyalleri alır. Bu sinyalleri dijital sinyallere dönüştürüp tv kartının chipsetine aktarır. Gelen sinyallerin biçimi ve içeriği tv yayının görüntü standardına göre değişir. Görüntü kaynağı görüntü karesi için bir yatay birde dikey veri bilgisi yollar. Tv kartının chipseti bu sinyalleri bilgisayarın anlayabileceği şekle dönüştürür.

CREATIVE Sound Blaster 5.1 Ses Kartı Fiyat : 44 . 90

HAZIRLAYANLAR ÖMER FEVZİ GÜNDOGDU BİLGİN SARAÇ AYKUT CÖMERT