Yrd. Doç. Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi/BESYO 2013 Sporda Beslenme Yrd. Doç. Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi/BESYO 2013

What is feeding? Büyüme ve yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için dışarıdan alınan besinlerin bir takım kimyasal reaksiyonlar sonucu karbonhidrat, yağ, protein, vitamin, mineral gibi bileşenlere ayrılarak kullanılmasıdır.

Su içsem yarıyor! Alınan besinlerin hücre içindeki kimyasal reaksiyonları sonucu enerji olarak açığa çıkması ve harcanmasıdır. Anabolizma, Katabolizma.

Vücudumda neler var? Molekül Vücut Ağırlığına Göre Yüzdesi SU 60 PROTEİN 17 LİPİD 15 MADENLER (Na+, K+, CI+) 5 DİĞER BİLEŞİKLER 2 KARBONHİDRATLAR 1

Acaba, ne yemeliyim? Makro besinler Mikro besinler Karbonhidrat (%60) Protein (%12-15) Yağlar (%15-20) Mikro besinler Vitaminler Mineraller Su Karbonhidrat Protein Yağ

Organlarım nasıl çalışıyor? BESİN ANA FONKSİYONLARI KARBONHİDRAT Enerji YAĞLAR Enerji, membran yapısı PROTEİN Yapısal, enzimler VİTAMİNLER Enzim kofaktörleri MİNERALLER Enzim kofaktörleri, ozmotik basınç SU Sıvı ortam, vasküler taşınma

Ve mısırlılar piramidi buldu!....

Egzersiz ve Beslenme Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmak, Vücudun ihtiyacı, Karbonhidratlar, Proteinler, Yağlar, Vitaminler, Mineraller, Su.

Egzersiz ve Beslenme Hem sportif etkinlik içerisinde performans için, Hem de sağlıklı olabilmek için, Tavsiye edilen miktar. Sedanter (kgx24 kal.) Sporcu (kgx30 kal.) Ağırlık sporcu (kgx40kal).

Egzersiz ve Beslenme Besinler enerji sağlar, Vücut sıcaklığının düzenlenmesi, Kimyasal reaksiyon, Kas kasılması.

Karbonhidratlar Monosakkarit, Disakkarit, Polisakkarit.

KARBONHİDRATLAR Monosakkarit; ……………….su ile daha küçük birimlere parçalanamadıklarından basit şekerler, tek şekerler, monozlar………… (glikoz, fruktoz,galaktoz)

KARBONHİDRATLAR Disakkaritler; ………..iki molekül monosakkaritin glikozit bağı ile bağlanmasıyla oluşur. Bu bağlanma sırasında bağ sayısı kadar su ortaya çıkar. Buna dehidrasyon sentezi denir. İnsan ve hayvanların yedikleri disakkaritler, …………………….. maltoz (arpa şekeri), sakkaroz (sükroz, çay şekeri), laktoz (süt şekeri)

KARBONHİDRATLAR

KARBONHİDRATLAR Polisakkarit; Temel yapı birimi glikoz molekülüdür. Kolloid yapıda olan bir bileşiktir. Bitkilerde, ozmotik basınç yükselteceğinden dolayı şekerler monosakkarit halde depolanamaz, bu nedenle polisakkaritlere çevrilerek saklanırlar. (Nişasta, Selüloz, Glikojen)

PROTEİNLER Proteinler; Kaslar, Cilt, İç organlar, Kemik ve diş, Bağ dokular (tendon, ligament), İmmun sistem, Hormonlar, Çeşitli kimyasal reaksiyonlar.

PROTEİNLER Amino asitler (AA, karbon, oksijen, hidrojen, azot) İki çeşit, 20 adet.

PROTEİNLER Esansiyel AA (10), Alanin, Asparajin, Aspartik Asit, Sistein, Glütamin, Glisin, Prolin, Serin, Glütamik asit, Tirozin

PROTEİNLER Esansiyel olmayan AA (10), Histidin, İzolösin, Lizin, Fenilalanin Metionin, Valin, Arginin, Triptofan Treonin, Lözin

PROTEİNLER Hayvansal proteinler; Et, Tavuk, Balık, Yumurta, Peynir, Yoğurt.

PROTEİNLER Bitkisel proteinler; Mercimek, Nohut, Kuru fasulye,

LİPİDLER Enerji, Vitaminlerin taşınması (ADEK), Hücre membranlarında, Sinir hücrelerinde, İç organların korunmasında.

LİPİDLER Yağ kaynakları, Süt ve süt ürünleri, Et ve et ürünleri, Kuruyemişler, Bitkisel yağlar.

LİPİDLER Doymuş yağlar; Doymuş (katı) yağlar, Doymamış (sıvı) yağlar, Tekli doymamış, Çoklu doymamış.

LİPİDLER Doymuş yağlar; Son yıllarda dikkat, Kan kolesterol seviyesinde artma, Koroner kalp hastalıkları, Oda sıcaklığında katı,

LİPİDLER Doymamış yağlar; Tekli doymamış (zeytin yağı) LDL üzerinde azalma, HDL aynı Çoklu doymamış (ayçiçek yağı) LDL ve HDL azalma

KOLESTEROL Yağın karakterine benzer, Yağın sindirilmesi, Hücre yapısında, Beslenme ile alınamaz, Vücut ihtiyacı kadar üretir, Yumurta sarısı, İç organlar, Kabuklu deniz hayvanları.

YAĞ TAVSİYELERİ Sağlık için önemli, Gereğinden fazla tüketmek, Sınır %30 (67 gr), Doymuş yağ 10% (22), Sporcular % 20 (karbonhidrat fazla).

VİTAMİNLER Suda eriyenler (B,C), Yağda eriyenler (A,D,E,K,).

VİTAMİNLER Suda çözünenler (B,C); Thiamin, Riboflavin, Niacin, B6, Folate, Biotin, Pantothenic, Vitamin C.