Hazırlayan: Selvinaz Keten Numara: 1127 Sınıf:11-B Ülkemizde Çıkarılan Madenler, Çıkarıldıkları Yerler ve Kullanım Alanları  Hazırlayan: Selvinaz Keten Numara: 1127 Sınıf:11-B

1. Maden nedir? Yerkabuğunun farklı derinliklerinden çıkarılan, ekonomik değer taşıyan mineral ve elementlere maden denir. Bir yerdeki madenlerin tahmin olunan miktarlarına maden rezervi denir. Ülkemiz maden yatakları bakımından 29 çeşit ile dünyada ilk on ülke arasında yer alır.

A. Demir Yerkabuğunda en çok bulunan metaldir. Tüm metaller içerisinde en çok kullanılandır ve tüm dünyada üretilen metallerin %95’ini oluşturur. Ülkemiz bu maden bakımından oldukça zengindir. Düşük fiyata ve yüksek dayanıklılık özelliklerine sahip olduğundan birçok alanda bu madenden faydalanılır. Demir volkanik faaliyetlerin sık olduğu arazilerde oluşan madenlerden biridir.

Kullanıldığı alanlar: Otomotiv, Gemi gövdesi yapımı, Binaların yapısal bileşeni, Dayanıklı ev eşyaları yapımında kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Karabük, Divriği (Sivas) Simav(Kütahya), Hekimhan(Malatya), Eymir(Balıkesir).

B. Bakır Altına benzemesiyle bakır, bugünde önemini yitirmemiştir. Kırmızımsı bir metal olan bakır, doğal ortamda, kayalarda, toprakta, suda ve havada bulunur. Bilinen tüm canlılar için olmazsa olmaz bir elementtir. Kolay işlenebilmesi ve renginden dolayı Demirden sonra ülkemizdeki en önemli madendir. Bakır volkanik faaliyetlerin fazla olduğu arazilerde yaygın olan madenlerimizdendir.

Kullanıldığı alanlar: Elektrik, Elektronik sanayisinin ham maddesi, Elektrik ve telefon tellerinde, Süs ve mutfak eşyalarının yapımında kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Murgul(Artvin) Küre(Kastamonu) Maden(Elazığ)

C. Bor Bor madeni ilk bakışta beyaz bir kayayı andırıyor. Çok sert ve ısıya dayanıklı olan bu maden, doğada tuz şeklinde bulunmaktadır. Roket yakıtından diş macunu yapımına kadar her alanda kullanılan bir madendir. Dünya bor rezerv dağılımına bakıldığına ülkemiz %72’lik payla Dünya’da ilk sırada yer alır.

Kullanıldığı alanlar: Metallurji sanayinde (Ergimeyi hızlandırıcı ve Çeliğin sertleştirilmesi), Nükleer uygulamalarda, Organik kimya sanayinde, Cam, seramik, deterjan vb. sanayilerde, Yanmayı önleyici maddelerde, Dericilik, fotoğrafçılık ve ilaç yapımında kullanılır. Çıkarıldığı yerler; Bigadiç, Sındırgı, Susurluk (Balıkesir), M. Kemalpaşa(Bursa), Seyitgazi(Eskişehir), Emet(Kütahya).

D. Krom Çelik grisi renginde, parlak, çok sert, iyi cilalanabilen ve paslanmayan metalik bir elementtir. Ülkemiz, krom madeni bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Ülkemizin dışarıya en çok sattığı madendir. Ayrıca krom çıkarma bakımından da ülkeler arasında başta gelenlerdendir.

Kullanıldığı alanlar: Madeni eşya kaplamacılığında Çelik yapımında kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Guleman(Elazığ), Fethiye, Köyceğiz, Milas (Muğla), Orhaneli(Bursa), Acıpayam(Denizli)

E. Boksit İnce taneler ve katı killer halinde görülür. Alüminyumun ham maddesidir. Ülkemizin en zengin rezerve sahip olduğu madenlerden biridir.

Kullanıldığı alanlar: Uçak yapımında, Otomobil yapımında, Elektrik malzemesi yapımında, Ev eşyası yapımında kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Seydişehir(Konya), Akseki(Antalya), Milas(Muğla), Saimbeyli(Adana)

F. Cıva Doğada sıvı halde bulunan tek madendir. Kullanıldığı alanlar: Tıpta, Eczacılıkta, Termometrelerde, Fotoğrafçılıkta kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Ödemiş(İzmir), Sarayönü(Konya), Banaz(Uşak), Gönen(Balıkesir)

G. Kükürt Limon sarısında, katı bir cisimdir. Doğada yaygın olarak bulunan bir elementtir. Eski volkanların yakınında doğal halde bulunur. Bağcılıkta önemli yeri vardır. Asmaların ve sebzelerin yapraklarında üreyen bakteriler kükürtlü bileşiklerle yok edilir.

Kullanıldığı alanlar: Yapay gübre, Oto lastiği, Kâğıt, Patlayıcı madde yapımında, Kimya ve boya sanayinde kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Keçiborlu(Isparta), Sarayköy(Denizli), Simav(Kütahya) Diyadin(Ağrı)

H. Fosfat Kullanıldığı alanlar: Suni gübre, Çimento, Cam ve kimya sanayisinde kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Mazıdağı(Mardin), Kilis

I. Zımpara Taşı Çeşitli kesici, törpüleyici ve silici aletlerin yapımında kullanılan zımpara taşı yönünden ülkemiz çok zengindir. Kullanıldığı alanlar: Kesici, Törpüleyici, Silici aletlerin yapımında kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Tire(İzmir), Manisa Söke(Aydın), Milas(Muğla), Tavas(Denizli).

J. Manganez Kullanıldığı alanlar: Çeliğe sertlik kazandırmak ve direncini artırmak için kullanır. Çıkarıldığı yerler: Uşak, Afyon, Muğla, Adana, Erzincan, Artvin, Trabzon.

K. Mermer Ülkemiz mermer bakımından zengindir. Kullanıldığı alanlar: Mezar taşları yapımında, Merdivenlerde Mutfak tezgâhlarında Çıkarıldığı yerler: Afyon, Kütahya, Marmara Adası, Kırşehir, Tokat, İzmir,

L.Volfram(Tungsten) Çok sert olması nedeniyle özel sanayi çeliği olarak kullanılır. Kullanıldığı alanlar: Demiryolu yapımında, İş makineleri yapımında, Uçak ve gemi yapımında, Ampullerde enerjiyi ışığa çevirmede kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Uludağ(Bursa)

M. Asbest Diğer bir adı Amyant olan bu maden 14 bin °C sıcaklığa dayanıklıdır. Kullanıldığı alanlar: Isıya dayanıklı araç ve gereçlerin yapımında kullanılır. Çıkarıldığı yerler: Eskişehir Bursa Erzincan Hatay

Tuz Yatakları

Kurşun-Çinko Madenleri

Mermer Yatakları

KAYNAKLAR: http://www.sosyalbilgiler.biz/forum/ulkemi zin-kaynaklari/ulkemizde-cikarilan- madenler-ve-islendigi-yerler-haritasi/ http://www.forumdas.net/turkiye-ile- ilgili/ulkemizde-cikarilan-madenler-ve- kullanim-alanlari-107294/