www.kenancelik.com www.kenancelik.net kenancelik@kenancelik.com INTERNET ADRESİ www.kenancelik.net www.kenancelik.com WEB SİTESİNE VE E-MAİL LİSTESİNE ÜYE OLUNUZ. Derslerle İlgili tüm gelişmeler e-mail adresinize gelsin E-MAİL ADRESİ kenancelik@kenancelik.com

DIŞ TİCARET TEORİSİ 1.GİRİŞ 2.DIŞ TİCARETİN NEDENLERİ a)Arz-Talep Dengesizlikleri b)Mal Farklılıkları c)Fiyat Farklılıkları d)Tüketici Zevkleri ve Tercihleri 3.MERKANTİLİZM VE DIŞ TİCARET 4.FİZYOKRATLAR VE DIŞ TİCARET 5.KLASİK DIŞ TİCARET TEORİLERİ a)Klasik Dış Ticaret Teorilerinin Standart Varsayımları b)Mutlak Üstünlükler Teorisi c)Ricardo'nun Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi

Dış Ticaret ile İç ticaret arasındaki farklar Farklı para birimleri Farklı ticaret kanunları, ticaret yöntemleri, ekonomik sistemler Dil farklılıkları Mal standartlarında farklılıklar Zevk ve tercih farklılıkları Dış ticareti kısıtlayıcı uygulamalar

Uluslararası İktisadın Alt Dalları Dış Ticaret Teorisi Dış Ticaret Politikası Uluslararası Para (Uluslararası Finans) Ekonomik Küreselleşme Ekonomik Entegrasyonlar (Bölgeselleşme) Dışa Açık Makro Ekonomi

Dış Ticaretin Nedenleri Arz-Talep Dengesizlikleri Mal Farklılıkları Fiyat Farklılıkları Zevk ve Tercih Farklılıkları Doğal Kaynakların Dengesiz Dağılımı İklim Teknoloji Yetişmiş İşgücü

Merkantilizm(16.-18.YY) Tüccar zihniyeti demektir Altın birikimine önem verirler Devletin ekonomiye müdahalesini savunurlar. Mamul mal ihracatı teşvik edilsin Hammadde ihracatı kısıtlansın Mamul mal ithalatı kısıtlansın Hammadde ithalatı serbest olabilir Ödemeler Bilançosu fikrini geliştirdiler Ödemeler Bilançosunun fazla vermesi gerektiğini savunurlar

Merkantilizm(16.-18.YY) Servetin kaynağı altındır Dünya serveti sabittir, artırılamaz Ticaret yapan iki ülke arasında çıkar çatışması vardır Mal ihraç eden karlı, mal ithal eden zararlıdır

FİZYOKRATLAR (1760-1770) Tıp Doktoru Quesnay’ın hazırladığı Ekonomik Tablo’ya dayanır Ekonomi insan vücudundaki kan dolaşımına benzetilir Merkantilistlere tepki olarak ortaya çıkmıştır. Artık ürün yaratan tek üretim dalı tarımdır Dış ticaret çok önemsizdir, ekonomide tüketilemeyen mallar ihraç edilir Dış ticaret serbest olmalıdır Ödemeler bilançosunun sürekli fazla vermesi imkansızdır

KLASİK DIŞ TİCARET TEORİLERİ Laissez Faire, Laissez Passe Serbest ticaret olmalıdır Devlet müdahalesi olmamalıdır Fiyat mekanizması ve Görünmez el

Klasik Dış Ticaret Teorilerinin Standart Varsayımları İki ülke iki mal vardır Para kullanılmaz, Fiyat ve maliyet kavramları reeldir Tam rekabet şartları geçerlidir Devlet müdahalesi yoktur Tek üretim faktörü emektir ve emek homojendir Emek ülke içinde tam hareketli, ülkeler arasında tam hareketsizdir Ekonomi tam istihdamdadır Ulaştırma gideri yoktur Sabit Maliyet şartları geçerlidir Teknoloji ve Faktör miktarı sabittir Dış ticaret ülke içinde gelir dağılımını etkilememektedir

Dış Ticaret Teorilerinin Cevap Aradığı Üç Soru Ülkeler neden dış ticaret yaparlar? Dış ticaretin bileşimi nasıldır? Dış ticaret hadleri nasıl belirlenir?

Mutlak Üstünlükler Teorisi Adam Smith tarafından-1776 Ülkeler karlı oldukları için dış ticaret yaparlar Her ülke sadece ucuza mal ettiği malı üretmeli, pahalıya ürettiği malı diğer ülkeden almalıdır. Ticaret yapan her iki ülke aynı anda karlıdır. Çıkar çatışması yoktur Dünya kaynakları sabittir, dünya serveti sabit değildir. Uluslararası işbölümü ve uzmanlaşma ile dünya kaynakları daha verimli kullanılabilir Böylece dünya serveti artırılabilir Artan dünya servetini ticaret yapan iki ülke bölüşür

Adam Smith (1723-1790) Adam Smith 1723'de Kirkcaldy'de doğdu. 1737 ve 1740 yılları arasında Glasgow Üniversitesi'nde Francis Hutcheson'ın öğrencisi olarak eğitim gördü. 1746 yılına kadar Oxford yakınlarındaki Balliol'da yaşadı ve daha sonra Kirkcaldy'de iki yıl kaldı. 1748 ve 1751 yılları arasında Edinburg Üniversitesi'nde konuşma sanatı, hukuk ve “belles-lettres” konferansları verdi. 1751 yılında Glasgow Üniversitesi'ne mantık profesörü olarak atandı. Aynı yıl ahlak felsefesi kürsüsü başkanı oldu. O dönemde arkadaşları arasında filozof David Hume'da vardı. Smith'in ilk kitabı "The Theory of Moral Sentiments" 1759 yılında yayınlandı. 1764 ve 1766 yılları arasında Buccleuch Dükü'nün hocası olarak Fransa'da bulundu. Bu sırada önde gelen filozof ve fizyokratlarla görüşmelerde bulundu ve Cenevre'de Voltaire ile tanıştı. Ingiltere'ye döndükten sonra bir kaç ay Hazine Bakanı Charles Townshend'in danışmanlığını yaptı. A. Smith Buccleuch Dükü'nden oldukça iyi bir ücret aldığından 1767 ve 1773 yılları arasında kendisini üne kavuşturan kitabı üzerinde çalışmalar yaptı. Londra'da üç yıl daha çalıştıktan sonra Mart 1776 tarihinde "Wealth of Nations" başlığını taşıyan eserini yayınladı. 1778 yılında Edinburg Gümrük Komisyoncusu olarak atandı. Öldüğü tarih olan 1790 yılına kadar Edinburg'da yaşadı. A. Smith iki önemli esere ek olarak bir çok çalışmalarını da kaleme almıştır. Bunların üçü 1755 ve 1761 yılları arasında, diğerleri ise ölümünden sonra 1795 yılında yayınlandı. Smith’in en önemli teorik katkısı tam rekabet altında kaynakların optimal etkin dağılımı hakkında ilk analizi geliştirmiş olmasıdır. Başlıca Eserleri: -- An Inquiry into The Nature and Causes of The Wealth of Nations, Hartford, O.D. Cooke, 1811. -- The Theory of Moral Sentiments, Indianapolis: Liberty Classics, 1982.

Mutlak Üstünlükler Teorisi 1 Saatlik emek ile üretilen mal miktarları X MALI Y MALI X Malının Birim İç Maliyeti Y Malının Birim İç Maliyeti TÜRKİYE 800 100 800X:100Y ise 1X:0.125Y 100Y:800X ise 1Y:8X JAPONYA 600 600X:600Y ise 1X:1Y 600Y:600X ise 1Y:1X

Mutlak Üstünlükler Teorisi Türkiye Japonya Türkiye 1 Saatlik emek ile üretilen mal miktarları X MALI Y MALI X Malının Birim İç Maliyeti Y Malının Birim İç Maliyeti TÜRKİYE 800 100 800X:100Y ise 1X:0.125Y 100Y:800X ise 1Y:8X JAPONYA 600 600X:600Y ise 1X:1Y 600Y:600X ise 1Y:1X 600 X Malını Üretmeyecek 100 Y Malını Üretmeyecek 1 Saatlik Emeği boşa çıkaracak 1 Saatlik Emeği boşa çıkaracak Boşa çıkan Emeği X malı Sektörüne Transfer edecek Boşa çıkan Emeği Y malı Sektörüne Transfer edecek Kendisi Üretseydi Aynı kaynakla 100 birim Y Üretebilecekti Kendisi Üretseydi Aynı kaynakla 600 birim X Üretebilecekti 800 birim X malı üretecek 600 birim Y malı üretecek 800 birim X malı üretecek 800 birim X malı üretecek 600 birim Y Malını Türkiye’ye Satarsa 800 birim X Malını Japonya’ya Satarsa Japonya’nın İç fiyatlarından 800 Y alabilir Türkiye’nın İç fiyatlarından 4800 X alabilir 800 birim X Malını Japonya’ya Satarsa

Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi David Ricardo tarafından-1817 yılında ortaya atıldı Bir ülke her iki malın üretiminde de mutlak üstün olursa, ne olacak? O zaman, mutlak üstünlüklere değil, karşılaştırmalı üstünlüklere bakılır Bir ülke hangi malın üretiminde daha üstünse, o malı kendisi üretmeli, diğer malın üretimini karşı ülkeye bırakmalıdır Karlı dış ticaret için zorunlu ve yeterli tek koşul, iki ülkenin yurtiçi maliyetlerinin birbirinden farklı olmasıdır İki Ülkenin Yurtiçi maliyetleri birbirine eşitse, istisnai bir durum vardır. Bu durumda, Taşıma giderleri ve diğer zahmetler dikkate alınırsa, ticaret yapılmaz.

David Ricardo (1772-1823) Hollandalı yahudi bir borsacının oğludur. 1772 yılında Londra'da doğdu. Genç yaşta babasının işine girdi. 1799 yılında Adam Smith'in Milletlerin Zenginliği adlı eserini okuduktan sonra iktisat bilimine ilgi duymaya başladı. Ricardo hem zengindi, hem de işlerinde, özellikle borsa işlerinde oldukça başarılıydı 1807'de James Mill ile tanıştı. Arkadaşları arasında Malthus, J. R. McCullock gibi önemli iktisatçılar vardı. 1819 yılında Lordlar Kamarası'na girdi. Oy hakkının genişletilmesi ve serbest ticaret lehine tahıl yasasının kaldırılması konusunda parlamenter reforma destek verdi Başlıca Eserleri: On The Principles of Political Economy and Taxation, 3rd ed, London: John Murray, 1821. Economics Essays (Gorney, E. C. Kersey, ed), London, G. Bell and sons, ltd, 1923. The Works of David Ricardo, London, J. Murray, 1886.

Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi 1 Saatlik emek ile üretilen mal miktarları X MALI Y MALI X Malının Birim İç Maliyeti Y Malının Birim İç Maliyeti TÜRKİYE 100 50 100X:50Y ise 1X:0.5Y 50Y:100X ise 1Y:2X JAPONYA 200 400 200X:400Y ise 1X:2Y 400Y:200X ise 1Y:0.5X Verim 2 kat 8 kat Türkiye’de ucuz Japonya’da ucuz

Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi 1 Saatlik emek ile üretilen mal miktarları X MALI Y MALI X Malının Birim İç Maliyeti Y Malının Birim İç Maliyeti TÜRKİYE 100 50 100X:50Y ise 1X:0.5Y 50Y:100X ise 1Y:2X JAPONYA 200 400 200X:400Y ise 1X:2Y 400Y:200X ise 1Y:0.5X Verim 2 kat 8 kat Türkiye’de ucuz Japonya’da ucuz Türkiye Japonya Türkiye 200 X Malını Üretmeyecek 50 Y Malını Üretmeyecek 1 Saatlik Emeği boşa çıkaracak 1 Saatlik Emeği boşa çıkaracak Boşa çıkan Emeği X malı Sektörüne Transfer edecek Boşa çıkan Emeği Y malı Sektörüne Transfer edecek Kendisi Üretseydi Aynı kaynakla 50 birim Y Üretebilecekti Kendisi Üretseydi Aynı kaynakla 400 birim X Üretebilecekti 100 birim X malı üretecek 400 birim Y malı üretecek 800 birim X malı üretecek 800 birim X malı üretecek 400 birim Y Malını Türkiye’ye Satarsa 100 birim X Malını Japonya’ya Satarsa Japonya’nın İç fiyatlarından 200 Y alabilir Türkiye’nin İç fiyatlarından 800 X alabilir 800 birim X Malını Japonya’ya Satarsa

Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Para ile Açıklanması 1 Saatlik emek ile üretilen mal miktarları X MALI Y MALI X Malının Milli Para ile Birim İç Maliyeti Y Malının Milli Para ile Birim İç Maliyeti TÜRKİYE W=12 TL 4 6 1X:3 TL 1Y:2TL ABD W=48$ 24 12 1X:2$ 1Y:4$ Verim 6 kat 2 kat ?

Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Para ile Açıklanması 1 Saatlik emek ile üretilen mal miktarları X MALI Y MALI X Malının Milli Para ile Birim İç Maliyeti TÜRKİYE W=12 TL 4 6 1X:3 TL 1Y:2TL ABD W=48$ 24 12 1X:2$ 1Y:4$ Verim 6 kat 2 kat ? Hangi Ülkenin Karşılaştırmalı üstün olduğunu bulabilmek için Döviz kurlarının bilinmesi gerekir Geçerli döviz kurlarına göre malların fiyatları bir ülke parasına dönüştürülür

Karşılaştırmalı Üstünlüklerin Para ile Açıklanması 1 Saatlik emek ile üretilen mal miktarları X MALI Y MALI X Malının Milli Para ile Birim İç Maliyeti TÜRKİYE W=12 TL 4 6 1X:3 TL 1Y:2TL ABD W=48$ 24 12 1X:2$ 1Y:4$ Verim 6 kat 2 kat ? Örneğin, 1$: 1TL Olursa; Örneğin, 1$: 2 TL Olursa; $ olarak X MALI Y MALI TÜRKİYE 3$ 2$ ABD 4$ $ olarak X MALI Y MALI TÜRKİYE 1.5 $ 1 $ ABD 2 $ 4$ Türkiye Y malında ABD X malında üstündür Türkiye her iki malda da üstündür

Ricardo’nun Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisinin Eleştirisi Emek-değer teorisine dayanır İşgücü ülke içinde tam hareketli, ülkeler arasında da tam hareketsiz değildir Emek homojen olarak kabul edilemez İşgücü verimindeki farklılığın nedenleri belirtilmemiştir Sabit maliyetler istisnai bir durumdur. Değişen maliyetleri dikkate almak gerekir Tam uzmanlaşma gerçek hayatta mümkün değildir Statik analize dayanır Sadece arzı dikkate alır, talebi ihmal eder

Bu bölge her iki ülke için karlıdır Y Malı Türkiye’de 1X : 0.5Y Japonya’da 1X : 2Y Japonya’nın İç Maliyet Doğrusu Bu bölge her iki ülke için karlıdır Dış ticaret bu sarı alanda bir yerde gerçekleşir Japonya için karlı olmadığı için Japonya bu alanda ticaret yapmak istemez 4 ● Türkiye’nin İç Maliyet Doğrusu 2 ● Türkiye için karlı olmadığı için Türkiye bu alanda ticaret yapmak istemez 1 ● 0.5 ● 1 2 X Malı