İNTERNET KULLANIMI

İNTERNET KULLANIMI İnternet Nedir? İnternet tarihçesi TCP/IP Nedir? Temel kavramlar Internet Adresi Nedir Domain ismi Ve IP Numarası Ne Demektir? Internet Üzerinde istediğimiz Bilgiler Nasıl Yerlerine Ulaşıyorlar? Internet Adreslerinde Görülen Kısaltmalar Ne Anlama Gelir? INTERNET’TE GÜVENLİK Güvenlik duvarı nedir? Tarayıcı Kavramı Arama Motoru Nedir? Arama Motoru Çeşitleri E-Posta E-Posta Güvenliği

İNTERNET NEDİR? Milyonlarca bilgisayardan oluşan, binlerce bilgisayar ağını birbirine bağlayan global ağa INTERNET denir. Bu ağın bir yöneticisi yoktur.

İNTERNET TARİHÇESİ İnternet kavramının temeli, 1962 yılında J. C. R. Licklider tarafından MIT (Massachusetts Institute of Tecnology)’de tartışmaya açmış olduğu “Galaktik Ağ” kavramına uzanmaktadır. Licklider, galaktik ağ kavramı ile küresel olarak birbirlerine bağlanmış olan bir sistemde isteyen herkesin herhangi bir veri ve programa istediği yerden erişebilmesini ifade etmektedir.

İNTERNET TARİHÇESİ Licklider, 1962 yılında DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) Bilgisayar Araştırma merkezinin başına geçmiştir. 1965 yılında, MIT'de Lawrance Roberts ile Thomas Merrill tarafından bilgisayarların ilk kez birbirleri ile 'konuşması' ise gerçekleştirilmiştir. 1966 yılı sonunda Roberts DARPA'da çalışmaya başlamış ve "ARPANET" isimli projesi önerisini yapmıştır. ARPANET çerçevesinde ilk bağlantı 1969 yılında, University of California at Los Angeles (UCLA), Stanford Research Institute (SRI), University of Utah University of California at Santa Barbara (UCSB) arasında kurulmuştur.

İNTERNET TARİHÇESİ 1971 yılında Ağ Kontrol protokolü (NCP-Network Control Protokol)ismi verilen bir protokol ile çalışmaya başladı. 1972 yılı içinde elektronik posta (e-mail) ilk defa ARPANET içinde kullanılmaya başladı. 1 Ocak 1983 tarihinde (TCP/IP) adıyla iletişim kontrol protokolü ARPANET içinde kullanılmaya başladı. TCP/IP, bugünkü internet ağının ana halkası olarak yerini almıştır. Ülkemizde internet bağlantısı ilk kez 1993 yılının Nisan ayında gerçekleştirildi. İlk bağlantı Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)’nde yapıldı. 1997 yılında akademik kuruluşların internet bağlantısını sağlayan ULAKNET çalışmaya başladı ve üniversiteler de bu ağ içinde birbirlerine bağlanmıştır.

TCP/IP Nedir? Internet kullanıcıları birbirleri ile haberleşmek için ortak bir anlaşma dili kullanırlar. Bu ortak anlaşma diline TCP/IP denir. Bu protokol sayesinde donanım ve yazılımdan bağımsız olarak bilgisayarlar arası iletişim mümkün olur.

TCP/IP Nedir? Bu anlaşma dilinde her bilgisayarın bir adresi vardır. Bu adresler numaralarla ifade edilir ve bilgisayarın IP adresi şeklinde ifade edilir. Tıpkı her evin bir adresi, her telefonun bir numarası olduğu gibi. Bu adreslere bilgiler en kestirme yoldan ulaşır. Ulaşım için diğer bilgisayarlardan yararlanılır. Haberleşen iki bilgisayar arasındaki diğer bilgisayarlar kendilerine ait olmayan bilgi paketlerini diğer bilgisayara aktarırlar.

Temel Kavramlar 1.Sunucu (Server) Nedir? Bir ağ üzerindeki diğer bilgisayarlara servis sağlayan bilgisayarlardır. Genellikle tüm bilgiler bu bilgisayarda bulunur ve paylaşımlı olarak diğer bilgisayarlar tarafından kullanılırlar. Internet üzerinde gezerken bağlanılan web siteleri de sürekli olarak çalışan Sunucu bilgisayarlar üzerinde bulunur. Hazırladığınız bir web sitesini Internet üzerinde kullanılabilir hale getirmek için öncelikle bir sunucu bilgisayar üzerine kaydetmeniz gerekir. 2.İstemci (Client) Nedir? Bir ağ üzerinde, sunucu bilgisayarlardan hizmet alan kullanıcı bilgisayarlarıdır. Bilgiye erişim yetkileri sunucu tarafından belirlenir. Eğer bir bilgisayardan Internete bağlanılarak web siteleri ziyaret ediliyorsa o bilgisayar İstemci(Client) bilgisayardır. Yani İstemci bilgisayarlar Sunucu bilgisayarlara bağlanarak onlardan bilgi alırlar.

Temel Kavramlar 3.Download Internet üzerinde başka bir bilgisayardan kendi bilgisayarımıza dosya yükleme işlemidir. Yani bu işlemde Sunucu bilgisayardan İstemci bilgisayara dosya yüklenir. 4.Upload Internet üzerinde kendi bilgisayarımızdan başka bir bilgisayara dosya yükleme işlemidir. Bu işlem download işleminin tersidir. Yani bu işlemde İstemci bilgisayardan Sunucu bilgisayara dosya yüklenir.

Temel Kavramlar 5.Freeware Paylaşmayı seven programcılar tarafından hiçbir ekonomik çıkar gözetilmeden yazılıp Internet üzerinde dağıtılan ücretsiz programlar. 6.Shareware Deneme amaçlı ücretsiz programlar. Kullanmaya devam etmek isteyenler belirli bir ücret ödemelidirler.

Internet Adresi Nedir Domain ismi Ve IP Numarası Ne Demektir? Internet’e bağlı her bilgisayarın kendine özgü bir adresi vardır. Domain Name System (DNS) olarak adlandırılan hiyerarşim bir isimlendirme sistemi ile (Internet adresi) internete bağlı bilgisayarlara ve bilgisayar sistemlerine isimler verilir. DNS de bir TCP/IP servis protokolüdür. DNS 'host' olarak adlandırılan internete bağlı tüm birimlerin yerel olarak bir Ağaç yapısı içinde gruplandırılmasını sağlar. Bu şekilde bütün adreslerin her yerde tanımlı olmasına gerek kalmaz.

Internet Adresi Nedir Domain ismi Ve IP Numarası Ne Demektir? Her bir Internet adresine 4 haneli bir numara karşılık gelir. a.b.c.d seklindeki bu numaralara IP (Internet Protocol) numaraları denir. Burada abc ve d 0-255 arasında değişen bir tam sayıdır. (32 bit adresleme sistemi). Örnek olarak 160.75.27.250 'dır. Her Internet adresinin ilk kısmı bulunduğu domain'in network adresini son kısmı ise makinenin (host) numarasını verecek şekilde ikiye bölünür. Bir bilgisayar ağında bulunan makinelerin miktarına göre makine numarası için ayrılan kısmın daha büyük veya daha küçük olması gerekebilir.

Internet Üzerinde istediğimiz Bilgiler Nasıl Yerlerine Ulaşıyorlar ? Tüm haberleşme ortalama olarak 100 ila 1000 Byte arasında yer alan bilgi paketleri şeklinde gerçekleşir. Her paketin başında nereden gönderildiği (IP adresi) ve nereye gönderildiği yer alır. Paketin içeriği kullanılan haberleşmeye göre büyük farklılıklar gösterir. Bu sayede örnek olarak bir mail üzerinde adres bulunan küçük paketler halinde düğümden düğüme atlayarak geçer. Bu yapı çerçevesinde "bilgiyi isteyen" (istemci) ve "bilgiyi gönderen" (sunucu) iki ana noktadan bahsedebiliriz. İstemci (bilgiyi isteyen) bilgisayar bu isteğini protokollerde belirtilen bazı kurallar dahilinde istediği bilginin olduğu bilgisayara (Sunucu) bildirir. Bu iki bilgisayar arasında bilginin geçtiği/yönlendirildiği başka bilgisayarlar da vardır.

Internet Adreslerinde Görülen Kısaltmalar Ne Anlama Gelir? Internet'e bağlı kuruluşlar değişik gruplara ayrılabilir ve bir kuruluşun domain adresi o kuruluş hangi gruba dahilse ilgili kısaltmayı bazı istisnalar dışında mutlaka içerir. Ayrıca ülkelerin 2 harfli tanıtım kodları da adresin sonuna eklenir. Aşağıdaki liste adreslerde kullanılan bazı kısaltmaları ve ne anlama geldiklerini göstermektedir: gov :Hükümet kuruluşları edu: Eğitim kurumları (üniversiteler gibi) org :Ticari olmayan Kar amacı gütmeyen kuruluşlar com :Ticari kuruluşlar mil: Askeri kuruluşlar net :Servis Sunucuları (Internet Servis Sağlayıcıları gibi) ftp: FTP arşiv Sitesi (ön ek) www :World Wide Web Sitesi (bazen web de kullanılır)

Internet Adreslerinde Görülen Kısaltmalar Ne Anlama Gelir? Bazı ülke Kısaltmaları Tr :Türkiye jp:Japonya uk:Ingiltere it:İtalya ch:İsviçre ca:Kanada ru:Rusya id:Endonezya nl:Hollanda de:Almanya fr:Fransa il:İsrail no:Norveç se:İsveç fi:Finlandiya gr:Yunanistan hr:Hırvatistan yu:Yeni Yugoslavya br:Brezilya bg:Bulgaristan

INTERNET’TE GÜVENLİK Bilgisayar elektronik bir sistemdir. Internet’de bilgisayarın kullanıldığı bir alandır. Elektronik bir sistemde kesinlikle % 100 güvenli değildir. Internet üzerinde gezinti yaparken her zaman virüs tehlikesi vardır. Ayrıca Hacker, Cracker gibi kişilerin saldırısına uğrama ihtimali de vardır. Özellikle Internet üzerinde kredi kartı numarası vererek alış veriş yapmak çok tehlikelidir. Bu yüzden çok zorunlu olmadıkça internet üzerinden kredi kartı ile alış veriş yapmamak gerekir.

INTERNET’TE GÜVENLİK Virüs Bilgisayar sistemine zarar veren küçük programcıklara(yazılımlara) verilen genel isimdir. Güncel hayatta ki virüs kavramı=Bilgisayar virüsü olarak düşünülebilir. Canlıların vücuduna giren virüslerde çok küçüktür. Bilgisayar virüsleri de. Canlı vücuduna giren virüs de zarar verir bilgisayar virüsü de. Tek fark canlı vücudundaki virüsler küçük organizmalar iken bilgisayar virüsleri küçük programlardır.

Virüs Çeşitleri Program virüsleri: Genellikle çalışabilir dosyalara(Exe,Com) bulaşırlar. Bulaştıkları program çalıştırılmadığı sürece aktif olmazlar. Çalışma prensipleri çok zekicedir. Aşağıdaki şekli inceleyerek çalışma prensibi anlaşılabilir:

Truva Atları: Belirli bir tarihe veya belirli bir eyleme ayarlanmış virüslerdir. Yani aktif hale geleceği tarih gelmediği sürece yada istenilen eylem gerçekleşmediği sürece sisteme hiçbir zarar vermezler. 1999 yılında ortaya çıkan Çernobil (CIH) virüsü truva atına çok güzel bir örnektir. Bu virüs 26 Nisan ve 26 Haziran’da aktif olduğunda bilgisayarın BIOS denen parçası üzerindeki bilgileri siler ve bilgisayarı çalışmaz hale getirir. Ayrıca her ayın 26’sında aktif olur ve çeşitli zararlar verir. Örneğin sabit diskteki bilgileri kullanılmaz hale getirir. Bu virüsün yazarı Tayvanlı Chen In Hau’dır. Virüs zaten bu kişinin isminin baş harfleri ile isimlendirilir.

Worm(Solucan-Kutçuk)Virüsler: Günümüzde virüsler bu yönde gelişmektedir. Bu tür virüsler genellikle E-mail yoluyla bulaşırlar. E-mail’lerde de konu olarak çekici konuları kullanırlar. Çok tehlikelidirler. Çünkü çok çabuk bir şekilde hızlıca yayılırlar. Örneğin Vbs.Freelink isimli worm bilgisayara bulaştığında adres defterindeki kişilere kendini otomatik olarak gönderir. Worm örneklerinden bir tanesi de I Love You virüsüdür. Bu virüs e-mail yoluyla bulaşır ve konu(Subject) olarak I Love You başlığını kullanır. Bu virüs sisteme bulaştıktan sonra bazı dosyaları bozuyor ve sistemi kullanılmaz hale getiriyor.

Trojan Virüsler: Bulaşıcı ve Yayılmacı özelliği yoktur.Çok şirin virüslerdir. Her şeye saldırıp, her çorbaya limon olmazlar gibi görünseler de aslında tehlikeli virüslerdir. Bu virüsler HACKER ve CRACKERdenen kişiler tarafından vazgeçilmezdir. Bu işlemlerden bazıları şunlardır: 1. Fare kontrolünü ele geçirebilir 2. Fare ve klavyeyi kilitleyebilir. 3. Cd-Rom’u açıp kapayarak dalga geçebilir. 4. Hiçbir kontrolü ele geçirmeden arka planda hissettirmeden çalışarak gizli ve önemli dosyaları ele geçirebilir.(Örneğin Internet şisresini öğrenebilir.) 5. Eğer kişi kötü niyetli ise bilgisayardaki dosyaları silebilir. Bilgisayar format atabilir. Yani bilgisayarı kullanılmaz hale getirebilir. Netbus, Schoolbus, SubSeven trojanlara örnek olarak gösterilebilir.

Antivirüs Programları: Antivürüs, virüsleri temizlemek için kullanılan programlara verilen genel isimdir. Hafızada kalıcı olan ve Hafızada kalıcı olamayan olmak üzere 2 çeşidi vardır. Hafızada kalıcı olanlar sürekli olarak sistemi kontrol eder ve herhangi bir virüs saldırısı olduğunda kullanıcıyı uyarır , virüsü etkisiz hale getirir. Sürekli hafızada bulundukları için bilgisayarın yavaşlamasına sebep olabilirler. (Norton, Mcaffe,..) Hafızada kalıcı olamayan antivirüs programlarını kullanıcı istediği zaman çalıştırarak sistemi virüslere karşı denetler. Yani bu tür anti virüsüler sürekli olarak virüs kontrolü sağlamazlar. Avantajları, sürekli hafızada kalmadıkları için bilgisayarı yavaşlatmamalarıdır. (F-prot, istanbulcc…)

Güvenlik duvarı nedir? Güvenlik duvarları; Ev ve küçük ofislerde internet güvenliğini sağlamak amacı ile kullanılırken, Kurumsal olarak da genelde bilgisayar ağına erişim kontrolü amacı ile kullanılır. Yapılan iş aynı olsa da kurulduğu yere göre farklı benzetmeler yapılabilir.

Tarayıcı Kavramı İnternette yer alan belgelerin yazıldığı bilgisayar dilini deşifre edip; sizin bu belgeleri monitörünüzde yazılar, resimler ve benzeri belgeler olarak görmenizi sağlayan aracı programlardır. Donanım açısından mükemmel bir bilgisayarınız ve mükemmel bir internet erişiminiz olsa bile, internet belgelerini sizin anlayabileceğiniz hale getiren tarayıcılar olmadan internetten faydalanamazsınız. Popüler tarayıcılar hangileridir? Öne çıkan özellikleri nelerdir? İnternet explorer, mozilla firefox,google chrome, opera’dır.

Tarayıcı Kavramı İnternet exlorer: En çok kullanılan tarayıcı olmasına rağmen diğerleri kadar hızlı ve güvenli sayılmaz. Sistemi yavaş gelişir.

Tarayıcı Kavramı Mozilla firefox: En popüler ikinci internet tarayıcısıdır. Sürekli gelişen ve hızlı yapısı sayesinde çok kullanılan bir internet tarayıcısır.

Tarayıcı Kavramı Google chrome: Başka uzantı ya da eklenti gerektirmeden makine çevirisi özelliği olan ilk tarayıcıdır. öteki tarayıcılara göre çok daha hızlı çalışır. Kullanımı kolay ve rahattır.

Tarayıcı Kavramı Opera: e-posta yazılımı, IRC sohbet, haberci ve özelleştirme yetenekleriyle ilgi çeken bir web tarayıcıdır.

Arama Motoru Nedir? Arama Motoru, tüm dünyada ki web sitelerini kullanıcılara ulaştıran bilgisayar yazılımıdır. Özellikle ön plana çıkmış yahoo, bing gibi arama motorları olsa da bu alanda en çok tercih edilen arama motoru Google’dır.

Arama Motoru Çeşitleri En Popüler Arama Motorları Hangileridir? İnternet üzerinde binlerce arama motoru bulunmaktadır. En popüler yabancı arama motorları şunlardır; Yahoo, Altavista, Lycos, Excite, InfoSeek, WebCrawler, Hotbot, Google, AOL

E-Posta E-posta, internet üzerinden gönderilen dijital mektup. Elektronik posta kavramının akronimidir. Görsel olarak kâğıt bir mektup ile aralarında büyük bir fark yoktur. E-postalara resim, müzik, video gibi her türlü dosya türü eklenebilir ve alıcının bilgisayarına transfer edilebilir. E-posta hesapları, bu hizmeti veren çeşitli sitelerden ücretsiz veya belirli bir ücret karşılığında açılabilir. E-posta adresleri; kullanıcı adı, adres işareti, hesabın oluşturulduğu sitenin e-posta sunucusunun adı, nokta (.) ve site uzantısının aralık bırakılmadan yazılması ile oluşur. Örneğin: vikipedist@vikipedi.org

E-Posta Güvenliği Bir Kurum’un dışarıdan içeriye ve içeriden dışarıya yaptığı e-posta trafiğini kontrol ederek güven altına alan ağ geçidi seviyesindeki önlemlerdir.

E-Posta Güvenliği Anti-spam, anti-virüs ve şifreleme olarak üç ana bileşenden oluşurlar. Anti-spam bileşeni Kurum’a gelen spam vb. istenmeyen içerikli e-postaların, Kurum’un e-posta altyapısı ve dolayısıyla son kullanıcısına ulaşmasını kara liste, anahtar kelime analizi, içerik tabanlı analiz vb. yöntemler kullanarak engeller. Aynı zamanda Kurum’dan dışarıya yapılan e-posta trafiğinde de istenmeyen içeriği engelleyerek Kurum’un internet ortamındaki saygınlığını korur ve kara listelere girmesini engeller.

E-Posta Güvenliği Anti-virüs bileşeni, e-posta yoluyla gelen çalıştırılabilir dosyaların içeriklerini henüz korunulan ağa girmeden kontrol ederek zararlı yazılımların ağ geçidi seviyesinde engellenmesini sağlar. Şifreleme bileşeni, normal şartlarda şifresiz iletişim kuran SMTP protokolünün, desteklenen sunucular arasında şifrelenerek çalışmasını sağlayarak (TLS: Transport Layer Security) söz konusu trafiğin gizliliğini sağlar.