Cemil ŞENEL Yüksel BİLGİCİ

Teknolojik bir çözüm, kullanımından elde edilen maliyet ve faydalara göre deg ̆ erlendirmeye tabi tutulur ve avantaj sag ̆ lıyorsa tercih edilir.

• Toplumsal medya paylaşımları, ağ günlükleri, bloglar, fotoğraf, video, log dosyaları v.b. gibi değişik kaynaklardan toparlanan yapısal olmayan VERİ yığınıdır. • Daha önce analizi mümkün olmayan muazzam büyüklük ve/veya çeşitlilik ve/veya akışkanlıktaki VERİler üzerinden bilgiye erişimdir.

 Son 3 yılda, gec ̧ mis ̧ 40 bin yılda u ̈ retilen VERİden 4 kat daha fazla VERİ ortaya c ̧ ıkmıs ̧ tır  2012 yılında 2,500 Exabyte yeni bilgi u ̈ retilmis ̧ tir (ana etken: dijital ic ̧ erikler)  Digital evren, 2012’de 2.7 zetabyte ’a yu ̈ kselmis ̧, 2020’de 35 “zetabyte” olması beklenmektedir.  Dünyada her dakikada 1,7 milyon trilyon byte VERİ üretilmektedir ki bu, DVD’ye eşdeğerdir.  Source: An IDC White Paper. As the Economy Contracts, the Digital Universe Expands.

 Google 2008’de günde 20 PB VERİ işlerken 2013’te günlük 100 PB veri işlemiştir.  Facebook 2009’da sahip olduğu 2,5 PB kullanıcı verisine her gün 15 TB’lık veri eklerken 2013’te 300 PB veriye günde 500 TB veri eklemiş ve dünyadaki fotoğrafların %35’ini barındırmıştır.  CERN’in Büyük Hadron Çarpıştırıcısı yılda 15 PB veri üretmektedir.

 Web Hareketleri(Tarama,Tıklanma Sayısı, Gezinme)  Mobil İnternet,  Sosyal Ağ,  Sensör VERİleri,  HD Video,  ,  Ses,  SMS, MMS  Demografik Bilgiler v.b. dışındaki her türlü bilgi.

Bir verinin büyük olması için gereken özellikler:  Hacim(Volume)  Hız (Velocity)  Çeşitlilik (Variety)  Doğruluk (Veracity) Ve sonucunda;  Değer (Value)

 Büyük Veri Arama: Karar verme sürecini daha etkin kılmak için tüm büyük veri kaynaklarını aramak, analiz etmek ve görselleştirmek.  360^0 Müşteri Görüntüsü: Bütün veri kaynaklarıyla müşteri analizi yapmak.  Güvenlik ve İstihbarat Yetkinlikleri: Düşük risk, gerçek zamanlı dolandırıcılık izleme ve siber güvenliği sağlamak.  Operasyon Analizi: Anlık sensör ve log analizi yaparak karar destek süreçlerini beslemek.  Veri Ambarı Eklentisi: Nadiren erişilen, saklama maliyetleri yüksek veri ambarlarını tutmak yerine, veriyi kaynağında işleyerek veri ambarı işletim maliyetlerinin düşmesini sağlamak

 Bilgi çıkarımı; dağıtık programlama, örüntü tanıma, veri madenciliği, doğal dil işleme, duygu analizi, istatistiksel ve görsel analiz ve insan bilgisayar etkileşimi gibi çeşitli analiz metotlarını içerir.  Kapsamlı bir bilgi çıkarımı mimarisi üretim hattında sağlanmalı ve işletilmelidir. Hatalara, kayıp değerlere ve kullanışsız formatlara uygun çözümler bulmak için veri ve toplu işleme analizleri yapılmalıdır.  Sonuçları ulaşılabilir ve kusursuz hale getirmek için; açık kaynaklı ve popüler standartlar, web tabanlı mimariler kullanılmalı ve sonuçlar açıkça gösterilmelidir.  Bu yardımcı programlar; Bulut Bilişim, Hadoop, Map Reduce, Google Bigquery.

 Maliyetleri azaltma  Zaman tasarrufu  Yeni ürün geliştirme  Şirket içi karar mekanizmalarını destekleme

 Verinin büyüklüğü ve yorumlanmasının zorluğu  Nitelikli personelin azlığı  Eğitim ve teknik bilgi gerekliliği  Yeni donanım ve altyapı ihtiyacı  Yüksek maliyet  Çok fazla raporlama

Finansal Hizmet Şirketleri  Risk analizi ve yönetimi  Dolandırıcılık tespiti ve güvenlik analizi  CRM ve müşteri sadakat programları  Kredi riski ve analizi  Yüksel hızlı arbitraj  Anormal ticaret örüntü analizi

Kamu Kuruluşları  Dolandırıcılık tespiti,  Tehditlerin tespiti,  Siber güvenlik,  Enerji tüketimi ve karbon ayak izi yönetimi,  Suçla Mücadele,

Sağlıkla İlgili Kuruluşlar  Sağlık sigortası dolandırıcılığı tespiti  Kampanya ve satış programlarının optimizasyonu  Marka yönetimi  Hasta bakımı kalitesi ve program analizi  Tedarik zinciri yönetimi  İlaç geliştirme analizi

Telekomünikasyon Şirketleri  Müşterinin başka servis sağlayıcısına geçmesini önleme  Kampanya yönetimi ve müşteri sadakati  Arama Detay Kaydı (CDR) analizi  Şebeke performansı ve optimizasyonu  Mobil Kullanıcı Lokasyon analizi

UPS ve Büyük Veri  8,8 milyon müşteri için 16,3 milyon paket verisinin takibi  Müşterilerden gelen ortalama 39,5 milyon takip talebi  16 petabaytlık veri depolamakta  ORION (Yol Üzeri Bütünleşik Optimizasyon ve Seyrüsefer) projesi: Dünyanın tartışmasız en büyük yöneylem araştırmasıdır.  Proje hâlihazırda 2011 yılında günlük rotaların 85 milyon mil (137 milyon km) yol kısaltılmasıyla 8,4 milyon galon (32 milyon litre) tasarruf sağlamıştır.  UPS, sürücü başına günlük sadece bir millik kısaltmanın şirkete 30 milyon Dolar tasarruf sağlayacağını ve toplam parasal tasarrufun muazzam olacağını tahmin etmektedir.

 Türk Telekom ile yapılan VERİ ambarı dönüşüm projesi sonucunda Türk Telekom’un 6 milyon Dolar tasarruf etmiştir.  Türk Telekom’un farklı ortamlarda bulunan VERİlerini tek bir ortamda konsolide ederek, daha hızlı ve daha erişilebilir platform oluşturmuştur.  6 ayda gerçekleştirilen bu proje ile tüm VERİye anlık olarak, gerçek zamanlı erişebiliyor.  Bakım ve destek tasarrufu anlamında ise yaklaşık 1 milyon Dolar’ın üzerinde tasarrufunun olduğunu söyleyebiliriz.

Barack Obama’nın 2012 Seçim Zaferi  Sosyal medya kampanyalarının başına Rayid Ghani getirildi  13 milyonluk seçmen e-posta adres listesi

Utah Data Center  2013’ün sonlarında yapımı tamamlanmıştır.  NSA (Amerikan Ulusal Güvenlik Teşkilatı) tarafından uydular, yer altı ve deniz altı kabloları aracılığıyla gerçekleştirilen bütün iletişimleri yakalamak, deşifre etmek ve depolamak için kullanılacaktır.