Yrd. Doç. Dr. Yasemin Gülbahar HİPERMEDYA

Hipermedya Bu yöntem, öğrenmeyi yönlendirmek için farklı erişim yöntemlerinin bir veritabanı aracılığı ile kullanılması ile oluşur.

Hipermedya yazılımının başarılı olması için iki bileşen çok önemlidir: Açık ve iyi gerekçelendirilmiş bir amaç Amaca uygun bir tasarım

Bir zamanlar hipermedya… Hipermetin bilgi parçacıkları arasındaki ilişkileri gösteren bağlardır.  Hipermedya ise, metin, ses, video, fotoğraf, grafik ve bu bilgi parçacıklarının bileşenleri arasındaki ilişkileri gösteren bağlardır.

Günümüzde hipermedya… Web ortamındaki bilginin yönetilmesi için kullanılan ortak bir yöntem…

Hipermedya Yapısı resim, grafik ve metin içerisinde hiperbağlar ve grafikler Hiperbağlar farklı kaynakları gösteren… Kaynaklar grafik veya metin veya ... Grafikler resim veya video veya … Video bir film olabilir… Resimler, grafik, şema vb.

Hipermedya Biçimleri Ansiklopedik referans Özel konu referansları Alan analizleri Durum çalışması Oluşturma Setleri Eğitlence Müze Arşiv

Genel Referans World Book Multimedia Encyclopedia

Genel Referans http://www.worldbook.com/wc/browse?id=ed/fom

Özel Referans Art and life in Africa http://www.uiowa.edu/~africart/toc/

Bir Alanın Analizi Who Built America?

Durum Çalışması http://www.vangoghgallery.com/

Oluşturma Setleri HyperStudio http://www.hyperstudio.com/

Eğitlence Yazılımları KidsCulture

Louvre Müzesi Sanal Gezisi http://www.louvre.or.jp/louvre/QTVR/anglais/

Arşiv National Geographic http://www.nationalgeographic.com/

Hipermedya Veritabanı Hipermedya’yı Etkileyen Faktörler Medya türleri Veritabanının boyutu Veritabanı organizasyonu Çözünürlük Güncellenebilirlik Görünen ve içsel yapı Platform bağımsız Dil bağımsız

Medya Türleri Metin Durağan Resim Hareketli Resim Ses Video

Çok ciltli ansiklpediler Veritabanının Boyutu Kısa içerik Çok ciltli ansiklpediler

Veritabanı Organizasyonu Alfabetik Hiyerarşik Medya türlerine göre Anahtar Kelimeler ….

Bilgi ne düzeyde anlamlı küçük parçalara ayrılabilir? Çözünürlük Bilgi ne düzeyde anlamlı küçük parçalara ayrılabilir?

Güncellenebilirlik Öğrenmeye uygun hipermedya ortamlarının yaratılmasında veritabanının “güncellenebilir” ve “değiştirilebilir” olması önemlidir.

Görünen ve İçsel Yapı Veritabanının içeriği ile kullanıcı tarafından görüntülenen bölümü farklıdır.

Platform Bağımsız Windows, Unix, Linux, MacOS vb.

Dil Bağımsız İngilizce, Türkçe, Fransızca, Almanca vb.

Diğer erişim yöntemleri Erişim Metaforları Farklı Erişim Yöntemleri Erişim ve Yönlendirme Hiperbağlar Diğer erişim yöntemleri Erişim Metaforları Farklı Erişim Yöntemleri Erişim seçeneklerinin anlaşılabilirliği Yönlendirme araçları

Hipermedya Programında Hiperbağlar Nesne türleri Bağların amacı Yoğunluk Görünebilirlik Ekrandaki yeri Onaylama İşaretleme Anlamlı ipucu Uzaklık Güncellenebilirlik

Nesne türleri; kelimeler, cümleler, resimler, resimlerin bölümleri, filmler, simgeler ve pencereler olabilir.

amaçlarla kullanılabilir. Bağların amacı Hiperbağlar farklı amaçlarla kullanılabilir. Ama her zaman önemli bilgiye ulaşmak amacı ile kullanılmalıdır.

Yoğunluk Tek bir sayfa, binlerce kelime, resim ve görüntü dosyasına bağ içerebilir.  Bir sayfada kullanılan bağların sayısı sayfanın amacı ile tutarlı olmalıdır.

Bağlar, kullanıcı tarafından kolayca algılanabilmelidir. Görünebilirlik Bağlar, kullanıcı tarafından kolayca algılanabilmelidir.  Fazla bağ kullanımı okumayı güçleştirir, çok az kullanıldığı zaman ise anlamını yitirebilir.

kullanıcının gözünden Ekrandaki Yeri Bağlar ekranda görünebilir yerlere konulmalı, ekranda kullanıcının gözünden kaçabilecek alanlar kullanılmamalıdır.

Onaylama Bir bağın seçildiği ve yeni bir eylem gerçekleştireceği konusunda kullanıcı bilgilendirilmelidir. Görsel ipuçları Görsel efektler Yazılı ipuçları Sesli ipuçları

İşaretleme Kullanıcıların hangi bağı seçtikleri, nerede olduklarına dair bilgilendirilmeleri ve daha önce ziyaret ettikleri bağların işaretlenmesi önemlidir.

Anlamlı İpucu Bir bağın yeri veya fonksiyonu hakkında bilgi vermek için Anlamlı ipuçları kullanılmalıdır.

Uzaklık Kullanılan bağların lokal bir alana mı, yoksa uzaktaki farklı bir web sitesine mi yönlendirildiği konusunda kullanıcı bilgilendirilmelidir.

Kullanıcıya bilgiyi oluşturma ve güncellenme olanağı tanınmalıdır. Güncellenebilirlik Kullanıcıya bilgiyi oluşturma ve güncellenme olanağı tanınmalıdır.

Diğer Erişim Yöntemleri Menüler İndeksler İçindekiler Haritalar Zaman Çizelgeleri Resim Koleksiyonları Arama Sık Kullanılanlar Geçmiş

Öğrenme ve Öğrenme Stratejilerini Destekleme Hipermedya özellikleri ve kullanılan teknikler öğrenmeyi daha kalıcı hale getirmeyi amaçlamalıdır. Bu nedenle aşağıdaki süreçleri destekleyici biçimde tasarlanmalıdır. Motivasyon Anlama Hatırlama Bilgiyi Kullanma

Öğrenme ve Öğrenme Stratejilerini Destekleme Öğrenme stratejilerini destekleme hipermedya ile gerçekleştirilebilir. İleri düzey anlama Arama ve erişim Öğrencinin yönlendirilmesi Uygulama

Öğrenme ve Öğrenme Stratejilerini Destekleme Öğrenme stratejilerini desteklemek amacı ile aşağıdaki uygulamalar önerilmektedir. Elektronik defterler Bilişsel haritalar İpuçları ve yönlendirme İşbirliği Kendini değerlendirme testleri Farklı bakış açılarını gösterme Rol Oynama Problem sunma Oyun oynama Kavramsal modeller Görselleştirme İşaretleme Hesap makinaları Tekrarlama ve gözden geçirme Kopyala-yapıştır Çıktı alma

Kaynaklar Alessi, S. M. & Trollip, S. R. (2001). Multimedia for Learning: Methods and Development. Allyn and Bacon, USA.