ARAZİDE BİTKİ TOPLAMA, KURUTMA VE SAKLAMA KURALLARI Uzman Biyolog Mehtap ÖZTEKİN ANKO Herbaryum Sorumlusu

Araziden Bitki Toplanması Odunsu Örneklerin Toplanması - Ağaç - Çalı Otsu Örneklerin Toplanması Çok Yıllık -- Soğanlı İki Yıllık - Tek Yıllık

Ağaç Örneği Toplanması 30 – 40 cm’lik dal örneği Çiçek ve/veya meyve Yaprak *Ayrıca kabuk özelliği not edilmeli

Ağaç Örneği Toplama

Ağaç Örneği Toplama

Ağaç Örneği Toplama

Ağaç Örneği Toplama

Ağaç Örneği Toplama

Ağaç Örneği Toplama

Ağaç örneği

Çalı örneği toplanması 30 – 40 cm’lik dal örneği Çiçek ve/veya meyve Yaprak

Çok yıllık otsu veya odunsu örnek toplanması Tabanı çok yıllık, her yıl toprak üstü sürgünü veren bitkilerde, tabanındaki çok yıllık kısmı temsil eden kalınlaşmış bölge ile birlikte örnek alınır. Çiçek ve/veya meyve örneği Yaprak Gövde

Çok yıllık soğanlı, yumrulu, rizomlu örnek toplanması Bu tip bitkilerde gövde metamorfozu olan soğan, yumru ve rizom gibi çok yıllık toprak altı gövdesi ve uç kısımlarındaki saçak kökler ile birlikte toplanır. Çiçek ve/veya meyve örneği Yaprak Gövde

Soğanlı Bitki Örneği Toplama

Soğanlı Bitki Örneği Toplama

Soğanlı Bitki Örneği Toplama

Soğanlı Bitki Örneği Toplama

Soğanlı Bitki Örneği Toplama

Soğanlı bitki örneği

İki yıllık otsu örnek toplanması İlk yıl topraktan çıkmış ve vejetatif gelişimini tamamlamış gövde örneği. Yaprak, kök ve gövde alınmalı. İkinci yıl çıkmış olan çiçek durumu örneği kök ile birlikte toplanmalıdır. Örneğin; Sığır Kuyruğu (Verbascum)

Tek yıllık otsu örnek toplanması Kök kısmı ile birlikte bitki topraktan çıkarılmalı ve kök üzerindeki toprak kalıntıları temizlenmelidir. Kök Gövde Çiçek ve/veya meyve Yaprak

Örnek Toplanırken Kullanılan Araç - Gereçler

Örnek Toplanırken Kullanılan Araç - Gereçler Dal Makası

Örnek Toplanırken Kullanılan Araç - Gereçler Zıpkın

Örnek Toplanırken Kullanılan Araç - Gereçler Çapa

Arazi Kayıt Bilgileri

Arazi Kayıt Bilgileri Toplayıcı Numarası Takson Adı (Familya ve tür ismi) Lokalite Yükseklik Habitat Gözlemler Tarih ve Yardımcı Toplayıcılar

Arazi Kayıt Bilgileri Toplayıcı Numarası Araziden bitki toplandıktan sonra, kurutma amaçlı pres yapılırken, prese konulan gazete kağıdı kenarına yazılan ve toplayıcının isim kısaltmasıyla kullanılan numaradır. Genellikle 1001’den ya da 1’den başlanır. Örneğin; Adil Güner 11523 = AG 11523 Mehtap Öztekin 3724 = MÖ 3724

Arazi Kayıt Bilgileri 2. Takson İsmi Eğer biliniyorsa sadece Familya ismi girilir. Hiç bilinmiyorsa boş bırakılır. Tam takson ismi adlandırma yapıldıktan sonra yazılır.

Arazi Kayıt Bilgileri 3. Lokalite İlk olarak ülke ismi (yabancı ise) yazılır, bitkinin toplandığı ilin adı yazılır. Bitki örneği kayıt bilgileri ile birlikte Herbaryuma geldikten sonra, İl isminden önce, o ilin karesi Davis’in Türkiye Florası’ndaki kareleme sistemine bakılarak yazılır. Örneğin; A4 Kırıkkale: Sulakyurt, Hamzalı Kasabası (Köyü), Akyazı mevkii, Karakütük yakını. B4 Ankara: Beypazarı, Karaşar Beldesi, Eğriova mevkii. C3 Antalya: Alanya, Alanya – Hadim Yolu, Söğüt Yaylası. A9 Artvin: Yusufeli, Barhal (Altıparmak) Köyü, Çoruh kenarı. C10 Hakkari: Hakkari – Çukurca yolu, 70 km, Zap suyu boyunca. Eğer varsa GPS değerleri bu bölüme yazılmalıdır.

Arazi Kayıt Bilgileri Türkiye Florası 11. cilt Grid (Kareleme) Sistemi

Arazi Kayıt Bilgileri Türkiye Florası 1-10. cilt Grid (Kareleme) Sistemi

Arazi Kayıt Bilgileri 4. Rakım (Yükseklik) Bitkinin toplandığı yerin denizden yüksekliği bu bölüme yazılır. Örneğin; 1200 m, 1300 – 1500 m , 950 – 1100 m, c. 350 m. C (circa) : yaklaşık s.l. (sea level) : Deniz seviyesi

Arazi Kayıt Bilgileri 5. Habitat Bitkinin yetiştiği yer, habitatı. Aşağıda belirtilen örnekler şeklinde yazılabilir. Örnek 1: Kayalık yerler, kalker kaya üzeri, andezit ana kaya, bahçe kenarı, tarla kenarı, Pinus nigra altı, P. brutia (Kızılçam) ve Cupressus sempervirens (Servi) karışık ormanı, Quercus coccifera (Kermez Meşesi) çalılığı, kaya çatlağı, bakı, nemli yerler, bataklık, kumul, göl kenarı, vb Örnek 2: Parazit ve Epifit Bitkiler için ; Viscum album (Ökse otu) bitkisi için; Konukçu Armeniaca vulgaris (Kayısı) ağacı üzerinde v.b. Orobanche nana (Canavar otu) bitkisi için; Konukçu Onobrychis oxyodontha kökleri üzerinde

Arazi Kayıt Bilgileri 6. Gözlemler Bitki kuruduktan sonra kaybedilebilecek özellikler kaydedilir. Örneğin; Çiçek rengi, Meyve özelliği, vb Bitki boyu Örneğin; 5 m’lik Tamus communis (Orman Sarmaşığı) Fotoğraf numarası Yerel adı ve kullanımı Polen ya da anatomik örnek alınıp alınmadığı Populasyon durumu Çiçek / Meyve evresi

Arazi Kayıt Bilgileri 7. Tarih ve Yardımcı Toplayıcılar Bitkinin toplandığı tarih ve toplayıcıya yardım eden kişilerin adı. Örneğin; 22.02.2005, Seda Demirel & Deniz Baş

Arazi Defteri Bilgileri

Arazi Defteri Bilgileri

Arazi Defteri Bilgileri

Arazi Defteri Bilgileri

Bitki Presleme

Bitki Presleme

Bitki Presleme

Bitki Presleme

Bitki Presleme

Bitki Presleme

Bitki Kurutma

Bitki Kurutma Doğal Kurutma

Doğal Kurutma Pres bağcığı Kurutma kartonu Prese bitkiler yerleştirildikten sonra, pres kapatılır. Gölge ve hava alan bir yerde bırakılır. Her gün sonrasında pres açılır ve pres içindeki ıslak kurutma kartonu, kuru olan kurutma kartonu ile değiştirilerek pres kapatılır. Bu işleme bitki kuruyana kadar devam edilir. bu işlem sırasında bitkiye istenilen şekil verilir. Yarı kurak iklim koşullarında bu işlem 5-7 gün sürer. Ayrıca bitkinin yapısı (etli v.s) ve toplandığı habitata (sucul v.s) bağlı olarak işlem süresi uzayabilir.

Bitki Kurutma Hava Üflemeli Isıtıcı ile Kurutma

Bitki Kurutma

Hava Üflemeli ısıtıcı ile kurutma Oluklu karton (2-3 kere kullanılır) Pres Pres bağcığı Yanmaz kumaştan yapılmış iki ucu açık ve iple büzmeli torba Bitki preslenirken, her örnek arasına oluklu karton konulur ve pres kapatılır. Pres ve hava üflemeli ısıtıcı , şekilde gösterilen yanmaz kumaştan yapılmış torbanın bir ucuna pres , diğer ucuna ise üflemeli ısıtıcı geçirilerek, torbanın her iki ucu iple büzülür. Bir gece (yaklaşık 8-10 saat) üflemeli ısıtıcı açık bırakılır. Ertesi gün pres içindeki materyal kurmuş şekilde çıkartılır

Zararlılardan Arındırma

Zararlılardan Arındırma Soğutma (Derin Dondurucu) -20° C ile -30° C’de en az 48 saat bekletilir.

Kaynak TSE TS 12799 ICS 01.040.65 ‘’FLORA – ENVANTER KURALLARI – TOHUMLU BİTKİLER VE EĞRELTİLER’’ Arş. Gör. Mehtap ÖZTEKİN ve Doç. Dr. Galip AKAYDIN 1 Baskı Şubat 2002