1 Taşınmazlar ve İştirak Hisseleri ile Kurucu Senetleri, İntifa Senetleri ve Rüçhan Hakları Satış Kazancı İstisnası Feyyaz YAZAR Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir İdaresi Grup Başkanı

2 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Kronoloji -14/1/1984 tarihli 2970 sayılı Kanun-süreli -31/8/1987 tarihli 3332 sayılı Kanun-süre uzatımı -20/12/1990 tarihli 3689 sayılı Kanun-süreklilik -30/12/1993 tarihli 3946 sayılı Kanun-yürürlükten kaldırma -2/6/1995 tarihli 4108 sayılı Kanun-süreli -30/12/1998 tarihli 4387 sayılı Kanun-süre uzatımı -29/6/1999 tarihli 4393 sayılı Kanun-süre uzatımı -14/8/1999 tarihli 4444 sayılı Kanun-süre uzatımı -9/1/2009 tarihli 4783 sayılı Kanun-süre uzatımı -2/1/2004 tarihli 5035 sayılı Kanun-süre uzatımı -31/12/2004 tarihli 5281 sayılı Kanun-süreklilik -21/6/2006 tarihli 5520 sayılı Kanun-süreklilik

3 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) İstisnanın amacı  Kurumların sermaye yapılarının güçlendirilmesi,  Finansman sıkıntılarının giderilmesi,  Bağlı değerlerinin ekonomik faaliyetlerinde daha etkin bir şekilde kullanılmasına imkan sağlamak ve  İşletmelerin finansal bünyelerini güçlendirmektir.

4 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Bu istisnanın uygulanmasında tarihinden önce 5422 sayılı KVK 8/12 md tarihinden itibaren 5520 sayılı KVK 5/1-e md. hükmü geçerli olacaktır.

5 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Yürürlük : Gerekli şartların taşınması halinde, kurumların en az 2 tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan - Taşınmazlar, - İştirak hisseleri, - Kurucu senetleri, - İntifa senetleri ve - Rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75’lik kısmı KV’den istisna edilmiştir.

6 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Taşınmazlar  Arazi,  Tapu siciline ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar,  Mülkiyet  İrtifak hakları ve taşınmaz yükleri  Rehin hakları  Hakkın süresiz veya 30 yıl süreli olması gerekmektedir.  Kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız bölümler İştirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri  Anonim şirketlerin ortaklık payları veya hisse senetleri (Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım ortaklıkları hisse senetleri dahil),  Limited şirketlere ait iştirak payları,  Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komanditer ortaklarına ait ortaklık payları,  İş ortaklıkları ile adi ortaklıklara ait ortaklık payları,  Kooperatiflere ait ortaklık payları

7 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) (4721/1008m) Taşınmaza ilişkin aşağıdaki haklar, tapu kütüğüne tescil edilir:  Mülkiyet  İrtifak hakları ve taşınmaz yükleri  Rehin hakları Taşınmazlar üzerindeki bağımsız ve sürekli hakların taşınmaz olarak kaydedilebilmesi için hakkın süresiz veya 30 yıl süreli olması gerekmektedir.

8 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Şartlar (1) Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının iki tam yıl süreyle (730 gün) aktifte bulundurulması

9 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Şartlar (2) Satış kazancına istisna uygulanacak kısmın (%75) pasifte özel bir fon hesabına alınması ve satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar söz konusu fon hesabında tutulması

10 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Örnek: (F) A.Ş., 16 Temmuz 2004 tarihinde aktifine girmiş olan taşınmazı 16 Temmuz 2006 tarihinde satmış ve YTL satış kazancı elde etmiştir. Satış tarihi itibariyle 2 tam yıl aktifinde bulundurma şartını taşımaktadır. İstisna uygulanacak kazanç tutarı YTL İstisna tutarı: x %75 = YTL YTL’lik tutar satışın yapıldığı dönem itibariyle KV’den istisna tutulacaktır. (İstisna satış bedeline değil satış kazancına uygulanmaktadır.)

11 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Örnek: (devam)  YTL’lik bu satış kazancı istisnasının pasifte özel bir hesapta tutulması gerekmektedir.  Fon hesabında tutulma süresi, satışın yapıldığı yılı izleyen takvim yılından başlamak üzere 5 yıldır. Satış 2006 yılında yapılmış olduğundan YTL’lik istisna tutarı tarihine kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulacaktır.  Bu tutar sadece sermayeye ilave edilebilir.

12 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Özellikli durumlar (1) Bedelsiz olarak veya rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle elde edilen hisse senetlerinde iktisap tarihi

13 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Özellikli durumlar (2) Devir ve bölünme hallerinde iktisap tarihi

14 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Özellikli durumlar (3) İnşa halindeki binalarda 2 yıllık sürenin tespiti  Kurumlar tarafından, inşaatı henüz tamamlanmayan, fiilen kullanma imkanı da bulunmayan binaların satılması halinde  Arsa üzerinde inşa edilen ve aktife kaydedilen binanın, kurum adına tapuya tescil edilerek satılması halinde

15 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Özellikli durumlar (4) Aynı kuruma ait iştirak hisselerinin iktisabında 2 yıllık sürenin tespiti

16 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Özellikli durumlar (5) Tasfiyeye girilen şirketlerde istisna uygulaması

17 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Özellikli durumlar (6) Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralamasıyla uğraşılmaması

18 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Özellikli durumlar (7) Taşınmazlar ile iştirak hisselerinin para karşılığı olmaksızın devir ve temliki, trampası ve kamulaştırılması

19 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Özellikli durumlar (8) Satış vaadi sözleşmesi ile satışı öngörülen taşınmazların durumu

20 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Özellikli durumlar (9) Grup şirketleri arasındaki işlemlerin durumu

21 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Vadeli satışlarda istisna uygulaması  İstisna satış işlemi ile birlikte doğacağından, satış işlemi ister peşin isterse vadeli olarak yapılmış olsun, istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanacaktır.  Vadeli satışlarda satıştan doğan kazanç kısmının % 75’i özel bir fon hesabında tutulmak şartıyla satışın yapıldığı dönemde istisnadan yararlanabilecektir.  Ancak satış bedelinin tamamının satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi gerekmektedir.  Bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir.

22 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Örnek: Maliyet bedeli YTL olan bir taşınmaz, 2007 yılında YTL’ye vadeli olarak satılmıştır. Satış kazancı: – = YTL Kurum istisnadan yararlanmış ve kazancın %75’ini ( X %75 = YTL) 2007 yılı içinde özel bir fon hesabına almıştır. Satışa ilişkin tahsilat 2007 yılında YTL, 2008 yılında YTL, 2009 yılında YTL ve 2010 yılında YTL olarak gerçekleştirilecektir.

23 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Örnek (devam): Vadeli satışlarda tahsilatın 2 yıl içinde yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla, 2010 yılında tahsil edilen YTL’ye isabet eden [( x %80) x %75=] YTL kazanç kısmı için istisnadan yararlanılabilmesi mümkün bulunmamaktadır YTL vergi aslı, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte tahsil edilecektir yılı beyannamesinin verilmesi sırasında,, mükellef kurum YTL veya altında tutarda istisnadan yararlanmış ise vergi ziyaının varlığından bahsedilemeyecektir.

24 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Kazancın hesaplanması, kur farkı ve vade farklarının durumu (1)

25 Taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan hakları satış kazancı istisnası (5520 sayılı KVK/5/1-e) Kazancın hesaplanması, kur farkı ve vade farklarının durumu (2) Örneğin; işletme aktifinde YTL maliyet bedelli taşınmaz, 10 Temmuz 2006 tarihinde ABD Doları bedelle vadeli olarak satılmıştır. Satış bedelinin, ABD Doları peşin olarak alınmış olup ABD Doları 10 Temmuz 2007, ABD Doları da 10 Temmuz 2008 tarihinde tahsil edilecektir. (Satış tarihindeki döviz kuru; 1 ABD Doları = 1,5.- YTL ) Buna göre, Satış bedeli x 1,5 = YTL Satış kazancı – = YTL İstisna kazanç tutarı x %75 = YTL Fona alınacak kazanç tutarı, YTL olacaktır. Döviz üzerinden yapılan bu satışta, yabancı paraların ya da alacakların değerlemesinden kaynaklanan artış veya azalışlar istisna kazanç tutarını etkilemeyeceği gibi fonda tutulan kazanç tutarını da değiştirmeyecektir.

26 Bankalara ve TMSF’ye borçlu durumda olan kurumlara tanınan istisna (KVK/5/1-f) Bankalara ve TMSF’ye borçlu durumda olan kurumlara tanınan istisna (KVK/5/1-f) a- Bankalara borçları nedeniyle kanuni takibe alınmış veya TMSF’ye borçlu durumda olan kurumlar ile bunların kefilleri ve ipotek verenlerine ilişkin istisna Bu istisnanın uygulamasında En az iki yıl elde bulundurma şartı ve Belli bir süreyle özel bir fon hesabında bulundurma şartı da aranmamaktadır.

27 Bankalara ve TMSF’ye borçlu durumda olan kurumlara tanınan istisna (KVK/5/1-f) Örnek: (A) A.Ş., (B) Bankasından YTL tutarında kredi kullanmış olup, bu krediye karşılık iştiraki olan (C) Ltd. Şti.nin, bir yıl süre ile aktifinde kayıtlı bulunan YTL maliyet bedelli taşınmazı ipotek olarak göstermiştir. Kredi vadesinde ödenmediğinden söz konusu borç, (B) Bankası tarafından kanuni takibe alınarak ipotek konusu taşınmaz YTL’ye icra yoluyla satılmış ve banka faizi dahil YTL kredi alacağını tahsil etmiş bulunmaktadır. Maliyet bedeli YTL Satış bedeli YTL Satış kazancı YTL

28 Bankalara ve TMSF’ye borçlu durumda olan kurumlara tanınan istisna (KVK/5/1-f) Satış bedelinin ( YTL) YTL’lik kısmı yani % 50’si bankaya olan borç tasfiyesinde kullanılmıştır. Dolayısıyla satış kazancının da % 50’si istisna kapsamında KV’de istisna edilecektir. Borcun tasfiyesinde kullanılan kısma isabet eden satış kazancı: YTL x % 50 = YTL Taşınmaza ilişkin satış kazancının sadece YTL’lik kısmı (C) Ltd. Şti. tarafından istisna kazanç olarak gösterilebilecektir.

29 Bankaların kanuni takibe alınmış alacakları nedeniyle iktisap ettikleri kıymetler dolayısıyla tanınan istisna 7-b-Bankalar tarafından kanuni takibe alınmış alacakları nedeniyle iktisap ettikleri kıymetler dolayısıyla tanınan istisna Bankalar tarafından kanuni takibe alınmış alacakları nedeniyle iktisap ettikleri •Taşınmazlar •İştirak hisseleri •Kurucu senetleri •İntifa senetleri •Rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75’lik kısmı KV’den istisna edilmiştir.

30 TEŞEKKÜRLER