Servet-i Fünun Dönemi ANI(HATIRA)
ANI Sevilen bir yazarın, büyük bir kişinin ortadaki eserleri ve yaptığı işlerden başka özel hayatına ait bilgiler, eserleri ile ilgili birtakım özel duygulanmalar kişinin yakınlarına bıraktığı sırlardandır. Bu sırları içeren yazılar o sanatçı ya da kişi için ilgi uyandıran şeylerdir. Hatıra yazıları, yazıldığı devrin eğilim ve duygularını da yansıtır. Hatıraların bir devri aydınlatmadaki rolü oldukça sınırlıdır; çünkü anılar olaylarla ilgili şahsi bakış açısını yansıtır. Ancak hatıra, tarihi olayların anlatımını kuruluktan kurtarır. Basın-yayın işlerinin yaygınlaşması ile edebiyatımızda hatıra türüne benzer yazılar görülmeye başlanmıştır. Bu türdeki yazıların yaygınlık kazanması 1908'deki II. Meşrutiyetken sonradır.
Servet-i Fünun Dönemi Anı Servet-i Fünun döneminde hatıra türünün en önemli temsilcisi Halit Ziya Uşaklıgil'dir.Zaten o Serveti Fünun nesrinin en önemli sanatçısıdır. Halit Ziya'nın anılarında kullandığı dil romanlarına göre sadedir. Anılarında da Arapça, Farsça kelimeler vardır, fakat dil sade ve anlaşılırdır. Yazarın anılarında oldukça akıcı bir anlatım görülür. Halit Ziya'nın hatıralarının bir kısmı kendi hayatıyla, bir kısmı ise yaşadığı devirdeki siyasi ve sosyal olaylarla ilgilidir.
Halit Ziya, hatıralarını dokuz ciltte toplamıştır Halit Ziya, hatıralarını dokuz ciltte toplamıştır. Hayatının kırk yılını içeren ilk beş cildine "Kırk Yıl" adını vermiştir. Yazar, sarayda görev yaptığı dönemle ilgili hatıralarını "Saray ve Ötesi" adlı kitapta toplamıştır. "Bir Acı Hikâye" adlı kitabı da Halit Ziya'nın hatıra türündeki bir başka eseridir. Servet-i Fünun dergisini yayımlayan Ahmet İhsan'ın iki ciltten oluşan "Matbuat Hatıralarım" adlı eseri vardır.
Diğer Eserler Mehmet Rauf, değişik yerlerde çıkan hatıra türündeki yazılarını "Edebi Hatıralar" adlı kitapta toplamıştır. Hüseyin Cahit Yalçın, Servet-i Fünun sanatçıları içinde hatıra türünde eserleri olan bir başka isimdir. Siyasi Hatıralar adlı eserinde Meşrutiyet dönemindeki olayları anlatır. Hüseyin Cahit hem siyasetçidir hem de gazetecilik yapmıştır. Yazarın anı türündeki bir başka eseri Edebiyat Hatıraları'dır. Bu kitapta edebiyatla ve Servet-i Fünun sanatçıları ile ilgili hatıraları vardır.
Servet-i Fünun Dönemi Anı Bu edebî tür,Servet-i Fünûn'dan,hatta Tanzimat Döneminden önce de edebiyatımızda vardır.Ancak Batılı anlamda hatıra örnekleri Servet-i Fünûn Döneminde verilmeye başlanır. Hüseyin Cahit Yalçın; edebiyat hayatıyla ilgili anılarını Edebî Hâtıralar adıyla çıkarmıştır. Gazete ve dergilerde tefrika edilen siyasi anılan ölümünden bir süre sonra (19) adıyla yayınlanmıştır. Servet-i Fünun adlı dergisini yayımlayan Ahmet İhsan’ın iki ciltten oluşan ‘’Matbuat Hatıralarım’’ eseri vardır.
Kırk Yıl Yazarın samimi,objektif tutumu ve sanatkare üslubuyla edebiyatımızın anı türünün en güzel örneğidir.Kırk Yıl sadece Halit Ziya’nın yetişme ve olgunluk dönemini değil,tanıklık ettği II.Abülhamit döneminin toplumsal yaşamını,başta servet-i fünun olmak üzere dönemin kültür ve edebiyat çevrelerini tüm ayrıntılarıyla gözler önüne sermektedir.Kuşkusuz özellikleri bir anı kitabı olmasına rağmen Kırk Yıl’ı edebiyatımız bu türde en çok başvurulan ve kaynak bir eseri haline getirmiştir.
Kırk Yıl’da Ne Anlatılıyor? Halid Ziya Uşaklıgil Türk romanının ilk yazarlarındandır. Birçok romanı vehikayesi olan,aynı zamanda bir çok ödül almış Türk romanının öncülerinden biridir. Yazar bu romanında diğer eserlerinden farklı olarak tamamen kendi hayatını anlatan bir roman yazmıştır. Romanında sadecekendi hayatı değil, hayatını anlatırken gerçekleşen olayları tamamen objektif ve birroman havasında anlatmıştır. Atatürk’ün olduğu dönemde askerirüştiyeye katılmış fakat birinci sınıfta ayrılmıştır. Kitapta en çok ilgi çekici bölümler yine kendisinin roman ve edebiyatla ilgili başından geçen olaylarolmuştur. Olayları anlatışında çok çarpıcı bir üslup kullanmıştır. Örneğin bir konferansta söylenen Fransızca bir beyiti, müteakiben Türkçeleştirip kafiyelibir beyit haline getirişini şöyle anlatmaktadır. “Şeçti küçük kazanından” demek aslındadahauygun olurdu, fakatben ötekişekli daha uygun bulmuştum. “Şeytan” ile admın kafiyesi tercümede beklenebilecek başarısının en iyi bir nevi idi. Herhangi bir otobiyografide olan; yazarın duygusal durumları, buhranları, başından geçen olaylar renklibirşekilde anlatılmıştır
Siyasi Hatıralar (Hüseyin Cahit Yalçın) Hüseyin Cahit Yalçın'ın Siyasal Anılar'ı 1908-1918 yılları arasını, yani Meşrutiyet döneminin ilginç olaylarını açıklıyor. Bilindiği gibi, Meşrutiyet dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılma çağının son aşamasıdır. Bu nedenle sözkonusu dönemin olayları imparatorluğun kurtuluşu için yapılmış son ve umutsuz çırpınışlardır. Yazar, gazeteci ve politikacı Hüseyin Cahit Yalçın'ın aynı zamanda İttihat ve Terakki Partisi üyesi, hatta partinin sözcüsü olması, elinizdeki anı kitabınnın değerini daha da artırıyor. Siyasal Anılar'ın odaklandığı başlıca konular şunlar: İttihat ve Terakki Partisi'nin idealizmi; yenilik ve gericilik çatışmaları; reform denemeleri; azınlıkların yıkıcı faaliyetleri; parti kavgaları; iç isyanlar; Balkan ve Birinci Dünya Savaşlarında Osmanlı politikası... Kitabın son bölümünde Yalçın'ın Malta sürgünlüğü ve Atatürk dönemi anılarının özetleri de yer alıyor.