5084 Sayılı İstihdam ve Yatırımları Teşvik Kanunu ve değişikler Mustafa Bahadır ALTAŞ S.M. Mali Müşavir 01. Aralık.2007

Yasanın Gerekçesi Bu kanunun amacı; Bazı illerde vergi ve sigorta primi teşvikleri uygulamak, enerji desteği sağlamak ve yatırımlara bedelsiz arsa ve arazi temin etmek sureti ile yatırımları ve istihdam imkanlarını artırmaktır.

Yasanın getirdikleri Gelir Vergisi Stopaj Teşviki Sigorta Primi İşveren Hissesi Teşviki Bedelsiz Yatırım Yeri tahsisi Enerji Desteği Serbest Bölgelere ilişkin Düzenleme

Başlangıç Tarihi : 01.Mart.2004 Bitim Tarihi : 31.Aralık.2008 Yürürlük Tarihi Başlangıç Tarihi : 01.Mart.2004 Bitim Tarihi : 31.Aralık.2008

Yasada yapılan değişiklikler Kanun No: 5228 - Kabul Tarihi : 16/07/2004 (31.07.2004 Tarih ve 25539 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanmıştır) MADDE 55. - 5084 sayılı Kanunun 7 nci maddesine aşağıdaki (h) bendi eklenmiştir. h) Bu Kanunun yayımını izleyen tarihten itibaren azamî iki yıl içerisinde tamamlanan yeni yatırımlarda, 3, 4 ve 6 ncı maddelerde yer alan destek ve teşvikler, bu maddelerde yer alan sürelere bakılmaksızın yatırımın tamamlandığı tarihi izleyen beş yıl süresince uygulanır.

YASA’DA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER Kanun No:5350 Kabul tarihi:12.05.2005 18.05.2005 tarihinde 25819 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğü giren yasadan yararlanma koşulunu 30 kişiye çıkartan kanun

YASA’DA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER Kanun No: 5568 Kabul Tarihi: 26.12.2006 (30.12.2006-26392 sayılı RG.) MADDE 5 – 29/1/2004 tarihli ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 7 nci maddesinin (h) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "h) Bu Kanunun 3, 4 ve 6 ncı maddelerinde yer alan destek ve teşvikler, bu maddelerde belirtilen sürelere bakılmaksızın Kanun kapsamına giren illerdeki yeni yatırımlardan; 31/12/2007 tarihine kadar tamamlananlar için 5 yıl, 31/12/2008 tarihine kadar tamamlananlar için 4 yıl, 31/12/2009 tarihine kadar tamamlananlar için 3 yıl süreyle uygulanır.“

YASA’DA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER Kanun No. 5615 Kabul Tarihi : 28/3/2007 4 Nisan 2007 Tarih ve 26483 sayılı Resmi gazetede yayınlanmıştır yasadan yararlanma koşulunu 10 işçiye indiren düzenleme

Yasa Kapsamında Bulunan iller MADDE 2. — Bu Kanun; a) Vergi ve sigorta primi teşvikleri ile enerji desteği açısından Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığınca 2001 yılı için belirlenen fert başına gayri safi yurt içi hâsıla tutarı, 1500 ABD Doları veya daha az olan iller (Adıyaman, Afyon, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ardahan, Batman, Bartın, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çankırı, Diyarbakır, Düzce, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kırşehir, Malatya, Mardin, Muş, Ordu, Osmaniye, Siirt, Sinop, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat, Uşak, Van ve Yozgat), ile

Yasa Kapsamında Bulunan iller 5350 sayılı kanunun ile yapılan değişiklikle bu iller dışında kalan ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca 2003 yılı için belirlenen sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre endeks değeri eksi olan illeri, (Trabzon, Kilis, Tunceli, Kastamonu, Niğde, Kahramanmaraş, Çorum, Artvin, Kütahya, Rize, Elazığ, Karaman ve Nevşehir)

Gelir Vergisi Stopaj Teşviki ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu iş yerleri için tamamı, diğer yerlerdeki iş yerleri için % 80’i, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilir

Gelir Vergisi Teşvik Tutarı Asgari ücretli bir işçi için sağlanan Gelir vergisi Teşviki Organize sanayi bölgesi için 74,59 YTL/ay Diğer yerler için 59,60 YTL/ay

Sigorta Primi İşveren Payı teşviki 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 72 ve 73. maddeleri uyarınca prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hissesinin organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu iş yerleri için tamamı, diğer yerlerdeki iş yerleri için % 80’i Hazinece karşılanır

Sigorta Primi teşviki Tutarı Asgari ücretli bir işçi için sağlanan Sigorta Primi İşveren Hissesi Teşviki Organize sanayi bölgesi için 114,08 YTL/ay Diğer yerler için 91,26 YTL/ay

Bedelsiz Yatırım Yeri tahsisi Gerçek veya Tüzel kişilere; Hazineye, katma bütçeli kuruluşlara, belediyelere veya il özel idarelerine ait arazi veya arsaların mülkiyeti bedelsiz olarak devredilebilir. Ancak organize sanayi veya endüstri bölgelerinde yer alabilecek yatırımlar için bu bölgelerde tahsis edilecek boş parsel bulunmaması şartı aranır. devredilir.

Enerji Desteği (Teşviki) 31/12/2008 tarihine kadar uygulanmak üzere, 2. maddenin (a) bendi kapsamındaki illerde, 1/10/2003 tarihinden itibaren, aşağıda belirtilen alanlarda faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak asgari 10 işçi çalıştıran işletmelerin elektrik enerjisi giderlerinin %20’si Hazinece karşılanır..

Enerji Desteği (Teşviki) Bu orana 10’dan sonraki her bir işçi için 0,5 puan eklenir. Hazinece karşılanacak oran organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan işletmeler için %50’yi, diğer alanlarda kurulu bulunan işletmeler için % 40’ı geçemez

Enerji Desteği Verilen Sektörler İmalat sanayi, Madencilik, Hayvancılık (Su ürünleri yetiştiriciliği ve Tavukçuluk dahil), Seracılık, Soğuk hava deposu Turizm konaklama tesisi Eğitim veya Sağlık

Yasadan Yararlanmayacak olanlar Bu Kanunun uygulanmasında; 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olan hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik faaliyetler hakkında 3, 4, ve 6 ncı madde hükümleri uygulanmaz.

Yasadan Yararlanmayacak olanlar Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler, bu Kanunla getirilen teşviklerden yararlanamaz

Sağlanan Teşviklerin Vergi Kanunları Açısından Değerlendirilmesi Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmayacak. Hazinece karşılanılan enerji giderleri, iadenin yapıldığı dönemde gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gelir olarak dikkate alınacaktır.

YENİ YATIRIMLARIN TEŞVİKTEN YARARLANMA SÜRELERİ: 5568 sayılı Kanunla yapılan ve 30.12.2006 tarihinden itibaren yürürlüğe giren değişiklik dikkate alındığında, 5084 sayılı Kanunun değişik 4 üncü maddesinde yer alan teşvik, bu maddede belirtilen sürelere bakılmaksızın Kanun kapsamına giren illerdeki yeni yatırımlardan; 31.12.2007 tarihine kadar tamamlananlar için 5 yıl, 31.12.2008 tarihine kadar tamamlananlar için 4 yıl, 31.12.2009 tarihine kadar tamamlananlar için 3 yıl süreyle uygulanacaktır.

YENİ YATIRIMLARIN TEŞVİKTEN YARARLANMA SÜRELERİ: Yeni Yatırımın Tamamlanma Tarihi Destek ve Teşviklerden Yararlanma Süresi En Son Yararlanılacak Tarih 31.12.2007 tarihine kadar Tamamlanma tarihini izleyen 5 yıl 31.12.2012 31.12.2008 izleyen 4 yıl 31.12.2009 izleyen 3 yıl

YENİ YATIRIMLARIN TEŞVİKTEN YARARLANMA SÜRELERİ: Örneğin, 31/12/2008 tarihine kadar tamamlanan yeni bir yatırım için 4 yıl süreyle teşvik uygulanacak olup, bu yatırım nedeniyle teşvikten yararlanılacak son tarih 2012 yılının Aralık ayı olacaktır.

Yatırımın belgelendirilmesi kuruluş aşaması 20 Nisan 2006 Tarih ve 26145 sayılı Resmi Gazete yayınlanan YATIRIMLARIN VE İSTİHDAMIN TEŞVİKİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 3) 5084 sayılı Kanun kapsamında bedelsiz yatırım yeri tahsis edilmiş olması, - Akreditif açtırılması, - Yatırımın büyüklüğü ile uyumlu altyapının hazırlanması, - Yatırımla ilgili ithalat, bina-inşaat yapımı ve makine – teçhizat alımına ilişkin harcamalara başlanılarak yasal defterlere buna ilişkin gerekli kayıtların yapılması, - Yatırımın gerçekleşme durumunun Organize Sanayi Bölgelerinde Bölge Yöneticiliğine, diğer bölgelerde Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğüne bildirilmiş olması.

Yatırımın belgelendirilmesi tamamlama işlemleri Teşvik belgesi kapaması yapılması Yapı kullanma iznin alınması Yatırımla ilgili ithalat, bina-inşaat yapımı ve makine – teçhizat alımına ilişkin harcamaların aktifleştirilerek yasal defterlerde buna ilişkin gerekli kayıtların yapılması,

VERGİ İADESİ UYGULAMASI KALDIRILDI 01.01.1984 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2978 sayılı kanunla yürürlüğe giren ve ücretlilere yönelik olarak uygulanmakta olan Vergi iadesi uygulaması 01.01.2007 tarihinden geçerli olmak üzere 5615 sayılı kanunla kaldırılmıştır.

Gelir Vergisi Vergi sistemimizde Gelir üzerinden alınan vergilerin büyük bir bölümü ücretlilerin ödedikleri vergiler oluşturmaktadır. Mevcut vergi sistemimizde, ücret geliri elde edenler, brüt maaşı üzerinden (işçi sigorta hissesi düşüldükten sonra) % 15 ile % 35 arasında değişen oranlarda gelir vergisi ödemektedirler.  

VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI 5615 sayılı Kanunla 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda yapılan değişiklikle Gelir Vergisi Kanununun 32 nci maddesi 01.01.2008 tarihinden geçerli olmak üzere değiştirilerek  "Asgari geçim indirimi” uygulamaya konulmuştur. Asgari geçim indirimi uygulamasından ücretleri gerçek usulde vergilendirilen (net ücret sözleşmesi ile çalışanlar dahil) gerçek kişiler yararlanabilecektir.

VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI Asgarî geçim indirimi; ücretleri gerçek usulde vergilendirilen hizmet erbabının elde ettiği ücret gelirinden takvim yılı başında belirlenen 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına ; Mükellefin kendisi için % 50 ‘si Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10'u Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere ilk iki çocuk için % 7,5'i Diğer çocuklar için % 5'i olmak üzere uygulanacaktır.

Asgari Geçim İndirimi Tutarının Tespiti   Matrah Sayı Oran % Tutar Kendisi İçin 585,00 1 50,00 292,50 Eşi İçin 10,00 58,50 İlk 2 Çocuk İçin 2 7,50 87,75 Diğer İki Çocuk İçin 5,00 497,25

Gelir Vergisi Matrahının tespiti Uygulanacak asgari geçim indiriminin asgari ücretlinin bordrosuna uygulanması halinde gelir vergisi matrahı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır. Gelir Vergisi Matrahı = Brüt Ücret – (SSK İşçi Primi + İşsizlik Primi + Asgari Geçim İndirimi) Gelir Vergisi Matrahı = 585 – (81,90 + 5,85 + 497,25) Gelir Vergisi Matrahı = 0   

VERGİ İNDİRİMİ HESAPLAMASI Asgari geçim indirimi tutarı her ücretli için asgarî ücret üzerinden hesaplanan yıllık vergi tutarını aşamayacak ve takvim yılı içinde asgari ücrette meydana gelen değişiklikler asgari geçim indirimi uygulamasında dikkate alınmayacaktır.  Asgari geçim indirimi tutarının hesaplanmasında yararlanılacak tutar (Asgari Ücret Yıllık Brüt Tutarı x Asgari Geçim İndirim Oranı) x %15 /12 şeklinde hesaplanacaktır Asgari geçim indirimine geçilerek brüt asgari ücretin azami %85’i gelir vergisinden istisna edilmiştir.

VERGİ İNDİRİMİ HESAPLAMASI Asgari Ücretin Yıllık Brüt Tutarı (585,00 x 12 )                    7.020,00 Asgari Geçim İndirimi Oranı    % (50+10+25)                                                                85    - Mükellefin kendisi için     % 50      - Mükellefin eşi için             % 10    - Mükellefin çocukları için  % 25 Asgari Geçim İndirimi Matrah (7.020,00 x % 85)          5.967,00 Asgari Geçim İndiriminin Yıllık Tutarı (5.967,00 x % 15)         895,05 Aylık mahsup edilecek asgari geçim indirim (895,05/12) 74,59

VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI Buna göre, yürürlükte bulunan 585,00 YTL asgari ücrete göre ücretlinin net eline geçen tutarda eş ve çocuk durumuna göre en fazla 74,59 YTL.’lık bir artış söz konusu olacaktır. 2008 takvim yılı içinde ise, yılbaşında geçerli olacak yeni brüt asgarî ücret tutarı açıklanması ile bu tutarda artış söz konusu olabilecektir. MBA Ofis

Eski ve yeni uygulamada ücret bordrosu ise şu şekilde olacaktır.   Eski Yeni Uygulama Brüt Ücret 585 SSK Primi İşçi Hissesi 81,9 İşsizlik Sig.İşçi Hissesi 5,85 Gelir Vergisi Matrahı 497,25 Gelir Vergisi 74,59 Damga Vergisi 3,51 Kesintiler Toplamı 165,85 91,26 Net Ücret 419,15 493,74 SSK Primi İşveren Gissesi 114,08 İşsizlik Sig. İşveren Hissesi 11,7 İşçinin İşverene Toplam Maliyeti 710,78 Net Ücret Artışı

5084 Yasa Kapsamındaki işyerleri için   ASGARİ ÜCRET (30x19,50) AYLIK 585,00.  İŞÇİ İŞSİZLİK SİGORTASI ( % 1 ) 5,85  İŞÇİ SSK PAYI ( % 14) 81,90.  GELİR VERGİSİ MATRAHI 497,25.  GELİR VERGİSİ TUTARI  74,59.  DAMGA VERGİSİ TUTARI  3,51.  KESİNTİLER TOPLAMI 165,85.  NET ELE GEÇEN TUTAR 419,15  BRÜT AYLIK ÜCRETİ  İŞVEREN SSK PAYI (% 19.5) 114,08.  İŞVEREN İŞSİZLİK SİGORTASI ( % 2 ) 11,70.  İŞVERENE MALİYET TUTARI 710,78. GELİR VERGİSİ TEŞVİKİ 74,59 SSP.İŞVEREN HİSSESİ TEŞVİKİ 114.08 TEŞVİK TOPLAMI 188,67 TEŞVİK SONRASI İŞVERENE MALİYET 522,11 VERGİ İNDİRİMİ 2008 YILI MALİYET 596,70

Vergi İndirim sonrası net asgari ücret BRÜT ASGARİ ÜCRET NET ASGARİ YENİ NET BEKAR 585,00 419,15 463,03 EVLİ 471,80 1.ÇOCUKLU 478,38 2.ÇOCUKLU 484,97 3.ÇOCUKLU 489,35 4.ÇOÇUKLU 493,74

Sağlanan yıllık Asgari Geçim İndirimi Farkı Medeni durumu Yıllık net ek gelir (YTL) Bekar 526,56 Evli - Eşi çalışmıyor 631,80 1 Çocuklu 710,76 2 Çocuklu 789,84 3 Çocuklu 842,40 4 Çocuklu 895,08

Son söz Ülkemizde istihdam üzerindeki vergi ve yasal yükümlülükler, toplam işgücü maliyeti içinde önemli bir paya sahiptir. İşverenlerin işçilerini, işe alırken net ücret üzerinden anlaşma yapmaları nedeni ile , vergisel ve sosyal güvenlik yükümlülükleri açısından işçi payının işverenler tarafından yüklenilmesi işgücü maliyetlerini artırıcı bir etki yaratmaktadır.

Son söz Asgari Geçim indirimi uygulaması ile sağlanacak net ücret artışı belirli bir düzeyde de olsa ücretliler için ekonomik bir değer yaratacaktır. Vergide adalet ilkesi bakımından “asgari geçim indirimi” uygulaması doğru yapılmış bir yasal düzenlemedir.

Bana ayırdığınız zaman için Malatya Serbest Muhasebeci Teşekkür ederim Mustafa Bahadır ALTAŞ S.M.Mali Müşavir Malatya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası