1 TÜRKİYE’DE YATIRIMLARIN ve İSTİHDAMIN TEŞVİKİ. 2 GENEL AÇIKLAMA  Kanunen belirlenmiş illerde, yatırımların ve istihdamın artırılması ve kayıt dışı.

... konulu sunumlar: "1 TÜRKİYE’DE YATIRIMLARIN ve İSTİHDAMIN TEŞVİKİ. 2 GENEL AÇIKLAMA  Kanunen belirlenmiş illerde, yatırımların ve istihdamın artırılması ve kayıt dışı."— Sunum transkripti:

1 1 TÜRKİYE’DE YATIRIMLARIN ve İSTİHDAMIN TEŞVİKİ

2 2 GENEL AÇIKLAMA  Kanunen belirlenmiş illerde, yatırımların ve istihdamın artırılması ve kayıt dışı istihdamın önlenmesi için 5084 sayılı yasayla önemli teşvikler getirilmiştir.  5084 sayılı Kanunla, kişi başına geliri 1500 Amerikan Doları ve altında olan illerde, belirli bir tarihten sonra yapılan ve yapılacak yatırımlara,  -vergi ve sigorta primlerinde indirim,  -enerji maliyetlerinde indirim,  -bedelsiz yatırım yeri tahsisi gibi önemli teşvikler sağlanmış bulunmaktadır.

3 3  5084 sayılı Kanunla getirilen bu uygulamanın bugüne kadar yapılan teşvik uygulamalarından önemli farkları bulunmaktadır.  Bu farklardan biri, bu teşviklerin uygulanacağı illerin, bir bölgeye dahil olup olmadıklarına göre değil  ekonomik gelişmişlik düzeylerine göre belirlenmiş olmasıdır.  Bugüne kadar yapılan uygulamalarda, gelişmişlik dereceleri teşvik kapsamındaki bölgede bulunan illere göre daha düşük olmasına rağmen,  bölge dışında bulundukları için teşviklerden yararlanamayan pek çok il de bu yeni uygulama ile teşvik kapsamına alınmış olmaktadır.

4 4  5084 sayılı Kanunla sağlanan gelir vergisi stopajı ve sigorta primi desteği,  yatırımın ve işletmenin önemli maliyet unsurlarından biri olan ve ülkemizde oldukça yüksek bulunan istihdam maliyetlerini önemli ölçüde düşürecek özelliktedir.  Bu illerde yatırım yapacak yatırımcılar,  bir taraftan yeni ve basitleştirilmiş yatırım indirimi uygulaması ile gelir veya kurumlar vergisinde,  diğer taraftan da 5084 sayılı Kanunla da istihdam maliyetlerinde önemli avantajlar sağlayabileceklerdir.

5 5 I- YASANIN AMACI VE KAPSAMI  5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun 31.12.2008 tarihine kadar yürürlükte kalmak üzere 06.02.2004 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 5084 sayılı bu yasa, 18.05.2005 tarihli 5350 sayılı yasayla önemli değişikliklere uğramıştır.  Bu tarih 31-12-2012’ye kadar uzatılmıştır

6 6 A) YASANIN AMACI  Bu yasanın amacı, bazı illerde vergi ve sigorta primi teşvikleri uygulamak, enerji desteği sağlamak ve yatırımlara bedelsiz arsa ve arazi temin etmek suretiyle yatırımları ve istihdam imkanlarını artırmaktır (md. 1).  Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de bölgeler ve iller arasında siyasi, sosyal, coğrafi vb. nedenlerle ekonomik kalkınmışlık ve kişi başına düşen gayri safi milli hasıla bakımından önemli farklar bulunmaktadır.

7 7  Bazı bölgeler ve illerde kişi başına düşen GSMH çok yüksekken, bazı bölgeler ve illerde oldukça düşüktür.  Bu ekonomik dengesizlik demoğrafik, sosyal, kültürel birçok soruna sebep olmaktadır.  İşte bu sorunları önlemek veya en aza indirmek için bölgeler ve iller arasındaki bu ekonomik kalkınmışlık farkını tamamen veya kısmen ortadan kaldırmak gerekmektedir.

8 8  Bunu sağlamanın kalıcı yolu ise, az gelişmiş bölge ve illerde yatırımların ve istihdamın artmasını sağlamaktır.  İşte yasa koyucu da bunu sağlamak için 5084 sayılı yasayı yürürlüğe koyarak belirlenmiş illerde yatırımları ve istihdamı arttırmak için müteşebbislere yatırım giderlerini azaltıcı ve karlılığı arttırıcı teşvikler sağlamıştır.

9 9 B) YASANIN KAPSAMI  Bu yasanın kapsadığı iller, sağladığı teşvikler bakımından farklılık arz etmektedir. Buna göre;  a) Vergi ve sigorta primi teşvikleri ile enerji desteği açısından Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığınca 2001 yılı için belirlenen fert başına gayri safi yurt içi hâsıla tutarı, 1500 ABD Doları veya daha az olan iller ile bu iller dışında kalan ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca 2003 yılı için belirlenen sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre endeks değeri eksi olan illeri,

10 10  b) Bedelsiz arsa ve arazi temini açısından (a) bendindeki iller (tablo-1) ile kalkınmada öncelikli yöreler kapsamındaki diğer illeri ( tablo -2), kapsar ( md. 2).  Yasanın ilk halinde olmamasına rağmen yasanın amacına, 5350 sayılı yasayla 18.05.2005 tarihinde “...Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca 2003 yılı için belirlenen sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre endeks değeri eksi olan iller...” eklenmiştir. Bununla yasanın kapsamı daha da genişletilmiştir.

11 11 5084 SAYILI YASADA (5350 SAYILI YASA İLE REVİZE EDİLEN) BELİRTİLEN TEŞVİLERİN TÜMÜNDEN YARARLANAN İLLER ADIYAMANDİYARBAKIRKIRŞEHİRSİVAS AFYON *DÜZCE *KİLİSŞANLIURFA AKSARAYELAZIĞKÜTAHYA*ŞIRNAK AĞRIERZİNCANMALATYATOKAT AMASYAERZURUMMARDİNTRABZON ARDAHANGİRESUNMUŞTUNCELİ BARTINGÜMÜŞHANENEVŞEHİRUŞAK* BATMANHAKKARİNİĞDEVAN BAYBURTIĞDIRORDUYOZGAT BİNGÖLK. MARAŞOSMANİYE BİTLİSKARAMANRİZE ÇANKIRIKARSSİİRT ÇORUMKASTAMONUSİNOP TOPLAM=49 İL

12 12 5084 SAYILI YASADA (5350 SAYILI YASA İLE REVİZE EDİLEN) BELİRTİLEN TEŞVİKLERDEN SADECE BEDELSİZ ARSA UNSURUNDAN YARARLANAN DİĞER TEŞVİKLERDEN YARARLANAMAYAN İLLER ( Kişi Başına GSMH’si 1500 TL’nin üzerinde olan kalkınmada öncelikli yöreler). Tablo – 2 1. ÇANAKKALE 2. KARABÜK 3. KIRIKKALE 4. SAMSUN 5. ZONGULDAK

13 13 YASANIN ÖNGÖRDÜĞÜ TEŞVİKLER  GELİR VERGİSİ STOPAJI TEŞVİKİ,  SİGORTA PRİMİ İŞVEREN PAYLARINDA TEŞVİK,  ENERJİ DESTEĞİ TEŞVİKİ  BEDELSİZ YATIRIM YERİ TAHSİSİDİR.

14 14 1) 5084 sayılı yasanın değiştirilmeden önceki düzenlemesinin gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerine tanıdığı gelir vergisi stopajı teşvikleri; A) GELİR VERGİSİ STOPAJI TEŞVİKİ 1) 5084 sayılı yasanın değiştirilmeden önceki düzenlemesinin gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerine tanıdığı gelir vergisi stopajı teşvikleri;  1.10.2003 tarihinden itibaren yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükellefler  1.10.2003 tarihinden önce işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefler

15 15 Örnek -1  Osmaniye organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2003 tarihinde faaliyete başlamış olan Yıldız A.Ş, aylık 700 TL ücretle 20 işçi istihdam etmektedir.  Buna göre bu mükellefin terkin edeceği gelir vergisi stopajı 2007 yılı için aylık ne kadardır?

16 16 İşçilerin aylık ücretleri 700 TL olmasına rağmen yasa hükmü gereği maksimum asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir vergi stopajı terkin edilebilecektir. Buna göre;  Aylık asgari ücret bürüt; 562 TL  Ödenecek sağlık sigortası ve işsizlik sigortası primi; 562 X % 15= 84,3 TL  Gelir vergisi matrahı; 562 - 84,3= 477,7 TL’dir.  Her işçi için aylık ödenecek gelir vergisi; 477,7 x %15=71,655 TL.  Ödenmesi gereken toplam aylık gelir vergisi; 71,655 x 20= 1433,1 TL’dir.  Mükellefin işletmesi organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2003 tarihinde faaliyete başlamış olduğundan hesaplanan aylık gelir vergisi stopajı miktarının tamamı olan 1433,1 TL terkin edilebilecektir.  Aynı işletme organize sanayi bölgesinde ve endüstri bölgesinde faaliyet göstermeyip başka bir yerde faaliyet gösterseydi; hesaplanan aylık gelir vergisi stopajı miktarının %80’i olan 1146,48 TL terkin edilebilecektir.

17 17 Örnek -2  Osmaniye organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2002 tarihinde faaliyete başlamış olan Yıldız A.Ş, aylık 700 TL ücretle 01.10.2003 tarihinden önce 20 işçi ve 10.10.2003 tarihinden sonra 8 işçi daha işe almış, toplam 28 işçi istihdam etmektedir.  Buna göre bu mükellefin terkin edeceği gelir vergisi stopajı 2007 yılı için aylık ne kadardır?

18 18  Aylık asgari ücret bürüt; 562 TL  Ödenecek sağlık sigortası ve işsizlik sigortası primi; 562 X % 15= 84,3 TL  Gelir vergisi matrahı; 562 - 84,3= 477,7 TL’dir.  Her işçi için aylık ödenecek gelir vergisi; 477,7 x %15= 71,655 TL.  Ödenmesi gereken toplam aylık gelir vergisi; 71,655 x 8= 573,24 TL’dir.  Mükellefin işletmesi organize sanayi bölgesinde faaliyet gösterdiğinden hesaplanan aylık gelir vergisi stopajı miktarının tamamı olan 573,24 TL terkin edilebilecektir.  Aynı işletme organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgesi dışında bir yerde faaliyet gösterseydi; hesaplanan aylık gelir vergisi stopajı miktarının %80’i olan 458,592 TL terkin edilebilecekti.

19 19 2) 5084 sayılı yasanın, 01.04.2005 tarihli 5350 sayılı yasayla değiştirildikten sonraki düzenlemesinin gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerine tanıdığı gelir vergisi stopajı teşvikleri;  a) 1.4.2005 tarihinden itibaren yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, en az otuz işçi çalıştırmaları koşuluyla, bu iş yerlerinde çalıştırdıkları işçilerin TAMAMI,  b) 1.4.2005 tarihinden önce işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, 1.1.2005 tarihinden önce ilgili idareye vermiş oldukları en son aylık prim ve hizmet belgelerindeki işçi sayısını en az yüzde yirmi oranında artırmaları ve çalıştırılan toplam işçi sayısının asgari otuz kişiye ulaşması halinde, bu iş yerlerinde çalıştırılan toplam işçi sayısını geçmemek üzere, artırdıkları işçi sayısı ile mevcut işçilerden artırdıkları işçi sayısının iki katı kadar işçinin,

20 20 Örnek -1  Afyonkarahisar organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2005 tarihinde faaliyete başlamış olan Yıldız Mermer A.Ş, aylık 750 TL ücretle 35 işçi istihdam etmektedir.  Buna göre bu mükellefin terkin edeceği gelir vergisi stopajı 2007 yılı için aylık ne kadardır?

21 21 ÇÖZÜM  Aylık asgari ücret bürüt; 562 TL  Ödenecek sağlık sigortası ve işsizlik sigortası primi; 562 x % 15= 84,3 TL  Gelir vergisi matrahı; 562 - 84,3= 477,7 TL’dir.  Her işçi için aylık ödenecek gelir vergisi 477,7 x %15=71,655 TL.  Ödenmesi gereken toplam aylık gelir vergisi; 71,655 x 35= 2507,925 TL’dir.  Mükellefin işletmesi organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2005 tarihinde faaliyete başlamış olduğundan hesaplanan aylık gelir vergisi stopajı miktarının tamamı olan 2507,925 TL terkin edilebilecektir.  Aynı işletme organize sanayi bölgesinde veya endüstri bölgesinde faaliyet göstermeyip başka bir yerde faaliyet gösterseydi; hesaplanan aylık gelir vergisi stopajı miktarının %80’i olan 2006,34 TL terkin edilebilecektir.

22 22 Örnek -2  Afyonkarahisar organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2004 tarihinde faaliyete başlamış olan Yıldız Mermer A.Ş, aylık 750 TL’ye 01.04.2005 tarihinden önce 23 işçi ve 10.10.2005 tarihinden sonra 10 işçi daha işe almış, toplam 33 işçi istihdam etmektedir.  Buna göre bu mükellefin terkin edeceği gelir vergisi stopajı 2007 yılı için aylık ne kadardır?

23 23 ÇÖZÜM  Mükellefin toplam işçi sayısı 30’ dan fazla olduğundan mükellef, 01.04.2005 tarihinden sonra işe aldığı 10 yeni işçi için ve yeni işçi sayısının iki katı olan ( 10x2=20) 20 eski işçi için toplam 30 işçi için gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanabilecektir.  Aylık asgari ücret bürüt; 562.... TL  Ödenecek sağlık sigortası ve işsizlik sigortası primi; 562 x % 15= 84,3 TL  Gelir vergisi matrahı; 562 - 84,3= 477,7 TL’dir.  Her işçi içn aylık ödenecek gelir vergisi; 477,7 x %15=71,655 TL.  Ödenmesi gereken toplam aylık gelir vergisi; 71,655 x 30= 2149,65 TL’dir.  Mükellefin işletmesi organize sanayi bölgesinde faaliyet gösterdiğinden hesaplanan toplam aylık gelir vergisi stopajı miktarının tamamı olan 2149,65 TL terkin edilebilecektir.  Aynı işletme organize sanayi bölgesinde faaliyet göstermeyip başka bir yerde faaliyet gösterseydi; hesaplanan aylık gelir vergisi stopajı miktarının % 80’i olan 1719,72 TL terkin edilebilecektir.

24 24 B) SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ TEŞVİKİ

25 25  Yasanın ilk halinde sigorta primi işveren hissesi teşviki için farklı şartlar öngörülürken yasanın, 5350 sayılı yasayla değişik halinde farklı şartlar öngörülmüştür.  Mükelleflerin 5084 sayılı yasanın ilk haline dayanarak kazandıkları hakları korunmuştur.  Bu nedenle bizde çalışmamızda hem 5084 sayılı yasanın ilk halinin hem de değiştirilmiş halinin mükelleflere tanıdığı gelir vergisi stopajını inceleyeceğiz.

26 26 1) 5084 sayılı yasanın değiştirilmeden önceki düzenlemesinin gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerine tanıdığı sigorta primi işveren payı teşviki; , 1.10.2003 tarihinden itibaren yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükellefler,  1.10.2003 tarihinden önce işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefler,

27 27 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 73. maddesine göre işveren payına düşen işçi sigortası primleri;  İş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi işveren payı ( işkoluna göre değişmektedir), % 1,5-7  Hastalık sigortası primi işveren payı yetişkinler için, %6 ve çıraklar için %2  Analık sigortası primi işveren payı %1  Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi işveren payı, %11 ancak maden işlerinin yeraltı işlerinde çalışanlar için %13’ tür.  Biz çözeceğimiz örneklerde işveren payına düşen toplam prim oranını %22 olarak alacağız.

28 28 Örnek -1  Şanlıurfa organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2003 tarihinde faaliyete başlamış olan İPEK Tekstil A.Ş, aylık 600 TL ücretle 15 işçi istihdam etmektedir. Buna göre bu mükellefin, hazinece karşılanacak sigorta primi işveren payı teşviki 2007 yılı için aylık ne kadardır?

29 29 ÇÖZÜM  Prime esas kazanç alt sınırı; Günlük, 20 ve aylık 20 x 30 = 600 TL’dir.  İşveren payına düşen işçi sigorta primi oranı; % 22  Her işçi için işveren payına düşen sigorta primi miktarı; 600 x % 22 = 132 TL’dir.  İşveren payına düşen ve hazinece karşılanması gereken aylık sigorta primi işveren hissesi miktarı; 132 x 15 = 1980 TL’dir.  Mükellefin işletmesi organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2003 tarihinde faaliyete başlamış olduğundan hesaplanan aylık sigorta primi işveren payı miktarının tamamı olan 1980 TL hazinece karşılanacaktır.  Aynı işletme organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgelerinde faaliyet göstermeyip başka bir yerde faaliyet gösterseydi; hesaplanan aylık miktarının %80’i olan 1584 TL hazinece karşılanacaktır.

30 30 2) 5084 sayılı yasanın, 01.04.2005 tarihli 5350 sayılı yasayla değiştirildikten sonraki düzenlemesinin gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerine tanıdığı sigorta primi işveren hissesi teşviki şöyle düzenlenmiştir ;  a) 1.4.2005 tarihinden itibaren yeni işe başlayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, en az otuz işçi çalıştırmaları koşuluyla,  b) 1.4.2005 tarihinden önce işe başlamış olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri,

31 31 Örnek -1  Şanlıurfa organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2005 tarihinde faaliyete başlamış olan İPEK Tekstil A.Ş, aylık 600 TL ücretle 34 işçi istihdam etmektedir. Buna göre bu mükellefin, hazinece karşılanacak sigorta primi işveren payı teşviki 2007 yılı için aylık ne kadardır?

32 32 ÇÖZÜM  Prime esas kazanç alt sınırı; Günlük, 20 ve aylık 20 x 30 = 600 TL’dir.  İşveren payına düşen işçi sigorta primi oranı; % 22  Her işçi için işveren payına düşen sigorta primi miktarı; 600 x % 22 = 132 TL’dir.  İşveren payına düşen ve hazinece karşılanması gereken aylık sigorta primi işveren hissesi toplam miktarı; 132 x 34 = 4488 TL’dir.  Mükellefin işletmesi organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2005 tarihinde faaliyete başlamış olduğundan hesaplanan aylık gelir vergisi stopajı miktarının tamamı olan 4488 TL hazinece karşılanacaktır..  Aynı işletme organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgelerinde faaliyet göstermeyip başka bir yerde faaliyet gösterseydi; hesaplanan aylık gelir vergisi stopajı miktarının %80’i olan 3590,4 TL hazinece karşılanacaktır.

33 33 Örnek -2  Osmaniye organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2004 tarihinde faaliyete başlamış olan Yıldız A.Ş, aylık 600 TL ücretle 01.04.2005 tarihinden önce 20 işçi ve 10.10.2005 tarihinden sonra 20 işçi daha işe almış, toplam 40 işçi istihdam etmektedir. Buna göre bu mükellefin, hazinece karşılanacak sigorta primi işveren payı teşviki 2007 yılı için aylık ne kadardır?

34 34 ÇÖZÜM  Prime esas kazanç alt sınırı; Günlük, 20 ve aylık 20 x 30 = 600 TL’dir.  İşveren payına düşen işçi sigorta primi oranı; % 22  Her işçi için işveren payına düşen sigorta primi miktarı; 600 x % 22 = 132 TL’dir.  İşveren payına düşen ve hazinece karşılanması gereken aylık sigorta primi işveren hissesi toplam miktarı; 132 x 40 = 5280 TL’dir.  Mükellefin işletmesi organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2003 tarihinde faaliyete başlamış olduğundan hesaplanan aylık sigorta primi işveren payı miktarının tamamı olan 5280 TL hazine karşılamalıdır.  Aynı işletme organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgelerinde faaliyet göstermeyip başka bir yerde faaliyet gösterseydi; hesaplanan aylık sigorta primi işveren payı miktarının %80’i olan 4224 TL hazinece karşılanacaktır.

35 35 C) ENERJİ DESTEĞİ TEŞVİKİ

36 36  Yasanın ilk halinde enerji desteği teşviki için farklı şartlar öngörülürken yasanın, 5350 sayılı yasayla değişik halinde farklı şartlar öngörülmüştür.

37 37 1) 5084 sayılı yasanın değiştirilmeden önceki düzenlemesinin gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerine tanıdığı enerji desteği teşviki;  1.10.2003 tarihinden itibaren imalât sanayi, madencilik, hayvancılık (su ürünleri yetiştiriciliği ve tavukçuluk dahil), seracılık, soğuk hava deposu, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanında faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak asgari on işçi çalıştıran işletmelerin elektrik enerjisi giderlerinin % 20'si Hazinece karşılanır. Bu orana 10’dan sonraki her bir işçi için 0,5 puan eklenir. Hazinece karşılanacak oran, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan işletmeler için % 50'yi, diğer alanlarda kurulu bulunan işletmeler için % 40'ı geçemez.

38 38  1.10.2003 tarihinden önce birinci fıkrada belirtilen konularda faaliyete geçmiş olan işletmeler, bu maddenin yürürlük tarihini müteakip 1.10.2003 tarihinden önce ilgili idareye vermiş oldukları en son dört aylık sigorta prim bordrolarında bildirdikleri işçi sayılarını fiilen ve sürekli olarak en az % 20 oranında artırmaları ve asgari on işçi çalıştırmaları koşuluyla % 20 oranında enerji desteğinden yararlanır. Bundan sonraki her bir işçi için destek oranı 0,5 puan artırılır. Yararlanılabilecek destek oranı organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan işletmeler için % 50'yi, diğer alanlarda kurulu bulunan işletmeler için % 40'ı geçemez.

39 39 Örnek -1  Şanlıurfa organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.12.2003 tarihinde faaliyete başlamış olan İPEK Tekstil A.Ş, 54 işçi istihdam etmekte ve 2006 yılı için 2000 TL elektrik gideri bulunmaktadır. Buna göre bu mükellefin, hazinece karşılanacak enerji desteği teşviki ne kadardır?

40 40 ÇÖZÜM  Şirket 12.12.2003 tarihinde faaliyette başladığından ve işçi sayısı da 10 dan fazla olduğundan dolayı,  İlk 10 işçi için %20,  Sonraki 44 kişi için yüzde 44x0,5=22  Toplam enerji desteği oranı; %20+ %22=%42 dir.  Toplam karşılanacak enerji desteği miktarı; 2000 x %42 = 840 TL’dir.  Eğer bu şirket organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgesi dışında bir yerde yer alsaydı;  Bu durumda, sadece % 40 oranında enerji desteğinden yani 2000 x % 40 = 800 TL olacaktı.

41 41 Örnek -2  Afyonkarahisar organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren ve 12.01.2002 tarihinde faaliyete başlamış olan Yıldız A.Ş, 01.10. 2003 tarihinden önce 20 işçi ve 10.10.2005 tarihinden sonra 20 işçi daha işe almış, toplam 40 işçi istihdam etmekte ve 2006 yılı için 4000 TL elektrik gideri bulunmaktadır. Buna göre bu mükellefin, hazinece karşılanacak enerji desteği teşviki ne kadardır?

42 42 ÇÖZÜM  Şirket, 01.10.2003 tarihinden önce işe başladığından, enerji desteğinden yararlanması için işçi sayısını en az % 20 artırıp en az 30’a tamamlatmak zorundadır. Mükellef, 01.10.2003 tarihinden sonra işçi sayısını % 100 artırmış ve toplam 40 işçi istihdam etmeye başlamıştır. Buna göre;  İlk 24 işçi için % 20,  Sonraki 16 işçi için; 16 x % 0,5 = % 8,  Toplam enerji desteği oranı ; % 20 + % 8 = %28,  Toplam enerji desteği miktarı; 4000 x % 28 = 1120 TL olacaktır.  Eğer bu şirket organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgesi dışında bir yerde yer alsaydı; toplam oran % 40 ‘ı geçmediğinden aynı miktarda yaralanacaktı.

43 43 2) 5084 sayılı yasanın, 01.04.2005 tarihli 5350 sayılı yasayla değiştirildikten sonraki düzenlemesinin gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerine tanıdığı enerji desteği teşviki şöyle düzenlenmiştir;  1.4.2005 tarihinden itibaren faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak; • Hayvancılık (su ürünleri yetiştiriciliği ve tavukçuluk dahil), seracılık, sertifikalı tohumculuk ve soğuk hava deposu yatırımlarında asgari on;  İmalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanlarında ise asgari otuz işçi çalıştıran işletmelerin, elektrik enerjisi giderlerinin yüzde yirmisi Hazinece karşılanır. Bu orana asgari sayıdan sonraki her bir işçi için 0,5 puan eklenir. Hazinece karşılanacak oran, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde faaliyette bulunan işletmeler için yüzde elliyi, diğer alanlarda faaliyette bulunan işletmeler için yüzde kırkı geçemez.

44 44 B)1.4.2005 tarihinden önce yukarıdaki faaliyete geçmiş olan işletmeler; 1.4.2005 tarihinden itibaren fiilen ve sürekli olarak; Hayvancılık (su ürünleri yetiştiriciliği ve tavukçuluk dahil), seracılık, sertifikalı tohumculuk ve soğuk hava deposu yatırımlarında en az yüzde yirmi oranında artırmaları ve çalıştırılan toplam işçi sayısının asgari on kişiye ulaşması; İmalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, eğitim veya sağlık alanlarında ise en az yüzde yirmi oranında artırmaları ve çalıştırılan toplam işçi sayısının asgari otuz kişiye ulaşması halinde, yüzde yirmi oranında elektrik enerji desteğinden yararlanır. Bundan sonraki her bir işçi için destek oranı 0,5 puan artırılır. Yararlanılabilecek destek oranı organize sanayi veya endüstri bölgesinde kurulu işletmeler için yüzde elliyi, diğer alanlarda kurulu bulunan işletmeler için yüzde kırkı geçemez.

45 45 D) BEDELSİZ YATIRIM YERİ TAHSİSİ TEŞVİKİ

46 46 KAPSAMI VE KONUSU  Tablo -1 ve tablo 2 deki illerde en az otuz kişilik istihdam öngören yatırımlara girişen gerçek veya tüzel kişilere; Hazineye, özel (katma) bütçeli kuruluşlara, belediyelere veya il özel idarelerine ait arazi veya arsaların mülkiyeti bedelsiz olarak devredilebilir. [1]Yasanın ilk halinde bu sayı 10 kişi iken, 5350 sayılı yasayla bu sayı 30’ a çıkarılmıştır.