HAVA KİRLİLİĞİ ve KÜRESEL ISINMA Öğr. Gör. Yakup KURMAÇ A.Ü. Müh. Fak. Çevre Mühendisliği Bölümü

HAVA KİRLİLİĞİ VE KONTROLÜ Havada katı, sıvı ve gaz halindeki yabancı maddelerin eşyaya, canlılara ve insan sağlığına zarar verecek miktar, ve sürede atmosferde bulunması olayına hava kirliliği denir.

HAVA KİRLETİCİLERİ VE KAYNAKLARI Partiküller Kükürtlü maddeler Azotlu maddeleri Organik maddeler Karbon monoksit Radyoaktif maddeler Diğer kirleticiler Kirletici Kaynaklar Doğal Kaynaklar Volkanlar, orman yangınları biyolojik ayrışma İnsan Faaliyetleri Binaların ısıtılması Fosil Yakıt kullanımı Ulaşım Kara Deniz ve Hava taşıtları Sanayi Kuruluşları Enerji ihtiyacı, üretim prosesleri, termik santraller

Asit Yağışlarının Çevre ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Asit yağmurlarına başlıca SOx ve NOx gazları neden olmaktadır. Genelde pH 5-6 nın altına düştüğü yağışlar asit yağmurları olarak adlandırılır. Asit yağışları atmosfere yayılan gaz ve sıvı atıkların özellikle SOx’lerin, atmosfer yağışı ile reaksiyona girmesi sonucu asit özellik kazanarak yer yüzüne düşmesi olayıdır. Asit Yağışlarının Çevre ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Sularda asitlenmeye sebep olur. Toprağın asit yağışları ile yıkanması besin değeri olan minerallerin azalmasına neden olur. Eşyalar ve maddeler üzerinde korozyon etkisi vardır.

Havadaki Kirleticilerin Sağlığa Etkileri Hava Kirliliği ve Risk Grupları Bebekler ve gelişme çağındaki çocuklar           Gebe ve emzikli kadınlar   Yaşlılar          Kronik solunum ve dolaşım sistemi hastaları  Endüstriyel işletmelerde çalışanlar Sigara kullananlar Düşük sosyoekonomik grup içinde yer alanlar Havadaki Kirleticilerin Sağlığa Etkileri Solunum fonksiyonlarında bozulma Solunum sistemi hastalıklarında artış Kanser vakalarında artış Erken ölüm vakalarında artış  

Hava Kirlenmesi Kontrolü İçin Bazı önlemler Bina ve Konut ısıtmak için yüksek kalorili kömürler kullanılmalı Her yıl bacalar temizlenmeli, pencere, kapı ve çatıların izolasyonuna önem verilmeli Doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılarak, özendirilmeli, Kalorifer ve doğalgaz kazanlarının düzenli bakımı yapılmalı ve kalorifercilerin ateşçi kurslarına katılımı sağlanmalı İmar planlarındaki hava kirliliğini azaltıcı tedbirler alınmalı ve yeni yerleşim yerlerinde merkezi ısıtma sistemleri kullanılmalı, Toplu taşıma araçları yaygınlaştırılmalı ve enerji tasarrufu özendirilmelidir.

Hava Kirlenmesi Kontrolü

KÜRESEL ISINMA Sera Gazları CO2 CFC CH4 O3 N2O Sera Etkisi: Yer yüzeyinden yayılan kızıl ötesi ışınların atmosferde düşük konsantrasyonlarda bulunan bazı gazlar (Sera Gazları) tarafından soğurulması sonucu atmosferde meydana gelen ısınmaya sera etkisi denir. Küresel Isınma: İnsan faaliyetleri yada doğal olaylar sonucu atmosferdeki sera gazı miktarının artması ile atmosfer sıcaklığının bütün dünyada yükselmesine küresel ısınma denir. Sera Gazları CO2 CFC CH4 O3 N2O

Sera Gazları ve küresel Isınmadaki Katkı Payları

Atmosferdeki CO2 Konsantrasyonunun yıllara göre değişimi

Çeşitli etkinliklerin Küresel Isınmada Çeşitli etkinliklerin Katkısı Enerji %50 Kimya %20 Ormanlar %15 Tarım vb. %15

1950-1986 Yılları arasında ülkelerdeki toplam enerji ile ilgili CO2 emisyonları

Küresel Isınmanın Bazı Etkileri Deniz seviyesinde artış Yağışlarda artış Ortalama sıcaklıklarda artış Hava ile ilişkili hastalıklarda artış Tarımda , sulama ihtiyacı Rekolte düşüklüğü Orman alanlarında değişme Su Kaynaklarında azalma Sahil Alanlarında su baskını Ekstrem hava olaylarında artış Türlerin ve habitatın kaybı

Küresel Isınmanın Önlenmesi İçin Bazı Öneriler Konutlarda sanayide Enerji tasarrufu Enerji üretiminde verimin artırılması Ulaşım araçlarında yakıt tüketimi az olan araçların geliştirilmesi ve özendirilmesi Alternatif (yenilenebilir) enerji kaynaklarının kullanımı Entegre atık yönetimi (Katı Sıvı Gaz atıklar) Ağaçlandırma çalışmaları Emisyonların azaltılması için yapılan çalışmaların teşvik edilmesi Nükleer enerji kullanımı Nüfus yoğunluğunun bütün bölgelere eşit dağılımının özendirilmesi Yüksek emisyon olan tesislerde CO2’nin ayrıştırılıp jeolojik formasyonlarda depolanması

Teknolojik Gelişme İle Farklı Sektörlerde Tasarruf Edilecek Enerji Miktarları Mesken Isıtılması %70-90 Elektronik Cihazlar %30-70 Ulaşım araçları %50-60 Sanayide Yan ürün Elektrik üretimi %10-15 Evlerdeki sıcak su %10-15 Toplam %35-45

CO2’in Depolanacağı Jeolojik Ortamlar CO2’in Depolanması için Üretim yapan petrol ve doğal gaz sahaları Üretilemeyen kömür yatakları Metan drenajının sağlanacağı kömür yatakları Derin akiferler Tuz soda mağaraları Derin deniz ortamları CO2’in Depolanması için Yüksek Emisyon Noktalarının belirlenmesi Ayrıştırılan CO2’in depolanacağı jeolojik yapıların bulunması Emisyon gazlarından CO2 ayrıştıracak en uygun ve ekonomik yöntemin belirlenmesi gerekir.

CO2’in Jeolojik Formasyonlarda Depolanmasının Ekonomisi Günümüzde CO2’in emisyon gazlarından ayrılarak jeolojik ortamda depolanmasında ; En yüksek maliyeti CO2’in baca gazından ayrılması oluşturur Teknolojinin deneme aşamasında olması sebebi ile CO2 tutma işlemi toplam maliyetin %70’ini oluşturmaktadır. Avrupa birliğinde 1 ton CO2 emisyonu başına maliyetin 20 € değerinden aşağı düşürülmesi için çalışmalar yürütülmektedir.

SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA YAŞANABİLİR BİR ÇEVRE İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM… YAKUP KURMAÇ