BUCASPOR GENÇLİĞİ MİLLİ TAKIMLARIN GELECEĞİ...

DOPİNG

DOPİNGİN TARİHÇESİ İnsanoğlu tarih boyunca gücünü ve verimini arttırabilmek için sportif aktivitelere yönelirken, zaman zaman da gücünü daha üst sınırlara çıkarabilmek için çeşitli kimyasal maddelerin yardımlarına başvurmuştur.

Tarih içinde eski zamanlarda, birtakım otların kaynatılıp suyunun içilmesi şeklinde gelişen doğal arayışlar, tıbbın ilerlemesi ve sportif mücadelelerin uluslararası bir savaş arenasına dönüşmesi nedeni ile masumiyetini yitirip, dünya sporunun kanayan bir yarası haline gelmiştir.

Doping, güney doğu Afrika’da yerli dillerinden Hollandalı göçmenlerin diline giren “Dop” sözünden gelmekte olup savaşçıların tapınma törenleri sırasında uyarıcı olarak kullandıkları, bazılarına göre özel bir bitki, bazılarına göre üzüm kabuğundan yapılan alkollü bir içecekten kaynaklanmaktadır.

İngilizce “Dope” sözü, uyuşturucu, ilaç, ilaç uygulaması anlamını taşır. “Doping” sözcüğü bugün sporda kullanılan haliyle, 20. yüzyıl başlarında at yarışlarında performans arttırmak maksadı ile kullanılan çeşitli maddeler için teleffuz edilmiştir.

1866’da bisiklet ekip üyelerine antrenörlerinin “Heroin-Kokain” karışımı verdikleri söyleniyordu. Bu karışım bugün yarışmacıların dayanıklılığını artıran bir madde olarak bilinmektedir.

Fakat 1869 yılında bir bisiklet yarışçısının yarışmada ölmesi ile bütün dünyanın dikkati bu konu üzerine çekilmiştir.

Olimpiyat şampiyonu olan atlet Ben Johnson, bir zamanlar ilerlemiş yaşına rağmen, teniste harikalar yaratmış olan Navratilova,

Olimpiyat ve Dünya şampiyonu olan, özellikle kısa mesafe koşucuları, erkekleşmiş bayan sporcular, 14-16 gibi küçük yaşlarda, dünya rekorlarını alt üst edip, daha 20′sine gelmeden, kadınlaşıp, şişmanlayarak emekliye ayrılan bayan sporcular,

Erkekliğini kaybeden veya tedavi gören erkek sporcular ve daha birçokları. Bir tarafta kazınılacak geçici şöhret ve imkanlar, diğer taraftasağlıkla ödenecek bir diyet, hatta ölüm.

DOPİNG Sporcunun hızını, Dayanma gücünü, Kuvvetini, Cesaretini, Davranış ve hareketlerini Etkilemek veya değiştirmek için doğal yetenek ve antrenman dışında kullanımı yasak veya sınırlı maddelerin kullanılmasıdır.

Bu maddeleri kullanmak sporculuk ruhuna ve spor ahlakına aykırıdır.

Doping madde ve yapma metotlarını bir takım örtücü farmakolojik maddeler veya yöntemler kullanarak silmek hileli işlemler yaparak üstünü örtmek veya saklamak doping sayılır. Doping yapmak veya kontrolünden kaçmak cezayı gerektirir.

SPORCU NİÇİN DOPİNG KULLANIR? İnsanlar her nedense doğal yolları her zaman uygulamazlar. Daha kolay başarıya ulaşma tutkusu onları doğalın dışına itmektedir. Sporcular daha başarılı olma tutkusu uğruna ahlaki değerleri ve sağlık kurallarını hiçe sayarak bu uğurda canlarından olmayı bile göze almaktadırlar.

Zaman problemi sporcu için kendi hayatından daha önemli olmakta, yaklaşan yarışmalar, yeterince form tutmamışsa performans, sürekli pek çok problem yan yana geldiğinde doping sporcu için kaçınılmaz bir sonuç olmaktadır. DOPİNG = ÖLÜM

KULLANIMI YASAK OLAN MADDELER VE ZARARLARI

MSS UYARICILARI (STIMULANLAR) Mss uyarıcılarının yan etkileri, doza, süreye ve kullanım sıklığına bağlıdır. Düşük dozlarda bile yan etkiler görülebilir, yüksek dozlarda olumsuz etkiler daha da belirgindir. Kalp ve diğer hayati organların düzenli çalışmaları bozulabiliri. Uzun süre ve sıcak ortam gibi ciddi koşullarda spor yapıldığında yan etkiler şiddetlenebilir.

Ölüm nedenleri olarak da; Beyin kanaması Akut kalp yetmezliği Kalp ritim bozuklukları ve Vücut sıcaklığında aşırı artış, diyebiliriz.

NARKOTİKLER Narkotik aneljeziklerin kullanılması sonucu; Bulantı, kusma, baş dönmesi, zihin bulanıklığı, Depresyon, huzursuzluk, solunum baskılanması. Aşırı fiziksel aktivasyonda solunum yetmezliğine bağlı ölüm,

Psişik bağımlılık. Fiziksel bağımlılık Konsantrasyon eksikliği Uyum problemi, gibi bir takım olumsuz etkiler ortaya çıkabiliri.

ANABOLİK STEROİDLER Steroidler, kullanılan ilaçların cinsine göre sporcuya çeşitli açılardan etki yapar. Güç, kuvvet, dayanıklılık, kas gelişmesi, güven duygusu, yağ yakması vb sporcunun arzuladığı etkileri sağlarken, diğer taraftan fiziksel ve moralman olarak da ters yönde etkiler.

Anabolik steroidler, toksik olduğundan karaciğerde birikerek, karaciğerin dokusunu bozarak muhtelif karaciğer hastalıkları ve sonuçta kanser ve ölüme kadar götürürler.bunların zararları bazen seneler sonra da çıkabildiği gibi tedavileri de senelerce sürebilir. Hipofizi etkiler.

DİÜRETİKLER Alışkanlık yapar Solunum ve kardiyovasküler depresyona neden olur. Bulantı kusma ve kabızlığa neden olur. Koordinasyon ve konsantrasyon gücünü azaltır. Psikolojik depresyona neden olur. Kendine fazla güvenma ve ağrı eşiğinin yükselmiş olması yaralanmalara zemin hazırlar.

PEPTİD HORMAN VE ANALOGLARI Testosterona bağlı yan etkiler meydana gelir. Gonadotropinler kadınlarda erkeklik karakterlerini artırır. ACTH, uyku problemleri, hipertansiyon, şeker hastalığı, mide ülseri, kemikte kitle kaybıoluşur. Büyüme hormonu; devlik, el, yüz ve ayak kemiklerinde aşırı büyüme meydana gelir Şeker ve kalp hastalıkları riski artar.

KAN DOPİNGİ Kan dopingi bir takım işidir. Kan alma, santrifüj etme, kırmızı küreleri ayırmak, depolama, dondurma ve çözme ve tekrar kişiye vermek uzmanlık işidir. Çünkü bu işlemlerin herhangi bir yerinde ufak bir aksaklık kişiyi tehlikeye sokar.

Kan virüsler ve bakteriler için çok uygun bir besi yeridir Kan virüsler ve bakteriler için çok uygun bir besi yeridir. Uygun koşullarda saklanmazsa virüs ve bakteriler çok çabuk çoğalırlar. Kan transfüzyonu sonrası viral ve bakteriyel enfeksiyonlar, yanlış tipte kan kullanılırsa böbrek hasarı ile karakterize akut hemolitik reaksiyon görülebilir.

İDRARLA İLGİLİ KİMYASAL FARMAKOLOJİK VE FİZİKSEL UYGULAMALAR Uluslar arası olimpiyat komitesi, üzerinde doping kontrolü yapılacak idrarın bütünlüğünü özelliğini bozmaya yönelik metot ve maddelerin kullanımını da yasaklamıştır. Örneğin kateterizasyon, idrarı değiştirme ve idrarın bütünlüğünü bozma probenecide ve benzeri farmakolojik ajanlarla böbrekten doping maddesinin özellikle anabolizanların, testeronun idrarla atılışını inhibe etme azaltma gibi.

KULLANIMI KISITLAMAYA TABİ OLAN MADDELER VE ZARARLARI.

1 ALKOL Alışkanlık, Denge bozukluğu, Saldırgan ve agresif davranışlar, Karaciğer bozukluklarıdır.

2 KANNİBİNOİDLER (ESRAR) Düşük dozda uyku hali baş dönmesi, öfori gibi daha hafif merkezi sinir sistemi sorunlara neden olurken Yüksek dozlarda paranoid reaksiyon, unutkanlık, halisünasyonlar gibi ciddi sorunlara yol açabilirler. Uzun süreli kullanımı ise bronşit, akciğer kanseri ve solunum yolları rahatsızlıkları gibi sigara ile ilgili hastalık risklerini artırabilir.

3 LOKAL ANESTEZİKLER Sistemik kullanımında aşırı uyarılma, kalp problemleri, titreme, korku, solunum durması gibi yan etkiler görülebilir.

4 KORTİKOSTEROİDLER Protein yıkımı kaslarda zayıflığa kemiklerde esteoporoza, kemiklerin yoğunluğunun azalmasına sebep olur ve kolay kemik kırılmaları görülür.

5 BETA BLOKÖRLERİ Beta blokörleri daha çok kardiyovasküler, merkezi sinir, solunum ve sindirim sistemleri üzerinde ciddi yan etkilere neden olurlar.

DOPİNG KULLANMANIN SAKINCALARI Doping kullanımının sakıncalarını iki başlık altında toplayabiliriz 1 Spor ahlakı ve sosyal açıdan 2 Sporcu sağlığı açısından

1 Spor ahlakı ve sosyal açıdan; Sporculuk prensiplerine ve centilmenliğe aykırıdır, Diğer yarışmacılar için haksız rekabet ortamı doğurur, Çevresi tarafından sporcuya gösterilen saygı ve güveni süistimal etmektir, İnsanları, seyircileri aldatmaktır, Yasalara karşı gelmektir.

2 Sporcu sağlığı açısından; Organizmada tüm sistemler, sinirler ve hormonların kontrolü altındadır... (hemostazis). Normal şartlar altında devam eden bu sürece yapılacak fizyolojik veya farmakolojik müdahaleler uygun şekilde işleyen bir sisteme müdahale etmektir. Bu tür maddeleri kullanmak vücudun oto-kontrol mekanizmasını ortadan kaldırarak, vücudun kaldıramayacağı yük yüklemek demektir.

DOPİNG KULLANIMI NEDEN YASAKLANMIŞTIR. Doping hem haksız rekabete zemin hazırlaması, “Fair play” anlayışına uymaması nedeniyle spor etiğine aykırıdır, hem de sporcu sağlığını kısa ve uzun süreli olarak bozar ve hatta olası ölüm risklerinin oluşmasına neden olur.

Doping, aynı zamanda, sporcuları performanslarını artırmak için yasaklanmış maddeleri ve yöntemleri kullanmaları ile elde edecekleri haksız avantajlardan, bazı maddeler ile yöntemlerin neden olabileceği yan etkilerden korumak için yasaklanmıştır.

DOPİNG NUMUNESİ ALIM PROTOKOLU Doping Numunesi Alınacak Sporcu ne zaman seçilebilir? Sporcu yıl boyunca müsabakada, antrenman kampında, evinde veya herhangi başka bir yerde önceden haber verilmeksizin numune vermek üzere seçilebilir.

Müsabaka İçi Test Ne Demektir? Sporcu herhangi bir müsabakada test numunesi vermek üzere seçilebilir. Müsabaka Dışı Test Ne Demektir? Müsabaka dışındaki herhangi bir zamanda yapılan doping kontrol testi demektir. Bu test için sporcular rasgele seçilebilirler veya önceden belirlenebilirler.  

Sporcu Numune Vermeyi Reddederse Ne Olur? Etkili bir doping kontrolü için bütün sporcular görevliyle işbirliği yapmak zorundadır. Kurallar gereği numune vermeyi reddetmek veya doping kontrol numunesi alım protokolünü bozmak Dopingle Mücadele Kural İhlali demektir ve geçerli bir gerekçe yoksa cezalandırılmayı gerektirir.

DOPİNGSİZ SAĞLIKLI GÜNLER DİLEĞİYLE...