ÇOCUKLARDA ÇÖLYAK HASTALIĞI Prof. Dr. Sema AYDOĞDU EgEÜTF Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı Ege Çölyakla Yaşam Derneği Yönetim Kurulu Başkanı 2007

Beri Türk Hekimlerince Ülkemiz Çölyak Gündemi Çölyak Hastalığı 1950’li Yıllardan Beri Türk Hekimlerince Bilinmektedir… Ancak Ülkemiz Çölyak Gündemi Aralık 2001’de İZMİR’de Başladı…

Ege Üniversitesi’nde Bir Öğretim Üyesinin Odasında Başladı…

Günün Birinde Artık Bundan Sonra Ömür Boyu… Ekmek Makarna Börek Baklava Gofret Gevrek, boyoz v.b. Yiyemeyeceğiniz söylenirse…???

İŞTE BU ÇÖLYAK HASTALIĞIDIR…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Kronik (Ömür Boyu Süren !!!) Sistemik Otoimmün Bir Hastalık…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Tıpta Yaşam Boyu Süren Tek Gıda Alerjisi…

Bulunan GLUTEN’e Alerji… ÇÖLYAK HASTALIĞI Buğday - Arpa Çavdar Yulafta ??? Bulunan GLUTEN’e Alerji…

Tıbbın Çok Özel Bir Hastalığı Sadece Diyetle (Glutensiz) ÇÖLYAK HASTALIĞI Tıbbın Çok Özel Bir Hastalığı Ölüme Kadar Gidebilen Ancak Sadece Diyetle (Glutensiz) Düzelen Tek Sorun…

Tüm Dünyada En Yaygın Genetik Hastalık…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Sorumlu Tek Bir Gen YOK… Sorumlu Genler VAR…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Genetik Olarak Hastalığa Yatkınlık Hasta Olabilirlik Taşınmaktadır…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Genetik Yatkınlık 6. Kromozom HLA Bölgesinde Taşınır…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Doku Tipi Genleri ÖNEMLİ… Çölyaklılarda HLA DQ2 %90 - 95 Sıklıkta…

Genetik Yatkınlığı Olan Yaşamın Herhangi Bir Anında ÇÖLYAK HASTALIĞI Doğuştan Genetik Yatkınlığı Olan Bireylerde Yaşamın Herhangi Bir Anında Ortaya Çıkar…

Çocukluk Çağı Hastalığı ÇÖLYAK HASTALIĞI Çocukluk Çağı Hastalığı Değildir… Her Yaşta Karşımıza Gelebilir…

Glutenin Diyete Girdiği ÇÖLYAK HASTALIĞI Glutenin Diyete Girdiği İlk Andan İtibaren Her Yaşta Karşımıza Gelebilir…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Literatürde En İleri Tanı Alma Yaşı 80…???

Yakınmalar ve Bulgular ÇÖLYAK HASTALIĞI Temel Bozukluk İnce Bağırsaklarda… Yakınmalar ve Bulgular Tüm Organlara Ait Olabilir………

ÇÖLYAK HASTALIĞI Bu Nedenle; Tüm Dünyada Ciddi Tanı Alma Sorunu Yaşanan Bir Hastalık…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Tıbbın Tüm Disiplinleri Uyanık Olmak Zorunda…

! ! ! ÇÖLYAK HASTALIĞI Dahiliye Cerrahi Pediatri Kadın-Doğum ! ! ! Dahiliye Cerrahi Pediatri Kadın-Doğum Dermatoloji Diş Hekimliği vb.

ÇÖLYAK HASTALIĞI Görülme Sıklığı Öncelikle Beyaz Irkın Hastalığı… Sıklık 100 Kişide 1…

ÇÖLYAK HASTALIĞI ABD’de Sıklık 133 Kişide 1

ÇÖLYAK HASTALIĞI Türkiye’de Sıklık 150 Kişide 1… Olarak Tahmin Edilmektedir…

ÇÖLYAK HASTALIĞI ANCAK… Küreselleştirilmeye Çalışılan Dünyamızda Herkesin SORUNU…

TARİHÇE İlk bulgular M.Ö. II yy –Kapadokya 1888: Samuel Gee Çölyağın Babası Çölyak kliniğinin tanımı 1953: II. Dünya Savaşı sonu Hastalığın Gizi Çözülüyor… Dicke (Hollandalı…) Sorun buğday unu

TARİHÇE 2000’li YILLAR Genetik zeminde Glutene artmış T hücre duyarlılığı Batıda malnütrisyonun en sık nedeni Tüm dünyanın en sık kronik sorunlarından biri…!!!

Çölyak Hastalığının İsimleri Celiac Sprue Celiac Disease Celiacs Gee-Herter’s Syndrome Gluten Intolerance Gluten Sensitive Enteropathy

Çölyak Hastalığının İsimleri İntestinal İnfantilism Non-Tropical Sprue The Celiac Affection The Celiac Condition The Celiac Syndrome

Sağlıklı İnce Barsak *Endoskopik Görünüm*

Çölyak Hastalığında İnce Barsak Mukozal fissürler Mukozal nodülarite

İnce Barsak Normal Çölyaklı Villöz Atrofi Histopatolojik Görünüm

İnce Barsak Normal Çölyaklı Elektron Mikroskopik Görünüm

İnce Barsak Normal Çölyaklı Scan Mikroskopik Görünüm

İnce Barsakta Emilim

SONUÇTA İnce Bağırsak Sindirim ve Emilim Yüzeyi Azalır Yetersiz Sindirim ve Emilim İshal (Her Zaman Mutlak Değil) Diğer Sistemik Bulgular

Çölyak Hastalığını Düşündüren !!! Akla Getiren… Bulgular Nelerdir ???

Klasik Çölyak Üçlemesi Kronik Durdurulamayan Yineleyen Diyare Karın Şişliği Kilo Kaybı

İlk 2-3 Yaşta Tanı Alanlar Kronik Durdurulamayan Diyare Karın Şişliği Büyüme Geriliği

Klasik Çölyak Kliniği İlk 2-3 Yaşta Tanı Alanlar Depressif kişilik (içe kapanıklık) Konstipasyon (%10) Kusma (%30) Çölyak krizi (%1-5)

Bebeklerde Başkaca Bulgu Olmaksızın : Dışkılama alışkanlığında değişiklik İştahsızlık Kilo alımında duraklama - gerileme Kişilik değişikliği Psikomotor gerilik ÇÖLYAĞI HATIRLATMALI !!!!!!

Atipik Bulgular İzole Boy Kısalığı Tek bulgu olabilir… Büyüme gerilikli çocukların %8-20’si çölyaklı !!!!!

Atipik Bulgular Nedeni belirsiz Fe eks. anemisi Oral demir tedavisine yanıtsızlık Demir eksikliği anemili çocukların %6-12’si çölyaklı

Dispeptiklerde Çölyak Sıklığı Atipik Bulgular Dispeptik Yakınmalar Pirozis Şişkinlik Erken Doygunluk Dispeptiklerde Çölyak Sıklığı Toplumun İki Katı !!!

Atipik GİS Bulguları Yineleyen Aftöz Stomatitler Diş Mine Defektleri (Diş Hekimleri DİKKAT !!!) Yineleyen İnvajinasyonlar (Çocuk Cerrahları DİKKAT !!!)

Atipik GİS Bulguları Nedeni Bilinmeyen Her Türlü Karaciğer Hastalığı Kriptojenik Hepatit İzole SGOT/SGPT Yüksekliği

Atipik GİS Bulguları Kronik - Yineleyen Her Türlü Karın Ağrısı İntestinal Lenfoma (Genel Cerrahlar DİKKAT !!!)

Atipik Bulgular - Nörolojik Epilepsi Bilateral Oksipital Kalsifikasyon Serebellar Ataksi Periferik Nöropati Demans İrritabilite - Letarji Psikomotor Gelişim Geriliği

Atipik Bulgular Kardiyak Bulgular Perikardiyal effüzyon Kardiyomiyopati

Atipik Bulgular Puberte gecikmesi Menstürel bozukluklar İnfertilite Jinekolojik Bulgular Puberte gecikmesi Menstürel bozukluklar İnfertilite Yineleyen düşükler Prematür doğum

Atipik Bulgular HEMATOLOJİK BULGULAR Fe, folik asit, vit B12 malab. Anemi Trombositoz Trombositopeni Lökopeni IgA eksikliği

Lokomotor Sistem Bulguları Atipik Bulgular Lokomotor Sistem Bulguları Kas Güçsüzlüğü Kas Krampları Osteoporoz Artralji Artrit

Atipik Bulgular Mukokutanöz Bulgular Dermatitis Herpetiformis Nedeni Belirsiz Kaşıntı Kronik Ürtiker Alopesi Areata Vaskülit

Dermatitis Herpetiformis Derinin çölyak hastalığı Dermatolojik olarak aktif Gastroenterolojik olarak sessiz tek çölyak hastalığı formudur… Glutensiz diyete yanıtlı

Çölyakla Birlikte Olan Durumlar Dermatitis Herpetiformis Tip I diabetes mellitus Otoimmün tiroidit Addison hastalığı Sjögren sendromu Kollajen vasküler hastalıklar

Çölyakla Birlikte Olan Durumlar Down sendromu IgA nefropatisi Krohn hastalığı Kistik fibrozis Juvenil romatoit artrit CVID (Total Ig’ler< 500 mg/dl)

Çölyak Görülme Yüzdesi Birinci derece akrabalar %4-11 İkinci derece akrabalar %5 Hastanın çocukları %10-13 Juvenil kronik artrit %2.5 Otoimmün tiroid hast. %8

Çölyak Kliniğinde 20.YY Eğilimleri Görülme sıklığında artış Klinik bulguların değişmesi Semptomatik Oligo - Monosemptomatik Asemptomatik Atipik bulgular Tanı yaşının ileriye kayması

Çölyak Kliniğinde 20.YY Eğilimleri 1970-80’li Yıllarda Kuzey Avrupa’da Endemi… Anne Sütü Kullanımının Artması Glutenin Diyete geç Girmesi Endemiyi Kontrol Altına Aldı…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Günümüzde form değiştiriyor !!! Atipik Asemptomatikler tanınıyor Teknolojik gelişimin katkıları ile Sıklığı giderek artmakta !!!

Her Tanı Alana Karşılık ÇÖLYAK HASTALIĞI Batılı Verilere Göre; Her Tanı Alana Karşılık 5-7 Asemptomatik… Tanı Almamış Birey Var…!!!

Çölyak Buz Dağı ? ? ?

Thanks for your support!! Are you The One ? Thanks for your support!!                                        

ÇÖLYAK HASTALIĞI Finlandiya Nüfus : 5 Milyon 50.000 Hasta Bekleniyor Tanı Alan 20.000

ÇÖLYAK HASTALIĞI Ülkemizde Sıklık 150’de 1’se… 500.000 Hasta Yapar… Bilinen 5.000 Bile Değil… GERİSİ NERDE ???

ÇÖLYAK HASTALIĞI Beyaz Irkta Bu Kadar Sık Görülen Bu Hastalığı Türk Hekimleri Olarak Nasıl Tanıyacağız ???

ÇÖLYAK HASTALIĞI Bu Noktada Çok Uyanık Olmak Zorundayız…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Her Türlü Kronik, Geçmeyen Yakınmada Çölyak Hastalığını Düşünmeliyiz…

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI Klinik Hematolojik Biyokimyasal Serolojik Histopatolojik Doku Tiplemesi (HLA DQ, D8)

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI Serolojik Testler IgA tipi daha spesifik IgA eksikliğinde IgG tipi Anti-Gliadin IgA (AGA) Anti-Endomisium IgA (EMA) Anti-Doku transglutaminaz IgA (tTG)

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI İnce Barsak Biyopsisi Histopatolojik Bulgular Olmaksızın Tanı Konulamaz…

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI Tüm Bulguların Sentezi Yapılarak Konulabilir…

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI Unutmayalım Bu Sorun Kişinin Tüm Yaşamını Değiştirecektir…

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI Tahıl Özellikle Buğday Ağırlıklı Beslenen Toplumumuzda Tanıyı Çok Kesin Koymalıyız…

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI Böyle Bir Tanıdan Kesinlikle Emin Olmak Zorundayız…

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TANI Aksi Takdirde Yaptığımız İş Hekimlik Değil Şarlatanlık Olacaktır…

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TEDAVİ 2007 Dünyasında Tek Tedavi Yöntemi Ömür Boyu Glutensiz Beslenmektir…

ÇÖLYAK HASTALIĞINDA TEDAVİ Diyete Uyulmazsa İntestinal Lenfoma Özefagus-Mide-Barsak Kanseri Diyabet-Otoimmun Hast. Olasılığı Artacaktır…

ÇÖLYAK HASTALIĞI Gluten-Free Glutensiz Diyet Risk-Free Diyet

Tam Bir Yaşam Biçimidir… ÇÖLYAK DURUMU Tanıdan Sonra Artık Hastalık Değil Tam Bir Yaşam Biçimidir… Glutensiz Yaşam

ÇÖLYAK DURUMU Burada Devreye Gıda Sektörü Giriyor Yerli-İthal Glutensiz Gıdalar

Doğal Glutensiz Gıdalar Mısır Unu, Nişastası Pirinç Unu, Nişastası Nohut Unu Fasulye Unu Siyah Buğday (Sorgum) Baklagiller

Önce Bizler Tanıyacağız Gıda Sektörü Çalışacak… ÇÖLYAK DURUMU Ancak Bu Sorunda Öncelik Hekimlerde… Önce Bizler Tanıyacağız Sonra Gıda Sektörü Çalışacak…

Pratisyen Hekimlerimize ÇÖLYAK DURUMU Bu Konuda Pratisyen Hekimlerimize Düşen Görevler Nelerdir ???

ÇÖLYAK DURUMU Kronik Düzelmeyen Yineleyen Her türlü yakınmalarda UNUTULMAMALIDIR !!! HATIRLANMALIDIR !!!!

ÇÖLYAK DURUMU Anne Sütünün Pür Olarak 4-6 Ay Kullanımı Özendirilmeli…

ÇÖLYAK DURUMU Bu Süreçte Glutenin Bebe Bisküvisi Şeklinde Diyete Girmesine Engel Olunmalıdır…

Glutenli Gıdalardan Uzak Tutulmalıdır… ÇÖLYAK DURUMU Ailede Çölyaklı Biri Varsa Yeni Bebek Yaşamın ilk Yılında Glutenli Gıdalardan Uzak Tutulmalıdır…