Marmara Universitesi, İstanbul VERİMLİLİK ÇALIŞTAYI TÜSİAD – Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu (REF) 30 Kasım 2012, Cuma - Sabancı Üniversitesi, Karaköy İletişim Merkezi, İSTANBUL Türkiye’de Bölgesel Ücret ve Verimlilik Farklılıkları A. Suut DOGRUEL Marmara Universitesi, İstanbul suut.dogruel@marmara.edu.tr Fatma DOGRUEL fatma.dogruel@marmara.edu.tr

Motivasyon ve amaç İktisadi faaliyetlerin bölgesel dağılımındaki farklılıklar bölgelerin özellikleri öne çıkarılarak inceleniyor (NEG ve UE). Teknolojik özellikler sektörlerin bölgesel dağılımı üzerinde etkili olamaz mı? Amaç: Seçilmiş basit teknoloji göstergeleri kullanılarak bu göstergeler ile bölgesel farklılıklar arasındaki ilişkiyi gözlemek. Teknoloji göstergeleri: Sektör – bölge ayrımında ortalama ücret; verimlilik; ortalama firma büyüklüğü.

Sunuş Planı Kavramsal arka plan Veri ve göstergeler Seçilmiş göstergeler arasındaki ilişki

Kavramsal Arka Plan Mekandaki dışsallıkların ilk oluşumundan söz eden Alfred Marshall (1890) Mekan tartışmasının ilk başlangıcı Von Thünen (1826) Ancak, neoklasik iktisadın kısıtlayıcı varsayımları (artan getirinin Krugman (1991) tarafindan modellenmesine kadar) bu dışsallıkların dikkate alınmasını engelliyor Bu dışsallıkların yarattığı mekandaki çekici ve itici güçlerin (“centripetal forces” ve “centrifugal forces”) tanımlanması ve iktisadi modellerdeki yeri ise yeni cografya ekonomisi (New Economic Geography-NEG) ve Kent ekonomisi (Urban economics-UE) olarak iki farklı tartışma alanına ayrılıyor.

Kavramsal Arka Plan Yeni coğrafya yaklaşımında (NEG) piyasa potansiyeli, kent ekonomisi yaklaşımında (UE) sektörel ilişkiler öne çıkıyor. Belli bir üretim faaliyetinin özellikleri (teknolojik) bölgesel dağılımı üzerinde etkili olmaz mı? I. Durum: Bölgelerarası verimlilik farklılaşmıyorsa sektör herhangi bir yere gidebilir – Mekan önemli değil. Bu durumda bölgesel özellikler (çekici – itici güçler) bu tür faaliyetlerin mekan seçiminde önemli olabilir. II. Durum: Verimlilik farklılaşıyorsa mekan önemli. Mekanın önemli olması durumunda UE önemli

Veri ve Göstergeler İmalat sektörü yıllık veriler: 2003-2004 + 2006-2008 NACE 1 ; 2 basamak sektör ayrımı Bölgesel farklılıklar için kullanılan ölçüt: Dağılma oranı = varyans / ortalama (büyük dağılma oranı => bölgeler arası farklılık yüksek) Göstergeler: Bölgesel dağılım: sektörlerin bölgesel işgücü sayısı Ortalama ücret: sektör – bölge ; (maaş ve ücretler) / (çalışanlar sayısı) Verimlilik: sektör – bölge ; (ciro) / (çalışanlar sayısı) Firma büyüklüğü: sektör – bölge ; (çalışanlar sayısı) / (yerel birim sayısı) Karşılaştırmalarda 2003-2004 + 2006-2008 dağılma oranlarının ortalaması kullanıldı.

Bölgesel Dağılım 2 – Ortalama Ücret

Bölgesel Dağılım 1 – Ortalama Ücret

Bölgesel Dağılım 2 – Verimlilik

Bölgesel Dağılım 1 – Verimlilik

Bölgesel Dağılım 2 – Firma Büyüklüğü

Bölgesel Dağılım 1 – Firma Büyüklüğü

Dağılma Oranları

Korelasyon katsayıları

Bölgesel Dağılım 2 – Ortalama Ücret