Beyin Ölümünde Hukuk ve Etik Vaka Tartışmaları Prof Dr Nesrin Çobanoglu Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tip Etiği ve Tıp Tarihi AD Başkanı

Vaka 1-a 12 Yaşında bayan hasta, araç dışı trafik kazası nedeniyle 112 acil servis ekiplerince bilinci kapalı olarak acil servise getirildi. Adli vaka olarak işlem gören ve cerrahi düşünülmeyen vaka yoğun bakıma kabul edildi. İzlemin 3.gününde Koma Skoru:3 olarak tespit edilen vakada beyin ölümü olabileceği düşünüldü. Beyin Ölümü Tespit Kurulu tarafından yapılan değerlendirmede klinik olarak beyin ölümü rapor edildi. Yoğun bakım ekibi tarafından yakınlarına beyin ölümü deklare edildi. Organ nakli koordinatörü yakınlarıyla yaptığı görüşmede vakanın organlarının kullanılması için izin aldı. lma

Vaka 1-b Organ çıkarım ameliyatından önce adli vaka olması nedeniyle nöbetçi savcı aranarak ameliyat öncesi izin istendi. Savcı ve adli tabip dosya incelemesinden sonra vaka başında yaptığı değerlendirmede “beyin ölümü tespitinde ek test yapılmadığı” gerekçesiyle düzenlenen beyin ölümü tespit raporunun geçersiz olduğunu dolayısıyla vakaya hukuken öldü denmesinin mümkün olmadığını ifade ederek organ çıkarımına izin vermedi. Ne yapalım ?

Vaka 2-a 8 Yaşında erkek hasta, yüksekten düşme nedeniyle 112 acil servis ekiplerince bilinci kapalı olarak acil servise getirildi. Adli vaka olarak işlem gören, radyolojik incelemelerde travmatik SAK (kafa travması) olarak değerlendirilen ve cerrahi düşünülmeyen vaka yoğun bakıma kabul edildi. İzlemin 5.gününde Koma Skoru:3 olarak tespit edilen vakada beyin ölümü olabileceği düşünüldü. Beyin Ölümü Tespit Kurulu tarafından yapılan değerlendirmede klinik olarak beyin ölümü tespit edildi. Yapılan beyin perfüzyon sintigrafisinde (SPECT) serebral ve serebellar perfüzyon olmadığı gözlendi ve beyin ölümü tespiti tamamlandı. lma

Vaka 2-b Yoğun bakım ekibi tarafından yakınlarına beyin ölümü deklare edildi. Yoğun bakımdaki izlem süresince yeterince bilgilendirilmedikleri ve yakınlarını görmelerine izin verilmediği için vakanın yakınları tarafından yoğun bakım ekibine tepki gösterildi. Organ nakli koordinatörü yakınlarıyla yaptığı görüşmede vakanın organlarının kullanılması için izin alamadı. Vakanın yakınları “madem her şey bitti ve çocuğumuzun öldüğünü söylüyorsunuz, o zaman onu cihazdan çıkarın ve bize hemen teslim edin” dediler. Ne yapalım ?

Vaka 3-a 24 yaşında erkek hasta, kafa travması (ateşli silah yaralanması-intihar) nedeniyle acil servise kabul edildi. BBT’de intraserebral hemoraji ve massif serebral ödem görüldü. Yoğun bakım ünitesine alınan ve antiödem tedavi başlanan hasta, izlemin 3. gününde GKS:3 olarak beyin ölümü ön tanısıyla değerlendirmeye alındı. Olası organ donörü olabileceği düşüncesiyle yoğun bakım öncelikleri değiştirilerek organ bakımına geçildi.

Vaka 3-b Klinik olarak beyin ölümü bulguları gözlenen vakada ek teste gerek duyulmadan beyin ölümü tespiti tamamlandı. Yoğun bakım ekibi tarafından yakınlarına beyin ölümü deklare edildi. Ve vakanın görülmesine izin verildi. Organ nakli koordinatörünün aile ile yaptığı görüşmede organ bağışı için izin verilmedi. Kalbi durunca cenazelerini teslim almak istediklerini ifade ettiler. Ne yaparsınız? Tıbbi tedaviyi yavaşlatmak veya durdurmak etik midir hukuki midir?

Vaka 3-c İleri donör bakımına geçilen ve tam tıbbi destek sağlanan bu vakada beyin ölümü tespitinden 15 gün sonra kardiyak arrest gelişmiştir.