Hazırlayan: Ali ATMACA MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ Hazırlayan: Ali ATMACA (Sınıf Öğretmeni) www.zumreogretmeni.com www.zumreogretmeni.com

Kütle Nedir? Kütleyi Nasıl Ölçeriz? Kütle: madde miktarı demektir. Örnek: Pazardan veya marketten yiyeceklerimizi alırken söylediğimiz ifade “Bana bir kilogram elma,iki kilogram peynir verir misiniz?” şeklindedir. Burada almak istediğimiz maddenin miktarını belirtmiş oluyoruz. Maddelerin miktarı yani kütlesi terazi ile ölçerek bulunur. www.zumreogretmeni.com

Kütle Nedir? Kütleyi Nasıl Ölçeriz? Kütle ölçü birimi kilogram (kg) ve gram (g) dir. Bir maddenin 8 kg olduğunu söylediğimizde Bu maddenin miktarının 8 kg olduğunu belirtmiş oluyoruz. 8 kg www.zumreogretmeni.com

Aynı büyüklükte olan maddelerin kütleleri farklı olabilir. Örnek :Aynı büyüklükte bir demir parçası ile bir tahta parçasını tarttığımızda ikisinin kütlesinin farklı olduğunu görürüz. 5 kg 9 kg www.zumreogretmeni.com

Maddelerin büyük olması madde miktarının fazla olacağı yani kütlesinin fazla olacağı anlamına gelmez. Aşağıdaki örneğimizi inceleyelim. 1 kg 4 kg Bu terazilerden birisine kocaman bir pamuk yığını koyduk. Diğerine ise Pamuktan daha küçük bir demir parçası koyduk. Tartımızın sonunda; Pamuk yığınının 1 kg, demir parçasının ise 4 kg geldiğini gördük. Çıkarmamız gereken sonuç: Maddelerin kütleleri büyüklükleri yada fazla olmaları ile eşit değildir. www.zumreogretmeni.com

SIVILARIN KÜTLESİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Sıvılar akışkan özelliğe sahip olduklarından bunların kütlesini ölçmek katıların kütlesini ölçmekten daha zordur. Bunun için kütlesi ölçülecek olan sıvı bir kaba konularak tartılır. Sıvıların Kütlesinin Ölçümünde şu yol izlenir. Önce boş kabın kütlesi tartılır.Bu tartımın sonunda elde ettiğimiz değere DARA denir. Kütlesi ölçülecek sıvı bu kabın içerisine konulur ve tartılır. Bu tartımın sonunda elde ettiğimiz değere BRÜT AĞIRLIK denir. Boş kabın kütlesi yani DARA BRÜT AĞIRLIKTAN çıkarıldığında kalan miktar sıvının KÜTLESİDİR. www.zumreogretmeni.com

SIVILARIN KÜTLESİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Anlatılanları şimdi görsel üzerinde tekrar edelim. Önce boş kabın kütlesi tartalım. Bulduğumuz değer 500 g’dır. Ardından kütlesini ölçmek istediğimiz sıvıyı bu kaba koyarak tarttığımızda bulduğumuz değer 1500 g’dır. 1500 g Brüt kütle (ağırlık) dir. 500 g Daradır. . 1000 g sıvının NET KÜTLESİ 500 g 1500 g www.zumreogretmeni.com

GAZLARIN KÜTLESİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Gaz maddeler uçucu oldukları ve küçük gözeneklerden çıkabildiği için kütlelerinin ölçümü sıvılara göre daha zordur. Buna rağmen gazların kütlesi de sıvıların kütlesinin ölçüldüğü gibi ölçülür. 500 g www.zumreogretmeni.com

MADDELERİN HACMİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? HACİM NEDİR? MADDELERİN HACMİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? www.zumreogretmeni.com

Ölçüleri düzgün olan katı maddelerin hacmini ölçerken; HACİM NEDİR ? Maddelerin uzayda kapladığı yere HACİM denir. Ölçüleri düzgün olan katı maddelerin hacmini ölçerken; Yükseklik ölçüsü x genişlik ölçüsü x Uzunluk ölçüsü = hacim Ölçülebilir katıların hacimleri metreküp ( m )olarak ifade edilir. Örnek olarak aşağıdaki kutunun hacmini ölçelim. 3 Yükseklik = 50 cm Genişlik = 30 cm Uzunluk = 40 cm ise 30cm 50 cm 40 cm 50 x 40 x 30 = 60000 cm olur. 3 www.zumreogretmeni.com

SIVILARIN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Sıvıların hacimleri DERECELİ SİLİNDİR veya LİTRE ile ölçülür. Ölçüm yapılırken bu kapların düzgün zemine konulması gerekmektedir. Çünkü sıvılar akışkan özelliğe sahip olduklarından eğik zeminde yanlış ölçümlere sebep olabilir. Sıvıların hacmini ölçerken LİTRE ölçü birimini kullanırız. Litre “L” ile gösterilir. Daha az sıvı miktarlarını ölçmek için MİLİLİTRE birimi kullanılır.Mililitre “ml” ile gösterilir. 1 litre 1000 ml ve yarım litre ise 500 ml’dir. www.zumreogretmeni.com

SIVILARIN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Hacmini ölçmek istediğimiz sıvıyı dereceli silindire ya da ölçü kabına doldururuz. Sıvının seviyesinin karşılık geldiği çizgi ya da rakama bakarak hacmini belirleriz. 300 500 www.zumreogretmeni.com

DÜZGÜN OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekilli olmayan katıların hacmini ölçmek için farklı bir yöntem kullanılır. Önce dereceli bir kaba su konulur. Suyun seviyesi ölçülür. Hacmi ölçülecek olan cisim suyun içerisine atılır. 200 www.zumreogretmeni.com

DÜZGÜN OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekilli olmayan katıların hacmini ölçmek için farklı bir yöntem kullanılır. Önce dereceli bir kaba su konulur. Suyun seviyesi ölçülür. Hacmi ölçülecek olan cisim suyun içerisine atılır. 200 www.zumreogretmeni.com

DÜZGÜN OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekilli olmayan katıların hacmini ölçmek için farklı bir yöntem kullanılır. Önce dereceli bir kaba su konulur. Suyun seviyesi ölçülür. Hacmi ölçülecek olan cisim suyun içerisine atılır. 200 www.zumreogretmeni.com

DÜZGÜN OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekilli olmayan katıların hacmini ölçmek için farklı bir yöntem kullanılır. Önce dereceli bir kaba su konulur. Suyun seviyesi ölçülür. Hacmi ölçülecek olan cisim suyun içerisine atılır. 200 www.zumreogretmeni.com

DÜZGÜN OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekilli olmayan katıların hacmini ölçmek için farklı bir yöntem kullanılır. Önce dereceli bir kaba su konulur. Suyun seviyesi ölçülür. Hacmi ölçülecek olan cisim suyun içerisine atılır. 200 www.zumreogretmeni.com

DÜZGÜN OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekilli olmayan katıların hacmini ölçmek için farklı bir yöntem kullanılır. Önce dereceli bir kaba su konulur. Suyun seviyesi ölçülür. Hacmi ölçülecek olan cisim suyun içerisine atılır. 200 www.zumreogretmeni.com

DÜZGÜN OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekilli olmayan katıların hacmini ölçmek için farklı bir yöntem kullanılır. Önce dereceli bir kaba su konulur. Suyun seviyesi ölçülür. Hacmi ölçülecek olan cisim suyun içerisine atılır. Yeni seviye ölçülür. Önceki ölçüm ile hacmi ölçülecek cisim atıldıktan sonraki ölçümün farkı maddenin hacmidir. 500 200 300 maddenin hacmidir 500 200 www.zumreogretmeni.com

KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? DÜZGÜN ŞEKLİ OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekli olmayan maddelerin hacmini ölçmenin bir başka yöntemi ise; Dereceli bir kap ağzına kadar su doldurulur. Bu kap daha geniş bir kabın içine konulur. Düzgün şekli olmayan madde su dolu kaba atılır. Taşan su dereceli silindire konularak ölçülür. Bulunan değer maddenin hacmidir. www.zumreogretmeni.com

KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? DÜZGÜN ŞEKLİ OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekli olmayan maddelerin hacmini ölçmenin bir başka yöntemi ise; Dereceli bir kap ağzına kadar su doldurulur. Bu kap daha geniş bir kabın içine konulur. Düzgün şekli olmayan madde su dolu kaba atılır. Taşan su dereceli silindire konularak ölçülür. Bulunan değer maddenin hacmidir. www.zumreogretmeni.com

KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? DÜZGÜN ŞEKLİ OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekli olmayan maddelerin hacmini ölçmenin bir başka yöntemi ise; Dereceli bir kap ağzına kadar su doldurulur. Bu kap daha geniş bir kabın içine konulur. Düzgün şekli olmayan madde su dolu kaba atılır. Taşan su dereceli silindire konularak ölçülür. Bulunan değer maddenin hacmidir. www.zumreogretmeni.com

KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? DÜZGÜN ŞEKLİ OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekli olmayan maddelerin hacmini ölçmenin bir başka yöntemi ise; Dereceli bir kap ağzına kadar su doldurulur. Bu kap daha geniş bir kabın içine konulur. Düzgün şekli olmayan madde su dolu kaba atılır. Taşan su dereceli silindire konularak ölçülür. Bulunan değer maddenin hacmidir. www.zumreogretmeni.com

KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? DÜZGÜN ŞEKLİ OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekli olmayan maddelerin hacmini ölçmenin bir başka yöntemi ise; Dereceli bir kap ağzına kadar su doldurulur. Bu kap daha geniş bir kabın içine konulur. Düzgün şekli olmayan madde su dolu kaba atılır. Taşan su dereceli silindire konularak ölçülür. Bulunan değer maddenin hacmidir. www.zumreogretmeni.com

KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? DÜZGÜN ŞEKLİ OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekli olmayan maddelerin hacmini ölçmenin bir başka yöntemi ise; Dereceli bir kap ağzına kadar su doldurulur. Bu kap daha geniş bir kabın içine konulur. Düzgün şekli olmayan madde su dolu kaba atılır. Taşan su dereceli silindire konularak ölçülür. Bulunan değer maddenin hacmidir. www.zumreogretmeni.com

KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? DÜZGÜN ŞEKLİ OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekli olmayan maddelerin hacmini ölçmenin bir başka yöntemi ise; Dereceli bir kap ağzına kadar su doldurulur. Bu kap daha geniş bir kabın içine konulur. Düzgün şekli olmayan madde su dolu kaba atılır. Taşan su dereceli silindire konularak ölçülür. Bulunan değer maddenin hacmidir. www.zumreogretmeni.com

KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? DÜZGÜN ŞEKLİ OLMAYAN KATI MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Düzgün şekli olmayan maddelerin hacmini ölçmenin bir başka yöntemi ise; Dereceli bir kap ağzına kadar su doldurulur. Bu kap daha geniş bir kabın içine konulur. Düzgün şekli olmayan madde su dolu kaba atılır. Taşan su dereceli silindire konularak ölçülür. Bulunan değer maddenin hacmidir. 100 www.zumreogretmeni.com

GAZ MADDELERİN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ? Gaz maddelerin belirli bir hacimleri yoktur. www.zumreogretmeni.com

ÖLÇÜ BİRİMLERİ NEDEN DEĞİŞTİRİLDİ ? Cumhuriyetin ilk yıllarında kullanılan ölçü birimleri, diğer ülkelerin kullandığı ölçü birimlerinden farklıydı. Bu durum dış ülkelerle yapılan ticarette sorunlar yaratıyordu. Aynı zamanda ülke içinde de ölçülerde farklılıklar vardı. Örneğin kütle ölçü birimi olarak kullanılan OKKA yöreden yöreye farklı ölçümler gösteriyordu. Tüm bu sorunları ortadan kaldırmak amacıyla Mustafa Kemal ATATÜRK 1931 yılında ölçü ve tartı aletlerinde değişiklik yaptı ve bu tarihten sonra ülkemizde standart ölçü birimleri kullanılmaya başlandı. www.zumreogretmeni.com

ÖĞRENDİKLERİNİZİ TEKRAR EDİNİZ Kİ UNUTMAYASINIZ. TEKRAR GÖRÜŞÜNCEYE KADAR HOŞÇA KALINIZ. ÖĞRENDİKLERİNİZİ TEKRAR EDİNİZ Kİ UNUTMAYASINIZ. www.zumreogretmeni.com