Küresel Ekonomi ve BDPS ….. Ve TÜRKİYE BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Sizce ne kadar borcumuz var?

Sizce ne kadar borcumuz var? Halkın Borcu= 740 Milyar TL 412 Milyar $

Biliyor musunuz? Para nasıl üretiliyor? Parayı kim üretip kontrol ediyor? Bu soruyu etrafınızda sorun… BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Üç Mesele 1. Para kimin malıdır? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Üç Mesele: 1- Para kimin malı? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Üç Mesele: 1- Para kimin malı? * Cebinizdeki para, bir şirketin malıdır. * Siz o malı kullandığınızdan o yapıya kira ödemektesiniz. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Üç Mesele: 1- Para kimin malı? Para bir ölçü birimi değil midir? EVET AMA!? Mal ne demektir? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Paranın fonksiyonları Para ne işe yarar? Ölçü aracı olması BDPS sayesinde ölçü aracı olmaktan çıkmıştır. Mal haline getirilmiştir. 2. Değişim (mubadele) aracı: Ölçü aracı olarak otomatik şekilde değişim aracı BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Paranın fonksiyonları Para ne işe yarar? 3. Servet depolama/biriktirme aracı: Bu kabul parayı mal haline getirmektedir. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Paranın fonksiyonları Para ne işe yarar? 3. Depolama/biriktirme aracı: Kabul etmiyoruz. Para depolanamaz. Neden? Toptancı Berber 100 TL 100 TL 100 TL 100 TL Otelci Müşteri Kasap 100 TL 100 TL BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Paranın fonksiyonları Para ne işe yarar? 3. Depolama/biriktirme aracı: Kabul etmiyoruz. Para depolanamaz. Neden? Toptancı Berber 100 TL nereye gitti? Bu işten kim karlı çıktı? Otelci Kasap BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Ölçü aracı 1 Kilogram ne kadardır? 1 Metre ne kadardır?

Ölçü aracı Paranın üzerine konan faiz/kar payı/her türlü fazlalık parayı ölçü aracı olmaktan çıkarır ve parayı mal haline getirir. Miktarı her sene 10 cm artan 1 metre düşünün!

Üç Mesele: 1- Para kimin malı? Para neden devletin malı değildir? Bu mal için kimlere kira ödüyoruz? Kirayı nasıl ödüyoruz? Vergi, harç, zam, özelleştirme, toprak satışları vs. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Üç Mesele: 1- Para kimin malı? Para mal olursa sorun ne? Peki ya borç (para)? Muz yenir biter… BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Kira nasıl ödeniyor? Özelleştirme

Kira nasıl ödeniyor? Vergi

Bankalar nasıl havadan para yaratıyor? Bu malın (paranın) %92’si bankalar tarafından KRS’yle (Kısmi Rezerv Sistemi) üretilmiştir. Bankalar nasıl havadan para yaratıyor? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Soru neden önemli? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

* Prof. Mete Gündoğan FAİZ TUZAĞI Issız Ada Hikayesi* Dünya turuna çıkan gemi… Atlas Okyanusunda batar. 5 aile kurtulur ve bunlar binlerce takım adadan birisine çıkmayı başarırlar. * Prof. Mete Gündoğan FAİZ TUZAĞI BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Issız Ada Hikayesi Refah Adası Adada medeniyet kurabilecek her şey vardır. Kimisi marangozdur. Kimi ziraat ve hayvancılık bilir . Hatta jeolog/madenci bile vardır. Adada güzel küçük bir medeniyet kurarlar. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Issız Ada Hikayesi Ancak paradan anlayan yok. İçlerinde hiç birisi paranın nasıl üretildiğini bilmez. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Issız Ada Hikayesi TAKAS Bu yüzden; Değişimi takas ile sağlarlar. Takasın zorluklarını bilirsiniz. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Issız Ada Hikayesi Adaya yeni kazazede Şanslarına yeni gelen konuk bankacıdır.       BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Issız Ada Hikayesi Ada Lirası doğuyor Sandığında altın olduğunu söylüyor. Bunlar karşılığında 1000 Ada Lirası basılacaktır. Her biri 1, 5, 10, 50 Ada Lirası şeklinde paraları kendi imzasıyla üretiyor. 1000 Ada Lirasını ailelere 200’er şekilde borç veriyor. %5 Faiz üzerinde anlaşıyorlar. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Issız Ada Hikayesi Problem nedir? 1 Sene sonra Aile başına 200 Ada Lirası borç. 5 Aile x 200 AL = 1000 Ada Lirası borç veriliyor. Bir sene sonra %5 Faizden her biri 210 Ada Lirası geri ödemek zorunda. 210 Ada Lirası x 5 Aile = 1050 Ada Lirası ödenecek 1 Sene sonra SORU: Adada tüm parayı bankacı bastığına göre 50 Ada Lirası nereden bulunacak? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

70/Faiz Yüzdesi -> 70/5=14 Her 14 senede borç ikiye katlanacaktır. Bileşik Faizin etkilerini anlamak 70/Faiz Yüzdesi -> 70/5=14 Her 14 senede borç ikiye katlanacaktır. Yıllık %5 Bileşik Faiz BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Atatürk Barajı: 48 milyar m3 Su rezervi Bileşik faiz nedir? Atatürk Barajı: 48 milyar m3 Su rezervi CEVAP: 59.5 dakika Suyun %97’si son 5 dakikada boşalır İlk dakikada 1 damla sonra her dakikada ikiye katlayarak (2, 4, 8, 16...) boşalırsa 48 milyar m3 Su ne kadar sürede boşalır? Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? Bankaların para yaratması o kadar basittir ki... Aklınız hayaliniz durur. (John Kenneth Galbraith) Bankalar nasıl para “yaratıyor”? Kredi Kredi

BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? KRS (Kısmi Rezerv Sistemi) Nedir? Kısmi Rezerv Oranı 1:9 Bankanın eldeki 1 Birim paraya karşılık 9 Birim Parayı Havadan «yaratması»dır Aynı ürünü 9 kişiye sattığınız halde tutuklanmayacağınız tek iş. Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Ekonomilerdeki paranın %90'ını bankalar KRS ile “yaratır”. NASIL? Bankalar nasıl para “yaratıyor”? FAİZ: Faiz için gerekli parayı kimse üretmez. Önce para sonra servet çekilir. Kredi geri ödenince para yok edilir Ancak ekonomiden para çekilir Kredi

BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Paranın %10’luk fiziksel kısmı nasıl üretilir? BORÇLANMA İHALESİ BORÇ BORÇ FAİZ FAİZ TAHVİL/SUKUK

BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Zeytinyağı Bankacısı Yastık altındaki altınların %20 munzam karşılıkla bankalara çekilmesi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Ekonominin Ölümü Para = Borç Borç = Para Yani BDPS sisteminde BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Para = Borç Borç = Para Yani BDPS sisteminde Borç yoksa Para da yok BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Ekonominin Ölümü BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) BDPS/KRS BDPS/KRS Borç oranı= Borç / Milli Gelir BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Ekonominin Ölümü BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) BDPS/KRS Kara delik gibi parayı ve servetleri içine çeker. ÇÖZÜM NEDİR? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Ekonominin Ölümü BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) BDPS/KRS BDPS’CİLERİN ÇÖZÜMÜ: EKONOMİK BÜYÜME BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Ekonominin Ölümü BORCA DAYALI PARA SİSTEMİ (BDPS) Borç bileşik faizle artar BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

ÇÖZÜM: SONSUZ BÜYÜME ????? Yıllık %5 Büyüme “Sonlu bir dünyada üssel (sonsuza doğru) büyümenin sürdürülebilir olduğuna inanan ya deli ya da ekonomisttir. Kenneth Boulding BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

BDPS Kısa Tarihçesi Altın penceresinin 1913 Fed kuruluşu Bretton Woods kapatılması Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

BDPS Kısa Tarihçesi Altın penceresi nasıl kapatıldı? Petrodolarlar: Suud Krallığıyla yapılan anlaşma. Komşularına karşı koruma karşılığında 2 imtiyaz. 1. Petrol yalnızca dolarla satılacak 2. Suud fazla gelirleriyle Amerikan devlet tahvili alacak BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Enflasyon Paradoksu (?!) Kuzey-Güney savaşı İkinci Dünya Savaşı Arap-İsrail Krizi 1971: Ne oldu? 1792-1932 arası Ons başına altın $18.5-$20 (140 yıl) 1934-1971 arası Ons başına altın $35-$45 (37 yıl) Verilere göre 200 yıl enflasyonsuz Dünya 1971 sonrası sürekli enflasyon. NEDEN? BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner

Mesele 2: Ülkemizde ne kadar para üretileceğine kim karar veriyor? Merkez Bankaları (Türkiye’de 55 Milyar TL) Bankalar (Türkiye’de 740 Milyar TL) Şu anda 13.5 katı para sanal olarak bankalarca üretilmiştir BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Piyasadaki para miktarı Dünyanın toplam ekonomik büyüklüğü 70 t $ Mevcut para ve para türevleri (sanal paralar) 760 trilyon dolar Dünyayı 10 kez satın alabilecek para Sadece JP Morgan 78 Trilyon $’a sahip 5 bankanın toplamı 250 Trilyon $ Faiz borçları 460 Trilyon $ BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Piyasadaki para miktarı Türkiye'de 55 milyar TL fiziksel para var Bankalardaki toplam mevduat > 740 milyar TL 53 Milyar TL Fiziksel ~650 Milyar TL Sanal BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Piyasadaki para miktarı «Enflasyon Var» safsatası (KRS) SANAL PARA BORÇ FİZİKSEL Fiziksel Para Sanal BORÇ PİYASADAKİ PARA BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Piyasadaki para miktarı «Enflasyon Var» safsatası (KRS) SANAL PARA BORÇ FİZİKSEL Fiziksel Para Sanal BORÇ BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Piyasadaki para miktarı «Enflasyon Var» safsatası BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner

Piyasadaki para miktarı «Enflasyon Var» safsatası Toplam Arz Türkiye Toplam Arz Çıktı Toplam Talep Almanya Toplam Arz Afrika Ülkesi Toplam Talep Toplam Talep Fiyat Çıktı BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner

Merkez Bankalarının tek ana amacı neden Fiyat İstikrarıdır? FRENE/GAZA BASMA NEDİR? Toplam Arz Örnek Türkiye Toplam Talep Fiyat Fiyat Fiyat Çıktı BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner

Piyasadaki para miktarı Enflasyon paradoksu BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Piyasadaki para miktarı Enflasyon paradoksu İnsanlar basit grafik okumaktan aciz eğitiliyor. Neden? Çünkü grafik okuyabilse şu grafiği görünce sokağa dökülürdü.. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Piyasadaki para miktarı Enflasyon paradoksu BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Piyasadaki para miktarı Enflasyon paradoksu İnsanlar basit grafik okumaktan aciz eğitiliyor. Neden? Çünkü grafik okuyabilse şu grafiği görünce kiranın 3.5 katı vermek üzere krediye girmezdi ... BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Mesele 3: Devletin ne kadar borçlanacağına kim karar veriyor? Hükümetler devlet adına borçlanmayı yapıyor. Devlet dediği biziz. Yani siz biz… Bizim adımıza borçlanmayı kim yapıyor? HAZİNE Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi

Pekiyi bu borç alınırken borçlunun rolü nedir? Mesele 3: Devletin ne kadar borçlanacağına kim karar veriyor? Pekiyi bu borç alınırken borçlunun rolü nedir? Size soruluyor mu? Örneğin ben borçlandırılmak istemiyorum. Benden sonra çocuklarımın da borç altında ezilen bir sistemde yaşamasını da istemiyorum. Ama benim bir şey söyleme hakkım yok! Çocuklarımın ise hiç yok çünkü onların bu sistemden haberi bile yok. O zaman, bu bir köle düzeni değil de nedir? Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi

BDPS: Teğet Geçme Meselesi Yıllara göre tüketici kredileri ve kredi kartı borçlarında artış şöyle: YIL KREDİ 2002 6.605.000.000 2003 12.842.000.000 2004 26.448.000.000 2005 46.721.000.000 2006 69.101.000.000 2007 94.993.000.000 2008 117.133.000.000 2009 129.915.000.000 2010 172.623.000.000 2011 219.070.000.000 Mevcut fiziksel para 53 Milyar Lira BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

BDPS: Teğet Geçme Meselesi BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Borç, BDPS nedeniyle büyümeden bağımsız bileşik faizle katlanıyor. Soru: BDPS’yi anlayamayanlar ’Trader’lar, ‘Broker’lar, Ekonomistler hiç bir ekonomik gelişme olmamasına rağmen neden hala borçlar artıyor anlayamıyormuş. CNBC-E, 07:40 27 Nisan 2012 Borç, BDPS nedeniyle büyümeden bağımsız bileşik faizle katlanıyor. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

ZEKAT ve FAİZ KARŞILAŞTIRMASI Zekat malı çoğaltır faiz ise azaltır neden? FAİZ ZEKAT Üst Gelir Grubu Orta Gelir Grubu Alt Gelir Grubu BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

ZEKAT ve FAİZ KARŞILAŞTIRMASI BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Çözüm nedir? KRS (Kısmi Rezerv Sistemi)’nin ve BDPS’nin olmadığı her türlü denklem çözüm olabilir. Şart nedir? Ölçüyü korumak Dengeyi sağlamak BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Çözüm nedir? * Paranın üzerindeki faiz/kar payı kaldırılmalı * Para borca dayalı olmadan yeteri kadar devletçe üretilmeli * Projeler dahilinde topluma yayılmalı BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI Temel İlkelerinden… Her Türk vatandaşının bu Anayasadaki temel hak ve hürriyetlerden eşitlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak millî kültür, medeniyet ve hukuk düzeni içinde onurlu bir hayat sürdürme ve maddî ve manevî varlığını bu yönde geliştirme hak ve yetkisine doğuştan sahip olduğu; …. BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner

Teşekkürler BDPS-Küresel krizlerin Anatomisi Prof. Dr. B. G. Çetiner @drcetiner