Toplumda Afet Bilincini Artırma Yöntemleri İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ AFET YÖNETİM MERKEZİ Toplumda Afet Bilincini Artırma Yöntemleri Prof. Dr. Mikdat KADIOĞLU kadioglu@itu.edu.tr

5302 sayılı “İl Özel İdaresi Kanunu” ve 5393 sayılı “Belediye Kanunu” il özel idareleri ve belediyelere doğal afetlerden korunmak veya bunların zararlarını azaltmak için Zarar Azaltma ve Müdahale planları yapma, halk eğitimi faaliyetlerini yürütme, gerekli ekipman ve donanımları hazırlama gibi görevler vermiştir.

Kapsam... Bilinçlendirme Kampanyası 1.Çök-Kapan-Tutun Deprem Uçak Kazası Bomba Yıldırım Hortum Heyelan 2.Yerinde Sığınak Oluşturmak Duman Alarmı Kimyasal/Nükleer Serpinti Hortum/Yıldırım Kar Fırtınaları/Don/Buzlanma Keskin nişancı ve silah sesi 3.Kilitlen-Yat Silah Sesi Tehlikeli Kişiler Keskin Nişancı 4.Tahliye Yangın anı Deprem Sonrası Patlama Sonrası Sel/Su Baskını Öncesi Bina İçi Kimyasal Kazalar Terör/Bomba Tehdidi Heyelan Öncesi Kapsam... Bilinçlendirme Kampanyası Temel Tehlikeler ve Davranış Şekilleri Genel Güvenlik Kurallarına Örnekler

Bilinçlendirme kampanyaları Nedir? Toplumsal tehlikelerin bilincinde olunması için sürdürülen bir halk eğitimidir Tehlikelere karşı, bireylere hazır olmalarını öğreten bir süreçtir ...  110

Niçin Eğitim ve bilgilendirmek İnsanların davranışlarını ve alışkanlıklarını değiştirmek İnsanları eyleme çağırmak Toplum içinde kurumunuz hakkında olumlu etki yaratmak ...

Kim: Polisin güvenli yaşam etkinliklerine örnek McGruff Take a Bite Out of Crime http://www.mcgruff.org

radyoaktif maddelere değil, kendinizi sanata acın! Nasıl Farklı, İlgi çekmek için Tekrarlamak Mesajı kuvvetlendirmek ve pekiştirmek için radyoaktif maddelere değil, kendinizi sanata acın! kültürel farklılıklara dikkat!..

TOPLUMSAL BİLİNÇLENDİRME KAMPANYALARI YÜRÜTMEDE DÖRT ADIM 1. ADIM: ARAŞTIRMA - Çevrenizdeki tehlikeleri araştırın - Tehlikeye maruz olanları tespit edin - Tehlikeler nelerdir - Tehlikeler nerededir - Riskler nelerdir - Kimler ve neler etkilenebilir - Mevcut kaynakların envanteri nedir

TOPLUMSAL BİLİNÇLENDİRME KAMPANYALARI YÜRÜTMEDE 2. ADIM: KİTLE ANALİZİ Kimlere mesajın iletilmesi gerekiyor Onlara ulaşmak için hangi medya araçları kullanılmalı HEDEF KİTLE ANALİZİ Onlar kimdir? Materyalleri hazırlamak için ne kadar zamana ihtiyaç var? Nerelerde yaşıyorlar? Ne kadar güncel olacaklar?

TOPLUMSAL BİLİNÇLENDİRME KAMPANYALARI YÜRÜTMEDE 3. ADIM: GELİŞTİRME/UYGULAMA Araştırmaya dayalı olarak bir mesaj hazırlayın Mesajın içerik, biçim ve uzunluğunu belirleyin Hedef kitleye göre medya aracını belirleyin Kampanyanın maliyetini belirleyin DÜŞÜK MALİYET İÇİN İŞBİRLİĞİ Yerel meteoroloji büroları ve TV Meteorologları ile işbirliğine gidin Elektrik, su ve gaz faturalarına ve paketlerine mesajlar yazdırın Diğer kampanyalara katılın Diğer kurum ve kuruluşların broşür vb eğitim materyallerini kullanın. ZAMANINIZI PLANLAYIN Materyalleri hazırlamak için ne kadar zamana ihtiyaç var? Ne kadar güncel olacaklar? Materyaller ne zaman basılıp yayımlanacak? OKUL PROGRAMLARI Ders programı ve takvimine uygun bir şekilde çok önceden planlayın Okul idarecileri ile görüşerek program hazırlayın

TOPLUMSAL BİLİNÇLENDİRME KAMPANYALARI YÜRÜTMEDE 4. ADIM: DEĞERLENDİRME Şu beş önemli faktörü belirleyip değerlendiriniz: Mesaj(lar), hedeflenen kitleye ulaştı mı? Mesaj(lar) hedef kitlenin davranışlarını beklenen şekilde değiştirdi mi ve bu değişim yeterli miydi? Mesaja insanlara verdiği tepkiler önemli miydi? Mesaj(lar)ı daha etkili kılmak ve/veya diğer kitlelere ulaşmak için nasıl değiştirelim / geliştirelim? Hangi tip mesajlar daha çok etkilidir? şeklinde olmalıdır. Bunun için aşağıdaki ve benzeri Tablo ve yöntemler kullanılabilir.

Nerede: Kampanya Araçları Televizyon, internet, radyo, gazete, dergi, alış veriş torbaları, elektrik, doğal gaz, su ve telefon faturaları, bil boardlar konferans, sempozyum, seminer, panel, söyleşi ve forum gibi toplantılar çeşitli platformlarda tanıtıcı multi-medya gösteriler ve renkli sunumlar halkın değişik kesimlerine yönelik turlar okullarda özgün eğitim, resim, kompozisyon ve şiir yazma yarışmaları vb; profesyonel afiş, karikatür, proje, şarkı, filim vb için yarışmalar müzeler, sanat eserleri, anıtlar, fuarlar ve sergiler okullar, dernekler, sivil toplum örgütleri ve üniversiteler ile ortak etkinlikler veya onların etkinliklerine katkıda bulunmak. afişler, broşürler, gazete dizileri, bilgi dosyaları, yönergeler, yönetmelikler toplumsal dilek ve görüşleri, dilek kutusu, e-posta ve web sayfası yoluyla toplamak düzenli olarak basın bülteni, basın bildirisi, bilgi notu ve sayfaları hazırlamak yaşanmış olaylara ait hikayeler, romanlar, filmler, çocuk boyama kitapları uygun televizyon, radyo ve teletekste yayımlanan halkı bilinçlendirme programları kamu reklamlarının geliştirmek ve halka ulaştırılmasına yönelik yarışmalar yapmak gazete, radyo ve televizyon röportajları ödül törenleri, şarkı yarışmaları, başarılı çalışma ve kişilerin ilan edildiği panolar anlamlı günler, yıldönümleri, kurslar, törenler ve gezilerde proje konuları ve hedeflerini gündeme getirmek ve işlemek. ...

Ne Zaman: Doğal Afetler Takvimi Batı Kıyısında (La Nina) Hortumlar Batı Kıyısında (La Nina) Dolu fırtınaları Tayfunlar Ani Seller (ve ilkbaharda akımlar) Batı Kıyısında Seller Kuzeyli rüzgarlar Buz fırtınaları Orman yangınları (ABD'nin batısı) Kuraklık (yıllarca sürebilir) Depremler, heyelanlar, bina ve eşya yangınları (her mevsim) Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Kaynak: American Red Cross, UCAR, USAA

http://www.kizilay.org.tr/channels/1.asp?id=131

AFETE HAZIRLIK VE MÜDAHALE

Herkes ve her kurum her tehlikede ne yapacağını bilmeli!.. AFETLERE HAZIRLIK… İlk 72 Saat: "Altın Saatler" Herkes ve her kurum her tehlikede ne yapacağını bilmeli!..

Tehlike ve Risk Kavramları Bu durumda: Köpek balığı; Tehlike midir? Risk midir?

Bunlar nereye bakıyor?

Riski doğru algılayabilmek!..

Depremi Riske Dönüştürenler 0 saniye Binalar Marmara depreminde ölümlere çürük binalar, sabitlenmemiş eşyalar ve insanların cahilliği neden oldu. Binaların depremde hasar görmesi normalidir, fakat yassı kadayıf olması kabul edilemez bir durumdur. Binalarımızın bir tabut gibi inşa edilmesine müsaade etmeyiniz.

Depreme Hazırlık... 0 saniye Depremde zarar görmemek için deprem anında hemen dışarı çıkmayınız 0 saniye Bina Parçaları Deprem anında giriş kattakilerin hemen dışarı çıkması yönündeki tavsiyeler doğru değildir. Unutmayın büyük bir deprem anında ayakta dahi durmanız çok güç olacak, binadan kiremit, tuğla, saksı, klima, cam vb şeyler dökülebilecektir. Bu nedenle, dışarı çıkmak için merdivenlere, asansöre veya sağa sola kaçışmak tehlikelidir…

Yapıların taşıyıcı olmayan (yapısal olmayan) elemanları Deprem anında dışarı kaçılmaz!

Depreme Hazırlık... 0 saniye Depremde zarar görmemek için eşyaları sabitleyin ve/veya yerlerini değiştirin 0 saniye Eşyalar Yatağınızın yanında duran gardırop devrilince üstünüze gelir mi? Kütüphaneniz devrilince kime zarar verebilir? Mutfakta tezgahın üzerindeki dolaplardan tencere, tava vb başınıza düşebilir mi? Tüm eşyalarınızı hemen sallantıya karşı sabitleyin…

Yapısal olmayan (bina parçaları ve eşyaları) elemanları sabitleyin ve/veya yerlerini değiştirin… Deprem anındaki sallantı ile düşüp devrilebilecek ve sağa-sola kayıp zarar verebilecek her şeyi belirleyip sabitleyin…

İş Makinelerini de Sabitleyin Her şeyi sabitleyin... İş Makinelerini de Sabitleyin

Depreme Hazırlık... ３ saniye Tüm tehlikelerden korunabilmek için birincil davranış şekillerini öğrenmeli ve periyodik olarak egzersizler yapmalıyız ３ saniye Kendinizi koruyun!.. Deprem ilk önce P-dalgası ile hissedilir. Arkadan gelen S-dalgası ile sarsılmaya başlamadan veya sarsıntı başlar başlamaz donup kalmadan veya sağa-sola kaçışmadan bulunduğumuz yerde en uygun bir şekilde ve hemen kendimizi koruyacak davranışı yapmalıyız. Bu davranış bize hava uçuşan, saçılan ve dökülen cisimlerden koruyacak şekilde hedef küçültücü olmalıdır.

1. Çök-Kapan-Tutun Deprem Uçak Kazası Bomba patlaması Bomba Tehdidi Yıldırım Hortum Heyelan Deprem Anında Yıldırım Anında Hortum Anında

Deprem Anında: Çök-Kapan-Tutun

Ağaç yaşken eğilir!

Deprem Anında: Çök-Kapan-Tutun yanlış doğru DİKKAT! Deprem veya heyelan anında sırtınız pencereye dönük olarak sağlam bir masa/sıra/sandalyenin/vb altına girip başınızı ve boynunuzu koruyun; Yüzünüzü ve gözlerinizi de mümkün olduğunca kollarınızla kapanarak koruyun...

Deprem anında panik yapmamak için nasıl davranmalıyız? Çök-kapan-tutun hareketini yaparım İçimden 60’a kadar saymaya başlarım Depremin kısa zamanda geçeceğini düşünürüm Yukarıdakilerin hepsini yaparım

Depreme Hazırlık... ３ dakika Kendinizi ve etrafınızdakileri yaralanma ve yanıklar için kontrol edin Ufak yangınları söndürün Artçı şoklar için hazırlıklı olun ３ dakika

Konut Yangınlarında tahliye zamanı çok kısıtlıdır... Evinizde duman detektörü var mı?

KAOS: Kurtar Alarm ver Oksijensiz bırak Söndür ya da tahliye et.

Deprem Anında: Çök-Kapan-Tutun 52 sn Deprem Anında: Çök-Kapan-Tutun Depreme mutfakta yakalanırsanız, hemen ocağı söndürüp varsa bir masa altında çök-kapan-tutunun. Mutfaklardan çıkacak olan yangınların önlenmesi çok önemlidir. Aksi takdirde küçük yangınlar büyüyerek etrafa yayılıp büyük yangınlara neden olabilir.

Yüksek risk olan bölgelerde yapılaşma.

2. Yerinde Sığınak Oluşturmak Duman Alarmı Kimyasal Serpinti Nükleer Serpinti Tehlikeli Madde Kaza Keskin nişancı ve silah sesi

Tehlikeli Madde Kazalarında ya Sığınak Oluşturmalı, ya da Bölgeyi Tahliye etmelisiniz yerinde sığınak oluşturmak Birkaç dakika sonra Şuan ki durum Rüzgar yönü Üsten bakış “Burada güvendeyim”

3. Tahliye Yangın anı Deprem Sonrası Patlama Sonrası Sel/Su Baskını Öncesi Bina İçi Kimyasal Kazalar Terör/Bomba Tehdidi Heyelan Öncesi Evinizi gerektiğinde tahliye edebilmeniz için ailece bir tahliye planı yapmalısınız. Bu planda kaçış yolları, dışarıda toplanma noktası ve ilk kurtarılacak olan eşyalar da gösterilmeli. Bu planı kapı arkalarına asmayı da unutmayın. 33 sn

Afet anında ilk kurtarılacak belgeler ve temel ihtiyaç malzemelerinden bir afet çanta oluşturabilirsiniz

4. Kilitlen-Yat Silah Sesi Tehlikeli Kişiler Keskin nişancı

İLK YARDIM Her yerde ilk yardım

Yardım Eğitimi Kurslarına katılın İlk Yardım Eğitimi Kurslarına katılın

Depreme Hazırlık... ３0 dakika Gerekirse güvenli yerlere tahliye edin Gerekli bütün temasları yapın durumu rapor etmek için çabuk telefon görüşmeleri yapın Mevcut iletişim yöntemlerini belirleyin Kimlere erişebileceğinizi belirleyin Aileler ve komşular ilk arama & kurtarmayı yapar ３0 dakika

Afete Hazırlık Eğitimleri Mahalle Afet Gönüllüsü (MAG) ABCD eğitimi TAG eğitimi Arama Kurtarma eğitimi Gönüllü İtfaiyeci Eğitimi Sivil Savunma Gönüllüsü İlk Yardım Eğitimi Yangın Önleme ve Müdahale Eğitimi Afet Psikolojisi Eğitimi Amatör Telsizcilik Eğitimi Afete Hazırlık Eğitimleri

Toplum Afet Müdahale Eğitimi 1- Afete hazırlık 5- Hafif düzeyde arama- kurtarma 6- Afet psikolojisi ve ekip organizasyonu 2- Yangın söndürme ve alt yapı servis 3- Afet ile ilişkili tıbbi yardım I 7- Terörizme karşı bilinçlendirme 4- Afet ile ilişkili tıbbi yardım II 8- Temel davranışlar/ Egzersizler

AKRAN BASKISINI YENMEK İÇİN HAYIR demeyi öğretin! Bir kere denemekten çok şey çıkar!... 20 sn

Sigaraya sadece HAYIR deyin!.. Sen sigara içerken de böyle "tuhaf" bir görüntü oluşuyor! 35 sn

Emniyet Kemeri Hayatınızı Kurtarabilir... Kemerinizi Bağlayın! Sevdiklerinize de bağlamasını hatırlatın… 50 sn

Yapısal olmayan riskleri azaltın ve doğru davranış şekillerini öğrenin… 5.00 dak

Aşağıdaki dosyaları hep birlikte bir CD’ye kopyalarsanız

Ekrana şöyle bir menü çıkar Ekrana şöyle bir menü çıkar. Ortadaki siyah alana da Başkanınızın mesajını koyabilirsiniz.

Tel: 212 285 31 33 e-posta: kadioglu@itu.edu.tr 0. Güvenliğinizden öncelikle siz sorumlusunuz! Hemen eşyalarınızı sabitleyin ve/veya yerlerini değiştirin ve diğer riskleri azaltın Çök-Kapan-Tutun ve Yerinde-Sığınak gibi doğru davranış şekillerini öğrenip prova edin 3. Duman detektörü, yangın söndürücü ve eğitim alın 4. İlk yardım malzemeleri bulundurun ve ilk yardım eğitimi alın 5. Güvenli bir yaşam tarzı geliştirin!.. Tel: 212 285 31 33 e-posta: kadioglu@itu.edu.tr

Unutmayın: Afet takvimi hazırlayın. Tüm kurum ve kuruluşlarca halka verilmesi gereken güvenli yaşam mesajlarını belirleyin. Afet takvimine göre zamanında bu mesajları her türlü aracı ve kaynağı kullanarak kısa fakat etkili ve tekrarlanan mesajlarla halka ulaştırın. Kampanyanızın amacı halkın afetlere hazırlanmasını sağlamak, kötü alışkanlık ve davranışlarını değiştirmek olduğunu unutmayın ve her kampanyanızın başarısını buna göre değerlendirip mesajlarınızı geliştirin.