10.Örnek Olay Çalışması Cep Telefonu ve Diğer Bağımlılıklar: Motosiklet sürücüsü cep telefonu ile konuşuyor! Okulun basketbol takımı, katıldığı turnuvada finale yükselmiştir. Final maçı heyecanıyla tüm takım havaalanına doğru gitmektedir. Herkes keyiflidir, otobüste neşeli bir hava hakimdir. E5 karayolunda servis otobüsü ile seyretmektedirler. Trafik akıcıdır. Arkadaşı ile sohbet eden Can, bir ara camdan dışarı baktığında belediye otobüsü ile yan yana seyrettiklerini görür. Tam kafasını çevirecekken, otobüse doğru yaklaşan motosiklete gözü takılır. Motosiklet sürücüsü cep telefonu ile konuşmaktadır. Kendisinde kask vardır ama arkasında oturan kişide yoktur. Takım, Can’ın çığlığı ile o yöne doğru döner… Tartışma Soruları: Olay nerede, ne zaman, hangi şartlarda oluşmuştur? Sorunun nedenlerini açıklayınız? Fark edilen tehlike etkenleri nelerdir? Bu tehlikelerden korunmak, olayı engellemek için olay kişilerine düşen sorumluluklar nelerdir? Bu olayda hangi trafik güvenliği kuralının kaza ve kayıplardan koruyucu olacağını belirtiniz… Kasksız motosikletli hayatını kaybetti Akasya Bulvarı’nda motosikletin halk otobüsüne çarpması sonucu meydana gelen trafik kazasında başında kask bulunmayan motosiklet yolcusu hayatını kaybetti. Önceki akşam saat 19.00 sıralarında Gebze istikametine gitmekte olan motosiklet, dolmuş durağından çıkarak sanayi ışıklardan U dönüşü yapan Ali Y. idaresindeki halk otobüsüne yandan çarptı. Meydana gelen trafik kazasında motosiklette bulunan Cüneyt H. (18) ile İsmail H. (19) isimli iki genç yola savruldu. Cüneyt H. Aldığı darbelerden taktığı kaska sayesinde kurtulurken, başında kask olmayan İsmail H. hayatını kaybetti. Olay yerine gelen ambulans, Cüneyt H’yi Fehmi Hasdemir Kartal Devlet Hastanesi’ne götürdü. Yaralının tedavisi sürerken, polis ekipleri kazayla ilgili soruşturma başlattı. Bu örnek olay Elif Sungur tarafından gerçek bir hikayeye dayandırılarak yazılmıştır.

Örnek olay konusu Örnek olayın içeriği Müfredata göre ilgili kazanım numarası Sağlayacağı kazanım 10-Cep telefonu kullanımı ve diğer bağımlılıklar Yaya ve sürücüler için cep telefonu kullanımının sakıncaları Alkollü araç kullanmanın sakıncaları 3,14 - Kara yollarını kullanırken uyulması gereken kuralları açıklar -Karayollarını kurallarına uygun olarak kullanır

Toplumumuzda trafik güvenliği açısından hepimiz risk altındayız Trafik güvenliğini sağlamada sonuçlara en fazla insan davranışları etki eder 10 kazadan 9’unun, sürücülerin trafik kurallarına uymamasından ve aracını yanlış biçimde kullanmasından kaynaklandığı belirlenmiştir

Güvenli sürüş için şartlar Tüm zihinsel süreçlerin yola ve araca yönlendirilmesi gerekir Bu odaklanma, tehlikeleri erken fark etmek ve en kısa sürede, doğru tepkileri vermek için gereklidir İki el koordinasyonu, direksiyon ve manevra hakimiyeti için gereklidir. Her zaman direksiyonu iki elle tutarak kullanmak gerekir. Diğer elle başka bir şeyi tutmaya çalışmamak gerekir Cep telefonu ile görüşme ve mesajlaşma, güvenli sürüş için gerekli şartları tamamen bozar

Araç kullananları olumsuz yönde etkileyen bağımlılıklar Eylem bağımlılıkları Cep telefonu görüşmeleri Cep telefonu ile mesaj yazma Sigara Yemek Bağımlılığın geliştiği bir davranış uyarıldığında, kişi bu davranışı göstermek zorundadır. Davranışı göstermese de bireyin dikkati artık bu yöne kaymıştır: Örnek: SMS uyarı sesi. Sürücü bu sesi duyduğunda, bağımlılık söz konusu ise, mesaja cevap vermekten daha öncelikli bir şey yoktur Dikkati kesinlikle bu yöne kaymıştır

Cep telefonu - SMS Cep telefonlarından kaynaklanan kaza olasılığı, alkollü araç kullanmaya bağlı olasılık düzeyine yakındır: Telefon görüşmeleri, zihnin tamamen konuşulan konuya kaymasına neden olur Yola ve araca verilen dikkat kesinlikle bölünür Araç kullanımı otomatikleşir Telefon görüşmelerinde araç kitlerinin kullanımı aynı düzeyde dikkat bölünmesine neden olmaktadır.

Cep telefonu - SMS Cep telefonu ile mesaj gönderiminde risk daha da yüksek: Zihinsel odaklanmada kayma Mesajları okumak için gözün yoldan ayrılması Uzun süre direksiyonu tek elle kullanma gerekliliği

Çoğumuz, güvenliği yaşamımızın her alanında öncelikli/vazgeçilmez olarak konumlandıramıyoruz Araç kullanırken cep telefonuyla arama yapmak, çalan telefona cevap vermek, mesaj yazmak gibi davranışlar sürücünün dikkatinin dağılmasına neden olur, kazaya yol açabilir. Cep telefonuyla konuşan bir sürücü çevresindeki tehlikeli durumların bazılarını hiç fark edememektedir. Cep telefonuyla meşgul olmak, araç kiti dahi kullanılsa, güvenli sürüş için ihtiyaç duyulan konsantrasyonun bozulmasına neden olur. Cep telefonlarından kaynaklanan kaza olasılığı, alkollü araç kullanmaya bağlı olasılık düzeyine yakındır.

Alkolün etkisi FONKSİYONLAR Dürtüler Kavrama Genel Davranışlar Araç Kullanma Yetisi UYARICI ETKİSİ Korkunun azalması Kendine güvenin artması Alışkanlıklardan vazgeçme Kendini kontrol edememe Cesaret artışı Düzensizlik, dengesizlik Aşırı hız, tehlikeli manevra Acil durumda kontrol kaybı YATIŞTIRICI ETKİSİ Yorgunluk Dikkatte azalma Hafıza kaybı Tepkilerde yavaşlama Dikkatsizlik Uyuşukluk Tepki eksikliği, yanlış karar Acil durumda kontrol kaybı

Alkolün istenmeyen etkileri Saldırgan araç kullanma eğilimi: Yakın takip Hız Diğer araçları taciz Kolay öfkelenme Dikkatin dağılması Aşırı coşku ya da durgunluk sonucunda dikkati odaklamada zorlanma Görüş alanında dar bir aralığa odaklanma

Karayolu nedir? Yolu kullananlara göre, Trafik yoğunluğuna göre, Taşıt yolu Yaya yolu Bisiklet yolu Trafik yoğunluğuna göre, Anayol Tali yol Trafik rejimine göre, Bölünmüş yol İki yönlü yol Tek yönlü yol Sürücüler, karayolunun taşıt trafiği için ayrılmış bölümü olan taşıt yolunda nasıl güven içinde seyretmek isterlerse, yayalar da taşıt yolu kenarı ile binalar gibi çeşitli mülkler arasında kalan ve yalnızca onların kullanabileceği yaya yollarından (kaldırım) güven içinde yararlanmak isteyeceklerdir. Aynı şekilde bisiklet yolu da, karayolunun yalnızca bisikletlilerin kullanabileceği bir kısmı olarak düzenlenmiştir.

Karayolu kullanma kuralları Şerit kullanma zorunluluğu, trafik akışının temel kuralıdır. Yol kapasitesinin en yüksek düzeyde kullanılması da şeritlerin doğru kullanılması ile sağlanabilir Şeritlerin doğru kullanılması, trafik kazası olasılığını önleyen en etkili faktördür Aracımızı gidiş yönüne göre en sağdan sürmeliyiz

Şerit kullanma zorunluluğu, trafik akışının temel kuralıdır Yol çok şeritli ise aracımızın hızını ve trafiğin akışını dikkate alarak en uygun şeritten sürmeliyiz. Şerit değiştirmeden önce, gireceğimiz şeritteki araçların emniyetle geçmesini beklemeliyiz. Hem kendimizin hem de diğer sürücü ve yolcuların güvenliğini tehlikeye atacak şekilde, işaret vermeden ve gireceğimiz şeridi kontrol etmeden şerit değiştirmemeliyiz. Gidişe ayrılan şeritlerden en soldakini sürekli olarak işgal etmemeliyiz. Bu şeridi yalnızca geçme ve dönme için kullanmalıyız. Önümüzdeki aracı geçtikten sonra, diğer araçların da geçişlerine engel olmamak için, sol şeridi kurallara uygun olarak boşaltmalıyız. Motosiklet, otomobil, minibüs, kamyonet ve otobüs dışında kalan ağır araçlardan birini kullanıyorsak, iki yönlü, dört veya daha fazla şeritli yollarda, geçme ve dönme dışında en sağ şeritten gitmeyi unutmamalıyız. İki şeridi birden işgal etmemeliyiz. Dört ya da daha çok şeritli ve iki yönlü yollarda, karşı yönden gelen trafik için ayrılmış şeritlere girmemeliyiz. Üç şeritli ve iki yönlü yollarda, en soldaki şeride hiçbir nedenle girmemeliyiz. Bölünmüş yollarda, karşı yönden gelen trafik için ayrılmış bölüme kesinlikle girmemeliyiz. Tek yönlü karayolları ile bağlantı ve yollarına ters yönden girmemeli, bu tür yollarda geri geri gitmemeliyiz.