KATMA DEĞER VERGİSİ TEVKİFAT UYGULAMALARI Ayhan ÜNGÖRMÜŞ Vergi Başmüfettişi

KDV Tevkifat Uygulamasının Yasal Dayanağı KDVK MADDE 9: “1. Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. ……………………. (5904 sayılı Kanunun 9 uncu maddesiyle eklenen fıkra. Yürürlük; 03.07.2009) 3. 5300 sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanununa göre düzenlenen ürün senetlerinin, senedin temsil ettiği ürünü depodan çekecek olanlara teslimine ait katma değer vergisinin ödenmesinden lisanslı depo işleticileri sorumludur.”

Yasal Dayanaklarına Göre KDV Tevkifat Uygulamaları I Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması halleri: - Hizmet ithalatı (yurtdışından sağlanan ve Türkiye’de faydalanılan hizmetler) (GT15) Vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, Maliye Bakanlığının gerekli gördüğü haller: - Gelir Vergisi Kanununun 18. Maddesi kapsamına giren işlemlerde sorumluluk uygulaması (GT19,72) (GVK GT221, GT224) - Kiralama işlemlerinde sorumluluk uygulaması (GT 30,31) - Reklam verme işlemlerinde sorumluluk uygulaması (GT30)

Yasal Dayanaklarına Göre KDV Tevkifat Uygulamaları II - Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işlerinde sorumluluk uygulaması (GT51,53,58,72,73,77,81,93,95,105,107) - Hurda metal alımlarında sorumluluk uygulaması (GT51,53,58,70,72,73) + Atık kağıt ve hurda plastik teslimleri(GT81, 85) + Hurda ve atık cam teslimleri (GT86,87,89,)/ Metal, plastik, kağıt, cam hurda ve atıkların teslim veya ithalinde KDV uygulaması (GT91,97,110) - Bazı mükelleflerin akaryakıt teslimlerinde sorumluluk uygulaması (GT68,73,85)

Yasal Dayanaklarına Göre KDV Tevkifat Uygulamaları III - İnşaat taahhüt işleri, (GT89) / Yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri, (GT91,95,96) - Temizlik hizmeti, (GT89) / Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri, (GT91,95) - Özel güvenlik hizmetleri, (GT89,91,95,104) - Makine, teçhizat ve demirbaşlara ait (tadil) bakım ve onarım hizmetleri, (GT89,91,95) - Personele verilen yemek servisi, (GT89) / Her türlü yemek servisi, (GT91,95) - Danışmanlık ve denetim hizmetleri, (GT89,91,93,95,99) - Hurdadan elde edilenler dışındaki bakır külçelerinde tevkifat uygulaması (GT95) / Bakır ürünlerinde tevkifat uygulaması (GT96,97) + Çinko ve alüminyum mamullerinde tevkifat uygulaması (GT104,105)

Yasal Dayanaklarına Göre KDV Tevkifat Uygulamaları IV - İşgücü temin hizmetlerinde tevkifat uygulaması (GT96,97) - Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimlerinde KDV tevkifat uygulaması (GT107,108) - Büyük ve küçükbaş hayvan etlerinin tesliminde tevkifat uygulaması (GT108) - Turizm acentesi, rehber ve benzerleri tarafından turist kafilelerini alışveriş etmeleri için belirli dükkânlara/mağazalara götürme karşılığında bu işletmelerden alınan bedeller (GT110) Normalde hukuk düzenlemeleri uygulamaları belirlemeleri gerekirken, uygulama konusundaki zafiyetten dolayı ülkemizde bazen uygulamalar hukukunu yaratmaktadır.

İçeriklerine Göre KDV Tevkifat Uygulamaları TAM TEVKİFAT KDV’nin tamamının sorumlusu tarafından beyan edildiği, mal teslim eden veya hizmet ifa edenin KDV beyannamesi vermesinin mümkün olmadığı veya KDV beyannamesi verilmesine gerek görülmediği haller KISMI TEVKİFAT Mal teslim eden veya hizmet ifa edenin KDV mükellefi olduğu, buna rağmen alıcının hesaplanan KDV tutarının belirtilen oranını sorumlu sıfatıyla beyan edip ödediği haller

Tam Tevkifat Uygulamaları I İKAMETGÂHI, İŞYERİ, KANUNİ MERKEZİ VE İŞ MERKEZİ TÜRKİYEDE BULUNMAYANLAR TARAFINDAN YAPILAN İŞLEMLER - Hizmetin Türkiye’de ifa edilmiş sayıldığı (Türkiye’de ifa edilmeli veya faydalanılmalı), - Hizmeti yapanın ikametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezinin Türkiye’de bulunmadığı, -İthale konu hizmetin KDV istisnasına girmediği, Sorumlu, hizmetten faydalanan yurtiçindeki muhataptır. Bu muhatabın vergi mükellefi olması gerekmemektedir. SERBEST MESLEK FAALİYETİ ÇERÇEVESİNDE YAPILAN TESLİM VE HİZMETLER -GVK 18. maddesinde belirtilen faaliyetin “mutad meslek” faaliyeti olarak sürdürülmesi, - tüm teslim ve hizmet ifalarının GVK 94. maddesinde sayılan kişi ve kuruluşlara yapılması.

Tam Tevkifat Uygulamaları II KİRALAMA İŞLEMLERİ - GVK’nın 70. maddesinde belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi (iktisadi işletmeye dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması KDVK 17/4-d maddesine göre vergiden müstesnadır), -Kiraya verenin başka faaliyetleri nedeniyle gerçek usulde katma değer vergisi mükellefiyetinin bulunmaması, - Kiralayanın gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olması, REKLAM VERME İŞLEMLERİ - GT 30 sayılanlar ile benzeri nitelikte reklam verilmesi, - Reklam alanların (reklam hizmeti veren) gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olmaması, - Reklam verenin (reklam hizmeti alan) mükellefiyeti önemli değildir.

Tam Tevkifat Uygulamaları III SINIR TİCARETİ KAPSAMINDA MAL TESLİMLERİ - Türkiye'de ikametgahı, işyeri, kanuni merkezi veya iş merkezi bulunmayanlar tarafından ithal edilen malların yurtiçinde teslim edilmesi, - Verginin gümrükte ödenmemesi (verginin gümrükte ödediğinin belgelendirilmesi ve alıcıların gider pusulası düzenlemesi koşulu ile KDV tevkif edilmesine gerek görülmemektedir),

Kısmi Tevkifata Tabi İşlemler ve Tevkifat Oranları I Alt limit (2012 yılı) Tevkifat Oranı TESLİMLER 1 İstisnadan vazgeçenlerin hurda ve atık teslimleri: 770,-TL (9/10) 2 Hurda ve Atıklardan Elde Edilen Plastik Hammaddesi   3 Hurda metalden elde edilen külçe teslimleri: 4 Bakır, alüminyum ve çinko külçe teslimleri: 770,-TL  5 Bakır, alüminyum, çinko ve bunların alaşımlarından elde edilen mamullerin teslimleri: 6 Alüminyum profil ve alüminyum levha 7 Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimleri: 8 Büyük ve küçükbaş hayvan etlerinin teslimi: (1/2) 9 Akaryakıtların Teslimi (Mutad Depo Kapsamında KDV'siz İthal Edilen)

Kısmi Tevkifata Tabi İşlemler ve Tevkifat Oranları II Alt limit (2012 yılı) Tevkifat Oranı HİZMETLER 1 İşgücü hizmetleri:   (9/10) 2 Özel güvenlik hizmetleri: 770,-TL (4/5) 3 Temizlik hizmeti (1/2) 4 Turizm acente, rehber ve benzerlerince verilen müşteri götürme hizmeti: (2/3) 5 Bahçe ve çevre bakım işleri:  770,-TL 6 Her türlü yemek servis hizmeti: (1/3) 7 Danışmanlık-denetim hizmetleri: 8 Yapı Denetim 9 Fason tekstil ve konfeksiyon işleri:  yok 10 Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil,bakım,onarım hizmetleri: 11 Yapım işleri: (1/6)

GT 91 Kapsamında Tevkifat Yapması Gereken Kişi ve Kurumlar I - Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve bunların teşkil ettikleri birlikler, - Döner sermayeli kuruluşlar, - Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, - Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, - Üniversiteler (vakıf üniversiteleri hariç), - Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, - Bankalar ve özel finans kurumları, - Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri), Getirilecek yeni düzenleme ile bu kurum ve kuruluşları arasına büyük mükellefler vergi dairesi mükellefleri eklenmek isteniyor, ama sorunlardan dolayı tereddüt ediliyor.

GT 91 Kapsamında Tevkifat Yapması Gereken Kişi ve Kurumlar II - Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar - Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar, - Hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına kote edilmiş şirketler (bunlar yalnızca "yapım işleri", "temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri", "özel güvenlik hizmetleri" ile "yemek servis hizmetleri"ne ait katma değer vergisini tevkifata tabi tutacaklardır.), (GT95) - Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,

GT 91 Kapsamında Tevkifata Tabi İşler - Yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri, - Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri, - Özel güvenlik hizmetleri, - Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri, - Her türlü yemek servisi, - Danışmanlık ve denetim hizmetleri, - İşgücü hizmet alımları (GT 97)

Gerçek Usulde KDV Mükellefi Olanların Kısmi Tevkifat Yapacakları İşlemler I Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işlerinde sorumluluk uygulaması (GT51,53,58,72,73,77,81,93,95,105,107) - Hurda metal alımlarında sorumluluk uygulaması (GT51,53,58,70,72,73) + Atık kağıt ve hurda plastik teslimleri(GT81, 85) + Hurda ve atık cam teslimleri (GT86,87,89,) / Metal, plastik, kağıt, cam hurda ve atıkların teslim veya ithalinde KDV uygulaması (GT91,97,110) - Bazı mükelleflerin akaryakıt teslimlerinde sorumluluk uygulaması (GT68,73,85) - Atık kağıt ve hurda plastik malzeme tesliminde tevkifat uygulaması (GT81) - İnşaat taahhüt işleri, (GT89) / Yapım işleri ile bu işlere ilişkin mühendislik-mimarlık ve etüt-proje hizmetleri, (GT91,95,96) - Temizlik hizmeti, (GT89) / Temizlik, bahçe ve çevre bakım hizmetleri, (GT91,95) - Özel güvenlik hizmetleri, (GT89,91,95,104)

Gerçek Usulde KDV Mükellefi Olanların Kısmi Tevkifat Yapacakları İşlemler I - Makine, teçhizat ve demirbaşlara ait (tadil) bakım ve onarım hizmetleri, (GT89,91,95) - Personele verilen yemek servisi, (GT89) / Her türlü yemek servisi, (GT91,95) - Danışmanlık ve denetim hizmetleri, (GT89,91,93,95,99) - Hurdadan elde edilenler dışındaki bakır külçelerinde tevkifat uygulaması (GT95) / Bakır ürünlerinde tevkifat uygulaması (GT96,97) + Çinko ve alüminyum mamullerinde tevkifat uygulaması (GT104,105) - İşgücü hizmetlerinde tevkifat uygulaması (GT96,97) - Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimlerinde KDV tevkifat uygulaması (GT107,108) - Büyük ve küçükbaş hayvan etlerinin tesliminde tevkifat (GT108) - Turizm acentesi, rehber ve benzerleri tarafından turist kafilelerini alışveriş etmeleri için belirli dükkânlara/mağazalara götürme karşılığında bu işletmelerden alınan bedeller (GT110)

KDVK 17. Maddesinde Sayılan Kurum ve Kuruluşlar -Genel ve katma bütçeli daireler - İl özel idareleri - Belediyeler, -Köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler, -Üniversiteler, -Döner sermayeli kuruluşlar, -Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, - Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, siyasî partiler ve sendikalar, - Kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, -Kamu menfaatine yararlı dernekler, -Tarımsal amaçlı kooperatifler -Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar

(KDVK 17/1. Maddesinde Sayılan Kurum ve Kuruluşların (Tarımsal Amaçlı Kooperatifler Hariç), Sermayelerinin % 51 veya Daha Fazlası Kamuya ait İşletmelerin ve Özelleştirme Kapsamındaki Kuruluşların Teslimlerinde Tevkifat Uygulanmayacak İşlemler - Hurdadan elde edilenler dışındaki bakır külçelerinde tevkifat uygulaması (GT95) / Bakır ürünlerinde tevkifat uygulaması (GT96,97) + Çinko ve alüminyum mamullerinde tevkifat uygulaması (GT104,105) - Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimlerinde KDV tevkifat uygulaması (GT107,108) - Büyük ve küçükbaş hayvan etlerinin tesliminde tevkifat uygulaması (GT108)

Satış Yaptıkları Alıcılara İlişkin Liste Düzenlenecek Tevkifat Uygulamaları - Pamuk, tiftik, yün ve yapağı ile ham post ve deri teslimlerinde KDV tevkifat uygulaması (GT107,108) - Büyük ve küçükbaş hayvan etlerinin tesliminde tevkifat uygulaması (GT108) *satıcılar tevkifat uygulanan satışları ile satış yaptıkları alıcılara ait bir listeyi izleyen ayın 15 inci gününün mesai saati bitimine kadar bağlı oldukları vergi dairesine vermek zorundadırlar. *Belirtilen süre içinde bu listeyi vermeyen veya eksik veren satıcılar, alıcının tevkifat tutarını beyan etmemesi veya beyan etmekle birlikte vergi dairesine ödememesi halinde, Hazineye intikal etmeyen vergi tutarlarının ödenmesinden alıcılar ile birlikte müteselsilen sorumlu olacaktır.

Kısmi Tevkifattan Kaynaklanan KDV İadelerinde İstenilen Belgeler Satış faturalarının fotokopisi veya bu faturaların dökümünü içeren onaylı liste, İade istenildiği döneme ilişkin yüklenilen KDV tablosu İndirilecek KDV listesi ( işgücü temin hizmetlerinde)

KDV Tevkifatı Konusuna İlişkin Özellikli Durumlar I 2 nolu KDV beyannamesine dayanılarak verginin indirim konusu yapılacağı; ikmalen ve re'sen sorumlu sıfatıyla KDV tahakkuk ettirilse de bunlarında indirim konusu yapılabileceği (GT49) Kısmi tevkifat uygulaması kapsamındaki hizmetler ve malların yurtdışındaki firmadan alınması durumunda kısmi tevkifat uygulaması söz konusu olmayacaktır. Çifte vergilemeyi önleme anlaşmaları KDV içermediği için KDV sorumluğu uygulamaları açısından bu anlaşmaların etkisi yoktur. - Tevkifat dolayısıyla iadesi istenebilecek KDV tutarı en fazla tevkif edilen KDV tutarı kadardır (yüklenilen veya bünyesine giren KDV söz konusu değil).

KDV Tevkifatı Konusunda İlişkin Özellikli Durumlar II Malların geri iadesi durumunda düzeltme, işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden gerçekleştirilecektir.(GT58) Bedelin değişmesi; bedelin fiyat farkı, kur farkı ve benzeri nedenlerle sonradan artması durumunda, bu bedellere de tevkifat uygulanacaktır. Bedelin azalması durumunda düzeltme mal iadesinde olduğu gibi işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden gerçekleştirilecektir. (GT58)

KDV Tevkifatı Konusunda İlişkin Özellikli Durumlar III - Tevkifattan dolayı iade talep edilmeyip devreden KDV yoluyla ileri dönemlerde tahsil edilmeyen verginden kaynaklanan yük telafi edilebilir. - Mali idare tevkifattan kaynaklanan KDV yükünün kısmen iade, kısmen de sonraki dönemlere devir yoluyla giderilmesini, sistemin bütünlüğünü bozduğu gerekçesi ile kabul etmemektedir. - İndirimli oranlı teslimler ile kısmi tevkifat uygulamasının aynı anda olması durumunda iade önceliği tevkifattan kaynaklanan KDV iadelerine aittir. - Kısmi tevkifat ile İhracat veya tam istisnanın birlikte olmasına ilişkin tebliğlerde bir belirleme yoktur.

Kısmi Tevkifat Uygulamasına İlişkin Fatura Düzenlenmesi Ocak 2012 dönemi işgücü temin hizmeti ……. 50.000,- Hesaplanan KDV 9.000,- TOPLAM 59.000,- Tevkif Edilecek KDV (%90) 8.100,- Tahsil Edilecek Tutar 50.900,- Beyan Edilecek KDV 900,- “Yalnız ellibindokuzyüzTL’dir”

Kısmi Tevkifat Uygulamasına İlişkin Muhasebe Kaydı 720 Direkt İşçilik Giderleri 50.000,- 191 İndirilecek KDV 9.000,- 320 Satıcılar 50.900,- 360 Ödenecek vergiler (Sorumlu sıfatıyla ödenecek KDV) 8.100,-

Sorumlu Sıfatıyla KDV Beyannamesi Verilmemesi Hali Maliye Bakanlığının görüşü; sorumlu sıfatıyla beyanname verilmemesinde, sorumlunun herhangi bir menfaati olmasa ve hazine zarara uğratmasa dahi cezalı tarhiyat ve gecikme faizi istenmesi gerektiğini yönündedir. (Bakanlık indirim hakkının ödeme yapıldığında doğduğunu kabul etmektedir.) Bakanlığın bu görüşüne rağmen Vergi Yargısı bu konuda farklı kararlar vermektedir. - KDV mükellefiyeti yoksa, - İlgili dönemde devreden KDV var ve ileride ödenecek KDV çıkıyorsa, - İlgili dönemden itibaren devrenden KDV’si varsa, - İlgili dönemde sorumlu sıfatıyla beyan etmesi gerekenden daha fazla ödenecek KDV varsa, - İlgili dönemde sorumlu sıfatıyla beyan etmesi gerekenden daha az ödenecek KDV’si varsa,

Uygulamada Özellik Arzeden Durumlar I İşgücü temin hizmetlerinde; - Şoför ile birlikte aracın da kiralanması, - İhale sözleşmesinde, sözleşme isminin işgücü temininden farklı bir hizmet türü yer alması, Güvenlik hizmetlerinde; - grup şirketleri ve holdinglerin özel güvenlik ve temizlik konusunda şirketlere dağıttığı bedeller, Yapım işlerinde; - Nakliyenin yapım işiyle birlikte üstlenilmesi, - Tevkifat yapması gerekenlere teslim ve ifalar istisna kapsamında ise alt yüklenicilerin durumu, Danışmanlık ve denetim hizmetleri - Avukatların vekalet akdi çerçevesinde verdikleri hizmetler,

KDV Tevkifatına İlişkin Rakamsal Büyüklükler   KDV2 Dönemi Beyanname Sayısı Matrah Vergi 2008 517.538 50.873.737.989 3.518.414.149 2009 519.042 50.482.185.267 3.383.846.565 Ocak-Kasım 2010 480.404 48.404.725.957 3.476.187.529 9015 81.148 6.278.658.763 81.147 411.889.227 95.083 8.796.683.752 564.728.709 85.085 8.094.569.966 38.470 Kaynak: Gelir İdaresi Başkanlığı, Gelir Yönetimi Daire Başkanlığı

KDV Tevkifatına İlişkin Tebliğ Taslağı I Yeni tebliğ taslağında tam tevkifat uygulamasına ilişkin tebliğde belirtilen bölümler dışında tam tevkifat uygulamasının söz konusu olmayacağı açıkça belirtilmiş bulunmaktadır. 5018 sayılı kanuna ekli cetvellerde yer alan idare ve kuruluşların bu kapsamdaki reklam hizmeti vermeleri hallerinde tevkifat uygulanmayacaktır. GT 91 kapsamında tevkifat yapan kuruluşlardan olan “belediyeler” bu kapsamdan çıkarılmaktadır. Büyük mükellefler vergi dairesi başkanlığına bağlı mükellefler yeni listeye eklenmektedir. “şirketleşmiş profesyonel spor kulüpleri” listede sayılı kurumlardan olsa bile tevkifattan muafiyet kapsamı dışına çıkarılmıştır. İdarenin muktezalarla ihdas ettiği tevkifat uygulamaları bu durumda yürürlükten kalkacaktır.

KDV Tevkifatına İlişkin Tebliğ Taslağı II Spor kulüplerinin reklam, yayın, reklam ve isim hakkı gelirlerine konu işlemlere 9/10 oranında, Servis taşımacılığı hizmetine 5/10 oranında, Sayılı olan kurum ve kuruluşların, baskı ve basım işlerinde 5/10 oranında, 5018 sayılı Kanunda belirtilen (Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu) idare, kurum ve kuruluşlara ,Taslakta sayılan hizmetler dışında ifa edilen hizmetlerden 5/10 oranında tevkifat uygulanması düşünülmektedir. Yapılan işlemlerde tevkifat yapılması için işlemlerin alt sınırının 1.000,-TL olarak belirlenmesi düşünülmektedir.

KDV Tevkifatına İlişkin Tebliğ Taslağı III Beyan edilmeyen tevkifat tutarı olması gereken beyan döneminde 1 nolu KDV beyannamelerinde “Ödenmesi Gereken KDV” tutarından düşülerek, aradaki farka o dönem için geçerli gecikme faizi uygulanacaktır. Aynı dönemde ödendi ise gecikme faizi hesaplanmayacak.

Teşekkürler katkılar ve sorularınız için ayhan.ungormus@vdk.gov.tr